5. Pszenica jara. Stwierdzona w czasie badań duża wartość gospodarcza tych odmian daje większą gwarancję uzyskania pożądanych efektów ekonomicznych.

Transkrypt

1 5. Pszenica jara W doświadczeniach PDOiR prowadzonych na terenie województwa łódzkiego w roku 2012 testowano 13 odmian pszenicy jarej (27 odmian w Krajowym Rejestrze). Wśród badanych odmian znajdowało się 11 odmian jakościowych (a) (w tym dwie odmiany pochodzące ze Wspólnotowego Katalogu Roślin Rolniczych (CCA), 1 chlebowa (b), 1 pastewna (c) i jedyna Polska odmiana pszenicy jarej, twardej (durum). Doświadczenia założono w Sulejowie, Lućmierzu i Strzelcach, na dwóch poziomach agrotechnicznych ekstensywnym (a1) i intensywnym (a2). Szczegółowe warunki polowe doświadczeń przedstawiono w tabeli 2. Siewy zbóż przeprowadzono w ostatniej dekadzie marca i na początku kwietnia. Nawożenie azotowe stosowano przedsiewnie oraz pogłównie. Na podstawowym poziomie agrotechniki łącznie wysiano od 83 do 114 kg N/ha, zaś na poziomie intensywnym zużyto odpowiednio o 40 kg/ha więcej. Nawożenie potasowe zastosowano w ilości od 60 do 90 kg/ha. Dawka nawozu fosforowego wynosiła odpowiednio; w Sulejowie 30 kg/ha, w Lućmierzu 40 kg/ha i w Strzelcach 52 kg/ha. Zgodnie z metodyką COBORU na intensywnym poziomie agrotechnicznym dokarmiano rośliny dolistnymi preparatami wieloskładnikowymi oraz przeprowadzono dwa zabiegi fungicydowe (ochrona podstawy źdźbła i ochrona kłosa). W Lućmierzu i Strzelcach na poziomie a2 dodatkowo zastosowano regulator wzrostu. W doświadczeniach porejestrowych realizowanych w województwie łódzkim w roku 2012, zdecydowanie najwyższe plony uzyskano w Strzelcach, gdzie pszenica na podstawowym poziomie agrotechniki plonowała na poziomie 8,2 tony w przeliczeniu na hektar (tab.4). W pozostałych miejscowościach średni plon był niższy (panowała susza) i wyniósł około 5,0 tony z hektara w Sulejowie i około 6,5 tony z hektara w Lućmierzu. Średni plon pszenicy jarej uprawianej na poziomie podstawowym, uzyskany w roku 2012, wyniósł 6,7 t/ha (tab.5) i był zbliżony do średniej z wielolecia. W roku 2012 największą ilość ziarna wydała nowa odmiana KWS Torridon oraz odmiana Tybalt, która była również najbardziej plenną odmianą w latach Zwiększenie poziomu agrotechniki (a2) pozwoliło na zwiększenie plonu o 0,9 t/ha. W 2012 roku wysoka plenność, dzięki zastosowaniu zwiększonej dawki nawozów azotowych oraz zabiegów grzybobójczych, wystąpiła u odmian Tybalt i Trappe oraz u nowo badanej odmiany KWS Torridon. Na przestrzeni wielolecia odmiany te mogą uchodzić za najlepsze do uprawy intensywnej. Porażenie roślin chorobami grzybowymi w roku 2012 było zróżnicowane (tab.6). Wysoką odporność na choroby grzybowe liści wykazują od lat odmiany Tybalt i Kandela. Najbardziej podatne na mączniaka okazały się odmiany: Ostka Smolicka, Radocha i Werbena, zaś rdzą brunatną porażane były w znacznym stopniu odmiany Parabola i Werbena. Odmiany Hewilla i Radocha wykazały dużą podatność na septoriozę plew, zaś najbardziej odporne na tę chorobę okazały się odmiany badane pierwszy rok tj.: Izera i KWS Toridon oraz Ostka Smolicka, która również przejawiała tę tendencję w minionych latach. W 2012 roku oraz w wieloleciu najniższymi odmianami były SMH 87, Werbena, i Nawra (tab.7). Najwyższa od lat pozostaje odmiana Hewilla, w roku 2012 najwyższą okazała się nowo badana odmiana Izera. Najbardziej dorodnym ziarnem, w 2012 roku a także w wieloleciu, odznaczały się odmiany Parabola i Radocha. Najdrobniejsze ziarno wytworzyły odmiany: Trappe, Werbena i Kandela. Łódzki Wojewódzki Zespół PDOiR po zapoznaniu się z wynikami uzyskanymi z doświadczeń porejestrowych, podjął decyzję o utworzeniu dla pszenicy jarej Listy Odmian Zalecanych do uprawy: 1. Nawra 3. Tybalt 5. Ostka Smolicka 7. Arabella 2. Parabola 4. Trappe 6. Kandela 8. KWS Torridon* * odmiana wstępnie rekomendowana Stwierdzona w czasie badań duża wartość gospodarcza tych odmian daje większą gwarancję uzyskania pożądanych efektów ekonomicznych.

2 Tabela 1. Pszenica jara. Odmiany badane. Rok zbioru: 2012 Rok Rok Kod wpisania włączenia kraju Odmiana Lp. do KR do LOZ pochodz w Polsce enia Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce Nawra PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 2 Tybalt PL Irena Szyld, ul. Cieszyńska 11, Kalisz 3 Hewilla 2006 PL Hodowla Roślin Nasiona Kobierzyc sp. z o.o., ul. Sportowa 21, Kobierzyce 4 Parabola PL Hodowla Roślin Nasiona Kobierzyc sp. z o.o., ul. Sportowa 21, Kobierzyce 5 Kandela PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń, Kościan 6 Ostka Smolicka PL Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146, Kobylin 7 Arabella PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń, Kościan 8 Izera 2012 PL Małopolska Hodowla Roślin HBP sp. z o.o., ul. Zbożowa 4, Kraków 9 KWS Torridon 2012 PL KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 10 Trappe PL KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 11 Radocha 2011 PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 12 SMH 87 (oś) 2011 PL Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146, Kobylin 13 Rospuda CCA PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 14 Werbena CCA PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce kol. 2 CCA odmiany jakościowe ze Wspólnotowego Katalogu Roślin Rolniczych, włączone do doświadczeń PDOiR, nie wpisane do Krajowego Rejestru.

3 Tabela 2. Pszenica jara. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2012 Miejscowość Sulejów Lućmierz Strzelce Powiat Piotrkowski Zgierski Kutnowski Kompleks rolniczej przydatności gleby żytni bardzo dobry żytni dobry pszenny bardzo dobry Klasa bonitacyjna gleby III b IV b III a ph gleby w KCl 5,9 5,6 6,3 Przedplon Ziemniaki ziemniaki jęczmień jary Data siewu (dzień, m-c, rok) Obsada nasion (szt/m 2 ) Data zbioru (dzień, m-c, rok) Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) N na poziomie a 2 (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a 2 (l/ha) Florovit 2 x 1,5 l Basfoliar Extra 10 l Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Vitavax 200 FS Vitavax 200 FS Scenic 080 FS Herbicyd Chwastox Extra 300 SL 2,0 l Chwastox Turbo 340 SL 2,0 l (nazwa, dawka/ha) Attribut 70 SG 60g Mustang Forte 195 SE 1,0 l Starane Super 101 SE 1,25 l Mustang Forte 195 SE 0,8 l Insektycyd (nazwa, dawka/ha) Karate Zeon 050 CS 2x 0,1 l Karate Zeon 050 CS 0,1 l Pirimor 500 WG 0,5 kg Fastac 100 EC 0,1 l (tylko na poziomie a 2 ) Fungicyd- pierwszy zabieg (nazwa, dawka/ha) Soligor 425 EC 0,6 l Falcon 460 EC 0,6 l Stratego 250 EC 1,0 l Fungicyd drugi zabieg (nazwa, dawka/ha) Falcon 460 EC 0,6 l Artea 330 EC 0,5 l Dobromir 250 SC 0,2 l Regulator wzrostu (nazwa, dawka/ha) Cerone 480 SL 0,75 l Modus 250 EC 0,4 l

4 Tabela 3. Pszenica jara. Warunki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2012 Sulejów Lućmierz Strzelce Lp. Cecha a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1 Termin kłoszenia (dzień, m-c) Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) Wysokość roślin (cm) Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 o ) 9,0 9,0 9,0 9,0 8,0 8,4 5 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 6,9 6,7 7,8 7,4 8,0 8,4 6 Porażenie przez mączniaka (skala 9 o ) 8,0 9,0 7,4 7,4 7,8 8,3 7 Porażenie przez rdzę brunatną (skala 9 o ) 8,9 9,0 9,0 9,0 8,5 9,0 8 Porażenie przez septoriozę liści (skala 9 o ) 5,8 8,1 7,4 7,4 6,7 7,6 9 Porażenie przez septoriozę plew (skala 9 o ) 6,6 8,0 7,9 7,9 9,0 9,0 10 Porażenie przez fuzariozę kłosów (skala 9 o ) 8,7 8,9 9,0 9,0 7,4 7,7 11 Porażenie przez brunatną plamistość liści (skala 9 o ) 6,8 8,6 9,0 9,0 9,0 9,0 12 Masa 1000 ziaren (g) 43,7 44,6 36,2 35,8 42,1 41,7 13 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 11,3 12,5 13,1 14,3 16,6 17,2 14 Plon ziarna (dt z ha) 52,2 61,8 67,3 78,6 82,0 88,3 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian a 1 przeciętny poziom agrotechniki; a 2 wysoki poziom agrotechniki Skala 9 o : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny

5 Tabela 4. Pszenica jara. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2012 Poziom a 1 Poziom a Lp. Odmiana 2 Sulejów Lućmierz Strzelce Sulejów Lućmierz Strzelce Wzorzec, dt z ha 52,2 67,3 82,0 61,8 78,6 88,3 1 Nawra Tybalt Hewilla Parabola Kandela Ostka Smolicka (oś) Arabella Izera KWS Torridon Trappe Radocha SMH 87 (oś) Rospuda Werbena Wzorzec wszystkie badane odmiany

6 Tabela 5. Pszenica jara. Plon ziarna odmian (%wzorca). Lata zbioru: 2012, 2011, 2010 Plon ziarna w % wzorca Poziom a 1 Poziom a Lp. Odmiana 2 Średnia Średnia Wzorzec, dt z ha 67,2 65,7 65,4 66,1 76,2 77,4 77,0 76,9 1 Nawra Tybalt Hewilla Parabola Kandela Ostka Smolicka (oś) Arabella * * 8 Izera KWS Torridon Trappe Radocha * * 12 SMH 87 (oś) * * 13 Rospuda * * 14 Werbena * * Liczba doświadczeń Wzorzec: w roku 2012 wszystkie badane odmiany, w roku 2011 Nawra, Tybalt, Hewilla, Parabola, Kandela, Ostka Smolicka, Arabeska, Trappe, Radocha, SMH 87, Rospuda i Werbena, w roku 2010 Nawra, Tybalt, Hewilla, Parabola, Kandela, Ostka Smolicka i Trappe. * - średnia z lat: Liczba doświadczeń dla okresu odnosi się do odmian badanych trzy lata.

7 Tabela 6. Pszenica jara. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki a 1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2012, Liczba Mączniak Rdza brunatna Septorioza liści Septorioza plew Lp. Odmiana lat badań Wzorzec (skala 9 o ) 7,7 8,0 8,8 8,1 6,6 6,7 7,8 7,9 1 Nawra 3 0,4 0,3 0,0-0,1-0,8-0,6 0,0-0,1 2 Tybalt 3 1,1 1,0 0,2 0,8 0,0 0,3-0,2-0,1 3 Hewilla 3-0,4-0,3 0,2-0,2-0,5-0,2-0,5-0,2 4 Parabola 3 0,1 0,1-0,5-0,7-1,1-0,3 0,0 0,0 5 Kandela 3 0,8 0,5 0,0 0,4 0,5 0,5-0,2-0,1 6 Ostka Smolicka (oś) 3-0,9-0,7-0,1-0,1 0,0 0,0 0,3 0,3 7 Arabella 1 2 0,9 0,8* 0,0-0,3* -0,1-0,4* -0,3 0,0* 8 Izera 1-0,6 0,2 0,9 0,7 9 KWS Torridon 1 0,9 0,2 0,7 0,3 10 Trappe 3-0,6-0,1 0,0 0,4 0,2 0,4-0,3 0,0 11 Radocha 2-1,4-1,7* -0,1 0,0* 0,2 0,3* -0,5-0,6* 12 SMH 87 (oś) 2 0,9 0,6* 0,2 0,7* 0,0-0,5* 0,2 0,2* 13 Rospuda 2-0,2-0,1* 0,0-0,5* 0,2 0,0* 0,2 0,1* 14 Werbena 2-1,2-1,0* -0,6-0,9* -0,5-0,4* 0,2 0,0* Liczba doświadczeń Wzorzec: w roku 2012 wszystkie badane odmiany, w roku 2011 Nawra, Tybalt, Hewilla, Parabola, Kandela, Ostka Smolicka, Arabeska, Trappe, Radocha, SMH 87, Rospuda i Werbena, w roku 2010 Nawra, Tybalt, Hewilla, Parabola, Kandela, Ostka Smolicka i Trappe. * - średnia z lat: Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą.

8 Tabela 7. Pszenica jara. Ważniejsze właściwości rolniczo użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2012, Wyleganie (skala 9 o ) Wysokość roślin Masa 1000 ziaren Liczba lat w fazie Lp. Odmiana przed zbiorem (cm) (g) badań dojrzałości mlecznej Wzorzec Poziom agrotechniki a 1 8,7 8,8 7,5 7,9 84,6 86,9 40,7 44,2 1 Nawra 3 0,3 0,0 0,1 0,1-4,6-5,1 3,5 2,5 2 Tybalt 3 0,3 0,2 0,3 0,3-3,8-4,3 2,0 0,4 3 Hewilla 3 0,3 0,0-0,2-0,5 6,0 7,6 2,4 1,6 4 Parabola 3 0,3 0,2 1,1 0,1 1,0 1,9 6,4 6,1 5 Kandela 3-0,8-0,3-2,0-0,9 2,5 2,1-3,5-1,3 6 Ostka Smolicka (oś) 3 0,0 0,1 0,3-0,2 3,7 4,4 0,7 0,6 7 Arabella 1 2 0,3 0,3* 1,0 0,8* 2,4 1,5* -0,9-2,7* 8 Izera 1-0,3-0,9 8,9-0,6 9 KWS Torridon 1 0,3 0,5-1,0-2,5 10 Trappe 3 0,3 0,2 1,1 0,8 0,2-0,6-7,8-6,5 11 Radocha 2 0,3 0,3* 1,0 0,7* -2,1-1,1* 4,8 4,4* 12 SMH 87 (oś) 2-2,0-1,1* -2,5-1,1* -8,3-6,8* 1,0 1,6* 13 Rospuda 2 0,0-0,1* -0,0 0,1* 0,4-1,3* 2,8 1,2* 14 Werbena 2 0,3 0,1* 0,5 0,2* -5,3-5,0* -8,2-8,1* Liczba doświadczeń

9 Cd tabeli 7 Lp. Odmiana Liczba lat badań Wyleganie (skala 9 o ) Wysokość roślin Masa 1000 ziaren w fazie przed zbiorem (cm) (g) dojrzałości mlecznej Poziom agrotechniki a 2 Wzorzec 8,8 8,9 7,5 7,9 84,3 84,3 40,7 45,0 1 Nawra 3 0,2 0,1-0,3-0,3-2,8-2,6 3,7 2,7 2 Tybalt 3 0,2 0,1-0,3-0,3-3,3-4,8 0,7 0,5 3 Hewilla 3 0,2 0,1 0,3 0,0 3,7 6,9-0,1 1,5 4 Parabola 3 0,2 0,1 1,2 0,4 0,1-0,1 7,6 6,0 5 Kandela 3-0,5-0,3-2,2-1,2 3,6 2,6-1,6-0,9 6 Ostka Smolicka (oś) 3 0,2 0,1 0,7 0,3 3,7 4,0 0,7 0,7 7 Arabella 1 2 0,2 0,1* 1,2 1,1* 3,6 1,2* 1,1-1,4* 8 Izera 1-0,1-0,5 6,9-0,7 9 KWS Torridon 1 0,2 0,3-2,6-3,5 10 Trappe 3 0,2 0,1 0,7 0,7 0,2 0,7-8,4-6,7 11 Radocha 2 0,2 0,1* 0,3 0,2* -0,9-0,5* 4,5 3,3* 12 SMH 87 (oś) 2-1,5-0,9* -1,7-0,9* -7,8-6,1* 0,1 0,7* 13 Rospuda 2 0,2 0,1* -0,3-0,4* -1,1-2,0* 3,1 1,2* 14 Werbena 2 0,2 0,0* 0,7 0,6* -3,4-5,0* -7,3-7,3* Liczba doświadczeń Wzorzec: w roku 2012 wszystkie badane odmiany, w roku 2011 Nawra, Tybalt, Hewilla, Parabola, Kandela, Ostka Smolicka, Arabeska, Trappe, Radocha, SMH 87, Rospuda i Werbena, w roku 2010 Nawra, Tybalt, Hewilla, Parabola, Kandela, Ostka Smolicka i Trappe. * - średnia z lat: Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą.