Jęczmień jary. Uwagi ogólne. Wyniki doświadczeń

Transkrypt

1 Jęczmień jary Uwagi ogólne Dzięki systemowi badań PDOiR możliwa jest ocena wartości gospodarczej odmian zarejestrowanych. W roku Krajowy rejestr liczył 65 odmian (35 browarnych i 30 typu pastewnego). W roku na liście zalecanych odmian do uprawy w regionie warmińsko-mazurskim (LZO) znalazło się 7 odmian (1 browarna i 6 pastewnych). Na LZO wpisano odmianę Ella a wycofano odmiany Mercada i KWS Aliciana. Aktualnie tworzą ją: Victoriana, Skald, Suweren, KWS Olof, Iron, Natasia i Ella. Doświadczenia były założone w trzech miejscowościach: we Wrócikowie, Rychlikach i Ruskiej Wsi. Badania prowadzono na dwóch poziomach agrotechnicznych, przy zastosowaniu uprawy typowej dla użytkowania jęczmienia pastewnego. Z badań wynika, że w przypadku jęczmienia jarego przyrost plonu na wyższym poziomie agrotechniki zależy w dużej mierze od warunków pogodowych panujących w okresie wegetacji oraz wyboru odpowiedniej odmiany. Preparatów do wykonywanych zabiegów ochronnych w omawianym gatunku podobnie jak w przypadku wcześniej omawianych dokonywali prowadzący doświadczenia. Preparaty musiały być zarejestrowane w kraju i zalecane dla danego gatunku przez IOR. Na obu poziomach agrotechnicznych w uzasadnionych przypadkach zwalczano również szkodniki. Wyniki doświadczeń Średni plon jęczmienia jarego w roku był wyższy niż w ubiegłym roku. W minionym sezonie wegetacyjnym jęczmień jary najwyżej plonował w Rychlikach. Przy zastosowaniu agrotechniki intensywnej (a 2 ) zebrano średnio w Rychlikach 109,4 dt/ha, we Wrócikowie 90,7 dt/ha, a Ruskiej Wsi 74,3 dt/ha. Przy mniejszych nakładach (a 1 ) uzyskano odpowiednio 103,7 dt/ha, 84,5 dt/ha oraz 65,1dt/ha. Średnio dla odmian najwyższy przyrost plonu na poziomie a 2 uzyskano w Ruskiej Wsi 9,2 dt/ha (tabela 3). Wśród jęczmion pastewnych dobre wyniki po trzech latach badań osiągnęły Iron i Ella. W ostatnim roku plonowaniem powyżej wzorca wyróżniły się na poziomie a 1 Natasia, Soldo oraz badane po raz pierwszy odmiany KWS Dante i SU Lolek. Na poziomie intensywnym na uwagę zasługuje plonowanie odmian wzorcowych Iron, Soldo oraz KWS Atrika (tabela 5). 1

2 W roku jęczmień jary w niewielkim stopniu porażony został przez choroby grzybowe. Zwiększone porażenie przez mączniaka wystąpiło w odmianach Skald, Iron oraz Podarek pozostałe odmiany wykazały się wyższą odpornością. Plamistość siatkowa najbardziej poraziła odmiany Natasia, Skald oraz Hajduczek. Porażenie roślin czarną plamistością było niewielkie, nieco wyższe u odmiany Olimpic, natomiast rynchosporioza wystąpiła w nieznacznym stopniu na odmianach Victoriana, Skald, KWS Atrika oraz Podarek. Pełny zestaw wyników obserwacji przeprowadzonych na poziomie podstawowym (bez ochrony fungicydowej) zaprezentowano w tabeli 6. W minionym sezonie wystąpiło wylegnięcie jęczmienia jarego zarówno na poziomie podstawowym jak i intensywnym. Najsilniej wyległy: Salome, Natasia i Podarek szczególnie na poziomie a 1 natomiast na poziomie a 2 Salome, Suweren i Kucyk. Wartość masy tysiąca ziaren (MTZ) była wyższa od ubiegłorocznej i wyniosła średnio w województwie 56,3 g na poziomie a 1 i 56,5 g na a 2. Na obu poziomach najgrubszym ziarnem cechowały się badane drugi rok odmiany KWS Atrika i Soldo, natomiast na poziomie a 2 wyróżniły się również odmiany Ella i Natasia. Najdrobniejszym ziarnem charakteryzowały się Fariba na poziomie podstawowym oraz Olimpic i Kucyk na poziomie intensywnym (tabela7). 2

3 3 Tabela 1. Jęczmień jary. Odmiany badane. Rok zbioru: Rok wpisania Lp. Odmiana do Krajowego Kod kraju Rejestru pochodzenia Odmian w Polsce* Rok wpisania do LZO Hodowca (jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą lub dla odmian zagranicznych krajowy przedstawiciel) 1. Victoriana DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5; PL Prusy 2. Olympic w FR 2013 RAGT Semences Polska sp. z o.o., ul. Sadowa 10A; PL Łysomice 3. KWS Dante DE KWS Lochow Polska sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5; PL Prusy 4. Salome DE Saaten-Union Polska sp. z o.o., ul. Straszewska 70; PL Wągrowiec 5. SU Lolek DE Saaten-Union Polska sp. z o.o., ul. Straszewska 70; PL Wągrowiec 6. Skald PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL Strzelce 7. KWS Olof DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5; PL Prusy 8. Suweren w PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL Strzelce 9. Iron w DK DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; Kościan 10. Natasia DK DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; Kościan 11. Ella PL 2012 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; Kościan 12. Fariba DE 2012 Saaten-Union Polska sp. z o.o.; ul. Straszewska 70; PL Wągrowiec 13. Kucyk PL 2012 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; Kościan 14. Hajduczek PL 2013 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL Strzelce 15. KWS Atrika DE 2013 KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5; PL Prusy 16. Oberek PL 2013 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL Strzelce 17. Soldo w DE 2013 Saaten-Union Polska sp. z o.o.; ul. Straszewska 70; PL Wągrowiec 18. Podarek PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL Strzelce 19. Rubaszek PL Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR, Smolice 146; PL Kobylin * - według,,listy odmian roślin rolniczych wpisanych do Krajowego Rejestru w Polsce

4 Tabela 2. Jęczmień jary. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: Miejscowość SDOO Wrócikowo pow. Olsztyn ZDOO Rychliki pow. Elbląg ZDOO Ruska Wieś pow. Ełk Kompleks rolniczej przydatności gleby pszenny dobry żytni bardzo dobry pszenny dobry Klasa bonitacji gleby III b IV a IV b ph gleby w KCl 7,2 5,8 6,0 Przedplon bobik groch siewny miesz. zboż. strącz. Data siewu Obsada nasion (szt./m 2 ) Data zbioru Nawożenie mineralne N na poziomie a1 (kg/ha) N na poziomie a2 (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a 2 (nazwa, dawka/ha) 2 x Opti Zboża ( 3 kg) Ekosol Z (2 l); FoliQ N Uniwersalny ( 5 l) I zabieg: DR GREEN Zboża ( 2 kg); DR GREEN Start ( 3 kg); Siarczan magnezu (10 kg); II zabieg: DR GREEN Zboża (2 kg); DR GREEN Energy ( 4kg) III zabieg: DR GREEN Zboza (2 kg); DR GREEN Quality (4 kg) Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Funaben Plus 02 WS Funaben Plus 02 WS Funaben Plus 02 WS Herbicyd (nazwa, dawka/ha) Starane 250 EC (0,3 l)+ Granstar 75 WG (0,15g) Chwastox Trio 540 SL (1,5 l); Helm Tribi 75 WG (20g); Axial 100 EC (1 l) Sekator 125 OD (0,15 l); Axial 100 EC + Adigor 440 EC (0,4 l+ 1,3 l) Insektycyd (nazwa, dawka/ha) Karate Zeon 050 CS ( 0,12 l) Fury 100 EW (0,1 l) Decis Mega 50 EW (0,1 l) tylko na poziomie a 2 Fungicyd - pierwszy zabieg (nazwa, dawka/ha) Fungicyd - drugi zabieg (nazwa, dawka/ha) Regulator wzrostu (nazwa, dawka/ha) Mondatak 450 EC ( 1 l) Sokół 460 EC (0,6 l) Tilt Turbo 575 EC (0,8 l) Falcon 460 EC ( 0,6 l) Soprano 125 SC (1 l) Menara 410 EC (0,5 l) Moddus 250 EC (0,4 l) Retar 480 SL (0,75 l) Cerone 480 SL (0,75 l) 4

5 Tabela 3. Jęczmień jary. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: Lp. Wyszczególnienie Wrócikowo Rychliki Ruska Wieś a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1. Termin kłoszenia (data) Termin dojrzałości woskowej (data) Wysokość roślin (cm) Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 ) 8,8 8,2 8,7 8, Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 ) 8,5 8,2 3,7 5,1 8,6 8,9 6. Porażenie przez choroby (skala 9 ): -mączniak prawdziwy 8,3 8,9 8, rdza jęczmienia plamistość siatkowa 6,6 7,5 7,8 8,4 7,1 7,5 -czarna plamistość 6,4 7,9 8, rynchosporioza ,0 8,2 7. Masa 1000 ziaren (przy wilgotności 14%) (g) 55,0 55,8 55,4 54,5 58,4 59,2 8. Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 11,2 11,9 9,8 10,2 11,1 11,0 9. Plon ziarna (przy wilgotności 14%) (dt/ha) 84,5 90,7 103,7 109,4 65,1 74,3 Wyniki średnie ze wszystkich badanych odmian a 1 przeciętny poziom agrotechniki; a 2 wysoki poziom agrotechniki Skala 9 : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny

6 Tabela 4. Jęczmień jary. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: przy wilgotności ziarna 14% Lp. Odmiana Poziom a 1 Poziom a 2 Wrócikowo Rychliki Ruska Wieś Wrócikowo Rychliki Ruska Wieś Wzorzec (dt/ha) 86,6 103,7 64,5 93,0 108,4 75,0 1. Victoriana Olympic w KWS Dante Salome SU Lolek Skald KWS Olof Suweren w Iron w Natasia Ella Fariba Kucyk Hajduczek KWS Atrika Oberek Soldo w Podarek Rubaszek w - odmiany wchodzące w skład wzorca w roku Tabela 5. Jęczmień jary. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru:, 2013, 2012 przy wilgotności ziarna 14% Lp. Odmiana Liczba lat badań Wartość browarna (skala 9 ) a 1 a Wzorzec (dt/ha) 85,0 69,8 73,4 77,4 76,0 92,1 86,6 80,8 89,4 86,5 1. Victoriana 3 6, Olympic w 2 6, KWS Dante 1 6, Salome 1 5, SU Lolek 1 6, Skald KWS Olof Suweren w Iron w Natasia Ella Fariba Kucyk Hajduczek KWS Atrika Oberek Soldo w Podarek Rubaszek Liczba doświadczeń w - odmiany wchodzące w skład wzorca w roku

7 7 Tabela 6. Jęczmień jary. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki - a 1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru, Liczba Mączniak Plamistość siatkowa Czarna plamistość Rynchosporioza Lp. Odmiana lat badań Wzorzec (skala 9º) 7,9 7,6 7,3 7,1 7,0 7,5 8,0 8,2 1. Victoriana 3 1,1 1,2 0,4 0,1 0,5 0,4-1,0-0,7 2. Olympic w 2 1,1-0,1 - -0,8-0,0-3. KWS Dante 1 1,1-0,1-1,0-0,5-4. Salome 1 1,1-0,3-1,0-0,0-5. SU Lolek 1 0,6 - -0,1-0,0-0,5-6. Skald 3-0,6-0,2-0,8-0,6 0,8-0,2-0,5-0,1 7. KWS Olof 3 1,1 1,0 0,1 0,3 1,0 0,4 0,0 0,0 8. Suweren w 3 0,1-0,5-0,1-0,2 0,0 0,0 0,0 0,0 9. Iron w 3-2,4-1,3-0,1 0,0 0,5 0,0 0,0 0,0 10. Natasia 3-0,4 0,2-0,9-0,6 0,3-0,4 0,0 0,0 11. Ella 3 1,1 1,2 0,6 0,6 1,0 0,9 0,0-0,4 12. Fariba 3 1,1 1,2-0,3 0,0 1,0 0,5 0,0-0,4 13. Kucyk 3 1,1 1,2 0,1 0,3 0,5 0,1 0,5 0,0 14. Hajduczek 2 0,6 - -1,5-0,8-0,0-15. KWS Atrika 2 1,1 - -0,4-0,8 - -0,5-16. Oberek 2 0,4-0,1-1,0-0,0-17. Soldo w 2 1,1-0,1-0,3-0,0-18. Podarek 1-0,6-0,6-1,3 - -0,5-19. Rubaszek 1 0,4-0,1-1,0-0,5 - Liczba doświadczeń Wyniki pochodzą jedynie z doświadczeń, w których wystąpiło dane zjawisko; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą w - odmiany wchodzące w skład wzorca w roku

8 Tabela 7. Jęczmień jary. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, Lp. Odmiana Liczba lat badań Wyleganie (skala 9º) w fazie doj. mlecznej przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziaren (g) Poziom agrotechniki a 1 Wzorzec (skala 9º) 8,4 8,2 6,9 6, ,4 50,7 1. Victoriana 3 0,6 0,6 0,8 0, ,8 2,6 2. Olympic w 2 0,3 - -0, ,8-3. KWS Dante 1 0,6-0, ,7-4. Salome 1 0,6 - -0, ,1-5. SU Lolek 1 0,6 - -0, ,5-6. Skald 3 0,6 0,4-0,4 0, ,1 2,4 7. KWS Olof 3 0,6 0,4 0,8 0, ,3 0,4 8. Suweren w 3-1,4-1,3-0,4-0, ,2-2,1 9. Iron w 3 0,6 0,6-0,1 0, ,3-1,5 10. Natasia 3 0,6 0,3-0,8-0, ,9 3,1 11. Ella 3 0,3 0,6-0,1 0, ,1 3,5 12. Fariba 3 0,6 0,7 1,3 1, ,6-0,2 13. Kucyk 3-1,2-0,3-0,4 0, ,3 1,0 14. Hajduczek 2 0,6-0, ,5-15. KWS Atrika 2 0,6 - -0, ,6-16. Oberek 2 0,3 - -0, ,4-17. Soldo w 2 0,6-0, ,3-18. Podarek 1 0,3 - -0, ,5-19. Rubaszek 1 0,6-0, ,8 - Liczba doświadczeń Poziom agrotechniki a 2 Wzorzec (skala 9º) 8,3 7,9 7,3 6, ,7 49,0 1. Victoriana 3 0,4 0,6 0,5 0, ,8 3,3 2. Olympic w 2 0,2-0, ,7-3. KWS Dante 1 0,7-0, ,8-4. Salome 1-0,6 - -0, ,4-5. SU Lolek 1 0,4 - -0, ,8-6. Skald 3-0,1 0,7-0,3 0, ,9 2,0 7. KWS Olof 3 0,7 0,4-0,3-0, ,8 1,1 8. Suweren w 3-0,6-0,8-0,6-0, ,3-1,9 9. Iron w 3 0,4 0,4 0,5 0, ,5 0,2 10. Natasia 3 0,2 0,0-0,1-0, ,9 2,4 11. Ella 3 0,2 0,2 0,0 0, ,2 3,9 12. Fariba 3 0,7 1,0 1,2 1, ,3 0,8 13. Kucyk 3-0,3 0,1-0,5 0, ,9-0,9 14. Hajduczek 2 0,7-0, ,0-15. KWS Atrika 2 0,4 - -0, ,5-16. Oberek 2 0,4-1, ,0-17. Soldo w 2-0,1-0, ,4-18. Podarek 1 0,4 - -0, ,3-19. Rubaszek 1 0,7-0, ,6 - Liczba doświadczeń w - odmiany wchodzące w skład wzorca w roku ; Wyleganie: wyniki pochodzą jedynie z doświadczeń, w których wystąpiło dane zjawisko; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą 8