-------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- WOJEWÓDZKI INSPEKTORA tel. 42 636-03-57 ul. Gdańska 38 90-730 Łódź fax 42 636-85-50 NIP 727-11-49-261 Regon 000136886 e-mail: sekretariat@wiih.lodz.pl INFORMACJA Łódź, dnia 09.05.2013r. dotycząca kontroli jakości i prawidłowości oznakowania mrożonych produktów rybołówstwa Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Łodzi w I kwartale 2013 r. w ramach realizacji programu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów DIH 81 18(1)/12/JS, przeprowadził kontrole w 15 placówkach zlokalizowanych na terenie województwa łódzkiego prowadzących sprzedaż m.in. mrożonych produktów rybołówstwa. 5 hurtowni; 7 sklepów należących do sieci handlowych; 3 pozostałe sklepy. Celem tych kontroli była ocena jakości handlowej mrożonych produktów rybołówstwa, w stosunku do obowiązujących przepisów oraz deklaracji producentów w oznakowaniu, a także kontrola przestrzegania zasad obrotu tymi produktami. Łącznie ocenie poddano 77 partii mrożonych produktów rybołówstwa wartości 56.113 zł, w tym 25 partii wartości 45.655 zł w hurtowniach, 37 partii wartości 7.078 zł w sklepach należących do sieci handlowych, 15 partii wartości 3.380 zł w pozostałych sklepach.. 5 partii ryb mrożonych w opakowaniach wartości 1.063 zł; 13 partii ryb mrożonych bez opakowań wartości 23.010 zł; 30 partii ryb mrożonych glazurowanych w opakowaniach wartości 3.919 zł; 20 partii ryb mrożonych glazurowanych bez opakowań wartości 26.408 zł; 8 partii owoców morza w opakowaniach wartości 1.646 zł; 1 partię innych wyrobów (kotlety rybne mrożone) wartości 67 zł. Nieprawidłowości stwierdzono w 13 placówkach (co stanowiło 87% objętych kontrolą), w tym w: 5 hurtowniach; 5 placówkach należących do sieci handlowych; 3 pozostałych sklepach.
W toku prowadzonych czynności kontrolnych zakwestionowano ogółem 24 partie mrożonych produktów rybołówstwa (31,2% partii badanych ogółem) o łącznej wartości 16.442 zł, w tym 8 partii wartości 12.944 zł w hurtowniach, 13 partii wartości 2.976 zł w sklepach należących do sieci oraz 3 partie wartości 522 zł w pozostałych sklepach. Wśród kwestionowanych produktów znajdowało się: 11 partii ryb mrożonych glazurowanych w opakowaniach wartości 1.407 zł; 10 partii ryb mrożonych glazurowanych bez opakowań wartości 14.489 zł; 3 partie owoców morza w opakowaniach wartości 546 zł. 3.1. JAKOŚĆ W zakresie zgodności parametrów jakościowych z wymaganiami obowiązujących przepisów i deklaracjami producentów sprawdzono laboratoryjnie 30 partii mrożonych produktów rybołówstwa wartości 19.518 zł, w tym 11 partii wartości 15.833 zł w hurtowniach, 14 partii wartości 2.401 zł w sklepach należących do sieci handlowych, 5 partii wartości 1.284 zł w pozostałych sklepach. 1 partię ryb mrożonych w opakowaniach wartości 360 zł; 1 partię ryb mrożonych bez opakowań wartości 315 zł; 14 partii ryb mrożonych glazurowanych w opakowaniach wartości 2.184 zł; 10 partii ryb mrożonych glazurowanych bez opakowań wartości 15.688 zł; 4 partie owoców morza w opakowaniach wartości 971 zł. W wyniku przeprowadzonych badań zakwestionowano, z uwagi na niewłaściwą jakość, 14 partii mrożonych produktów rybołówstwa łącznej wartości 13.173 zł (46,7% partii badanych laboratoryjnie). Wśród kwestionowanych produktów było: 7 partii ryb mrożonych glazurowanych w opakowaniach wartości 617 zł,w tym : o halibut - filety bez skóry IQF mrożone glazurowane, o limanda żółtopłetwa - filet IQF głęboko mrożony glazurowany, o mintaj - filet IQF produkt głęboko mrożony, o filety tilapii nilowej bez skóry głęboko mrożone indywidualnie, o mintaj filety bez skóry IQF mrożone glazurowane, o kostka z łososia bez ości glazurowana pojedynczo głęboko mrożona, o łosoś pacyficzny gorbusza dzwonko ze skórą, głęboko mrożony, glazurowany, 6 partii ryb mrożonych glazurowanych bez opakowań wartości 12.480 zł, w tym: o kostka z filetów mintaja bez skóry glazurowana, o limanda żółtopłetwa IQF filety indywidualnie mrożone glazurowane, 2
o mintaj filety IQF bez skóry indywidualnie mrożone glazurowane, o nototenia tusze IQF głęboko mrożona glazurowana, o panga sum - filety bez skóry głęboko mrożone glazurowane, o limanda żółtopłetwa - filety bez skóry pojedynczo mrożone IQF, 1 partia owoców morza w opakowaniach wartości 76 zł tj.: o mieszanka morska mieszanka skorupiaków i mięczaków morskich blanszowanych mrożonych glazurowanych. Stwierdzone wady jakościowe to: niewłaściwe cechy organoleptyczne (5 partii wartości 2.247 zł): tekstura gąbczasta bądź sucha zbyt twarda, smak mdły o posmaku metalicznym bądź osłabiony mało charakterystyczny; pozostawienie gonad, części gonad oraz płetw piersiowych; kostki bądź dzwonka niecałkowicie pokryte warstwą glazury, z rozległymi oznakami wysuszki (na powierzchni powyżej 20%), barwa niejednolita w miejscach nie pokrytych glazurą zmieniona kremowa z odcieniem żółtym. skupiska bryłek lodu i szronu. niewłaściwe cechy fizyczno chemiczne: zawyżona zawartość glazury (4 partie bez opakowań wartości 11.834 zł) dla: - kostki z filetów mintaja, deklarowano do 10%, a stwierdzono 15% (w próbce produktu przy niepewności pomiaru ±0,9) i 14% (w próbce kontrolnej przy niepewności pomiaru±1); - limandy żółtopłetwej, deklarowano maksymalnie 25%, a stwierdzono 29,6% (w próbce produktu przy niepewności pomiaru ±1,8) i 29% (w próbce kontrolnej przy niepewności pomiaru ± 1); - pangi sum filet, deklarowano 20%, a stwierdzono 27,8% (próbce produktu przy niepewności pomiaru ± 1,7) i 30% (w próbce kontrolnej przy niepewności pomiaru ±1); - limandy żółtopłetwej, deklarowano 25%, a stwierdzono 28,2% (przy niepewności pomiaru ± 1,7); zaniżona masa ryby (6 partii w opakowaniach wartości 933 zł ) dla: - halibuta - filetów bez skóry, deklarowano 375g, a stwierdzono 338,3g i 350,2g (w próbce produktu przy niepewności pomiaru odpowiednio ± 9,5 i ± 9,8) oraz 348 i 333g (w próbce kontrolnej przy niepewności pomiaru ± 13); 3
- limandy żółtopłetwej, deklarowano 375g, a stwierdzono 361,6g i 357g (w próbce produktu przy niepewności odpowiednio ±10,1 i ±10,0) oraz 358 i 345g (w próbce kontrolnej przy niepewności pomiaru odpowiednio ±14 i ±13); - filetów z tilapii nilowej deklarowano 475g a w jednym opakowaniu stwierdzono 449,9 g/kg (przy niepewności pomiaru ±12,6); - mintaja filetów bez skóry IQF, deklarowano 700g, a stwierdzono 581,1 i 592,1g (przy niepewności pomiaru odpowiednio ± 16,3 i ±16,6); - mieszanki morskiej, deklarowano 225 g, a stwierdzono 215,6 g, 213,0g i 211,5g, (przy niepewności pomiaru odpowiednio ± 6,0, ±6,0, ±5,6); - łososia pacyficznego gorbusza, deklarowano 475g, a stwierdzono w jednym opakowaniu 451,7g (przy niepewności pomiaru ± 12,6). Badania kontrpróby nie potwierdziły obniżonej masy netto ryby bez glazury; obecność fosforu dodanego niezadeklarowanego przez producenta na opakowaniach produktów ( 3 partie wartości 2485 zł). I tak w: - kostkach z filetów mintaja - stwierdzono 2,2 g/kg (przy niepewności pomiaru ±0,2); - mintaju importowanym. - stwierdzono 4,8 g/kg (przy niepewności pomiaru ±0,5); - mintaju filet IQF stwierdzono 7,5 g/kg (przy niepewności pomiaru ±0,8); W celu wyeliminowania stwierdzonych nieprawidłowości skierowano wystąpienia pokontrolne do producentów, importerów, dostawców, podmiotów konfekcjonujących zakwestionowanych wyrobów oraz poinformowano właściwe terenowo Wojewódzkie Inspektoraty Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych oraz Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej. 3.1.1. ZGODNOŚĆ DEKLAROWANEJ MASY Z RZECZYWISTĄ Niedoborów masy w stosunku do deklarowanej na opakowaniach nie stwierdzono. Badaniem objęto 41 opakowań wartości 710 zł, pochodzących z 19 partii mrożonych produktów rybołówstwa wartości 3.515 zł (8 opakowań wartości 120 zł w hurtowniach, 30 opakowań wartości 434 zł w sklepach sieci handlowych, 3 opakowania wartości 156 zł w pozostałych sklepach). Badaniem objęto: 29 opakowań ryb mrożonych glazurowanych wartości 393 zł, pochodzących z 14 partii wartości 2.184 zł; 2 opakowania ryb mrożonych wartości 40 zł, pochodzące z 1 partii wartości 360 zł; 10 opakowań owoców morza wartości 277 zł, pochodzących z 4 partii wartości 971 zł. 3.2. PRAWIDŁOWOŚĆ OZNAKOWANIA PRODUKTÓW Prawidłowość oznakowania sprawdzano we wszystkich kontrolowanych placówkach. Ocenie poddano 75 partii towarów wartości 55.848 zł, (bez 2 partii wartości 265 zł po upływie dat 4
minimalnej trwałości), w tym 25 partii wartości 45.655 zł w hurtowniach, 35 partii wartości 6.813 zł w sklepach należących do sieci handlowych oraz 15 partii wartości 3.380 zł w pozostałych sklepach. 5 partii ryb mrożonych w opakowaniach wartości 1.063 zł; 13 partii ryb mrożonych bez opakowań wartości 23.010 zł; 28 partii ryb mrożonych glazurowanych w opakowaniach wartości 3.654 zł; 20 partii ryb mrożonych glazurowanych bez opakowań wartości 26.408 zł; 8 partii owoców morza w opakowaniach wartości 1.646 zł; 1 partię innych wyrobów (kotlety rybne mrożone) wartości 67 zł. W wyniku dokonanych czynności zakwestionowano ogółem 10 partii mrożonych produktów rybołówstwa wartości 2.932 zł, co stanowiło 13,3 % partii badanych, w tym: 3 partie w hurtowniach wartości 363 zł, 5 partii w sklepach należących do sieci wartości 2.099 zł, oraz 2 partie w innych sklepach wartości 470 zł. Wśród kwestionowanych produktów były: 3 partie ryb mrożonych glazurowanych w opakowaniach wartości 363 zł; 5 partii ryb mrożonych glazurowanych bez opakowań wartości 2.099 zł; 2 partie owoców morza w opakowaniach wartości 470 zł. Nieprawidłowości w oznakowaniu polegały na: podaniu niepełnej nazwy (brak informacji glazurowane) dla 4 partii wyrobów w opakowaniach jednostkowych wartości 697 zł (limandy żółtopłetwej, pangi, kalmarów oczyszczonych Loligo, krewetek Black Tiger mrożonych gotowanych obranych z ogonkiem); niezamieszczeniu na opakowaniu jednostkowym informacji o treści produkt głęboko mrożony i nie zamrażać ponownie dla 1 partii wartości 96 zł (filetów z mintaja mrożonych glazurowanych), podaniu w miejscu sprzedaży nazwy niezgodnej ze stanem faktycznym dla 1 partii produktu bez opakowań wartości 306 zł - limandę żółtopłetwa filety bez skóry pojedynczo mrożone IQF, oznaczono jako sola filet ; podaniu niepełnej nazwy (brak informacji glazurowane) dla 4 partii produktów bez opakowań wartości 1.793 zł np. filety z tilapii nilowej bez skóry mrożone glazurowane oznaczono jako tilapia filet, filety z mintaja bez skóry bez ości mrożone glazurowane oznaczono jako mintaj filet W związku z wprowadzeniem do obrotu wyrobów niewłaściwej jakości handlowej do producentów, importerów lub dystrybutora kwestionowanych wyrobów skierowano wystąpienia pokontrolne z wnioskami o prawidłowe znakowanie produktów, a także powiadomiono właściwe terenowo Wojewódzkie Inspektoraty Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. 5
Wobec 11 przedsiębiorców, którzy wprowadzili do obrotu mrożone produkty rybołówstwa nieodpowiadające jakości handlowej, w tym zafałszowane zostaną wszczęte z urzędu postępowania administracyjne w przedmiocie nałożenia kar pieniężnych wynikających z art. 40a ust. 1 pkt 3; art. 40a ust. 1 pkt4, art. 40a ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno spożywczych (Dz. U. z 2005r. nr 187, poz. 1577 z późn. zm.). 3.3. PRZESTRZEGANIE DAT MINIMALNEJ TRWAŁOŚCI Przestrzeganie terminów przydatności do spożycia oraz dat minimalnej trwałości towarów sprawdzono we wszystkich placówkach. Zbadano łącznie 77 partii mrożonych produktów rybołówstwa wartości 56.113 zł (25 partii wartości 45.655 zł, w hurtowniach, 37 partii wartości 7.078 zł w sklepach należących do sieci handlowych oraz 15 partii wartości 3.380 zł w pozostałych sklepach). 5 partii ryb mrożonych w opakowaniach wartości 1.063 zł; 13 partii ryb mrożonych bez opakowań wartości 23.010 zł; 30 partii ryb mrożonych glazurowanych w opakowaniach wartości 3.919 zł; 20 partii ryb mrożonych glazurowanych bez opakowań wartości 26.408 zł; 8 partii owoców morza w opakowaniach wartości 1.646 zł; 1 partię innych wyrobów (kotlety rybne mrożone) oferowanych luzem wartości 67 zł. Nieprawidłowości stwierdzono w 1 placówce (7%) - w której to w sprzedaży znajdowały się 2 partie ryb mrożonych glazurowanych w opakowaniach jednostkowych (2,6% partii badanych) wartości 265 zł po upływie dat minimalnej trwałości (od 1 do 9 dni). W związku z powyższym w trakcie kontroli wydano decyzję zarządzającą wycofanie z obrotu handlowego towarów przeterminowanych. WARUNKI PRZECHOWYWANIA We wszystkich kontrolowanych placówkach sprawdzono warunki i sposób przechowywania 75 partii mrożonych produktów rybołówstwa wartości 55.848 zł (bez 2 partii wartości 265 zł po upływie dat minimalnej trwałości). Stwierdzono, że były one przechowywane w sprawnych zamrażarkach lub komorach mroźnych, zgodnie z zaleceniami producentów podanymi na opakowaniach jednostkowych i zbiorczych. 3.4. PREZENTACJA ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH W MIEJSCU SPRZEDAŻY W trakcie prowadzonych kontroli nie stwierdzono naruszenia art. 16 rozporządzenia (WE) Nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. L 31 z 01.02.2002) dotyczącego wprowadzania konsumenta w błąd w zakresie etykietowania, 6
reklamy i prezentacji żywności z uwzględnieniem jej kształtu, wyglądu i opakowania oraz informacji udostępnionych na ich temat. Kontrolą w tym zakresie objęto 75 partii wartości 55.848 zł. 3.5. POSIADANIE DOWODÓW DOSTAW LUB INNNYCH DOKUMENTÓW IDENTYFIKUJĄCYCH DOSTAWCÓW W trakcie kontroli stwierdzono, ze przedsiębiorcy przestrzegali przepisu art. 18 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. L31 z 01.02.2002). Na objęte kontrolą w zakresie oznakowania wyroby 75 partii wartości 55.848 zł przedsiębiorcy okazali dowody dostaw, które umożliwiały identyfikację każdej osoby dostarczającej środek spożywczy do placówki. IDENTYFIKACJA KONTROLOWANYCH PRZEDSIĘBIORCÓW We wszystkich placówkach identyfikacji kontrolowanych przedsiębiorców dokonano w oparciu o wpisy do Krajowego Rejestru Przedsiębiorców lub centralnej ewidencji działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy posiadali książki kontroli. Placówki zostały zarejestrowane i zatwierdzone przez Państwową Inspekcję Sanitarną. Przedsiębiorcy prowadzili działalność zgodnie z posiadanymi decyzjami. 3.6. POSIADANIE ORZECZEŃ LEKARSKICH We wszystkich placówkach kontrolującym okazano aktualne orzeczenia lekarskie wydawane do celów sanitarno-epidemiologicznych. INNE USTALENIA W 1 placówce stwierdzono brak wywieszek cenowych oraz niepełne wywieszki cenowe dla 97 towarów, w tym dla 1 partii owoców morza; W 1 placówce oferowano do sprzedaży 4 partie towarów innych niż ryby wartości 206 zł po upływie terminów przydatności i dat minimalnej trwałości (ser, sosy i spody do pizzy od 1 do 28 dni po upływie dat ważności). WYKORZYSTANIE USTALEŃ KONTROLI W związku z ustaleniami kontroli: wobec 11 przedsiębiorców w związku z wprowadzeniem do obrotu handlowego produktów nieodpowiadających jakości handlowej zostaną wszczęte postępowania administracyjne w celu nałożenia kar pieniężnych wynikających z art. 40a ust. 1 pkt 3, art. 40a ust. 1 pkt 4, art. 40 a ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000r. o jakości handlowej artykułów rolno spożywczych (Dz. U. z 2005r. nr 187, poz. 1577 z późn. zm.); 7
nałożono 2 mandaty karne na kwotę 300 zł, w związku z popełnieniem wykroczenia z art. 100 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25.08.2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia i z art. 137 1KW; wydano 2 decyzje zarządzające wycofanie z obrotu handlowego 2 partii ryb mrożonych wartości 265 zł po upływie dat minimalnej trwałości oraz dokonanie zmiany nazwy produktu na zgodną ze stanem faktycznym (limanda żółtopłetwa zamiast sola); w 5 przypadkach przedsiębiorcy dobrowolnie wycofali z obrotu 5 partii mrożonych produktów rybołówstwa niewłaściwej jakości wartości 213 zł (opakowania znajdujące się na stanie i próby kontrolne). w 1 przypadku zażądano usunięcia stwierdzonej nieprawidłowości (uwidocznienie wywieszek cenowych) Ponadto przesłano: 19 wystąpień pokontrolnych do producentów, importerów, dystrybutorów i konfekcjonerów kwestionowanych wyrobów; 13 pism do właściwych terenowo Wojewódzkich Inspektoratów Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych; 1 informacji do Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej. 8