Edukacja ekologiczna w terenie Aleksandra Krawczyk krawczyk@womczest.edu.pl
Kierunki realizacji polityki oświatowej państwa na rok szkolny 2017/2018 1. Wdrażanie nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego. 2. Podniesienie jakości edukacji matematycznej, przyrodniczej i informatycznej. 3. Bezpieczeństwo w internecie. Odpowiedzialne korzystanie z mediów społecznych. 4. Wprowadzenie doradztwa zawodowego do szkół i placówek. 5. Wzmacnianie wychowawczej roli szkoły. 6. Podnoszenie jakości edukacji włączającej w szkołach i placówkach systemu oświaty do wdrożenia od roku szkolnego 2017/2018 nowej podstawy programowej.
Pojęcie edukacji ekologicznej Przez edukację ekologiczną rozumiemy wiedzę, umiejętności teoretyczne, praktyczne, a także rozwijanie wrażliwości i emocjonalnej chęci działania na rzecz ochrony środowiska, jego kształtowania. J. Frątczak 3
Cele edukacji ekologicznej nauczanie podstaw ekologicznie zrównoważonego użytkowania środowiska i sposobów jego ochrony; pobudzenie do twórczego, innowacyjnego działania, zmierzającego do oszczędnego korzystania z zasobów przyrody i maksymalnej ich ochrony; zaszczepienie potrzeby przestrzegania norm i zakazów ekologicznych w postępowaniu zarówno jednostek, jak i grup lub całych społeczności, oraz potrzeby przeciwstawiania się zachowaniom zagrażającym środowisku; kształtowanie nawyków kultury ekologicznej oraz poczucia moralnego i obywatelskiej odpowiedzialności za ochronę dóbr przyrody; 4
Cele edukacji ekologicznej kształtowanie poczucia odpowiedzialności za środowisko w skali lokalnej i globalnej, za przyszłą jakość życia ludzi; wdrożenie umiejętności interdyscyplinarnego myślenia i rozumienia, nauczenie postrzegania zależności między stanem środowiska, a jakością życia każdej jednostki ludzkiej i całych społeczności; zrozumienie mechanizmów powstawania problemów środowiskowych w skali lokalnej i globalnej; kształtowanie umiejętności współdziałania, planowania i organizowania się w zakresie ochrony środowiska. Por.: Program Ochrony Środowiska dla Gminy Pleśna, Rozdział 10 Edukacja ekologiczna [online]. [Dostęp: 16.10.2017 r.]. Dostępny w internecie: https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=6&ved=0ahukewjukyuut4vxahxicjokhunjblgqfghhmau& url=http%3a%2f%2fbip.malopolska.pl%2fpobierz%2f663982.html&usg=aovvaw3en4kq_8rfse32kg3_nof- 5
Jak pracować z uczniami? edukacja w środowisku edukacja o środowisku edukacja na rzecz środowiska Grafika: pixabay.com 6
Znaczenie zajęć terenowych dla edukacji przyrodniczej Rozwijają umiejętność koncentracji na określonych obiektach, na istotnych cechach budowy, procesach, zjawiskach życiowych roślin i zwierząt. Kształtują umiejętność wyodrębniania oraz rozpoznawania cech taksonomicznych organizmów. Uczą dokonywania pomiarów i oceny stopnia skażenia powietrza, wód, gleby oraz jego wpływu na życie roślin i zwierząt. Służą rozwijaniu uzdolnień i zainteresowań biologicznych. Por. Kowalczyk M., Zajęcia terenowe w procesie kształcenia [online]. [dostęp 4.09.2016 r.]. Dostępny w Internecie: http://www.edukacja.edux.pl/p-9786-zajecia-terenowe-w-procesieksztalcenia.php. 7
Prowadzą do zwiększenia aktywności poznawczej uczniów. Pogłębiają emocjonalne więzi ucznia z przyrodą. Wycieczki i inne zajęcia terenowe umożliwiają uczniom nawiązanie bezpośredniego kontaktu z przyrodą. Służą zaznajamianiu uczniów z konkretnymi problemami (i obiektami) ochrony przyrody. Uczniowie zapoznają się z metodami i problemami terenowych badań biologicznych i środowiskowych. Por. Kowalczyk M., Zajęcia terenowe w procesie kształcenia [online]. [dostęp 4.09.2016 r.]. Dostępny w Internecie: http://www.edukacja.edux.pl/p-9786-zajecia-terenowe-w-procesieksztalcenia.php. 8
Cele zajęć terenowych: aktywizowanie uczniów oraz zachęcenie ich do samodzielnego poznawania przyrody, zdobywanie i pogłębianie wiadomości z różnych działów biologii, zwiększanie świadomości ekologicznej i przyrodniczej, kształtowanie postaw i przekonań uczniów o konieczności racjonalnego gospodarowania zasobami przyrody, zachęcanie do podjęcia działań na rzecz przyrody i środowiska. Por. Kowalczyk M., Zajęcia terenowe w procesie kształcenia [online]. [dostęp 4.09.2016 r.].dostępny w Internecie: http://www.edukacja.edux.pl/p-9786-zajecia-terenowe-w-procesie-ksztalcenia.php
Jak przygotować zajęcia terenowe? 1. Szczegółowo zaplanować. 2. Opracować materiały dla uczestników. 3. Dobrać odpowiednie środki dydaktyczne. 4. Zadbać o właściwą organizację. 5. Zapewnić uczniom bezpieczeństwo.
Fundacja ekologiczna Silesia http://fundacjasilesia.pl/index.php/projekty/projekt-morski-5/warsztaty-ekologiczne 11
Propozycje, inspiracje Zielona lekcja http://zielonalekcja.pl/kategoria/w-terenie/sciezki-dydaktyczne/ 12
Propozycje, inspiracje Ośrodek Działań Ekologicznych Źródła https://www.zrodla.org/ekologiczna 13
Propozycje, inspiracje Ośrodek Działań Ekologicznych Źródła https://www.zrodla.org/wydawnictwa/ 14
Propozycje, inspiracje EkoKalendarz http://www.ekokalendarz.pl/pakiety-edukacyjne/ 15
Propozycje, inspiracje Ministerstwo Środowiska dla dzieci http://nauczyciele.mos.gov.pl/index.php?mnu=9&app=gallery&id=3&sf=1 16
Propozycje, inspiracje Ministerstwo Środowiska dla nauczycieli http://nauczyciele.mos.gov.pl/index.php?mnu=54 17
Zabawy w terenie dla najmłodszych botanicy polowanie na zwierzynę leśne abecadło dobry obserwator myśliwi i zwierzyna czy potrafisz Propozycje gier terenowych ze strony: http://adonai.pl/relaks/zabawy/?id=181 18
i dla starszych dzieci tropienie zbiega podsłuchy szukanie chorągiewek trop w trop kryj się najkrótsza droga poszukiwanie skarbów walka o sztandar 19
Bibliografia: Berne I., Zajęcia w terenie, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1984; Kowalczyk M., Zajęcia terenowe w procesie kształcenia [online]. [dostęp 4.09.2016 r.]. Dostępny w internecie: http://www.edukacja.edux.pl/p-9786-zajecia-terenowe-w-procesieksztalcenia.php. Łozińska W., Szczugiel B., Zielona szkoła: poradnik dla nauczycieli organizujących zajęcia w terenie, Wydawnictwo Sukurs, Warszawa 2001. MK, Gry i ćwiczenia terenowe [online]. [dostęp 24.10.2017 r.]. Dostępny w Internecie: http://adonai.pl/relaks/zabawy/?id=181. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Pleśna, Rozdział 10 Edukacja ekologiczna [online]. [Dostęp: 16.10.2017 r.]. Dostępny w internecie: https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=6&ved=0ahukewjukyuut4vxah XICJoKHUnJBlgQFghHMAU&url=http%3A%2F%2Fbip.malopolska.pl%2Fpobierz%2F663982.html&usg =AOvVaw3EN4kQ_8RfsE32KG3_NoF- 20
Najnowsze informacje z oferty RODN WOM zapewnicie sobie Państwo zamawiając naszego NEWSLETTERA. http://www.womczest.edu.pl/new/newsletter/ Zapraszamy także do dzielenia się swoim dorobkiem zawodowym w ramach przykładów dobrej praktyki. http://www.womczest.edu.pl/new/zasoby-edukacyjne/przyklady-dobrychpraktyk/
Dziękuję za uwagę! Aleksandra Krawczyk krawczyk@womczest.edu.pl