SPEKTROSKOPIA MAGNETYCZNEGO REZONANSU JĄDROWEGO IZOTOPÓW O SPINIE WIĘKSZYM NIŻ 1/2

Podobne dokumenty
DWUWYMIAROWA SPEKTROSKOPIA NMR (2D NMR)

SPEKTROSKOPIA MAGNETYCZNEGO REZONANSU JĄDROWEGO IZOTOPÓW INNYCH NIś 1 H i 13 C

SPEKTROSKOPIA MAGNETYCZNEGO REZONANSU JĄDROWEGO IZOTOPÓW INNYCH NIŻ 1 H i 13 C

Impulsy selektywne selektywne wzbudzenie

MAGNETYCZNY REZONANS JĄDROWY (MRJ) NUCLEAR MAGNETIC RESONANCE (NMR)

Magnetyczny Rezonans Jądrowy (NMR)

SPEKTROSKOPIA NMR PODEJŚCIE PRAKTYCZNE DR INŻ. TOMASZ LASKOWSKI CZĘŚĆ: IV. mgr inż. Marcin Płosiński

impulsowy NMR - podsumowanie

MAGNETYCZNY REZONANS JĄDROWY (MRJ) NUCLEAR MAGNETIC RESONANCE (NMR)

SPEKTROSKOPIA NMR. No. 0

ekranowanie lokx loky lokz

NMR (MAGNETYCZNY REZONANS JĄDROWY) dr Marcin Lipowczan

Spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego - wprowadzenie

ν 1 = γ B 0 Spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego Spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego h S = I(I+1)

Magnetyczny rezonans jądrowy

Spektroskopia Jader 13 C i efekt Overhausera

SPEKTROSKOPIA NMR PODEJŚCIE PRAKTYCZNE DR INŻ. TOMASZ LASKOWSKI CZĘŚĆ: II

Zastosowanie spektroskopii NMR do badania związków pochodzenia naturalnego

impulsowe gradienty B 0 Pulsed Field Gradients (PFG)

MAGNETYCZNY REZONANS JĄDROWY WODORU

Zastosowanie spektroskopii NMR do określania struktury związków organicznych

NUKLIDY O SPINIE 1/2. Duża zawartość naturalna (%): H (99.98), 19 F (100), 31 P (100) Średnia zawartość naturalna (%):

ĆWICZENIE NR 5 ANALIZA NMR PRODUKTÓW FERMENTACJI ALKOHOLOWEJ

ZAAWANSOWANE METODY USTALANIA BUDOWY ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH

FID Free Induction Decay. Rejestracja widm NMR metodą fali ciągłej CW (Continuous Wave)

II.6 Atomy w zewnętrznym polu magnetycznym

FIZYKOCHEMICZNE METODY USTALANIA BUDOWY ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH. Witold Danikiewicz

Spektroskopowe metody identyfikacji związków organicznych / Robert. Spis treści

ZASTOSOWANIE SPEKTROSKOPII NMR W MEDYCYNIE

MAGNETYCZNY REZONANS JĄDROWY WODORU

Wstęp do Optyki i Fizyki Materii Skondensowanej

Chiralność i spektroskopia MRJ Badanie procesów wymiany (Dynamic NMR, D NMR) Wyznaczanie stałej trwałości kompleksów Technika pomiarowa MRJ: impulsy

Zastosowania wielowymiarowego NMR

PRACOWNIA PODSTAW BIOFIZYKI

Mechanika kwantowa. Jak opisać atom wodoru? Jak opisać inne cząsteczki?

II.4 Kwantowy moment pędu i kwantowy moment magnetyczny w modelu wektorowym

Ekscyton w morzu dziur

spektroskopia IR i Ramana

Metody rezonansowe. Magnetyczny rezonans jądrowy Magnetometr protonowy

Ćwiczenie 3 Pomiar równowagi keto-enolowej metodą spektroskopii IR i NMR

PRODUKTY CHEMICZNE Ćwiczenie nr 3 Oznaczanie zawartości oksygenatów w paliwach metodą FTIR

Spektroskopia. Spotkanie pierwsze. Prowadzący: Dr Barbara Gil

Podczerwień bliska: cm -1 (0,7-2,5 µm) Podczerwień właściwa: cm -1 (2,5-14,3 µm) Podczerwień daleka: cm -1 (14,3-50 µm)

Spektroskopia. Spotkanie drugie UV-VIS, NMR

Spin jądra atomowego. Podstawy fizyki jądrowej - B.Kamys 1

Wykorzystanie zjawiska rezonansu magnetycznego w medycynie. Mariusz Grocki

dobry punkt wyjściowy do analizy nieznanego związku

Spektroskopowe metody identyfikacji związków organicznych

Analiza Organiczna. Jan Kowalski grupa B dwójka 7(A) Własności fizykochemiczne badanego związku. Zmierzona temperatura topnienia (1)

INADEQUATE-ID I DYNAMICZNY NMR MEZOJONOWYCH. 3-FENYLO-l-TIO-2,3,4-TRIAZOLO-5-METYUDÓW. Wojciech Bocian, Lech Stefaniak

Badania trybologiczne materiałów inżynierskich Wyznaczanie przepuszczalności par wody przez materiały opakowań DWUMIESIĘCZNIK 3/ 2018

Atomy mają moment pędu

NMR Obrazowanie Spektroskopia wysokiej zdolności rozdzielczej Niskopolowy magnetyczny rezonans jądrowy - relaksometria

Efekty interferencyjne w atomowej spektrometrii absorpcyjnej

Spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego (NMR)

Fizykochemiczne metody w kryminalistyce. Wykład 7

ANALITYKA W KONTROLI JAKOŚCI

Chiralność i spektroskopia MRJ Badanie procesów wymiany (Dynamic NMR, D NMR) Wyznaczanie stałej trwałości kompleksów Technika pomiarowa MRJ: impulsy

Spektrometria mas (1)

ĆWICZENIE 3 LUMINOFORY ORGANICZNE I NIEORGANICZNE.

WYBRANE TECHNIKI SPEKTROSKOPII LASEROWEJ ROZDZIELCZEJ W CZASIE prof. Halina Abramczyk Laboratory of Laser Molecular Spectroscopy

Analiza aktywacyjna składu chemicznego na przykładzie zawartości Mn w stali.

Br Br. Br Br OH 2 OH NH NH 2 2. Zakład Chemii Organicznej: kopiowanie zabronione

Inne koncepcje wiązań chemicznych. 1. Jak przewidywac strukturę cząsteczki? 2. Co to jest wiązanie? 3. Jakie są rodzaje wiązań?

NUCLEAR MAGNETIC RESONANCE (NMR)

Jak analizować widmo IR?

MAGNETYCZNY REZONANS JĄDROWY - podstawy

Podsumowanie W9. Wojciech Gawlik - Wstęp do Fizyki Atomowej, 2003/04. wykład 12 1

Zad Sprawdzić, czy dana funkcja jest funkcją własną danego operatora. Jeśli tak, znaleźć wartość własną funkcji.

2. Metody, których podstawą są widma atomowe 32

GŁÓWNE CECHY ŚWIATŁA LASEROWEGO

IM - 6a MAGNETYCZNY REZONANS JĄDROWY. I. Cel ćwiczenia

PRACOWNIA BIOFIZYKI DLA ZAAWANSOWANYCH

Wyznaczanie struktury długich łańcuchów RNA za pomocą Jądrowego Rezonansu Magnetycznego. Marta Szachniuk Politechnika Poznańska

Właściwości chemiczne i fizyczne pierwiastków powtarzają się w pewnym cyklu (zebrane w grupy 2, 8, 8, 18, 18, 32 pierwiastków).

INSTYTUT FIZYKI WYDZIAŁ INŻYNIERII PROCESOWEJ, MATERIAŁOWEJ I FIZYKI STOSOWANEJ POLITECHNIKA CZĘSTOCHOWSKA ĆWICZENIE NR MR-6

Mechanika kwantowa. Jak opisać atom wodoru? Jak opisać inne cząsteczki?

Transformata Fouriera i analiza spektralna

Ćwiczenie nr 5 : Badanie licznika proporcjonalnego neutronów termicznych

Budowa atomu. Izotopy

Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum Katedra Chemii Organicznej. Marek Żylewski

Atom wodoru w mechanice kwantowej. Równanie Schrödingera

ZASADY ZALICZENIA PRZEDMIOTU MBS

INSTYTUT FIZYKI WYDZIAŁ INŻYNIERII PROCESOWEJ, MATERIAŁOWEJ I FIZYKI STOSOWANEJ POLITECHNIKA CZĘSTOCHOWSKA ĆWICZENIE NR MR-3

Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Wydział

Liczby kwantowe elektronu w atomie wodoru

OPTYKA KWANTOWA Wykład dla 5. roku Fizyki

Spektrometr XRF THICK 800A

PODSTAWY CHEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA. Wykład 2

2008/2009. Seweryn Kowalski IVp IF pok.424

Rezonanse magnetyczne oraz wybrane techniki pomiarowe fizyki ciała stałego

O D P O W I E D Ź na zapytania w sprawie SIWZ

Metody spektroskopowe w identyfikacji związków organicznych. Barbara Guzowska-Świder Zakład Informatyki Chemicznej, PRz

SPEKTROMETRIA CIEKŁOSCYNTYLACYJNA

SPEKTROSKOPIA NMR PODEJŚCIE PRAKTYCZNE DR INŻ. TOMASZ LASKOWSKI CZĘŚĆ: I. Animacje na slajdach przygotował mgr inż.

Model wiązania kowalencyjnego cząsteczka H 2

1. Od czego i w jaki sposób zależy szybkość reakcji chemicznej?

Atomy w zewnętrznym polu magnetycznym i elektrycznym

LNL Legnaro, IFIC Valencia, GSI, ZFJA. Ernest Grodner Weryfikacja hipotezy udziału kolektywnych bozonów w rozpadzie beta 62 Ga

ZAAWANSOWANE METODY USTALANIA BUDOWY ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH. Witold Danikiewicz. Instytut Chemii Organicznej PAN ul. Kasprzaka 44/52, Warszawa

Transkrypt:

SPEKTRSKPIA MAGETYZEG REZASU JĄDRWEG IZTPÓW SPIIE WIĘKSZYM IŻ 1/2

PDZIAŁ IZTPÓW spin = 1/2 spin > 1/2 duża zawartość naturalna 1, 19 F, 31 P 14 mała zawartość naturalna 3, 13, 15 2, 17, 33 S Jądra o spinie większym niż 1/2 posiadają moment kwadrupolowy; z powodu sprzężenia kwadrupolowego ich czas T 1 jest krótki Drugi czynnik skracający T 1 : niesparowane elektrony (np. metale przejściowe)

+ Jądro o spinie ½ Ładunek dodatni rozłożony symetrycznie Moment kwadrupolowy Q równy zero + + + + Jądro o spinie większym niż ½ Ładunek dodatni rozłożony niesymetrycznie Moment kwadrupolowy Q różny od zera Miara oddziaływania momentu kwadrupolowego z polem elektrycznym cząsteczki: sprzężenie kwadrupolowe Stała sprzężenia kwadrupolowego QF (z): e 2 Qq zz h 1/T 1 = 1/T 2 ~ QF, η, τ c

I szerokość połówkowa sygnału (z) szerokość w połowie wysokości, half-width, LW, W 1/2 ½ I W 1/2 ~ 1/T 2 Jądra o spinie ½ ( 1, 13, 15...): W 1/2 = 0.3 1.5 z Jądra o spinie > ½ : W 1/2 = kilka z kilka kz lub więcej (!!!)

Trudność rejestracji widma MR jąder o krótkim czasie T 2 (T 1 ) T 1 >= T 2 D1 (0 s) AQ W 1/2 ~ 1/T 2 nm X czas T 2 krótki = W 1/2 duża prescan delay (> 10 µs) Relaksacja próbki trwa w czasie całego eksperymentu Sygnał próbki może zaniknąć zanim rozpocznie się rejestracja (dla krótkich czasów T 1 ) Skrócenie odstępu pomiędzy pulsem a rejestracją zaburza linię podstawową widma Korzystny krótki impuls o dużej mocy moc jest ograniczona wytrzymałością sondy 90 o 90o 90 o + - sygnał + zaburzenie zaburzenie

Sprzężenia z jądrem o spinie większym niż 1/2 spin ½ - dwie możliwe orientacje wektora µ w polu magnetycznym spin 1 - trzy możliwe orientacje wektora µ w polu magnetycznym z z x x y y spin ½ (rzut na oś z: 1/2, -1/2) spin 1 (rzut na oś z: 1, 0, -1 spin 3/2 (rzut na oś z: 3/2, 1/2, -1/2, -3/2

Sprzężenie jądra o spinie 1 z jądrem o spinie ½ (sygnał 13 w l 3 i Dl 3 ) 1 J( 13-2 ) = 32 z 1 J( 13-1 ) = 214 z l 3 l 3 Dl 3 Efekt izotopowy δ(l 3 ) δ(dl 3 ) = 0.2 ppm

Wpływ jądra o spinie > ½ na kształt sygnału jądra o spinie ½ ( efekt odsprzęgania, przypadek 1 / 14 ) Kształt sygnału: T Q, J Symulacja dla układu 1-14 1 J( 14-1 ) = 60 z 1 14 1 MR 1 : 14 : T Q 0.0004 s 0.001 s 0.003 s 0.009 s 0.04 s W 1/2 800 z 320 z 100 z 35 z 8 z

Magnetyczny rezonans jądrowy azotu 14 ( 14 MR) aturalna zawartość: 99.64%, spin: 1, częstość: 36.118 Mz (11.744 T) Zakres przesunięć chemicznych i kalibracja: jak w spektroskopii 15 MR: sygnał 14 nitrometanu (0 ppm) lub ciekłego amoniaku (0 ppm); Przesunięcie chemiczne: jak przesunięcie chemiczne 15, z dokładnością do 1 ppm zas relaksacji T 1 : bardzo krótki, T 2 = T 1 < 1 sekundy. Można skrócić czas D1 i AQ. Widmo: szerokie sygnały, od kilkudziesięciu z do kilku kz. Szerokość sygnału zależna m.in. od symetrii otoczenia chemicznego i gęstości ładunku wokół jądra. Stałe sprzężenia J: J( 15 -X) = -1.4027 J( 14 -X). Bardzo często występuje efekt odsprzęgania i sprzężenia są niewidoczne. Jądro 14 rozczepia sygnał jądra o spinie 1/2 na trzy składowe, nie na dwie!!

R4 R3 + R1 R2 X - Inne związki dogodne do pomiarów 14 MR: R1 = R2 = R3 = R4 ostry sygnał 14 (mała gęstość ładunku, symetria otoczenia) izonitryle R nitrozwiązki R 2 grupy R różne: poszerzenie sygnału 14 (zaburzona symetria) Aminy: szerokie sygnały 14

2 J( 14-1 ) = 1.6 z 3 J( 1-1 ) = 6.8 z Ph + 1 J( 14-13 ) = 4.7 z 3 1 J( 14-13 ) = 6.5 z * * 3 J( 14-1 ) = 2.2 z 3 J( 1-1 ) = 6.8 z 2 J( 14-13 ) = 0 z

Pomiar 15 : probówka 10 mm; ok. 100 150 mg związku, kilkugodzinny czas pomiaru Pomiar 14 : kilkadziesiąt mg związku, czas pomiaru: kilka kilkanaście minut

Magnetyczny rezonans jądrowy tlenu 17 ( 17 MR) aturalna zawartość: 0.037%, spin: 5/2, częstość 67.784 Mz (11.744 T) Wzorzec zewnętrzny: 2 (0 ppm) Zakres przesunięć chemicznych: 0 ppm 1100 ppm. Sprzężenia z innymi jądrami: zazwyczaj niewidoczne (są wyjątki, np. R 3 P=) zas relaksacji T 1 : bardzo krótki, T 1 = T 2 < 1 s. Można skrócić czas D1 i AQ. Sygnały: szerokie, od kilkudziesięciu z do kilku kz Przykładowe przesunięcia chemiczne: alkohole, etery od - 40 ppm do + 100 ppm ketony, aldehydy od + 580 ppm do + 540 ppm aceton 573 ppm nitrometan 607 ppm azotyny (-=) od + 800 ppm do + 860 ppm r 2 2-7 ok. + 1120 ppm octan etylu 172 ppm (--), 308 ppm (=)

Magnetyczny rezonans jądrowy siarki 33 S ( 33 S MR) aturalna zawartość: 0.76%, spin: 3/2, częstość 38.348 Mz (11.744 T) Wzorzec zewnętrzny: S 2 (0 ppm) Zakres przesunięć chemicznych: od + 750 ppm do 240 ppm ppm. Sprzężenia z innymi jądrami: zazwyczaj niewidoczne zas relaksacji T 1 : bardzo krótki, T 1 = T 2 < 1 s. Można skrócić czas D1 i AQ. Sygnały: szerokie, od kilkudziesięciu z do kilku kz i więcej (!!!) S S R S + S - 240 ppm - 30 ppm od 300 ppm do 340 ppm R 750 ppm

Magnetyczny rezonans jądrowy deuteru 2 ( 2 MR) aturalna zawartość deuteru ( 2, D): 0.015%, spin: 1, częstość 76.753 Mz (11.744 T) Zakres przesunięć chemicznych i kalibracja: jak w spektroskopii 1 MR. Sprzężenia z innymi jądrami: jak dla jądra o spinie 1. Przeliczenia sprzężeń: J( 1-1 ) = J( 2-1 )*6.51 = J( 3-1 )*0.94 Zastosowania: Znaczenie związków chemicznych, i śledzenie ich przemian (chemia, organizmy żywe) Wykorzystanie 2 jako sondy w złożonej cząsteczce (białko, polimer) Badanie wiązań wodorowych i efektów izotopowych

Wykorzystanie 2 w pomiarze stałych sprzężenia J( 1-1 ) i J( 13-13 ) X X X X Układ spinowy A 2 na widmie 1 MR 1 sygnał (singlet). Problem: jak zmierzyć 3 J( 1-1 )? 13 Układ spinowy ABX (AA X) 2 R R Układ spinowy AX J( 1-1 ) = J( 2-1 )*6.51 Układ spinowy AA XX 2 Układ spinowy A 2 lub A 2 X Układ spinowy AMX (AMM X)

Pomiar geminalnej stałej sprzężenia 2 J( 1-1 ) Dl 2 2 l 2 D 3 D 2-10 - 5 0 5 10 z 2 J( 1-1 ) = 2 J( 2-1 )*6.51

PMIAR WEG IZTPU - etapy Wyszukanie literatury z opisem typowego eksperymentu Zdobycie wzorca do kalibracji widma Dostrojenie spektrometru, kalibracja impulsu, optymalizacja parametrów pomiaru Pomiar próbki wzorcowej Pomiar próbki X Wynik pracy: może być negatywny... Ih PA: Izotopy już mierzone: 19 F, 31 P, 17, 29 Si, 77 Se, 113 d, 117 Sn, 119 Sn, 195 Pt, 199 g Dostępny zakres pomiarowy: od ok. 20 Mz do 500 Mz (11.744 T) Poza zasięgiem (???) : 41 K, 57 Fe, 99 Ru, 103 Rh, 187 s, 191 Ir, 193 Ir, 197 Au, 235 U Dostępne w zamian: 39 K, 101 Ru, 189 s graniczenia: Izotopy o małej częstości rezonansowej (zakres aparatu, niska czułość pomiaru) Duża szerokość sygnału (sprzężenie kwadrupolowe, niesparowane elektrony)

Sprzężenia pomiędzy różnymi izotopami: Sprzężenia pomiędzy jądrami o spinie ½ są widoczne (o ile stężenie izotopomeru na to pozwala!) Sprzężenia pomiędzy jądrami o spinie > ½ lub jądrem o spinie ½ i jądrem o spinie > ½ ( 14, 17, 33 S) są zazwyczaj niewidoczne ( efekt odsprzęgania ) Wyjątek: sygnał jądra o spinie > ½ jest ostry Przykład: widoczne są sprzężenia z deuterem (spin 1), sprzężenia J( 14-1 ) w czwartorzędowych solach amoniowych, sprzężenia J( 31 P- 17 ) w pewnych związkach fosforu (wiązanie P=), itp. R δ( 17 ) = 40 200 ppm R P W 1/2 = 100 200 z R 1 J( 31 P- 17 ) = 150 200 z Przy analizie sprzężeń należy uwzględnić statystykę

Etyloamina z punktu widzenia spektroskopii MR 3 2 2 ok. 98% 12 12 14 12 12 15 0.36% 1% 13 12 14 13 12 15 0.36% * 1% = 0.0036% 1% 12 13 14 12 13 15 0.36% * 1% = 0.0036% 0.01% 13 13 14 13 13 15 0.36% * 1% * 1% = 0.000036% Dla uproszczenia: pominięto sprzężenia z 1 i 2 dsprzęganie 1 : Widmo 14 MR: szeroki singlet; ewentualne sprzężenia z 13 widoczne jako linie satelitarne. Sprzężeń prawdopodobnie nie będzie widać z powodu efektu odsprzęgania Widmo 13 MR: składa się z singletów. Sprzężenia z 14 prawdopodobnie niewidoczne; sprzężenia z 13 i 15 dają trudne do obserwacji sygnały satelitarne. Widmo 15 MR: siglet; sprzężenia z 13 widoczne jako linie satelitarne. Widmo 1 MR: ewentualne sprzężenia widoczne jako linie satelitarne. Widma sprzężone z 1 : na widmach 13 i 15 pojawią się sprzężenia z 1 Sprzężenia J( 14 -X): niewidoczne w 3 2 2, ale być może (??) widoczne w soli amoniowej 3 2 + ( 3 ) 4 l -

Struktura sygnału 13 w mieszaninie izotopomerów 1% 12 13 14 singlet 0.01% 13 13 14 dublet, 1 J( 13-13 ) 0.36% * 1% = 0.0036% 12 13 15 dublet, 1 J( 15-13 ) 0.36% * 1% * 1% = 0.000036% 13 13 15 kwartet, 1 J( 15-13 ) i 1 J( 13-13 ) δ( 13 ): różne dla każdego izotopomeru ( efekt izotopowy ) Sygnał 13 : suma powyższych sygnałów

Efektywna technika pomiaru: obserwacja pośrednia ( inverse ) Pomiar właściwości spektralnych MR jednego izotopu poprzez obserwację widma drugiego izotopu.

Dwa sposoby obserwacji tej samej stałej sprzężenia Układ dwóch sprzężonych ze sobą jąder: np. 13-1 w l 3 Widmo 1 MR: Widmo 13 MR: δ, dublet, 1 J( 13-1 ) = 214 z δ c, dublet, 1 J( 13-1 ) = 214 z Przesunięcie chemiczne 1 (δ ) można odczytać z widma 1 MR Przesunięcie chemiczne 13 (δ c ) można odczytać z widma 13 MR Wartość 1 J( 13-1 ) można odczytać z obu widm, 1 i 13 MR ( 1 ) ( 13 ) ( 1 ) > ( 13 ) Informacja o 1 J( 13-1 ) znajduje się w satelitarnym widmie 1 MR (sygnały 13 1 ), zagłuszonym przez sygnały 12-1, 100 razy silniejsze (!!)

Widmo 13 MR R Widmo 1 MR Widmo 1 MR filtrowane (usunięte sygnały 12-1 )

Przeniesienie informacji o przesunięciu chemicznym 13 do widma 1 I M o 1 I M o, cos(ω c τ) I 90 o 180 o τ 1 1 13 90 o 90 o τ t τ 2 τ 4 τ τ 3 bserwacja pośrednia lub odwrotna (inverse): obserwacja jądra o małej czułości za pośrednictwem jądra o dużej czułości ( 13-1, 13-19 F, 13-31 P...)

11.744 T Mz 13 1 197 Au 2 (D) 31 P 19 F 3 (T) 8.563 76.753 202.404 470.385 125.721 500 533.317 15 50.664 14 36.118 118 izotopów o liczbie spinowej różnej od 0

zułość pomiaru: 13 15 187 s (X- 1 ): Pomiar 1D wprost : 1 1 1 Pomiar IEPT γ / γ X = ν / ν X 4 10 43 Pomiar 2D inverse ( γ / γ X ) 5/2 = (ν / ν X ) 5/2 32 306 12430 (X- 31 P): Pomiar 2D inverse (ν P / ν X ) 5/2 3.3 32 1296

DWUWYMIARWA SPEKTRSKPIA MR (2D MR) W2D WIDM_2D

Przykładowe dwuwymiarowe widmo MR

Sekwencja impulsów z systematycznie inkrementowanym czasem ewolucji τ τ m.... I ~ M o, cos ϖ c τ 90 o 180 o τ 3 τ 3 τ m 1 13 90 o 90 o τ t τ 2 τ 2 τ 1 τ 1 czas t (s) częstość (z) I I ~ M τ

Właściwości widma 2D MR Widmo 1D / widmo 2D: Koncepcja pomiaru, a nie rodzaj widma. Są różne widma 1D i 2D... Widmo 1D: Rozmiar widma: 32 K 64 K (32768 65536 pkt); rozdzielczość spektralna 0.3 0.8 z / pkt Widmo w trybie fazoczułym Widmo 2D: Rozmiar widma [1024 2048] x [ 256 1024]; rozdzielczość spektralna kilka kilkanaście z / pkt Widmo w trybie fazoczułym lub w trybie absolutnej wartości ( magnitude ). Stosuje się funkcje ważące. I(ν) = Re(ν) * cos(φ) + Im(ν) * sin(φ) intensywność sygnału dodatnia lub ujemna I(ν) = (Re(ν) 2 + Im(ν) 2 ) 0.5 intensywność sygnału dodatnia Sposób rejestracji widma: detekcja kwadraturowa w jednym lub obu wymiarach Projekcje: projekcja wewnętrzna / projekcja zewnętrzna Przekrój widma: kolumna lub wiersz z matrycy 2D

Klasyfikacja widm dwuwymiarowych (2D MR) J-spektroskopia (J-resolved spectroscopy) widma typu SY (orrelation Spectroscopy) J (z) δ (ppm) δ (ppm) δ (ppm) δ / J() ( 19 F, 31 P...) δ x / J() (X = 13, 19 F, 31 P...) δ x / J(X) (X = 13, 19 F, 31 P...) SY (δ /δ ) sprzężenia J TSY (δ /δ ) sprzężenia J ESY (δ /δ ) sprzężenia D (E) RESY (δ /δ ) sprzężenia D (E) EXSY (δ /δ ) wymiana chemiczna (= ESY)

Klasyfikacja widm dwuwymiarowych (2D MR) widma typu ETR (eteronuclear orrelation Spectroscopy) δ x (ppm) widma inne: IADEQUATE 2D ADEQUATE widma zero- i dwukwantowe widma pseudodwuwymiarowe (DSY) δ (ppm) XRR (δ /δ x ) sprzężenia J(X) L (δ /δ X ) sprzężenia J(X) SQ (δ /δ X ) sprzężenia J(X) MQ (δ /δ X ) sprzężenia J(X) MB (δ /δ X ) sprzężenia J(X) ESY (δ /δ X ) sprzężenia D (E)

J-spektroskopia (J-resolved spectroscopy) J (z) δ (ppm) δ / J() ( 19 F, 31 P...) δ x / J() (X = 13, 19 F, 31 P...) δ x / J(X) (X = 13, 19 F, 31 P...)

jres 4 6 5 3 2 1 2 3 4 6 2 5 2 1 J (z) δ (ppm)

4 6 5 3 2 1 2 3 4 6 2 5 hjres 2 1 J( 13-1 ) [z] δ( 13 ) [ppm]

widma typu SY SY (δ /δ ) sprzężenia J TSY (δ /δ ) sprzężenia J ESY (δ /δ ) sprzężenia D (E) 90 o τ 90 o RESY (δ /δ ) sprzężenia D (E) EXSY (δ /δ ) wymiana chemiczna (= ESY) SY (orrelation Spectroscopy) korelacja δ δ lub δ X - δ X X A SY (sprzężenia od 2 do kilkunastu z) SY-LR (sprzężenia poniżej 2 z) β-sy E.SY DQF-SY Relayed SY A X δ( 1 ) [ppm] Widma fazoczułe (I>0, I<0) ( phase sensitive spectrum ) Widma absolutnej wartości (I>0) ( magnitude spectrum ) δ( 1 ) [ppm]

Symetryzacja widma typu SY surowe widmo SY (widoczny szum t1) widmo po symetryzacji τ 1 τ 2 τ 4 τ 3 δ( 1 )

o o p m p m o o m, p m p

4 6 5 3 2 1 2 3 4 6 2 5 2 1

m ax eq eq eq ax ax ax m eq

J = 4.5 z / 0.4 z J = 4.5 z / 1 z SY: od 2 do kilkunastu z LG RAGE SY (SY-LR)? SY SY-LR (D.Gryko i wsp.) (zakres widma: 6.4 8.1 ppm)

SY widmo fazoczułe 2 I sprzężenie pasywne sprzężenie aktywne SY DQF-SY (Double Quantum Filtered SY) E.SY: upraszczanie multipletów 2D Podobny efekt: β-sy

6 3 SY ( 31 P - 31 P) 2 Me P 7 5 7 Me 6 P 5 P 1 P 2 P P 4 Me P 3 Me Me 1 4 T.laridge igh-resolution MR Techniques in rganic hemistry, xford 1999

TSY - Total orrelation Spectroscopy SY korelacja δ atomów bezpośrednio sprzężonych, J() 0 (pary -, -, - ) relayed-sy korelacja δ pomiędzy jądrami bezpośrednio niesprzężonymi, ale sprzężonymi z trzecim jądrem, np. J() = 0, ale J() 0 i J() 0 Zasięg korelacji: zależny od parametrów eksperymentu TSY j.w., metoda bardziej efektywna SY 90 o τ 90 o M TSY 90 o "spin lock" τ czas mieszania ( mixing time ) 20 100 ms spin lock = ujarzmianie spinów

4 6 5 3 2 1 2 3 4 6 2 5 TSY - Total orrelation Spectroscopy 2 1 SY TSY 30 ms TSY 60 ms

ESY uclear verhauser Effect Spectroscopy RESY Rotating Frame verhauser Effect Spectroscopy (AMELSPI) ESY 90 o 90 o 90 o τ czas mieszania ( mixing time ) RESY 90 o "spin lock" τ czas mieszania ( mixing time )

ESY uclear verhauser Effect Spectroscopy RESY Rotating Frame verhauser Effect Spectroscopy (AMELSPI) Metody wykorzystują efekt verhausera (sprzężenia D) r < 0.5 nm, I cross ~ r -6, τ c b a a b I cross / I diag 0-0.2 log ( ω τ ) 0.5-0.34 ESY RESY ESY: Sygnał diagonalny : + Pozytywny E: - egatywny E: + Wymiana: + RESY: Sygnał diagonalny : + Sygnał RE: - Sygnał TSY-RE: - Sygnał RE-TSY: - Wymiana: +

ESY 90 o 90 o 90 o τ t m zas mieszania 800 ms zas mieszania 1400 ms

m ax eq ax ax m I AB / I XY = r AB -6 / r XY -6

R R' R'' wiązanie peptydowe R' R R'' Struktura I-rzędowa: sekwencja aminokwasów Struktura II-rzędowa: konformacja łańcucha Struktura III- i IV-rzędowa: budowa przestrzenna łańcucha S S S S

ddziaływania RE α D (n = 6) β D (n = 7) γ D (n = 8) n S 3 - + S 3 - + + + + + + + + + + + + + + β D (n = 7) γ D (n = 8) + + + Ref:.-J. Schneider, Rec. Trav. him. Pay-Bas, 112 (1993) 412

1 MR ESY (2D) (Materiały f-my BRUKER)

EXSY Exchange Spectroscopy ( = ESY) b a a 3 (a) 3 (b) b EXSY / ESY Sygnał diagonalny : dodatni E: sygnał ujemny lub dodatni Wymiana: sygnał dodatni

R R Rh Rh Rh Rh Rh Rh R R Rh Rh * * * * * *

diag. E wymiana * *

widma typu ETR (eteronuclear orrelation Spectroscopy) δ x (ppm) δ (ppm) XRR (δ /δ x ) sprzężenia 1 J(X) obserwacja X L (δ /δ X ) sprzężenia n J(X) obserwacja X SQ (δ /δ X ) sprzężenia 1 J(X) obserwacja MQ (δ /δ X ) sprzężenia 1 J(X) obserwacja MB (δ /δ X ) sprzężenia n J(X) obserwacja ESY (δ /δ X ) sprzężenia D (E) obserwacja X

Dwie koncepcje rejestracji widma korelacyjnego X- 1 Przykład: sekwencja XRR 180 o 90 o 13 1 90 o 90 o τ + 1 / 2J PD τ 1 τ 2 τ 4 τ 3 Widmo 13 MR + informacja o 1 MR bserwacja 13 (pomiar wprost ) Podobna technika: L Przykład: podstawowa sekwencja MQ 90 o 180 o 1 13 90 o 90 o τ PD t τ 1 τ 2 τ 4 Widmo 1 MR + informacja o 13 MR bserwacja 1 (pomiar odwrotny ) Podobne techniki: SQ, MB τ 3

Korelacja 13-1 (X- 1, X-Y) różne techniki XRR L X orrelation obserwacja częstości 13, (obserwacja wprost ). Sekwencja optymalizowana na 1 J( 13-1 ) orrelation via Long oupling obserwacja częstości 13, (obserwacja wprost ). Sekwencja optymalizowana na n J( 13-1 ) SQ MQ MB eteronuclear Single Quantum oherence obserwacja częstości 1 (obserwacja pośrednia ). Sekwencja używana do 1 J( 13-1 ) eteronuclear Multiple Quantum orrelation obserwacja częstości 1 (obserwacja pośrednia ). Sekwencja używana do 1 J( 13-1 ) eteronuclear Multiple Bond orrelation obserwacja częstości 1 (obserwacja pośrednia ). Sekwencja podobna do MQ, uzupełniona o filtr sygnałów korelacyjnych 1 J. Sekwencja optymalizowana na n J( 13-1 ) Powyższe sekwencje występują w wielu wariantach. GSQ, GMB sekwencje wykorzystujące technikę gradientową. Można otrzymać widma typu 13-1, ale również X- 1 (np. 15-1, 103 Rh- 1,...) i X-Y (np. 103 Rh- 31 P,...).

Wielkość fizyczna wykorzystywana w technikach ETR: n J(X-Y), najczęściej n J( 13-1 ) Pomiar jest optymalizowany na określoną wartość n J, a więc wynik pomiaru i wygląd widma zależy od trafnego doboru wartości J!!! W przypadku korelacji 1-13 konieczne jest wykonywanie dwóch eksperymentów, jeden optymalizowany na sprzężenie 1 J, drugi na sprzężenie n J. W skrajnych przypadkach trzeba wykonać kilka pomiarów!!! Widma korelacyjne optymalizowane na n J są często niejednoznaczne!!! W przypadku pomiarów techniką odwrotną należy z widma usunąć sygnały izotopomerów 12-1, które są sto razy silniejsze niż mierzone sygnały izotopomerów 13-1. Techniki te wymagają starannej regulacji aparatu (strojenie sondy, kalibracja). Widmo typu ETR można obrócić o 90 o.

Korelacja 13-1 optymalizowana na 1 J( 13-1 )

Korelacja 13-1 optymalizowana na n J( 13-1 )

Korelacja 13 1 (SQ) opt. 1 J( 13-1 ) 4 6 5 3 2 1 2 3 4 6 2 5 2 1

Korelacja 13 1 (SQ) opt. 1 J( 13-1 ) m ax eq ax eq eq ax m ax eq

1 2 Korelacja 13 1 (SQ) opt. 1 J( 13-1 ) 3 1, 2 2 3 3 Dl 3 3 1 2 1, 3 2 2 3 303 K 233 K

1 Korelacja 13 1 (SQ) opt. 1 J( 13-1 ) 3 Dl 3 2 233 K 303 K 1 3 2 1, 3 2 2 3 1, 2 2 3

Korelacja 13-1 MQ / MB S optymalizacja 1 J( 13-1 ) optymalizacja n J( 13-1 )

Kamfora: korelacja 13-1 optymalizowana na 1 J( 13, 1 )

zułość pomiaru: 13 15 187 s (X- 1 ): Pomiar 1D wprost : 1 1 1 Pomiar IEPT γ / γ X = ν / ν X 4 10 43 Pomiar 2D inverse ( γ / γ X ) 5/2 = (ν / ν X ) 5/2 32 306 12430 (X- 31 P): Pomiar 2D inverse (ν P / ν X ) 5/2 3.3 32 1296

( 15, 1 ) SQ opt. n J Pomiar wprost : roztwór 0.3 1 M, probówka 10 mm, czas pomiaru rzędu godzin Pomiar inverse : roztwór 0.04 M, probówka 5 mm, pomiar ok. godziny Zysk czułości: 300 razy (10 razy w porównaniu z IEPT)

Korelacja 57 Fe- 31 P sprzężenia z 1 usunięte obserwacja 31 P ( inverse ); wzrost czułości: 556 razy Fe Ph 3 P 57 Fe 31 P T.laridge igh-resolution MR Techniques in rganic hemistry, xford 1999

Eksperymenty hybrydowe SY n J( 1-1 ) TSY n J( 1-1 ) pośrednie korelacja X- 1 n J(X- 1 ) MB/SQ-TSY n J( 1-13 ) pośrednie DEPT-SQ edycja 13 ( i 3 inny znak niż 2 )

ESY eteronuclear 2D E Spectroscopy Widmo korelacyjne 13-1 (X- 1 ); korelacja poprzez oddziaływania E 2 31 P - 1 2 / 15% D 2 + + + P + + + P P 2 2 2 adenina ( 8).Yu, G.Levy, JAS 105 (1983) 6994 13 1 n- 16 34 + l 4 n- 6 14 + S 2 korelacja l 4 (S 2 ) z 1 113 d 1 d(ac) 2 2 2 korelacja d- 2 i d- 3.Seba, B.Ancian, J.Magn. Reson., 84 (1989) 177

Widma 2D różne

Widmo dwukwantowe 13 13 : IADEQUATE 2D 4 6 5 3 2 1 b c d 2 e f 2 a δ + δ δ

Widma wielowymiarowe t A(t) / A(ν) widmo 1D τ t A(t, τ) / A(ν,, ν) widmo 2D τ 1, τ 2, τ 3,... τ1 τ2 t A(t, τ1, τ2) / A(ν,, ν, ν) widmo 3D τ1 1, τ2 1, τ2τ 2,... τ1 2, τ2 1, τ2τ 2,... δ Analogicznie: widmo 4D i nd δ δ

MQ-SY SQ-TSY 3D MB,,P-correlation

τ1 τ2 t A(t, τ1, τ2) / A(ν,, ν, ν) widmo 3D τ1 1, τ2 1, τ2τ 2,... τ1 2, τ2 1, τ2τ 2,... Widmo 1D: D1 0 2 sek., AQ 5 sek. Widmo 2D: D1 2 sek., AQ 0.25 sek. 2D: 256 inkr. x 2.25 sek. = 10 min. 3D: 256 inkr. x 256 inkr. x 2.25 sek. = 41 godz. 4D: 437 dni 5D: 300 lat

zy można ominąć ograniczenia? (trzy przykłady )

US on-uniform Sampling τ 2 τ 2 δ τ 1 τ 1 τ 2 τ 2 δ τ 1 τ 1 δ

adamard spectroscopy Jacques Salomon adamard (1865 1963)

Single scan 2D MR (wykorzystanie gradientów i impulsów o zmiennej częstotliwości chirp pulse ) A. Tal, L. Frydman, Progress in uclear Magnetic Resonance Spectroscopy 57 (2010) 241 292