Uniwersytet Zielonogórski Wydział Zarządzania Zakład Zarządzania Strategicznego Prowadzący: Sławomir Kotylak ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE - ćwiczenia ZASADY ZALICZENIA: Przedmiot Zarządzanie strategiczne oceniany jest w skali punktowej. Z części ćwiczeniowej student może otrzymać maksymalnie 100 pkt. Warunkiem zaliczenia jest uzyskanie co najmniej 61 pkt z plus obecności (max 1 nieusprawiedliwiona w trakcie semestru). W ramach 18 godzin ćwiczeń studenci pod opieką prowadzącego zajęcia analizują studia przypadków polskich i zagranicznych przedsiębiorstw celem zapoznania się z problematyką zarządzania strategicznego. Ocenie podlega umiejętność zastosowania wiedzy teoretycznej studenta do rozwiązania problemów praktycznych. W związku z tym zaliczenie ćwiczeń odbywa się na podstawie projektu przygotowywanego przez 4-osobowe zespoły studentów Projekt obejmuje tematykę wyznaczenia strategii rozwoju przedsiębiorstwa przy wykorzystaniu omawianych na zajęciach metod analizy strategicznej. Projekt prezentuje sytuację wybranej spółki giełdowej. Niedopuszczalne jest wskazanie tej samej spółki przez dwa zespoły w ramach tego samego rocznika. Ostateczny termin wyboru tematu: 20.03.2004, o pierwszeństwie wyboru decyduje kolejność zgłoszeń. Zespół opracowujący projekt zobowiązany jest do przedstawienia w terminach podanych przez prowadzącego tzw. raportu cząstkowego. Jego brak skutkuje odjęciem każdemu członkowi zespołu. 15 pkt. od końcowej liczby punktów z części ćwiczeniowej. Ostateczny termin oddania całości projektu w formie pisemnego raportu (+dyskietka / CD) przypada na 1 tydzień przed ostatnimi zajęciami. Dodatkowo na ostatnich zajęciach należy zaprezentować przed grupą proponowane dla wybranej spółki: cele strategiczne, strategię ogólną rozwoju oraz strategie funkcjonalne. Czas trwania prezentacji zespołu nie może przekroczyć 20 min. KRYTERIA OCENY ZESPOŁU: umiejętność zastosowania wiedzy teoretycznej w praktyce umiejętność analizy źródeł informacji pierwotnych i wtórnych na temat opisywanego przypadku, adekwatność i waga pozyskanych danych umiejętność identyfikacji problemu zastosowane metody i techniki umiejętność opracowania spójnego programu naprawczego, strategii, planu kompleksowość raportu ogólny obraz oryginalność, konsekwencja, logika wywodu itp. 1
Skala ocen: 0-100 pkt. Max liczba punktów Forma oceny Projekt pisemny 50 grupowa Prezentacja 15 grupowa Aktywność 30 indywidualna Do dyspozycji prowadzącego 5 Indywidualna Brak cząstkowych raportów pisemnych - 15 grupowa Ogółem 100 indywidualna Suma punktów otrzymanych przez zespół mnożona jest przez liczbę jego członków i tworzy pulę punktów całego zespołu. O liczbie punktów przypadającej na konkretnego studenta decyduje zespół rozdzielając przyznaną pulę wg własnego uznania (stosownie do wkładu pracy i zaangażowania poszczególnych osób). Dopuszcza się najwyżej 1 nieobecność, nieusprawiedliwioną. Opuszczenie powyżej 4 spotkań (nieobecności usprawiedliwione!) stwarza konieczność przystąpienia do testu zaliczeniowego z całości materiału obejmującego zadania praktyczne i teoretyczne. Test odbywa się w przedostatnim tygodniu zajęć. Punktacja z testu zastępuje punktację z aktywności. PROGRAM PRZYGOTOWANIA PROJEKTU ZALICZENIOWEGO W oparciu o dane statystyczne i bilans wybranego przedsiębiorstwa przygotować Biznes Plan i Strategie Biznesu według poniższych wytycznych. Część A 1. Analiza potencjalnego rynku 2. Analiza udziału firmy w rynku 3. Szacunkowe obroty firmy (konkurenta) 4. Łączny udział wszystkich konkurentów w rynku 5. Docelowe obroty firmy 6. Ogólne koszty uruchomienia przedsiębiorstwa 7. Koszt towarów sprzedanych 8. Dochód od zainwestowanego kapitału 9. Tempo wymiany zapasów 10. Próg rentowności (opłacalności) przedsiębiorstwa 11. Koszt zmienny przypadający na jedną złotówkę Część B 1. Portret konsumenta (odbiorcy) 2. Opis rynku geograficznego produktu/usługi 3. Opis i analiza konkurenta 4. Wielkość potencjalnego rynku produktu/usługi 5. Prognoza sprzedaży (prognoza obrotów) produktu/usługi 6. Plan marketingowy produktu/usługi 7. Plan w dziedzinie zatrudnienia 8. Techniczny plan działania 9. Kapitał potrzebny do uruchomienia przedsięwzięcia 10. Bilans otwarcia 2
11. Zestawienie spodziewanych zysków i strat 12. Dochód od zainwestowanego kapitału 13. Próg rentowności przedsięwzięcia 14. Przepływ gotówki w firmie Część C Tabele i wykresy UWAGI: Raport cząstkowy: część A (1-11), część B (1-6) Termin składania prac cząstkowych: 6 zjazd (wersja elektroniczna) Termin składania całości pracy: 8 zjazd (wersja papierowa i elektroniczna) Wymogi edytorskie: A4, Times New Roman 12, akapit 1,5 wiersza, marginesy: góra 2,5 dół 2,5 lewy 3,5 prawy 2,5; orientacja pionowa, części A, B i C na nowych stronach, druk dwustronny. KONSPEKT ĆWICZEŃ 1. Zajęcia organizacyjne cele poznawcze i praktyczne, metody aktywizujące prowadzenia zajęć i udziału w nich uczestników. Repetytorium podstawy zarządzania. 2. Model zarzadzania strategicznego przedsiębiorstwem 1. Urbanowska-Sojkin E., Zarządzanie przedsiębiorstwem. Od kryzysu do sukcesu, Wyd. AE w Poznaniu, Poznań 1998, str. 113-148 2001, str. 11-28 Wrocław 1999, str. 45-49. 4. Obłój K., Strategia organizacji, PWE, Warszawa 1998, str.13-98 strategia, cele, misja, wizja, typy strategii, strategie przedsiębiorstwa, strategie dziedzin działalności, strategie funkcjonalne 3. Strategie konkurencyjne przedsiębiorstwa. 1. Gołebiowski T., Zarządzanie strategiczne. Planowanie i kontrola, Diffin, Warszawa 2001, str.110-118. 2. Obłój K., Strategia organizacji, PWE, Warszawa 1998, str.106-124 makrootoczenie, otoczenie prawne, ekonomiczne, społeczno-kulturowe, technologiczne, ocena punktowa zjawisk 3
4. Podstawowe strategie rozwoju. Analiza atrakcyjności sektora wykorzystanie modelu Portera do wyznaczania atrakcyjności zewnętrznych warunków funkcjonowania przedsiębiorstwa. Punktowa ocena atrakcyjności sektora 1. Gołebiowski T., Zarządzanie strategiczne. Planowanie i kontrola, Diffin, Warszawa 2001, str.110-118. 2. Obłój K., Strategia organizacji, PWE, Warszawa 1998, str.106-124 3. Gierszewska G., Romanowska M., Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 2000, str.81-87, 109-128, 287-289, 235-252. dywersyfikacja, integracja pozioma i pionowa, restrukturyzacja, pole działalności 5. Analiza strategiczna przedsiebiorstwa źródła informacji dla potrzeb analizy sektorowej, analiza członków sektora, udziałów w rynku, grup strategicznych. Warszawa 2000, str.81-87, 109-128, 287-289, 235-252. 2001, str.154-165. Wrocław 1999, str.120-123. 4. Obłój K., Strategia organizacji, PWE, Warszawa 1998, str.143-167. 5. Niestrój Roman, Zarządzanie marketingiem. Aspekty strategiczne, PWN, Warszawa- Kraków 1999, str.80-86. sektor, udział w rynku ilościowy/ wartościowy, grupa strategiczna, bariery mobilności wewnątrzsektorowej, zasady tworzenia map grup strategicznych, wymiary strategiczne, proces budowy mapy grup strategicznych Warszawa 2000, str.81-109, 281-286. 2001, str.125-146. Wrocław 1999, str.118-120. 4. Obłój K., Strategia organizacji, PWE, Warszawa 1998, str.125-142. 5. Urbanowska-Sojkin E., Zarządzanie przedsiębiorstwem. Od kryzysu do sukcesu, Wyd. AE w Poznaniu, Poznań 1998, str.89-93. Otoczenie konkurencyjne, sektor, analiza pięciu sił, nabywcy, dostawcy, konkurenci, substytuty, analiza cyklu życia sektora, siła przetargowa nabywców/dostawców, bariery 4
mobilności (wejścia/wyjścia), stopień koncentracji sektora, ocena stopnia intensywności rywalizacji, grupa strategiczna, ocena punktowa 6. Przewidywanie zmian w otoczeniu zastosowanie metody scenariuszowej do określania perspektyw rozwojowych przedsiębiorstwa oraz wykorzystaniu metody bezscenariuszowej luki strategicznej i metody ekspertów. Warszawa 2000, str.35-55, 56-79, 265-280. 2. Krupski R. (red.), Zarządzanie strategiczne. Koncepcje-Metody, Wyd. AE we Wrocławiu, Wrocław 1999, str.112-118. 3. Michalak Adolf, Techniki organizatorskie, Wyd. AE Poznań, makrootoczenie, metody bezscenariuszowe i scenariuszowe, zmiana nieciągła, scenariusze możliwych zdarzeń, scenariusze symulacyjne, scenariusze stanów otoczenia, scenariusze procesów w otoczeniu, procedura tworzenia scenariuszy stanów otoczenia, scenariusz optymistyczny/ pesymistyczny/ niespodziankowy/ najbardziej prawdopodobny, trendy zewnętrzne otoczenia, burzliwość otoczenia, ekstrapolacja trendów, luka strategiczna, zgodność trendów, luka nadmiaru, luka niedoboru, metoda delficka 7. Określenie pozycji przedsiębiorstwa w otoczeniu konkurencyjnej i rozwojowej (strategicznej) przy wykorzystaniu metody portfelowej, SPACE, SWOT / TOWS. Warszawa 2000, str.172-219, 302-307. 2001, str.277-360. Wrocław 1999, str. 143-174. 4. Obłój K., Strategia organizacji, PWE, Warszawa 1998, str.173-204, 272-284. portfel działalności przedsiębiorstwa, macierz BCG, macierz McKinseya, strategiczne jednostki organizacyjne (SBU), macierz ADL, macierz Hofera, portfel technologiczny, macierz rentowności Marakon-Associates, SWOT, TOWS, szanse, zagrożenia, mocne strony, słabe strony, strategie maxi-maxi/ mini-maxi/ maxi-mini/ mini-mini, analiza SPACE 5
8. Wyznaczanie celów strategicznych przedsiębiorstwa w kontekście uwarunkowań aktualnych i przyszłych. Określanie opcji strategicznych i strategii przedsiębiorstwa (ogólnej rozwoju, funkcjonalnych) na podstawie analizy strategicznej (studia przypadków). 1. Gołebiowski T., Zarządzanie strategiczne. Planowanie i kontrola, Diffin, Warszawa 2001, str. 11-28, 361-419. 2. Krupski R. (red.), Zarządzanie strategiczne. Koncepcje-Metody, Wyd. AE we Wrocławiu, Wrocław 1999, str.105-112; 201-286. 3. Urbanowska-Sojkin E., Zarządzanie przedsiębiorstwem. Od kryzysu do sukcesu, Wyd. AE w Poznaniu, Poznań 1998, str.108-233. 4. Obłój K., Strategia organizacji, PWE, Warszawa 1998, str.13-98 wizja strategiczna, misja, warunki jakie powinny spełniać cele, kategorie celów, struktura hierarchiczna celów opcja strategiczna, wzrost, rozwój, strategie wzrostu i rozwoju, rozwój wewnętrzny, rozwój zewnętrzny, rozwój kapitałowy, rozwój kontraktowy, kooperacja, specjalizacja, dywersyfikacja, strategie konkurencji, przywództwo kosztowe, różnicowanie, koncentracja, poziomy produktu, strategie marki, strategia pozycjonowania, strategia różnicowania produktu, typologia kanałów dystrybucji, strategie ze względu na stopień intensywności dystrybucji, promotion-mix, strategia push / pull, formuły ustalania cen, zbieranie śmietanki, penetracja rynku, strategie cenowo-jakościowe, segmentacja, strategia masowego produktu, strategia dyferencjacji, marketing niezróżnicowany / skoncentrowany / selektywny / strategia specjalizacji, kierunki, formy inwestowania, kształtowanie struktury aktywów, kształtowanie struktury kapitału, kształtowanie relacji między strukturą majątku i strukturą kapitału, zarządzanie kapitałem pracującym, podział zysku i polityka dywidend, domena działania, technologia, organizacja zaopatrzenia, organizacja produkcji, lokalizacja, podstawowe zasady tworzenia skutecznych strategii, kryteria oceny wariantów strategii, aspekty finansowe oceny strategii 9. Prezentacja projektu i ocena. OBOWIĄZKOWA Warszawa 2000. 2001. Wrocław 1999. 4. Obłój K., Strategia organizacji, PWE, Warszawa 1998. 5. Strategor, Zarządzanie firmą, PWE, Warszawa 2000. 6. Urbanowska-Sojkin E., Zarządzanie przedsiębiorstwem. Od kryzysu do sukcesu, Wyd. AE w Poznaniu, Poznań 1999. 6
UZUPEŁNIAJĄCA 1. Urbanowska-Sojkin E. (red.), Zarządzanie strategiczne przedsiębiorstwem na przykładach, Wyd. AE w Poznaniu, Poznań 2002. 2. Altkorn J. (red.), Zarządzanie i przedsiębiorczość. Studia polskich przypadków, PWN, Warszawa-Kraków 1996. 3. Lisiński M. (red.), Zarządzanie strategiczne i operacyjne. Studia przypadków, Wyższa Szkoła Biznesu, Nowy Sącz 1998. 4. Kozina A. (red.), Zarządzanie zmianami i rozwojem firmy. Studia przypadków, Wyższa Szkoła Biznesu, Nowy Sącz 1998. 5. Domański T., Henley J.S. (red.), Strategia rozwoju przedsiębiorstwa. Studia przypadków, PWN, Warszawa-Łódź 7