ZDOLNOŚĆ UCZENIA SIĘ Zdolność rozpoczęcia procesu uczenia się oraz wytrwania w nim, organizacja tego procesu, zarządzanie czasem, skuteczna organizacja informacji - indywidualnie lub w grupie. Ta kompetencja wymaga świadomości istoty procesu uczenia się oraz potrzeb samego uczącego się, określenia istniejących możliwości oraz zdolności przezwyciężania przeszkód, aby nauka została uwieńczone sukcesem. Zdolność uczenia się to zdobywanie, przetwarzanie i przyswajanie nowej wiedzy i umiejętności, jak również ich wykorzystywanie oraz poszukiwanie nowych kierunków rozwoju. Zdolność uczenia się sprawia, że uczniowie, opierając się na życiowych doświadczeniach i na rezultatach wcześniejszej nauki, stosują wiedzę i umiejętności w różnych kontekstach. Motywacja i wiara w siebie są podstawą dla zdobycia tej kompetencji. Wiedza Znać i rozumieć ulubione metody uczenia się, swoje słabe i mocne strony, znać swoje umiejętności. Wiedzieć o istniejących możliwościach w zakresie edukacji i dokształcania oraz o konsekwencjach podejmowanych w tej dziedzinie decyzji. Organizować własny proces uczenia się. Umiejętności Samodzielność, wytrwałość, umiejętność organizacji materiału w procesie uczenia się. Skoncentrować się na nauce. Zastanawiać się nad swoimi celami. Umieć porozumiewać się. Postawy Mieć obraz samego siebie to podstawa, by móc coś zmienić i pracować nad motywacją i wiarą w siebie żeby osiągnąć sukces. Doceniać naukę jako proces nas wzbogacający. Wykazywać inicjatywę w podejmowaniu nauki. 4
KOMPETENCJE OGÓLNE KOMPETENCJE Składają się z: Wiedza Umiejętności Cechy indywidualne Zdolność uczenia się Dzięki nim można np. wiedzieć umieć zrobić umieć być umieć się nauczyć KOMPETENJE KLUCZOWE Kompetencje to połączenie wiedzy, umiejętności i postawy adekwatnych do danego kontekstu. Kompetencje kluczowe to takie, których wszyscy potrzebują do samorealizacji i osobistego rozwoju, jak również do tego, by stać się aktywnym obywatelem, funkcjonować w społeczeństwie i pracować zawodowo. Wyróżniono 8 kompetencji kluczowych, które są każdemu człowiekowi niezbędne do samorealizacji i osobistego rozwoju - aby był aktywnym obywatelem, funkcjonował w społeczeństwie i pracował zawodowo: 1. porozumiewanie się w języku ojczystym; 2. porozumiewanie się w językach obcych; 3. kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowotechniczne; 4. kompetencje informatyczne; 5. zdolność uczenia się; 6. kompetencje społeczne oraz kompetencje obywatelskie; 7. przedsiębiorczość; 8. ekspresja kulturalna. 5
JAKIE PODEJŚCIE WYBRALIŚMY? Podejście nastawione na aczynności zakłada, że osoby, które uczą się języka przede wszystkim funkcjonują w społeczeństwie, to znaczy są członkami społeczeństwa, mającymi wykonać pewne zadania w określonych okolicznościach, we właściwym sobie środowisku i w konkretnej dziedzinie. ZADANIA Zadania do wykonania są częścią codziennego życia: osobistego, społecznego, szkolnego lub zawodowego. Realizacja zadania zakłada metodyczne wykorzystanie danych kompetencji: wykonanie przewidzianych czynności w konkretnym zakresie, w jasno sformułowanym celu i z określonym rezultatem. NA CZYM POLEGA PRZYJĘTA METODOLOGIA? Pprtfolio z deskryptorami zawierające ćwiczenia, które ilustrują i kształcą umiejętności oraz wiedzę, opisane przez zawarte deskryptory. Ćwiczenia mogą zakładać samoocenę: uczestnik wykonuje je samodzielnie i sprawdza, czy dysponuje wiedzą opisaną przez deskryptor. Mogą mieć również charakter kształcący: do przeprowadzenia na zajęciach, w grupach lub w formie pracy samodzielnej, pod kierunkiem prowadzącego - w celu osiągnięcia umiejętności, o jakiej mówi deskryptor. Portfolio obejmuje przykłady zadań (w formie dossier lub teczki) wybranych przez uczącego w danym okresie, pozwalające uczniowi wykazać, że się uczy, zaś prowadzącemu stwierdzić postępy w nauce. Może zawierać wykonane ćwiczenia, które potwierdzają zdobycie określonych umiejętności. 6
DESKRYPTORY Rzeczy, które dana osoba może lub umie zrobić (MREL, 3.4 y Aneks A) Pozytywne: określają zadania, które można lub które potrafi się wykonać Określone: opisują coś charakterystycznego, konkretny aspekt, zadania i/lub stopień ich wykonania: często, rzadko czasami, zawsze Jasne: sformułowane przejrzyście, z użyciem prostej składni, zrozumiałe dla adresata Krótkie: 2 lub 3 linijki Niezależne: można je zinterpretować niezależnie od innych deskryptorów W kontekście: umieszczone we właściwym sobie kontekście Praca z deskryptorami, dysponowanie wystarczającą ich bazą, zorganizowaną i podzieloną na poziomy, pozwala: Osoba, która się uczy: określić, co umie i może zrobić OCENIAĆ Prowadzący: określić pozytywnie, co umie lub może zrobić uczący się UCZYĆ PLANOWAĆ Osoba, która się uczy: robić postępy, wykonując zadania Prowadzący: opracować ćwiczenia Osoba, która się uczy: wiedzieć, jakich nowych rzeczy może się nauczyć i decydować, w jakim kierunku ma zmierzać proces uczenia się Prowadzący: przygotować program zajęć, opracować akcje szkoleniowe 7
Portfolio: zdolność uczenia się Jak widzę samego siebie? Daje spojrzenie na całość umiejętności uczestnika w zakresie kompetencji: zdolność uczenia się. Potrafię Pomaga uczestnikowi zaangażować się w planowanie swego kształcenia oraz w ocenę postępów. Uczestnik potrafi powiedzieć, co i jak umie zrobić. Moje rezultaty Obejmuje przykładowe doświadczenia uczestnika związane ze zdolnością uczenia się. 8
Jak widzę samego siebie? Daje spojrzenie na całość umiejętności uczestnika w zakresie kompetencji: zdolność uczenia się. 9
Potrafię o Pomaga uczestnikowi zaangażować się w planowanie swego kształcenia oraz w ocenę postępów. o Uczestnik potrafi powiedzieć, co i jak umie zrobić. 10
Moje rezultaty Tutaj należy zebrać przykłady rezultatów pracy nad rozwojem zdolności uczenia się. o Przykłady zrealizowanych zadań: pisemne lub graficzne; multimedia lub Internet o Przykłady użytych materiałów: do czytania; audio, video 11
Moje rezultaty 1 Przykłady zrealizowanych zadań Cele: zebrać rezultaty przeprowadzonych prac i udokumentować swoją wiedzę Do czego mogę to wykorzystać? jako uzupełnienie codziennej nauki (funkcja pedagogiczna) Moje rezultaty 2 Przykłady użytych materiałów Cele: zebrać rezultaty przeprowadzonych prac i udokumentować swoją wiedzę Do czego mogę to wykorzystać? jako uzupełniający element codziennej nauki (funkcja pedagogiczna) 12
Jestem... Moje zdjęcie Moje dane: 13
Opisz siebie Imię Data Poniższe schematy pomogą nam graficznie przedstawić opis siebie, aby być bardziej świadomym, jaką osobą jesteśmy. Spróbujemy opracować własny schemat. INSTRUKCJA: Wymień 10 słów (przymiotników lub wyrażeń), które Twoim zdaniem najlepiej Cię opisują. 1 2 3 4 5 6 7 8 9. 10. Niektóre przymiotniki opisują Cię tylko w pewnych sytuacjach, dlatego możesz te sytuacje opisać dokładniej. Np. pewien uczestnik mówi, że jest rozzłoszczony. Oczywiście, dotyczy to tylko niektórych sytuacji: Złoszczę się, kiedy ktoś robi mi krzywdę, złoszczę się, kiedy dostaję złe oceny 14
15 JESTEM
Kiedy W stosunku do kogo W stosunku do kogo Kiedy W stosunku do kogo PRZYMIOTNIK PRZYMIOTNIK W stosunku do kogo JESTEM W stosunku do kogo PRZYMIOTNIK PRZYMIOTNIK PRZYMIOTNIK Kiedy PRZYMIOTNIK PRZYMIOTNIK Kiedy Kiedy W stosunku do kogo W stosunku do kogo W stosunku do kogo Kiedy 16
UMIEM Wymień co najmniej 8 czynności, które umiesz wykonać. Napisz, jak dobrze to potrafisz zrobić (A, B, C) i w jakim stopniu je lubisz (X, Y, Z), zaznaczając odpowiednie rubryki. Użyj tylko czasowników lub krótkich zdań, które odnoszą się do konkretnych czynności. UMIEM... 1)... 2)... 3)... 4)... 5)... 6)... 7)... 8)... A B C X Y Z A B C X Y Z A B C X Y Z A B C X Y Z A B C X Y Z A B C X Y Z A B C X Y Z A B C X Y Z * Legenda A = bardzo dobrze B = dość dobrze C = niezbyt dobrze X = bardzo lubię Y = raczej lubię Z = nie lubię 17
UMIEM ZROBIĆ 18
Posiadać zdolność uczenia się to znaczy... umieć rozpocząć proces uczenia się i wytrwać w nim; umieć zorganizować sobie proces nauki; umieć organizować czas i informacje; umieć pracować indywidualnie lub w grupie. Żeby to osiągnąć, muszę być świadomy... własnego procesu uczenia się; moich potrzeb jako ucznia; możliwości wokół mnie; że trzeba pokonać trudności, by osiągnąć sukces! Zdolność uczenia się to zdobywanie, przetwarzanie i przyswajanie nowej wiedzy i umiejętności, jak również ich wykorzystywanie oraz poszukiwanie nowych kierunków rozwoju. Dlatego muszę wziąć pod uwagę moje życiowe doświadczenia oraz rezultaty wcześniejszej nauki i w różnych kontekstach korzystać z nich, zdobywając nowe umiejętności i wiedzę. Motywacja i wiara w siebie to podstawa zdolności uczenia się! UMIEJĘTNOŚCI: Kompetencje kluczowe w uczeniu się 19
Moje portfolio: zdolność uczenia się Portfolio to teczka, w której odnotowuję i zachowuję informacje o tym, co umiem i co mogę zrobić w danym zakresie, zawierająca również odpowiednie przykłady. Ułatwia mi dostrzeżenie postępów, umożliwia autorefleksję i pomaga zdecydować, w jakim kierunku chcę się rozwijać. Służy mi również do autoprezentacji: w nowej pracy, na kursie oraz do oceny stanu mojej wiedzy. Jak widzę samego siebie? To spojrzenie na całość moich umiejętności, w tym wypadku w zakresie kompetencji: zdolność uczenia się. Potrafię Pozwala mi określić, co i jak umiem zrobić. Mogę zaplanować, w jakim kierunku chcę się rozwijać przez naukę. Moje rezultaty Zbieram przykłady zadań, w których widać, że rzeczywiście stosuję to, czego się uczę UMIEJĘTNOŚCI: Kompetencje kluczowe w uczeniu się 20
Jak widzę samego siebie? Spojrzenie na całość moich umiejętności, w tym wypadku na zdolność uczenia się. Potrafię Umiem określić, co mogę i co umiem zrobić. Planuję, w jakim kierunku chcę się rozwijać przez naukę. UMIEJĘTNOŚCI: Kompetencje kluczowe w uczeniu się 21