Podmioty prawa prywatnego (os. fiz., spółki, przedsiębiorstwa) Skarb Państwa Budżet Państwa Budżet Unii Europejskiej Budżety JST (razem)



Podobne dokumenty
Finanse publiczne Z i e l o n a G ó r a

Zarządzanie środkami publicznymi - budżet państwa i budżety samorządowe

WPROWADZENIE DO PRAWA FINANSÓW PUBLICZNYCH. Ćwiczenia nr 1

Wieloletni Plan Finansowy Państwa. Projekt Ustawy budżetowej. Ustawa budżetowa

Uchwała Nr XI/49/2016 Zgromadzenia Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego Czyste Środowisko z dnia 28 grudnia 2016 r.

FINANSE. Zjawiska ekonomiczne związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych. Mechanizm wymiany i podziału wartości materialnych.

Spis treści. Wykaz skrótów Wykaz podstawowej literatury Przedmowa. Podatki część ogólna. Podatki dochodowe XIII

Finanse publiczne. Budżet państwa

Finanse publiczne. Budżet państwa

UCHWAŁA NR XVII/60/2014 ZGROMADZENIA ZWIĄZKU MIĘDZYGMINNEGO NIDA z dnia 28 stycznia 2014 r.

Sprawozdanie z wykonania budżetu miasta Zgierza za 20l0 rok

do ustawy z dnia 27 maja 2015 r. o finansowaniu wspólnej polityki rolnej (druk nr 917)

CZĘŚĆ TABELARYCZNA. Id: 8FD960F E2-A0EC-80DDBD0C0D43. Podpisany Strona 15

Finanse publiczne w kontekście Ustawy o finansach publicznych. Olga Dzilińska olgadzilinska@gmail.com

Zarządzenie Nr 174/2014 Prezydenta Miasta Kalisza z dnia 31 marca 2014 r. w sprawie przedstawienia sprawozdania z wykonania budżetu za 2013 rok.

Pojęcie finansów (w ogólności) Funkcje NBP jako banku centralnego. Warunki utworzenia i funkcjonowania podatkowych grup kapitałowych.


Informacje, o których mowa w 1 przedstawia się Radzie Miejskiej Kalisza oraz Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Poznaniu.

ROCZNY PLAN FINANSOWY WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KIELCACH NA 2017 ROK

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 16 listopada 2010 r.

Zarządzenie Nr 213/2018 Prezydenta Miasta Kalisza z dnia 28 marca 2018 r.

PRAWO FINANSOWE ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE

Załącznik nr 1 I. SPRAWOZDANIE Z WYKONANIA BUDŻETU MIASTA BYDGOSZCZY ZA 2016 ROK

Rada Miasta Katowice uchwala:

Jakie są źródła dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego?

Informacje, o których mowa w 1 przedstawia się Radzie Miejskiej Kalisza oraz Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Poznaniu.

UCHWAŁA NR XXXI/167/2017 RADY POWIATU LEGNICKIEGO. z dnia 21 grudnia 2017 r. w sprawie przyjęcia budżetu Powiatu Legnickiego na 2018 rok

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

Wrocław, dnia 28 września 2012 r. Poz UCHWAŁA Nr XXVII/154/12 RADY MIASTA I GMINY PRUSICE. z dnia 13 stycznia 2012 r.

DZIENNIK URZĘDOWY. Gdańsk, dnia 4 lipca 2012 r. Poz ZARZĄDZENIE NR 99/2012 PREZYDENTA MIASTA WEJHEROWA. z dnia 28 czerwca 2012 r.

ZARZĄDZENIE NR 35 WÓJTA GMINY RACZKI. z dnia 15 lipca 2015 r. w sprawie zmiany planu finansowego Urzędu Gminy Raczki i Organu Gminy Raczki na 2015 r.

ĆWICZENIA NR 3 DŁUG PUBLICZNY W SEKTORZE FINANSÓW PUBLICZNYCH

Olsztyn, dnia 5 października 2016 r. Poz UCHWAŁA NR XXVIII/406/16 RADY MIASTA OLSZTYNA. z dnia 28 września 2016 r.

Przewidywane wykonanie planu % z tego: Rzeczowy majątek trwały oraz 1. wartości niematerialne i prawne

Zarządzenie Nr 150/15

UCHWAŁA NR... RADY MIASTA OLSZTYNA. zmieniająca uchwałę w sprawie budżetu Miasta Olsztyna na 2017 rok

Zmiany w planie dochodów dokonane w 2010 roku. Załącznik Nr 1 do sprawozdania z wykonania dochodów budżetu Powiatu Rawickiego

Uchwała Nr Rady Miejskiej w Serocku z dnia. w sprawie wprowadzenia zmian w budżecie Miasta i Gminy Serock w 2017 roku

Warszawa, dnia 15 grudnia 2018 r. Poz UCHWAŁA NR 13/III/2018 RADY MIEJSKIEJ W SEROCKU. z dnia 10 grudnia 2018 r.

ZARZĄDZENIE NR 5/14 WÓJTA GMINY BOĆKI. z dnia 5 marca 2014 r. w sprawie przyjęcia sprawozdania z wykonania budżetu gminy za 2013 rok

Rada Miasta Katowice uchwala. 1. Dochody budżetu miasta Katowice prognozowane na 2008 r. w wysokości zł

Gdańsk, dnia 23 lipca 2014 r. Poz ZARZĄDZENIE NR 85/2014 PREZYDENTA MIASTA WEJHEROWA. z dnia 10 czerwca 2014 r.

UCHWAŁA NR LII/128/12 ZARZĄDU POWIATU W SUWAŁKACH. z dnia 15 marca 2012 r. w sprawie przyjęcia sprawozdania z wykonania budżetu powiatu za 2011 rok

Informacje, o których mowa w 1 przedstawia się Radzie Miejskiej Kalisza oraz Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Poznaniu.

ZARZĄDZENIE NR 13 WÓJTA GMINY RACZKI. z dnia 27 lutego 2015 r. w sprawie zmiany planu finansowego Urzędu Gminy Raczki i Organu Gminy Raczki na 2015 r.

Sprawozdanie z wykonania budżetu Miasta Cieszyna za I półrocze 2015 rok

Warszawa, dnia 28 stycznia 2016 r. Poz. 877 UCHWAŁA NR XIII RADY GMINY STROMIEC. z dnia 28 grudnia 2015 r.

Białystok, dnia 22 maja 2013 r. Poz ZARZĄDZENIE NR 192/13 WÓJTA GMINY BRAŃSK. z dnia 29 marca 2013 r.

ZARZĄDZENIE Nr 142/2012 BURMISTRZA MIASTA ŁAŃCUTA z dnia 20 sierpnia 2012 r.

S P R A W O Z D A N I E Z W Y K O N A N I A W R O K U

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO

Zarządzenie Nr Wójta Gminy Wijewo z dnia 05 września 2016 r. w sprawie opracowania materiałów planistycznych na rok budżetowy 2017.

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO

w sprawie uchwalenia wieloletniej prognozy finansowej na lata

Polityka fiskalna państwa

Uchwała Nr IV/39/2006 Rady Miejskiej Kalisza z dnia 28 grudnia 2006 r. w sprawie uchwalenia budżetu Kalisza - Miasta na prawach powiatu na rok 2007

BURMISTRZ MIASTA CIESZYNA INFORMACJA Z WYKONANIA BUDŻETU MIASTA CIESZYNA ZA I PÓŁROCZE 2014 ROKU ORAZ

SPRAWOZDANIE Z WYKONANIA BUDŻETU GMINY I MIASTA LWÓWEK ŚLĄSKI ZA 2012 ROK

Objaśnienia do wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej Województwa Podkarpackiego na lata

ZARZĄDZENIE NR 5 WÓJTA GMINY RACZKI. z dnia 12 stycznia 2015 r. w sprawie ustalenia planu finansowego Urzędu i Organu Gminy Raczki na 2015 r.

UCHWAŁA NR LXIII/468/2018 RADY GMINY SŁAWNO. z dnia 11 października 2018 r.

SPRAWOZDANIE ROCZNE Z WYKONANIA BUDŻETU POWIATU POLKOWICKIEGO ZA 2011 ROK

UCHWAŁA NR XXXI/314/2013 RADY POWIATU MALBORSKIEGO. z dnia 30 grudnia 2013 r. w sprawie uchwalenia budżetu Powiatu Malborskiego na 2014 rok

ZARZĄDZENIE NR 125/2012 WÓJTA GMINY GRĘBOCICE. z dnia 11 października 2012 r. w sprawie zmian w planie finansowym Urzędu Gminy Grębocice na rok 2012

Projekt zmiany planu finansowego Narodowego Centrum Nauki na 2016

SPRAWOZDANIE Z WYKONANIA BUDŻETU MIASTA ZA 2012 ROK

Informacja z wykonania budżetu Powiatu Żarskiego za I półrocze 2014 Żary, sierpień 2014 r.

Uchwała Nr XXVII/170/2004 Rady Miejskiej w Brzesku z dnia 30 grudnia 2004 r.

ZARZĄDZENIE NR 113/2012 WÓJTA GMINY GRĘBOCICE. z dnia 20 września 2012 r. w sprawie zmian w planie finansowym Urzędu Gminy Grębocice na rok 2012

Dla roku Wskaźniki liczone w stosunku do budżetu uchwalonego na 2011 r. 2 Wskaźniki liczone w stosunku do budżetu uchwalonego na 2011 r.

ZARZĄDZENIE NR 32/19 BURMISTRZA MIASTA SIEMIATYCZE. z dnia 9 stycznia 2019 r. w sprawie planu finansowego Urzędu Miasta Siemiatycze na 2019 rok

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO

Uchwała nr IV/36/02. Rady Miejskiej Katowic. z dnia 23 grudnia 2002r.

Wykonanie dochodów budżetu Gminy Miasto Brzeziny za I półrocze 2013 rok.

ZARZĄDZENIE NR 25/12

UCHWAŁA Nr III/14/14 RADY MIEJSKIEJ LEGNICY. z dnia 29 grudnia 2014 r. w sprawie budżetu miasta Legnicy na rok 2015

UCHWAŁA NR 193/160/2014 ZARZĄDU POWIATU POLKOWICKIEGO. z dnia 29 sierpnia 2014 r.

Uchwała Nr Rady Miejskiej w Serocku z dnia. w sprawie wprowadzenia zmian w budżecie Miasta i Gminy Serock w 2018 roku

Informacja z wykonania budżetu Powiatu Żarskiego za I półrocze 2012 roku Żary, sierpień 2012 r.

BUDŻET. jest to plan dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów, uchwalany na rok kalendarzowy w formie uchwały budżetowej PRZYCHODY

Budżet jednostki samorządu terytorialnego

BUDŻET KALISZA NA 2015 ROK

- co stanowi 93 % - ustalonego planu Szczegółowe wykonanie budżetu Gminy Klucze za 2012 rok przedstawiają załączone materiały.

1. Realizacja dochodów budżetu Wykonanie dochodów budzetu Gminy Strzelin wg źródeł i działów klasyfikacji budżetowej

Sprawozdanie z wykonania budżetu Powiatu Żarskiego za rok 2011r. Żary, marzec 2012 r.

UCHWAŁA Nr XV/144/15 RADY MIEJSKIEJ LEGNICY. z dnia 28 grudnia 2015 r. w sprawie budżetu miasta Legnicy na rok 2016

Sprawozdanie roczne z wykonania

ZARZĄDZENIE NR 32/14

UCHWAŁA NR XIII/110/2011 RADY MIEJSKIEJ W TYKOCINIE. z dnia 29 grudnia 2011 r. w sprawie zmian w budżecie gminy Tykocin na rok 2011.

UCHWAŁA NR III RADY GMINY NĘDZA. z dnia 5 grudnia 2018 r. w sprawie zmiany Uchwały Budżetowej na rok 2018 Gminy Nędza

Uchwała Nr III/9/2014 Rady Gminy Ustronie Morskie z dnia 29 grudnia 2014 r. w sprawie uchwalenia budżetu Gminy Ustronie Morskie na rok 2015.

1. Przyjąć informację z realizacji budżetu miasta za I półrocze 2014 r. zgodnie:

Załącznik do Zarządzenia Nr 54/2014 Wójta Gminy Pomiechówek z dnia r.

Opracował: Wydział Budżetu Miasta Urzędu Miasta Katowice na podstawie sprawozdań budżetowych i opisowych pod kierunkiem Skarbnika Miasta.

2.3. DOCHODY BUDŻETU MIASTA SŁUPSKA W PODZIALE NA DOCHODY BIEŻĄCE I MAJĄTKOWE

ZARZĄDZENIE NR 311/13 BURMISTRZA MIASTA GRAJEWO. z dnia 22 marca 2013 r.

ZARZĄDZENIE Nr I/21/2003 Wójta Gminy Frysztak z dnia 28 lutego 2003 roku

UCHWAŁA Nr XXVII/270/16 RADY MIEJSKIEJ LEGNICY. z dnia 27 grudnia 2016 r. w sprawie budżetu miasta Legnicy na rok 2017

UCHWAŁA NR XXIII/269/16 RADY MIASTA ZGIERZA. z dnia 23 czerwca 2016 r.

UCHWAŁA NR III/39/14 RADY POWIATU STRZELECKIEGO. z dnia 30 grudnia 2014 r. w sprawie budżetu Powiatu Strzeleckiego na rok 2015

Transkrypt:

Czym są finanse publiczne? Finanse publiczne. Wprowadzenie W doktrynie Planowanie, gromadzenie, wydatkowanie, wykorzystywanie Zasobów majątkowych Środków pieniężnych Dokonywanie Operacji finansowych Operacji gospodarczych Na zasadach określonych przez prawo finansowe przez: W ujęciu ustawowym Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach ( Dz. U nr 157 poz. 1240) dalej jako: NFP NFP 3. Finanse publiczne obejmują procesy związane z gromadzeniem środków oraz ich rozdysponowywaniem, w szczególności: 1) gromadzenie dochodów i przychodów ; 2) wydatkowanie środków ; 3) finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa; 4) zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne; 5) zarządzanie środkami mi; 6) zarządzanie długiem m; 7) rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej. Korporacje publicznoprawne (SP, JST) Jednostki sektora finansów 1 2 Finanse publiczne a prywatne Skala finansów a prywatnych FINANSE PUBLICZNE Korporacje publiczne ( państwo, UE, JST) Sektor Finansów Publicznych Bank centralny Realizacja zadań Ochrona interesów państwa w sektorze gospodarczym Interwencjonizm państwa Centralne zarządzanie Przymus administracyjny Rozwinięty system kontroli finansowej Nakaz gromadzenia dochodów (funkcja fiskalna) PODMIOTY CEL DZIAŁALNOŚCI ŚRODKI EKONOMICZNE ŚRODKI PRAWNE GŁÓWNA METODA DZIAŁANIA FINANSE PRYWATNE Podmioty prawa prywatnego (os. fiz., spółki, przedsiębiorstwa) Korporacje związkowe (par]e, fundacje, stowarzyszenia) Realizacja interesów gospodarczych lub celów statutowych Wolna konkurencja rynkowa Indywidualne zarządzanie Autonomia woli stron Przymus osiągnięcia zysku PODMIOT Skarb Państwa Państwa Unii Europejskiej y JST (razem) NBP DOCHODY (ZASOBY MAJĄTKOWE) w roku 2012 1 bln zł* 287 mld zł 125 mld 177 mld zł 244 mld zł** * Zabytki i zasoby naturalne bez wyceny: stan na 31 XII 2011 r. ** aktywa ogółem (= pasywa ogółem) stan na 31 XII 2009 r. Orlen Lotos PGE PODMIOT Jeronimo Mar]ns PGNiG Tauron KGHM Polska Miedź SA Eurocash Metro Group Orange / TP S.A. Fiat Auto Poland BP Europa PRZYCHODY ogółem w roku 2012 90 mld zł 33 mld zł 32 mld zł 29 mld zł 29 mld zł 25 mld zł 22 mld zł 17 mld zł 15 mld zł 15 mld zł 14 mld zł 13 mld zł # dane za listą 500 największych firm w Polsce; www.lista500.polityka.pl 3 4 Funkcje finansów Granice fiskalizmu (1) Źródło : hup://ec.europa.eu/eurostat/euroinicators stan na 31.12.2012 r. Pobór części dochodu podatników tytułem danin (funkcja fiskalna) Podatnicy (wypracowują dochód narodowy) Wtórny podział dochodu narodowego na zadania publiczne (funkcja redystrybucyjna) Redystrybucja: czasowa, podmiotowa, przedmiotowa, terytorialna FUNKCJA STABILIZACYJNA 1. Obserwacja zjawisk makroekonomicznych PKB 2. Kontrola przestrzegania przepisów prawa finansowego 3. Wykrywanie obszarów nieprawidłowości Szara strefa Bilans płatniczy Deficyt i dług Kurs walutowy Poziom inflacji i bezrobocia Niegospodarność JSFP 4. Wprowadzanie niezbędnych zmian w systemie finansowym Udział Udział dochodów wydatków w w PKB PKB Deficyt SFP względem PKB Dług względem PKB EU - 27 45,4% 49,4% (- ) 4% 85,3% EA - 17 46,2% 49,2% (- ) 3,6% 90,6% Szwecja 51,5% 52% (- ) 0.5% 38,2% Niemcy 45,2% 45,0% 0,2% 81,9% Polska 38,4% 42,3% (- ) 4,1% 55,6% UK 42,2% 48,5% (- ) 6,3% 90% Grecja 44,7% 54,8% (- ) 10% 156,9% 5 6 1

Granice fiskalizmu (2) Granice fiskalizmu (3) Krzywa Laffera Reguła edynburska Sprawiedliwość podatkowa Magiczny czworobok David Ricardo, 1823 leave them as you find them podatki zmieniając poziom dochodu i majątku podatnika nie powinny doprowadzać do rezygnacji z działalności, dzięki której ten dochód i majątek został osiągnięty.. Wszystkie podmioty muszą być w jednakowych warunkach traktowane według jednej miary (sprawiedliwość pozioma) Wysokość obciążenia podatkowego winna pozostawać w racjonalnym stosunku do zdolności płatniczej podatnika (sprawiedliwość pionowa) Cele publiczne, na jakie państwo przeznacza wpływy podatkowe muszą być powszechnie aprobowane (sprawiedliwość społeczna) Niska inflacja Wysoki wzrost gospodarczy Niskie bezrobocie Wysoki poziom obrotów handlowych z zagranicą 7 8 Granice fiskalizmu (4) ( źródło: www.pit.pl/aktualnosci- podatkowe) Funkcja stymulacyjna finansów 190 185 180 175 170 165 160 Dzień wolności podatkowej 155 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 Przez ile dni pracuję na rzecz fiskusa? POLITYKA FINANSOWA POLITYKA FISKALNA Realizowana przez organy władzy wykonawczej a) Polityka dochodowa (podatkowa) b) Polityka wydatkowa POLITYKA PIENIĘŻNA Realizowana przez bank centralny : NBP (PL) EBC (EA 18) Uwarunkowania ekonomiczne i prawne Decyzje polityczne Oczekiwania społeczne Bodźce finansowe (preferencje podatkowe / dotacje / pożyczki) Pobudzanie pozytywnych Hamowanie negatywnych zjawisk gospodarczych 9 10 Czym jest sektor finansów? Finanse publiczne. Sektor finansów Instytucje publiczne (general government) redystrybuujące środki publiczne na warunkach niekomercyjnych Definicja..finansowane z obowiązkowych płatności oraz m.in. dotacji zapewniające towary i usługi dla utrzymania państwa, samorządu oraz na rzecz dobra publicznego Sektor finansów w Polsce Charakterystyka Około 40 000 instytucji i jednostek organizacyjnych Około 1.5 mln pracowników (tzw. sfera budżetowa) Rok 2012: 651 mld zł dochodów 689 mld zł wydatków Publiczna własność majątku Ograniczone możliwości prowadzenia działalności gospodarczej 11 12 2

Kto należy do SFP? Związki finansowe SFP z budżetem Zakres podmiotowy JSFP Organy władzy wykonawczej, ustawodawczej, sądowniczej, kontroli i ochrony prawa, JST i ich związki NFZ, ZUS, KRUS, SPZOZ Organy administracji publicznej Państwowe i samorządowe instytucje kultury Uczelnie publiczne, PAN Państwowe i samorządowe osoby prawne powołane ustawowo do wykonywania zadań (OPRÓCZ spółek, banków, przedsiębiorstw) Jednostki organizacyjne JSFP Sfera budżetowa Jednostki budżetowe Samorządowe Zakłady budżetowe Gospodarka pozabudżetowa Agencje wykonawcze Instytucje gospodarki budżetowej Fundusze celowe JSFP w całości utrzymywane z budżetu JEDNOSTKI BUDŻETOWE AGENCJE WYKONAWCZE państwa Oddające w zamian budżetowi część swoich zysków JSFP samodzielnie zdobywające środki na własną działalność, z niewielkim udziałem dotacji budżetowych SAMORZĄDOWE ZAKŁADY BUDŻETOWE FUNDUSZE CELOWE Nierozliczające się w ogóle z budżetem INSTYTUCJE GOSPODARKI BUDŻETOWEJ 13 14 Sfera budżetowa Sfera budżetowa: Jednostki budżetowe i zakłady budżetowe Jednostka budżetowa Zakład budżetowy Państwowa lub samorządowa instytucja utrzymująca się wyłącznie ze środków budżetowych Tworzona przez decyzje administracyjne lub uchwałę organu stanowiącego JST Nie posiada: osobowości prawnej, własnego majątku; nie jest rozliczana z wyników finansowych Samorządowa instytucja powołana do realizacji określonych w ustawie zadań np. utrzymanie lokalnych targowisk, cmentarzy, zaopatrzenia mieszkańców w wodę i gaz, lokalny transport zbiorowy Tworzony przez uchwałę organu stanowiącego JST 15 Finansowanie jednostek budżetowych ZASADA (budżetowanie bruuo) 100 % zapotrzebo- wania na wydatki BUDŻET PAŃSTWA V BUDŻET JST JEDNOSTKA BUDŻETOWA 100% dochodów uzyskanych w toku działalności Przykłady jednostek budżetowych: - Organy władzy i administracji - Jednostki wymiaru sprawiedliwości - Jednostki służb mundurowych - Niektóre SPZOZ i szkoły WYJĄTKI (dochody własne jednostek budżetowych) Jednostki budżetowe mające siedzibę za granicą nadzorowane przez MSZ Samorządowe placówki oświatowe Państwowe placówki oświatowe Źródła dochodów własnych Odszkodowania za utracone mienie Wpływy z najmu, dzierżawy lub sprzedaży majątku Odsetki bankowe (określone w uchwale organu JST) Spadki, zapisy, odszkodowania za utracone mienie Spadki, darowizny, opłaty egzaminacyjne, dopłaty bezpośrednie z UE odszkodowania za utracone mienie Cele wydatków finansowanych dochodami własnymi Wydatki bieżące i inwestycyjne : remont lub odtworzenie mienia tej jednostki do wysokości zgromadzonych dochodów własnych (określone w uchwale organu JST) do wysokości zgromadzonych dochodów własnych + nie mogą być przeznaczone na wynagrodzenia osobowe Finansowanie wydatków bieżących / majątkowych, Cele wskazane przez darczyńcę, Remont mienia 16 Finansowanie zakładu budżetowego Gospodarka pozabudżetowa samorządowy Dotacja podmiotowa Dotacja przedmiotowa Dotacja na 1sze wyposażenie Dotacje inwestycyjne i unijne Limit: 50% kosztów działalności zakładu bez limitu Zakład budżetowy Nadwyżka środków obrotowych Środki uzyskane z własnej działalności Gospodarka pozabudżetowa Agencja wykonawcza Instytucja gospodarki budżetowej (IGB) Fundusz celowy Państwowa osoba prawna utworzona do zarządzania określonymi zadaniami i majątkiem m Państwowa osoba prawna, która na bazie majątku publicznego może wykonywać również działalność gospodarczą Specjalny rachunek bankowy, na którym wyodrębnia się środki na realizację określonych zadań 17 18 3

Gospodarka pozabudżetowa i jej finansowanie Gospodarka pozabudżetowa - cechy Agencje wykonawcze państwa Nadwyżka środków obrotowych, chyba że RM zwolni z tego obowiązku Fakultatywne dotacje Agencja wykonawcza Instytucje gospodarki budżetowej państwa Fakultatywne dotacje IGB Status Racjonalizacja gospodarki (przepisy zbiorowe) Racjonalizacja gospodarki (przepisy indywidualne) Instytucja gospodarki budżetowej Państwowa osoba prawna ( KRS) Agencja wykonawcza Państwowa osoba prawna ( ex lege) Fundusz celowy Rachunek bankowy 1. Zakaz zadłużania : zobowiązania finansowe mogą być zaciągane do wysokości posiadanych środków 2. Stabilizacja finansowa: zmiany w planie finansowym są dozwolone, o ile nie zwiększy to dotacji budżetowej i nie pogorszy wyniku finansowego IGB/ AW/ FC 3. Planowanie zadaniowe na okres 3 kolejnych lat Zgoda organu założycielskiego na zbycie środków trwałych i zaciągnięcie dużych zobowiązań Zakaz ustalania deficytu w planie finansowym ( dochody > wydatki) Wydatki w 1szej kolejności przeznacza się na spłatę długów kredytowo - pożyczkowych 19 20 Gospodarka pozabudżetowa - przykłady Fundusz celowy IGB Centrum Obsługi Kancelarii Prezydenta RP Centralny Ośrodek Sportu IGB Balvca, Bielik, Piast, Pomerania, Mazovia, Carpava Agencje wykonawcze Agencja Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa Agencja Mienia Wojskowego Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Państwowa Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Narodowe Centrum Nauki Narodowe Centrum Badań i Rozwoju Definicja NFP 29. 1. Państwowy fundusz celowy jest tworzony na podstawie odrębnej ustawy. 2. Przychody państwowego funduszu celowego pochodzą ze środków, a koszty są ponoszone na realizację wyodrębnionych zadań państwowych. 5. Do państwowych funduszy celowych nie zalicza się funduszy, których jedynym źródłem przychodów, z wyłączeniem odsetek od rachunku bankowego i darowizn, jest dotacja z budżetu państwa. 6. Podstawą gospodarki finansowej państwowego funduszu celowego jest roczny plan finansowy. Autonomiczny Parabudżet Wewnętrzny ( fałszywy fundusz celowy ) Rodzaje Niedotowany przez budżet, utrzymuje się ze środków własnych Dotowany przez budżet N i e w y o d r ę b n i o n y z budżetu państwa ( np. środki europejskie, janosikowe ) 21 22 Fundusz celowy w działaniu Fundusze celowe w Polsce Krajowy Fundusz Drogowy (poza SFP) Opłata paliwowa Kredyty bankowe Odsetki od lokat Refundacje ze środków UE Opłaty pobierane w systemie viatoll + obligacje drogowe KFD Finansowanie budowy autostrad i dróg krajowych Rozliczenia ze spółkami Fundusz Kredytu Technologicznego ( w ramach SFP) Dotacje z budżetu państwa Inne wpływy Odsetki od wolnych środków JSFP przekazanych w zarządzanie MF FKT Wypłata premii technologicznej Wynagrodzenie dla BGK z tytułu obsługi funduszu Ubezpieczenia społeczne Zadania socjalne Fundusze alimentowane częścią przychodów z prywatyzacji FUS FER KRUS F Prewencji i Rehabilitacji F. Administracyjny F. Emerytur Pomostowych F. Pracy PFRON F Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych F. Reprywatyzacji F. Restrukturyzacji Przedsiębiorców F. Skarbu Państwa F. Rekompensacyjny Bezpieczeństwo i obronność F. Wsparcia Policji F. Wsparcia Straży Granicznej F. Wsparcia Straży Pożarnej F. Modernizacji Bezpieczeństwa Publicznego F. Modernizacji Sił Zbrojnych F. Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców F. Aktywizacji Zawodowej Skazanych i Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy F. Pomocy Postpenitencjarnej Nauka, kultura i sport F. Promocji Twórczości F. Zajęć Sportowych dla Uczniów F. Rozwoju Kultury Fizycznej F. Nauki i Technologii Polskiej Inne F. Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym F. Kredytu Technologicznego F. Rozwiązywania Problemów Hazardowych 23 24 4

Fundusze celowe wyniki finansowe 2012 ( w mld zł) FUNDUSZ PRZYCHODY W TYM : DOTACJA Z BP WYDATKI FUS 174 39 176 FER KRUS 17 15,5 17 F PRACY 11 0,6 9,6 PFRON 4,8 0,7 4,8 RAZEM: 27 FUNDUSZY Krajowy Fundusz Drogowy (plan 2013) 212 56 212 29 mld zł 15 mld zł (refundacja z UE) 28 mld zł 1 Zalety i wady funduszy celowych Szybkość realizacji zadań 2 Ciągłość realizacji zadań 3 Pewność realizacji zadań 4 5 6 7 Naruszenie równości zadań Dublowanie realizacji zadań z budżetem Rozproszenie środków poza budżetem Słaba ściągalność należności FC ( =daniny publiczne) 25 26 Narodowy Fundusz Zdrowia Składka na ubezpieczenie zdrowotne ( 9% podstawy wymiaru) ZUS KRUS + Dotacje z budżetu państwa + Kredyty, pożyczki, odsetki od lokat NFZ Państwowa osoba prawna ( NFZ nie jest funduszem celowym). Obsługę bankową prowadzi BGK Finanse publiczne. Zarządzanie środkami mi Dochody NFZ 2012: 59 mld od ZUS + 3 mld od KRUS + 2 mld od BP = 64 mld zł Wydatki NFZ 2012: Leczenie szpitalne 26 mld zł Refundacja cen leków 8 mld zł Podstawowa opieka zdrowotna 7 mld zł ( + inne koszty) = 64 mld zł Finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej ( gwarantowanych, rzeczowych, towarzyszących) 27 28 Źródła i przeznaczenie środków Środki publiczne w praktyce PL ( Źródło: Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej za rok 2012, NIK 2013) Podatnicy i inni donatorzy Daniny publiczne Dochody z majątku publicznego Środki europejskie Przychody z kredytów, pożyczek i skarbowych papierów wartościowych Dochody dobrowolne Zadania publiczne (towary i usługi o charakterze zbiorowym, które nie mogą być zaspokojone indywidualnie i w drodze mechanizmów rynkowych) 29 Dochody BP 2012 Plan = 293 mld zł / Wykonanie = 287 mld zł PODATKOW E NIEPODA TKOWE 248 mld zł VAT (PTU) = 120 mld zł AKCYZA = 60 mld zł PIT = 40 mld zł CIT = 25 mld zł OD GIER = 1.4 mld zł KOPALINOWY = 1.4 mld zł 37 mld zł WPŁATY JEDNOSTEK BUDŻETOWYCH = 15 mld zł DYWIDENDY OD S.A. + WPŁATY Z ZYSKU PP = 8 mld zł WPŁATA Z ZYSKU NBP = 6 mld zł CŁO = 2 mld zł JANOSIKOWE = 2,4 mld zł BEZZWROTNE ŚRODKI ZAGRANICZNE 2 mld zł Wydatki BP 2012 Plan = 328 mld zł / Wykonanie = 318 mld zł DOTACJE I SUBWENCJE INNE WYDATKI 162 mld zł DOTACJE DO FUS = 39 mld zł DOTACJE DO KRUS = 15 mld zł DOTACJE DLA JST = 40 mld zł DOTACJE PODMIOTOWE = 18 mld zł SUBWENCJA OGÓLNA DLA JST = 50 mld zł 156 mld zł 287 mld 318 mld WYDATKI JEDNOSTEK BUDŻETOWYCH = 58 mld zł OBSŁUGA DŁUGU PUBLICZNEGO = 42 mld zł ŚWIADCZENIA DLA OSÓB FIZYCZNYCH = 23 mld zł WYDATKI MAJĄTKOWE = 15 mld zł ŚRODKI WŁASNE UE = 15,9 mld zł WKŁAD BP W FINANSOWANIE PROGRAMÓW UNIJNYCH = 11 mld zł 30 5

Jak właściwie zarządzać środkami mi? Zasada jawności finansów Planowanie finansowe Zasada jawności finansów Zasada niefunduszowania Zasada nieroszczeniowości Zasada jednostronnej dyrektywności budżetów Gromadzenie dochodów / wykonywanie zadań Zasada legalizmu Zasada zapewnienia wszystkim równego dostępu do realizacji zadań Zasada wyboru najkorzystniejszej oferty Dokonywanie wydatków Zasada celowości Zasada terminowości Zasada efektywności Zasady racjonalizacji wydatków Zasady udzielania i zwrotu dotacji budżetowych = publiczne debaty nad planami finansowymi państwa i JST = zapewnianie radnym dostępu do informacji o wynikach audytu i kontroli w JST Jawność = = podawanie do publicznej wiadomości zbiorczych danych finansowych dotyczących budżetu państwa, deficytu, długu, kwot dotacji udzielonych z BP / BJST oraz informacji o usługach świadczonych przez JSFP ( w tym NFZ) = podawanie do publicznej wiadomości informacji o podmiotach, które otrzymały preferencje podatkowe tj. umorzenie zaległości w podatkach państwowych > 5000 zł lub umorzenie zaległości, odroczenie lub rozłożenie na raty podatków i opłat JST > 500 zł 31 32 Funduszowanie czy niefunduszowanie? Środki publiczne pochodzące z poszczególnych tytułów nie mogą być przeznaczane na finansowanie imiennie wymienionych wydatków, chyba że odrębna ustawa stanowi inaczej. Zasada jednostronnej dyrektywności budżetu Niefunduszowanie (jako naczelna zasada) Podatki Opłaty publiczne Dochody majątkowe Wydatki budżetowe ogółem (finansowane z całości dochodów budżetowych) Funduszowanie (jako ściśle określony wyjątek) Środki europejskie Wpłaty najbogatszych JST ( janosikowe ) Cele wskazane w akcie prawnym / w u m o w i e międzynarodowej Pomoc finansowa dla wskazanych w ustawie o dochodach JST gmin, powiatów i województw STRONA DOCHODOWA Dotyczy: STRONA WYDATKOWA Charakter analityczny: Planowane dochody i przychody budżetowe są prognozą Brak sankcji, gdy: Dochody > plan Dochody < plan Przychody są prognozą Państwa y JST Plan finansowy jednostki budżetowej Plany finansowe innych JSFP (IGB, AW, FC, zakłady budżetowe) Charakter dyrektywny: planowane wydatki i rozchody budżetowe są limitem: podmiotowym przedmiotowym czasowym kwotowym Sankcje, gdy wydatkowanie środków naruszy którykolwiek z w/w limitów Koszty mogą być > plan, gdy: Przychody JSFP > plan Zobowiązania JSFP plan Dotacje dla JSFP plan 33 34 Zasada nieroszczeniowości budżetu Zasady gromadzenia dochodów i wykonywania zadań DONATOR 1. Wpłata podatków 2. Brak roszczenia o 1 BUDŻET 3. Wypłata świadczeń 4. Brak roszczenia o 3 (na podstawie ustawy budżetowej) BENEFICJENT Art. 51. 1. Zamieszczenie w budżecie państwa dochodów z określonych źródeł lub wydatków na określone cele nie stanowi podstawy roszczeń ani zobowiązań państwa wobec osób trzecich, ani roszczeń tych osób wobec państwa. 2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do: 1)jednostek samorządu terytorialnego; 2)pozostałych jednostek sektora finansów. Art. 42. Sposób gromadzenia środków z poszczególnych tytułów określają odrębne ustawy. Art. 43. Prawo realizacji zadań finansowanych ze środków przysługuje ogółowi podmiotów, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej. Art. 47. Podmiot wnioskujący o przyznanie środków na realizację wyodrębnionego zadania powinien przedstawić ofertę wykonania zadania zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji, gwarantującą wykonanie zadania w sposób efektywny, oszczędny i terminowy. 35 36 6

Zasady dokonywania wydatków (1) Zasady dokonywania wydatków (2) Art. 44. 1. Wydatki publiczne mogą być ponoszone na cele i w wysokościach ustalonych w: 1) ustawie budżetowej; 2) uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego; 3) planie finansowym jednostki sektora finansów. 2. Jednostki sektora finansów dokonują wydatków zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków. 3. Wydatki publiczne powinny być dokonywane: 1) w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad: a) uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów, b) optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów; 2) w sposób umożliwiający terminową realizację zadań; 3) w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań. 4. Jednostki sektora finansów zawierają umowy, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane, na zasadach określonych w przepisach o zamówieniach, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej. 37 Zrównoważony plan finansowy Bezpieczna kapitalizacja środków JSFP Reguła stabilizacyjna Zaciągane zobowiązania przez JSFP Planowe wydatki na zobowiązania minus (obligatoryjne składki + koszty spłaty obecnych zobowiązań) 1. Wolne środki JSFP można lokować w: Skarbowe papiery wartościowe Obligacje komunalne Depozyt u Ministra Finansów Lokaty w bankach krajowych 2. Zakaz nabywania akcji, obligacji i udziałów w spółdzielniach przez JSFP ( z kilkoma wyjątkami) Określenie łącznego limitu wydatków wybranych JSFP ( organy władzy, administracji, sądy, JST, jednostki budżetowe, NFZ, KRUS, Fundusz Pracy, Fundusze BGK). Limit ten jest odnoszony do: wydatków tych jednostek w zeszłym roku budżetowym, prognozowanego wskaźnika inflacji oraz PKB na rok następny 38 Zasady dotyczące dotacji Beneficjent: Zwrot dotacji: A. Niewykorzystanych: w terminie do 31 stycznia (r+1) B. Nienależnych / sprzeniewierzonych w ciągu 15 dni od stwierdzenia takiej okoliczności państwa 1. Dotacje celowe 2. Dotacje podmiotowe 3. Dotacje przedmiotowe 4. Dotacje inwestycyjne Art. 126. Dotacje są to podlegające szczególnym zasadom rozliczania środki z budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz z państwowych funduszy celowych przeznaczone na podstawie niniejszej ustawy, odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych, na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań. Ograniczenia w udzielaniu dotacji - większość decyzji ma charakter uznaniowy ( arbitralny) - dotacje dla JST na dofinansowanie zadań własnych / inwestycyjnych nie może przekroczyć 80% kosztów całego przedsięwzięcia - dotacje dla podmiotów spoza SFP nie mogą przekroczyć 50% kosztów całej inwestycji ( limit ten nie dotyczy środków europejskich) - zaplanowanie dotacji inwestycyjnych dla podmiotów spoza JSFP lub państwowych jednostek budżetowych, których kwota > 300 000 złotych wymaga zgody MRR 39 7