WPROWADZENIE DO PRAWA FINANSÓW PUBLICZNYCH. Ćwiczenia nr 1

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "WPROWADZENIE DO PRAWA FINANSÓW PUBLICZNYCH. Ćwiczenia nr 1"

Jolanta Maciejewska
7 lat temu
Przeglądów:

1 WPROWADZENIE DO PRAWA FINANSÓW PUBLICZNYCH Ćwiczenia nr 1

2 Czym jest pieniądz? ogólnie ujmując, pieniądz to środek płatniczy przyjmowany w zamian za towary i usługi lub zwalniający od zobowiązań; wymyślenie pieniądza przypisuje się Fenicjanom; pieniądz w wersji papierowej najprawdopodobniej powstał w Chinach.

3 Podstawowe funkcje pieniądza środek wymiany; miernik wartości; środek przechowywania wartości (tezauryzacji).

4 Kto w Polsce emituje pieniądz? Art. 227 ust. 1 Konstytucji RP Centralnym bankiem państwa jest Narodowy Bank Polski. Przysługuje mu wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. Narodowy Bank Polski odpowiada za wartość polskiego pieniądza.

5 Czym są finanse? finanse oznaczają całokształt działalności polegającej na gromadzeniu i wydatkowaniu środków pieniężnych, a także inne czynności z nimi związane; cechy finansów: pieniężny charakter oraz dwustronność (z jednej strony polegają na gromadzeniu środków pieniężnych, a z drugiej strony na ich wydatkowaniu).

6 Finanse metoda podziału PKB gromadzenie środków pieniężnych oznacza gromadzenie uprawnień do dysponowania określoną w pieniądzu wartością PKB; wydatkowanie środków pieniężnych oznacza z kolei realizację tych uprawnień; PKB - pojęcie z zakresu makroekonomii, które oznacza sumę wartości dóbr i usług wytworzonych w danym czasie w danym państwie - zob. ustawę z dnia 26 października 2000 r. o sposobie obliczania wartości rocznego produktu krajowego brutto (Dz.U z 2000 r. Nr 114, poz ze zm.).

7 Podział finansów Finanse publiczne prywatne

8 Finanse publiczne wyróżnienie finansów publicznych następuje ze względu na podmiot, który gromadzi i wydatkuje środki pieniężne, w przypadku finansów publicznych te podmioty to przede wszystkim państwo oraz jednostki samorządu terytorialnego; finanse publiczne są realizowane przez podmioty, którym przysługuje władztwo państwowe (przymus państwowy); finanse publiczne wiążą się ze zbiorową realizacją/zaspokajaniem zadań publicznych.

9 Podstawowy akt normatywny dla finansów publicznych Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.), dalej jako u. f. p.

10 Zakres przedmiotowy u. f. p. Art. 1. Ustawa określa: 1) zakres i zasady działania oraz organizację jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych; 2) zakres i zasady działania agencji wykonawczych, instytucji gospodarki budżetowej i państwowych funduszy celowych; 3) zasady funkcjonowania jednostek sektora finansów publicznych w zakresie gospodarki finansowej; 4) zasady i tryb kontroli procesów związanych z gromadzeniem i rozdysponowywaniem środków publicznych oraz gospodarowaniem mieniem; 5) zasady zarządzania państwowym długiem publicznym oraz procedury ostrożnościowe i sanacyjne; 6) zasady i tryb opracowywania oraz uchwalania Wieloletniego Planu Finansowego Państwa; 7) zasady i tryb opracowywania oraz uchwalania wieloletniej prognozy finansowej jednostki samorządu terytorialnego; 8) zasady i tryb sporządzania budżetu państwa w układzie zadaniowym;

11 Zakres przedmiotowy u. f. p. ciąg dalszy 9) zakres i szczegółowość oraz zasady i tryb planowania, uchwalania i wykonywania budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego; 10) szczególne zasady rachunkowości, planowania i sprawozdawczości obowiązujące w sektorze finansów publicznych; 11) zasady gospodarowania środkami publicznymi pochodzącymi z budżetu Unii Europejskiej oraz z innych źródeł zagranicznych; 12) zasady kontroli zarządczej i audytu wewnętrznego oraz koordynacji kontroli zarządczej i audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych.

12 Zakres podmiotowy u. f. p. Art. 4. u. f. p. 1. Przepisy ustawy stosuje się do: 1) jednostek sektora finansów publicznych; 2) innych podmiotów w zakresie, w jakim wykorzystują środki publiczne lub dysponują tymi środkami. 2.Przepisy dotyczące jednostek samorządu terytorialnego stosuje się odpowiednio do związków metropolitalnych oraz związków gmin i powiatów.

13 Czym są finanse publiczne według u. f. p.? Art. 3. Finanse publiczne obejmują procesy związane z gromadzeniem środków publicznych rozdysponowywaniem, w szczególności: oraz ich 1) gromadzenie dochodów i przychodów publicznych; 2) wydatkowanie środków publicznych; 3) finansowanie państwa; potrzeb pożyczkowych budżetu 4) zaciąganie publiczne; zobowiązań angażujących środki 5) zarządzanie środkami publicznymi; 6) zarządzanie długiem publicznym; 7) rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej.

14 Środki publiczne art. 5 ust. 1 u. f. p. dochody publiczne środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) Środki publiczne inne środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi przychody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych przychody jednostek sektora finansów publicznych pochodzące z prowadzonej przez nie działalności oraz pochodzące z innych źródeł

15 Dochody publiczne art. 5 ust. 2 u. f. p. Dochodami publicznymi są: 1) daniny publiczne, do których zalicza się: podatki, składki, opłaty, wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa oraz banków państwowych, a także inne świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw; 2) inne dochody budżetu państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych należne na podstawie odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych; 3) wpływy ze sprzedaży wyrobów i usług świadczonych przez jednostki sektora finansów publicznych; 4) dochody z mienia jednostek sektora finansów publicznych, do których zalicza się w szczególności: a) wpływy z umów najmu, dzierżawy i innych umów o podobnym charakterze, b) odsetki od środków na rachunkach bankowych, c) odsetki od udzielonych pożyczek i od posiadanych papierów wartościowych, d) dywidendy z tytułu posiadanych praw majątkowych;

16 Dochody publiczne c. d. 5) spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz jednostek sektora finansów publicznych; 6) odszkodowania należne jednostkom sektora finansów publicznych; 7) kwoty uzyskane przez jednostki sektora finansów publicznych z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji; 8) dochody ze sprzedaży majątku, rzeczy i praw, niestanowiące przychodów w rozumieniu ust. 1 pkt 4 lit. a i b.

17 Środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej -art. 5 ust. 3 u. f. p. Zalicza się do nich między innymi: środki pochodzące z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rybackiego; niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA): Norweskiego Mechanizmu Finansowego, Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy.

18 Przychody budżetu państwa i jst art. 5 ust. 1 pkt 4 u. f. p. Środkami publicznymi są między innymi: przychody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych pochodzące: ze sprzedaży papierów wartościowych, z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu terytorialnego, ze spłat pożyczek i kredytów udzielonych ze środków publicznych, z otrzymanych pożyczek i kredytów, z innych operacji finansowych;

19 Przychody budżetu państwa i jst c. d. przychody jednostek sektora finansów publicznych pochodzące z prowadzonej przez nie działalności oraz pochodzące z innych źródeł. Art. 5 ust. 1a u. f. p. Do przychodów budżetu państwa, o których mowa w ust. 1 pkt 4 lit. e, zalicza się także środki przekazane z rachunków depozytowych Ministra Finansów, o których mowa w art. 83a, na inne rachunki Ministra Finansów.

20 Dochody a przychody Dochody Przychody bezzwrotne (ostateczne, definitywne); raz pobrane z danego źródła, więcej do tego źródła nie wracają zwrotny charakter; sprzedaż papierów wartościowych wykup papierów wartościowych

21 Przeznaczenie środków publicznych art. 6 ust. 1 u. f. p. Środki publiczne przeznacza się na wydatki publiczne rozchody publiczne rozchody budżetu państwa rozchody budżetów jst

22 Rozchody publiczne- art. 6 ust. 2 u. f. p. Rozchodami publicznymi są: 1) spłaty otrzymanych pożyczek i kredytów; 2) wykup papierów wartościowych; 3) udzielone pożyczki i kredyty; 4) płatności wynikające z odrębnych ustaw, których źródłem finansowania są przychody z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa; 5) inne operacje finansowe związane z zarządzaniem długiem publicznym i płynnością; 6)płatności związane z udziałem Skarbu Państwa w międzynarodowych instytucjach finansowych.

23 Wydatki a rozchody Wydatki Rozchody charakter ostateczny; środki wypływające z danej jednostki sektora finansów publicznych nie trafiają do niej więcej w tej samej postaci charakter zwrotny; np. zaciągnięcie kredytu wymaga jego późniejszej spłaty; są związane z przychodami, gdyż te kreują je

24 Deficyt/nadwyżka sektora finansów publicznych art. 7 ust. 1 u. f. p. Dodatnia różnica między dochodami publicznymi a wydatkami publicznymi, ustalona dla okresu rozliczeniowego, stanowi nadwyżkę sektora finansów publicznych, zaś ujemna różnica jest deficytem sektora finansów publicznych.

25 Metoda obliczania nadwyżki/deficytu- art. 7 ust. 2 u. f. p. Dochody publiczne i wydatki publiczne oraz nadwyżkę lub deficyt sektora finansów publicznych ustala się po wyeliminowaniu przepływów finansowych między jednostkami tego sektora. METODA KONSOLIDACJI (zalecana przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy)

26 Zalecana literatura Z. Ofiarski, K. Sawicka, W. Miemiec, M. Karlikowska, Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, Wrocław 2010; L. Lipiec-Warzecha, Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, Warszawa 2011; Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, red. W. Misiąg, Warszawa 2015; E. Chojna-Duch, Podstawy finansów publicznych i prawa finansowego, Warszawa 2011; Prawo finansowe, red. R. Mastalskie, E. Fojcik Mastalska, Warszawa 2013.

Podobne dokumenty

FINANSE. Zjawiska ekonomiczne związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych. Mechanizm wymiany i podziału wartości materialnych.

FINANSE. Zjawiska ekonomiczne związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych. Mechanizm wymiany i podziału wartości materialnych. Prawo finansowe FINANSE Zjawiska ekonomiczne związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych. Mechanizm wymiany i podziału wartości materialnych. Metoda podziału Produktu Krajowego Brutto za