BIULETYN INFORMACYJNY URBACT CZERWIEC 2015

Transkrypt

1 BIULETYN INFORMACYJNY URBACT CZERWIEC 2015

2 WYDARZENIA 2 DNI OTWARTE 2015 Szanon Państo! W Bruksel dnach paźdzernka odbędze sę Europejsk Tydzeń Regonó Mast (13th European Week of Regons and Ctes). Dn otarte 2015 to forum ymany nformacj torzena sec zązku z noym ncjatyam możloścam ykorzystana funduszy przez ładze krajoe regonalne, końcoych benefcjentó nstytucje unjne. Program Dn Otartych opublkoany na strone jest już endays/od2015/reg_frame.cfm Tam też możla jest rejestracja. SERDECZNIE ZAPRASZAMY!

3 3 POTRÓJNA HELISA (3H): NA CZYM STOJĄ EUROPEJSKIE MIASTA? Artykuł źródłoy: %E2%80%99s-ctes-standng Tak zana Potrójna helsa (3H) poązań pomędzy nauką, przemysłem ładzam stała sę jednym z najbardzej popularnych model nnoacj ostatnch dóch dekad. Jake to ma znaczene dla mast? W jak sposób mogą rozjać soje gospodark użyając podejśca potrójnej helsy? Czego możemy sę nauczyć z płynących przykładó z całej Europy z sec URBACT, które zajmują sę tym tematem? Mómy o potrójnej helse (3H) kedy ładze przedsęborsta pracują spólne z nstytucjam naukoym, sposób podobny do przeplatającej sę nc łańcuchu DNA. Helsa jest użyana jako lustracja złożonych sec zajemnych relacj, co lepej odzercedla stan faktyczny nż

4 4 grafczne przedstaene trzech sektoró postac trójkąta. Wydaje sę, że bznes, nauka ładza nadal ypełnają soje tradycyjne funkcje, a jednocześne dynamczne ze sobą spółpracują. Warto podkreślć, że ne jest to tylko praca ad hoc czy też oparcu o realzoane danym momence projekty. Współpraca coraz bardzej sę nstytucjonalzuje, jest bardzej ustrukturyzoana strategczna. A kedy staje sę to koneczne, poszczególne nstytucje mogą przejąć soje role poprzez adoptoane noych, netradycyjnych dzałań, np. frmy zaczynają pełnć funkcje edukacyjne (przykładoo szkoląc studentó), unersytety stają sę bardzej przedsęborcze. W modelu potrójnej helsy, edza ne tylko przechodz z laboratoró unersyteckch do bznesu (tradycyjny, lnearmy model nnoacj) - stneje ele poązań, przepłyó pomędzy lcznym partneram, które razem torzą złożoną satkę podmotó/partneró publcznych, pryatnych sektora nauk. Ostatno zaczęło pojaać sę także pojęce poczórnej helsy, którym czarta nć helsy reprezentuje społeczeństo obyatelske. Użytkonk końcoy (którym może być meszkanec, konsument, pacjent tp. - zależne od sytuacj) dołącza do rónana bezpośredno angażuje sę dany proces. Poczórna helsa odsłana problemy zązane z popytem może róneż rozszerzyć rozumene nnoacj z ąskego nastaena technologcznego kerunku bardzej społecznych rozązań. Potrójna helsa pozala na przyspeszene nnoacj przemyśle Wele mast regonó uznało organzację optymalzację soch hels za prorytet. Co ażnejsze, szystke regony UE są zoboązane do rozjana tz. strateg ntelgentnych specjalzacj jako jednego z kryteró ex-ante soch programach operacyjnych. Jest szereg poodó by terdzć, że dobrze ukonstytuoana zorganzoana potrójna helsa pozala budoać slnejsze bardzej nnoacyjne mejske regonalne gospodark. Jest to rónoznaczne ze zększenem lczby mejsc pracy, zrostem dobrobytu oraz zększenem bazy podatkoej jednostek samorządu terytoralnego []. Kedy unersytety frmy łączą sły, edza przepłya szybcej, prace badaczo-rozojoe są mnej sfragmentaryzoane, umejętnośc absolentó są lepej poązane z zapotrzeboanem bznesu, start-upy mają ększą szansę przetrana cały regon może zyskać slnejszą pozycję. Bardzo ażne jest to, że partnersto potrójnej helsy pozala przyspeszyć komercjalzację badań naukoych (van Wnden et al., 2014). Dobrym przykładem może być Hedelberg Nemczech. Partnerzy 3H połączyl sły 2011 r. założyl InnovatonLab. Około 100 naukocó z unersytetó przedsęborst proadz prace projektoe zakrese badań rozoju dzedzne elektronk drukoanej organcznej. Są to badana nterdyscyplnarne stosoane. InnovatonLab spera przemysł elektronk drukoanej regone pomaga frmom uczestnczyć perszej ln konkurencyjnego rynku technolog. Dzęk spólnej nfrastrukturze możemy bardzej efektyne ykorzystać nasze zasoby; pomaga nam ona przyspeszyć rozój mó Bjorn Hofman, ceprezydent frmy Merck, jednej z elu uczestnczących przedsęzęcu. Współpraca podczas badań rozoju przyspesza przekształcane edzy produkty komercyjne jest dealną podstaą dla zększena zrostu. InnovatonLab jest spólnym przedsęzęcem elu partneró. Regon metropoltalny RhenNeckar (którego częścą jest Hedelberg) podjął ncjatyę jego organzacj pełnł głóne rolę koordynacyjną, ułatającą rozpoczęce dzałalnośc - umożlł spotkane partneró, zapenł przestrzeń pozolena na budoę budynkó. Unersytety frmy zajęły sę natomast łaścą pracą - głón nteresarusze to duże frmy z branży technologcznej (Merck BASF mają 70% udzałó) pracują razem z unersytetam z Hedelbergu sąsednego Mannhem. Istotne sparce docera także z pozomu regonu (40 mlonó ) kraju. Profesor Emmo Mejer, dośadczony promotor 3H były dyrektor dzału badań rozoju frmach Unlever DSM dz elką artość całym pomyśle. W som ostatnm ystąpenu podkreślł, że regon metropoltalny (bardzej nż pozom kraju czy masta) staje sę łaścą przestrzeną dzałana potrójnej helsy. Regony, które są stane budoać slne sec 3H, oferują atrakcyjne środosko badacze, gdze najększe talenty chcą pracoać: jeśl chcesz zanteresoać najlepszych badaczy sektora pryatnego, potrzebujesz takch nnoacyjnych partnerst mó []. Pojaa sę refleksja, kto najbardzej korzysta na spółpracy myśl modelu potrójnej helsy. Czy - móąc otarce - potrójna helsa ne jest po

5 5 prostu jedną z form sparca przez państo udzelanego (dużym) frmom? Współpraca badacza pozala m yproadzć ysoke koszty badań rozoju kerunku podatnka - badana proadzą organzacje nstytucje fnansoane ze środkó publcznych. Czy helsa ponna pozolć elkm przedsęborstom meć slnejszy głos kest ustaleń programó badań unersytetó? To są stotne keste do rozażena. Naązując do nch, Loet Leydesdorf (jeden z 3 ojcó chrzestnych konceptu 3H) podkreśla, że każda organzacja mus dbać o soją tożsamość realzoać soją msję. Ale stneje pene ryzyko, szczególne jeśl frmy zyskują możlość decydoana o planoanych kerunkach badań. Czy formułoane pytań badaczych torzene programó badaczych może być zależne od zenętrznego zapotrzeboana? Artykulacja zapotrzeboana na edzę zakłada zmanę z pytań jak na pytana co dlaczego. Tutaj co dlaczego mogą ułatć badana, natomast jak może zbyt łato przerodzć sę procedury []. Czy potrójna helsa jest odpoednm podejścem dla szystkch mast? Poyższy przykład masta Hedelberg prezentuje pozom "Lg Mstrzó" dla europejskej gospodark opartej na edzy: z elkm budżetam mędzynarodoych frm z sektora badaczorozojoego, połączonym z najlepszym unersytetam, speranym dodatkoo przez krajoe fundusze naukoo-badacze, regone szczycącym sę eloletnm osągnęcam dzedzne nnoacyjnośc. Wszystko jest tam spójne, ale czy dzęk spral mnej zaaansoane peryferyjne regony będą mogły som gospodarkom rzucć yższy beg? Po persze, za każdym razem partnersta 3H mogą przyczynć sę do popray relacj pomędzy szkołam yższym a potrzebam lokalnych frm. Spooduje to yarce presj na część środkoej połudnoej Europy, gdze generalne szkolncto yższe jest nadal bardzo teoretyczne, z neelką lczbą nterakcj z przemysłem. Partnersto potrójnej spral może przełamać ten mpas. Interesującym przypadkem jest Cluj-Napoca Rumun. Przedsęborsta z branży IT rozjały sę proadzły rekrutacje, ale były nezadoolone z umejętnośc absolentó mejscoych uczeln. Lokalne uczelne proadzone przez aktynych rektoró (ażny czynnk!) były gotoe na proadzene zman dostosoały programy nauczana, ale ne zdecydoały sę rozmaać z każdą frmą ndydualne. Prosl, by rozdrobnona branża IT móła jednym głosem. W zązku z tym pojał sę pomysł połączena ysłkó, aby komunkacja odbyała sę sposób bardzej zorganzoany. Unersytety podjęły spółpracę z lokalną branżą IT organzacjam publcznym, torząc klaster technologczny - Cluj IT Cluster. Obecne klaster składa sę z 32 spółek, trzech regonalnych uczeln yższych ośmu organzacj partnerskch ( tym Agencj Rozoju Regonalnego, Rady Masta Cluj-Napoca nstytucj poatoych Cluj). Zmenła sę też platforma spółpracy, której partnerzy potrójnej spral spotykają sę, omaają spólne yzana rozjają spólne dzałana projekty. Roznęto programy stażoe, programy nauczana zostały dostosoane oraz rozpoczęły sę szelkego rodzaju spólne projekty nnoacyjne. Masto odgrya rolę pośrednka koordynatora sec. Po druge, struktura potrójnej helsy może róne przynosć dobre korzyśc małym średnm przedsęborstom, które są zazyczaj mnej nnoacyjne. Take frmy mają często problemy z zachoanem pozycj konkurencyjnej, brakuje m kaptału nnoacyjnego zdolnośc do korzystana z sektora badaczo-rozojoego naet na pozome transferu technolog. Rzadko korzystają z jakchkolek badań rozoju. Naet jeśl chcą, to często ne edzą, jak rozpocząć spółpracę z uczelnam. Jak sprać, by spółpraca opłacała sę obu stronom? Seć EUnverCtes URBACT zdentyfkoała klka przykładó. Na przykład nemeckm meśce Aachen profesoroe unersyteccy połączyl sę z MŚP ramach ncjatyy "profesoroe na yceczce": profesoroe odedzl MŚP regone, rozmaal na temat soch badań, a także aktyne poszukal możlośc spółpracy, począszy od praktyk studenckch, aż po długotrałe projekty nnoacyjne. W meśce Tampere (róneż partner EUnverCtes) mejscoa poltechnka od rześna 2014 organzuje 'problemoe pątk'. Zdecydoano

6 6 sę na ykorzystane aktynego podejśca do MŚP, zapraszając ch przedstacel na jednogodznne sesje pątek po połudnu, podczas których można podzelć sę som problem lub zadać pytane dyskusj z zespołem ekspertó unersyteckch. Po takej godzne mus być jasne, czy stneje możlość jakegoś rodzaju spółpracy, a jeśl tak, partnerzy przygotoują sę do podjęca kolejnych krokó. Co masta mogą zrobć sprae potrójnej helsy? W przeceńste do rządu krajoego masta zazyczaj ne kontrolują unersytetó ne mają znaczącej dźgn fnansoej postac funduszy na badana rozój oraz ne mogą ( ne ponny) móć przedsęborstom uczelnom, z km mają spółpracoać. Wele zależy ęc od przyództa aktynej postay lokalnych frm unersytetó oraz ch gotoośc determnacj do przyłączena sę do takej ncjatyy. Masta mogą ele zrobć, jeśl ch obrębe dojdze do postana ncjatyy potrójnej helsy. Po persze, mogą zachęcć mejscoy unersytet oraz ch studentó do zaangażoana sę lokalną gospodarkę. Studum przypadku hszpańskego masta San Sebastan jest bardzo dobrym przykładem. Fomento to agencja rozoju gospodarczego masta angażująca studentó ch opekunó do opracoyana prototypó noych produktó zązanych ze sportem surfngoym (desk akcesora). Do udzału tym procese zaproszono róneż użytkonkó końcoych czyl surferó okazało sę, że osągnęto elk sukces. Zespoły studencke zaproponoały ponad 100 pomysłó, a osemnaśce najlepszych z nch zrealzoano forme prototypó. Welu studentó okazało sę być fanatykam surfngu bardzo podobała m sę ta praca. Zycęzcy zyskal paket sparca na rozpoczęce łasnej dzałalnośc gospodarczej, tym dostępu do środkó fnansoych możlośc ścsłej spółpracy z dośadczonym frmam z tej branży. "Formuła potrójnej helsy jest flarem noego podejśca określonego poltyce spójnośc jakm jest ntelgentna specjalzacja rozoju regonalnym. Masta mają dużą szansę stać sę odącym nstytucjam tego rodzaju ncjatyach." Po druge, masta mogą ncjoać sperać "średno zaaansoane" organzacje torząc pomosty pomędzy bznesem/społeczeństem a edukacją. Podręcznkoym przykładem jest organzacja Demola Tampere (Fnlanda). Demola to przykład spółpracy pomędzy mastem, jego uczelnam elu nnym lokalnym podmotam. Demola gromadz pytana badacze yzana problemoe śród różnych organzacj Tampere (od przedsęborst, szptal, nstytucj rządoych po organzacje pozarządoe, tp). Następne publkuje zadana na strone nternetoej, dodając rodzaje umejętnośc, które są poszukane. W dalszej kolejnośc studenc zapraszan są do udzału projekce. Demola przypsuje do projektó zespoły studencke, oferując m szereg dzałań sperających szkoleń. Demola jest rozpoznaalnym, mędzynarodoym programem, którego dobre praktyk zostały zastosoane klku nnych mastach. "Około studentó kształc sę na uczelnach Tampere", mó Vlle Karamo, spółzałożycel Demola. "Ne stnała jednak żadna struktura organzacyjna, która potrafłaby zmoblzoać młode, utalentoane osoby pomóc m pracoać razem. W ramach organzacj Demola chcelśmy zaoferoać studentom konkretne projekty, przy których moglby sę uczyć poprzez dzałane". Po trzece, gmny mogą przyczynć sę do zmany masta "żye laboratorum". Żye laboratora to eksperymenty mechanzmy pro-rozojoe realzoane na żyym organzme mejskm, których naukocy /lub frmy e spółpracy z

7 7 obyatelam mogą ypróboać noe technologe, produkty usług. Brzm prosto, ale jest trudne. Często okazuje sę, że nasze slne ureguloane społeczeństo ne jest gotoe do ypróboana noych koncepcj pradzym życu. Poza tym mnogość szczegółoych zasad przepsó może zneczyć szelk postęp. Dotyczy to ększośc projektó z zakresu spółczesnej technolog mejskej (lub "ntelgentnego masta"). Nemnej, masta mogą sperać postaane przestrzen dla przeproadzana eksperymentó lub laboratoró nnoacj mejskch, których noe koncepcje zostaną ypróboane bezpeczny sposób, zracając przy tym uagę na zaangażoane całość procesu obyatel. Po czarte, masta mogą pomóc ykreoać aktyne obszary (hotspoty) edzy: park naukoe, kampusy lub podobne nestycje, których bznes środoska akademcke będą blsko sebe ntensyne spółpracoać. Seć REDIS URBACT zajmoała sę tym tematem udokumentoała szereg dobrych praktyk tym zakrese. Co trzeba zrobć? Czy masto jest przygotoane? Nektóre pytana partnerem dla lokalnych frm uczeln? Masta są często postrzegane jako sztyne zburokratyzoane organzacje. Potrójna helsa ymaga od szystkch zaangażoanych podmotó ększego nastaena na przedsęborczość. Czy ece, km są przedsęborczy "agenc zman" na unersytece? Czy możece m zaproponoać platformę do realzacj ch ambcj? Czy zatrudnlśce łaścych, zmotyoanych urzędnkó do torzena sperana takch partnerst? Formuła potrójnej helsy jest flarem noego podejśca określonego poltyce spójnośc, jakm jest ntelgentna specjalzacja rozoju regonalnym. Masta mają dużą szansę, aby stać sę odącym nstytucjam tego rodzaju ncjatyach. Jednak, jak e szystkm, dabeł tk szczegółach, a mastam sukcesu zostają te, które są stane zlkdoać podzały nstytucjonalne postałe na skutek danego rozdzelena na trzy głóne typy nstytucj. Wykreoane potrójnej helsy ne ystarczy, trzeba stać sę jednym z jej elementó! Aby znaleźć odpoedz na szystke postaone pytana zapraszamy do przeczytana całego artykułu, klkając tutaj. Autor: Wllem van Wnden Lus de Carvalho Zdjęca: Dublnked Freepk Węcej nformacj na ten temat: Potrójna helsa dotyczy znstytucjonalzoanej ustrukturyzoanej spółpracy pomędzy unersytetam, przedsęborstam ładzą (na różnym pozome). Jak dobrze praconcy aszych mast poznal zrozumel spółczesny śat bznesu nauk? Helsy mogą zafunkcjonoać tylko tedy, gdy organzacje chodzące jej skład mają do sebe zaufane raze potrzeby są gotoe "ząć na sebe role soch partneró". Czy masto jest zaufanym Noe Gospodark Mejske: W jak sposób można sperać rozój gospodarczy masta rozój "noych gospodarek mejskch" - Kaptalzacja URBACT Noe Gospodark Mejske - materał deo Udostępnone dane - ekonoma: sperane nnoacj cyfroych Dublne - Kaptalzacja URBACT Noy styl poltyk klastroej: surfoane na falach gospodark San Sebastan - Kaptalzacja URBACT [] Choć trzeba dodać, że ne ma ostatecznego, naukoego doodu tej kest [] Cytat z ystąpena prof. Emmo Mejera podczas otarca noej organzacj transferu technolog (Amsterdam, 12 lstopada 2014 r. [] Wyad z Scentometrcs (2014), 99:

8 8 Ecoquarter - noe narzędze planoana dla zrónoażonych sąsedzt Próbując poradzć sobe z dzsejszym złożonym szybko postępującym zmanam, coraz ęcej ęcej europejskch mast zraca sę kerunku zntegroanego, zrónoażonego podejśca planoanu. Szczególne ysoko śród prorytetó pojaa sę pytane, jak sposób przekształcć masta przestrzene zdroe dobre do życa. Integroane ymaró ekonomcznego, Artykuł źródłoy: społecznego środoskoego planoanu mejskm uznaane jest poszechne za klucz do sukcesu. Oczyśce Luksemburg ne jest yjątkem od tego trendu. Pomjając ogromną lość nformacj, ram pranych, lteratury przedmotu narzędz dostępnych tym temace, elu archtektó, planstó decydentó nadal ne posada odpoednej edzy praktycznego kno-ho jak sposób ntegroać zrónoażone krytera planoanu mejskm. Na podstae obseracj, że to łaśne elka obftość nformacj narzędz może być częścą problemu, luksemburske NGO: Emeltberodung Lëtzebuerg (EBL Envronmental Consultng Luxembourg) roznęło perszą ersję nnoacyjnego łatego użycu narzędza nternetoego nazanego Ecoquarter, która - jak spomnano została zaprojektoana naązanu do trzech głónych etapó przysajana nformacj przez mózg - otarca na noe dee, ustrukturyzoana/zualzacj oraz zapamętana/zrozumena. Ostatno na konferencj dotyczącej systemó certyfkacj dla mejskch sąsedzt [], trafłem na noy, nnoacyjny nstrument zrónoażonego rozoju mejskego ykorzystyany Luksemburgu zany Ecoquarter. Pojęce ecoquarter jest połączenem francuskch słó quarter écologque - ekologczne osedle. Pomyślany zaprojektoany zgodne ztrzema głónym etapam przysajana nformacj przez mózg, narzędze ecoquarter ma na celu sperane praktykó mejskch decydentó, którzy chcelby lepej ntegroać krytera ekologczne z lokalnym planoanem przestrzennym. Zabane edukacyjne narzędze Ecoquarter jest nnoacyjne poneaż jest perszym narzędzem promującym przekrojoe zntegroane podejśce rozoju mejskm, które berze pod uagę lokalne uarunkoana ramy prane Welkego Ksęsta Luksemburg.

9 9 Narzędze jest nteraktyne ma charakter edukacyjny - zostało ono zaprojektoane dla planstó mejskch, obsług techncznej, decydentó, ale także dla zenętrznych konsultantó, archtektó planstó. 1. Otarce na noe pomysły zadaane łaścych pytań. poprzez Trzonem narzędza jest zesta ponad 200 pytań raz z odpoadającym m odpoedzam, które umożlają profesjonalstom oraz decydentom rozażene stotnych aspektó podczas prac nad programam rozoju mejskego, np.: jak sposób możemy zększyć gęstość masta poszczególnych obszarach? jak sposób możemy zększyć moblność roerzystó peszych? jak sposób możemy zększyć efektyność zarządzana odpadam? Te pytana ch odpoedz są formą zęźle opsanych dobrych praktyk z Luksemburga zagrancy. Zaerają one także lustracje lnk do poązanych stron nternetoych stnejących, aktualnych aktó pranych. Narzędze koncentruje sę na sześcu tematach zdentyfkoanych jako kluczoe dla zrónoażonego ekologcznego planoana mast: ykorzystyane stnejącej przestrzen mejskej aspekty zntegroanej moblnośc efektyność energetyczna zarządzane odpadam zrónoażone zarządzane odą aloryzacja środoska naturalnego 2. Wzualzacja edzy Informacje narzędza stają sę cenne ne tylko z poodu zększonej dostępnośc, ale przede szystkm dlatego, że zaczyna sę je rozumeć ykorzystyać. Tylko tedy mogą one boem pobudzć procesy uczena sę. W zązku z tym Ecoquarter ykorzystuje szereg technk zualzacyjnych, które zachęcają praktykó decydentó do odkryana, analzoana nterpretoana nformacj dotyczących zrónoażonego ekologcznego planoana mejskego, a następne do ch dalszego ykorzystyana rozumena. 3. Zapamętyane poprzez nterakcję Narzędze Ecoquarter pozala użytkonkom bezpośredno ymenać sę edzą z nnym decydentam praktykam mejskm. Zaera forum, gdze użytkoncy mogą sę dzelć dośadczenam edzą, także poprzez dodane nteraktynego ymaru do procedury planstycznej, umożla także ymanę dobrych praktyk. Interaktyna platforma pozol ne tylko zapenć długotermnoe rozązane danych problemó, ale - co najażnejsze - utorzyć profesjonalne sec, enątrz których nformacja może być ymenana sposób bardzej efektyny. Dzęk naproadzanu praktykó decydentó przez zadaane łaścych pytań, dzęk dostarczanu dobrych praktyk zaadaptoanych do konkretnego kontekstu planstycznego ykorzystyanu technk zualzacyjnych dla zmocnena efektu uczena sę, Ecoquarter może stać sę nteresującym medum służącym torzenu edzy umejętnośc Luksemburgu poza nm. Na chlę obecną, narzędze jest dostępne Nemczech. Francuske tłumaczene będze dostępne krótce. Stosoane narzędza jest płatne. Może być ono zamóone na strone nternetoej Emeltberodung Lëtzebuerg. Autor: Tom Becker Zdjęce: Quarter Vauban n Freburg, Germany. Alan Rouller na Flckr. Under Creatve Commons Lcense. [] Systemy certyfkacj, take jak HQE Aménagement, LEED-ND, BREEAM lub DGNB, są narzędzam służącym do ealuacj utrzymana ysokch standardó rozoju mast. Na podstae: Tłumaczene redakcja buletynu: Aldo Vargas-Tetmajer koordynacja Karol Bury Małgorzata Surmacz

10 URBACT to europejsk program ymany nauk promujący zrónoażony rozój obszaró mejskch. Program umożla mastom z całej Europy naązyane opracoyana spółpracy rozązań problemó nękających poterdza kluczoą celu najpoażnejszych obszary rolę tej mejske, co ncjatyy podejmoanu dzałań zązanych z coraz bardzej złożonym zmanam społecznym. Jest on pomocy znajdoanu nnoacyjnym praktycznych zrónoażonym rozązań o charakterze, ntegrujących aspekty ekonomczne, społeczne I ekologczne. W ramach programu masta mogą dzelć sę dobrym praktykam dośadczenam z profesjonalstam z całej Europy. Program URBACT zrzesza 181 mast, 29 państ aktynych uczestnkó..urbact.eu/project.urbact.pl