Akt administracyjny. A. Akt administracyjny

Transkrypt

1 Akt administracyjny A. Akt administracyjny Akt administracyjny stanowi władcze jednostronne oświadczenie woli organu wykonującego zadania z zakresu administracji, oparte na przepisach prawa administracyjnego, określające w sposób prawnie wiążący sytuację konkretnie wskazanego adresata w indywidualnie oznaczonej sprawie. 1. Cechy aktu administracyjnego 1) czynność oparta na przepisach prawa administracyjnego 2) władcze oświadczenie woli organu administracji lub organu administrującego prawnie do tego upoważnionego 3) może wywołać skutki nie tylko w sferze prawa administracyjnego 4) wykazuje podwójną konkretność konkretny adresat i konkretna sprawa 5) wydawany w wyniku przeprowadzonego postępowania Tworzy on prawa i obowiązki w sposób pierwotny, niezależny od innych stosunków. 2. Podział aktów administracyjnych 1) Według adresata - Akty zewnętrzne - Akty wewnętrzne 2) Według treści - Akty konstytutywne - Akty deklaratoryjne 3) wg trybu wydania - Akty wydane na wniosek - Wydane z urzędu 4) wg podmiotu - akty kierowane do osób - kierowane do rzeczy 5) wg możliwości decyzji organu wydającego - akty związane - akty uznaniowe - 1 -

2 Trzy podstawowe warunki, które musi spełnić akt administracyjny - zgodność z przepisami prawa materialnego prawo materialne musi zezwalać na uregulowanie danej kwestii w drodze aktu administracyjnego - wydanie przez wlasciwy organ zarówno rzeczowo jak i miejscowo - wydanie w przypisanym trybie różne tryby dot. rozstrzygnięcia bezpośredniego, inny dot. decyzji admin., jeszcze inny dot. polecenia służbowego B. Wpływ prawa administracyjnego na inne dziedziny prawa. Porównanie aktu administracyjnego z aktem normatywnym: - oba stanowią rozstrzygnięcie organu administracji oparte na właściwej podstawie prawnej - odmienny jest adresat ( jest on konkretny w przypadku aktu administracyjnego) - akt administracyjny może wydać nie tylko organ administracji - akt administracyjny musi być zawsze oparty o konkretną podstawę prawną, gdyż jest to akt stosowania prawa C. Pojęcia prawa administracyjnego związane z efektywnością funkcjonowania aktu administracyjnego NSA: wyrażenia nieostre NSA: dowolność jak ma postępować sąd administracyjny w przypadku jej wystąpienia? Jak mają się zachować organy materiał dowodowy, orzeczenie zgodne ze stanem faktycznym. Problemy: w ramach tzw. uznania administracyjnego stanowi ono formę rozstrzygnięcia sprawy w różny sposób przy tym samym stanie faktycznym. Przepisy zawierające uznanie administracyjne formułowane są w różny sposób. Operują np. pojęciem organ może, które nie musi obligować go do działania. Ustawodawca może posłużyć się także pojęciami nieostrymi jak np. interes państwa czy względy bezpieczeństwa

3 D. Decyzja administracyjna: 1. cechy - najbardziej rozpowszechniona i typowa forma aktu administracyjnego (należy ją odróżnić od mianowania, polecenia służbowego czy też rozkazu) - może nakazywać, zezwalać, zakazywać - o tym czy dany akt administracyjny jest decyzją przesądza nie nazwa lecz charakter sprawy oraz treść przepisu będącego podstawą działania organu załatwiającego daną sprawę. 2. decyzja administracyjna jako kwalifikowany akt administracyjny Decyzja administracyjna jest kwalifikowanym aktem administracyjnym. Rozstrzyga sprawę co do jej istoty w całości lub części albo w inny sposób kończy sprawę w danej instancji. Art. 107 KPA przepis prawne regulujący jej niezbędne elementy: - orzeczenie organu wydającego decyzję - data wydania - oznaczenie stron - podstawę prawną wydania decyzji - rozstrzygnięcie sprawy (osnowę) - pouczenie - podpis pracownika, który w imieniu lub z upoważnienia organu administracyjnego wydał decyzję Niektóre ustawy wymagają zawarcia szczególnych elementów w decyzjach administracyjnych. 3. główne tezy z orzecznictwa dotyczące tworzenia decyzji administracyjnej: 1) Treść a nie forma decyduje o kwalifikacji danego aktu jako decyzji administracyjnej Pismo rozstrzygające organu musi zawierać co najmniej oznaczenie organu, adresata, rozstrzygnięcie w sprawie oraz podpis upoważnionego pracownika. 2) Brak formy art KPA, a jednak akt admin., gdy zachowane minimum Posiadanie powyższych cech przez dany akt pozwala zakwalifikować go jako decyzję. Stanowią one wymagane minimum. 3) podstawa prawna decyzji administracyjnej Składa się z dwóch elementów: a)organ wydający decyzję jest kompetentny do wydania tej decyzji tzn. upoważniony wg właściwości miejscowej i rzeczowej b)w konkretnym przypadku dana decyzja w ogóle może być wydana na podstawie obowiązujących przepisów 4) rozerznie przesłanek Art KPA ocena zebranego materiału dowodowego musi mieć swoje odzwierciedlenie w decyzji - 3 -

4 5) uzasadnienie prawne Nie można mylić z powołaniem podstawy prawnej(!). Przez podstawę prawną należy rozumieć jedynie podanie przepisu prawa na podstawie które została wydana określona decyzja. Uzasadnienie prawne to natomiast wyjaśnienie podanej podstawy prawnej z przytoczeniem odpowiednich przepisów prawa. 6) podpisanie decyzji bez podania jej istotnych elementów przesądza o istotnej wadze tej decyzji 7) wakat jeżeli nie ma organu właściwego (vacat) do wydania decyzji administracyjnej w rozumieniu art. 39 ust. 1 Ustawy o samorządzie terytorialnym (gminnym), żaden pracownik urzędu gminy nie może być upoważniony przez nieistniejący organ do działania w jego imineniu. 8) forma podpisu podpis własnoręczny, w innych przypadkach, jeżeli ustawodawca dopuszcza stosowanie innego niż własnoręczne odtworzenie podpisu, to daje temu wyraz w treści przepisu (np. art k.c.) Zastosowanie facsimile (reprodukcja, pieczęć urzędowa) powoduje, że decyzja organu została wydana z rażącym naruszeniem prawa w rozumieniu art pkt 2 k.p.a.) 9) Ustawa o Ochronie Danych Osobowych imię, nazwisko i stanowisko służbowe pracownika państwowego lub samorządowego nie podlega ochronie uregulowanej w ustawie o ochronie danych osobowych, jednak istnieje wyjątek dotyczący służb specjalnych z mocy przepisów odrębnych. E. Wadliwość aktu administracyjnego akt administracyjny, który nie spełnia warunków określonych przepisami prawa jest aktem wadliwym. Rozróżniamy wadliwość nieistotna oraz istotna. 1. wadliwość istotna: W przypadku zaistnienia wadliwości istotnej możliwe jest: a) wznowienie postępowania administracyjnego b) uchylenie lub zmiana decyzji c) stwierdzenie nieważności decyzji 2. wadliwość nieistotna O nieistotnej wadliwości można mówić jeżeli warunki powstania aktu administracyjnego zostały naruszone w sposób nieistotny, tzn. w sposób niemogący mieć wpływu na treść aktu. W przypadku zaistnienia wadliwości istotnej możliwe jest: a) usunięcie wady przez uzupełnienie lub b) sprostowanie (np. oczywistego błędu rachunkowego). - przedmiotem sprostowania nie mogą być mylne ustalenia faktyczne organu administracji lub mylne zastosowanie przepisu prawnego! - 4 -

5 - Usunięcie wad następuje w trybie rektyfikacji decyzji, który obejmuje sprostowanie, uzupełnienie, wykładnię treści decyzji. Uzupełnienie dotyczyć może dwóch składników decyzji odmiennych od siebie co do treści i znaczenia w załatwieniu sprawy: rozstrzygnięcia, pouczenia o środkach zaskarżenia decyzji bądź o uprawnieniu do wniesienia powództwa do sądu powszechnego. - Sprostowanie błędów i oczywistych omyłek dokonuje organ, który wydał decyzję dotkniętą wadami. Sprostowaniu nie podlegają błędy i omyłki istotne. F. Wygaśnięcie aktu administracyjnego oraz jego uchylenie 1. Wygaśnięcie Akt administracyjny obowiązuje i wiąże tak długo aż nie ulegnie istotnej modyfikacji i któryś z elementów decydujących o identyczności skonkretyzowanego tym aktem stosunku prawnego. Gdy te czynniki wystąpią może wtedy dojść do uchylenia aktu administracyjnego. Dotyczy to przede wszystkim sytuacji: a) akt nie może zostać wykonany, a z jego treści wynika jednorazowość b) adresat lub przedmiot aktu przestał istnieć c) upłynął termin, na jaki akt administracyjny został wydany d) spełnienie warunku rozwiązującego e) doszło do zmiany stanu prawnego a nowe przepisy przewidują wygaśnięcie aktów wydanych na podstawie prawa dotychczasowego f) zmienił się stan faktyczny 2. Uchylenie W kontekście uchylenia aktu administracyjnego na drodze zaskarżenia należy wyodrębnić akty nieostateczne i ostateczne. Jako akt nieostateczny definiuje się akt, w stosunku do którego otwarta jest możliwość wniesienia takiego środka, zgodnie z zasadą dwuinstancyjności postępowania administracyjnego (art. 15 KPA). Wobec aktu ostatecznego takiej możliwości nie ma. Z aktem ostatecznym mamy zatem do czynienia wtedy gdy zaistniała jedna z następujących sytuacji: a) ustawodawca wprowadza wyjątek od zasady dwuinstancyjności b) bezskutecznie minął termin do wniesienia środka prawnego c) dany akt został wydany w drugiej instancji tzn. na skutek wniesienia środka prawnego Akt ostateczne mogą być uchylane tylko w wyjątkowych sytuacjach przewidzianych przez ustawę. Wynika to z zasady trwałości art.16 1 KPA. Wobec aktów nieostatecznych ta zasada nie obowiązuje, ponieważ organ drugiej instancji może pozbawić taki akt mocy prawie zawsze, ponieważ sam orzeka po raz drugi w sprawie administracyjnej. opracowali Niklas Gatermann i Maciej Orłowski - 5 -