WPŁYW SKŁADU SUROWCOWEGO MIESZANEK DKA-S I DKA-G NA EFEKTYWNOŚĆ PROCESU GRANULOWANIA

Transkrypt

1 Inżynieri Rolniz 1(126)/2011 WPŁYW SKŁDU SUROWCOWEGO MIESZNEK I DK-G N EFEKTYWNOŚĆ PROCESU GRNULOWNI Ryszrd Kulig, Stnisłw Skoneki, Jnusz Lskowski Ktedr Eksplotji Mszyn Przemysłu Spożywzego, Uniwersytet Przyrodnizy w Lublinie Streszzenie. W pry przedstwiono wyniki bdń wpływu udziłu jęzmieni oplewionego i ngiego orz ows ngiego w miesznkh i DK-G n prmetry proesu grnulowni. Stwierdzono, iż średnie wrtośi wytrzymłośi kinetyznej grnultu whły się w przedzile od 89,22 do 96,21%. Ntomist średnie nkłdy energii grnulowni mieśiły się w przedzile od 135,82 do 160,52 kj kg -1. Słow kluzowe: grnulownie,, DK-G, jęzmień ngi, owies ngi. Wykz oznzeń G g gęstość grnultu w stnie zsypnym [kg m -3 ], E jednostkowe nkłdy energii ieplnej [kj kg -1 ], E p jednostkowe nkłdy energii prsowni [kj kg -1 ], P DI wytrzymłość kinetyzn grnultu [%], α i przyjęty poziom istotnośi. Wstęp pełnowrtośiowyh miesznek pszowyh dl drobiu bzuje w głównej mierze n pszeniy i kukurydzy. Niemniej jednk, w osttnih lth obserwuje się zwiększone zinteresownie wykorzystniem do tego elu innyh zbóż, w tym przede wszystkim nieoplewionyh form jęzmieni i ows [Gąsiorowsk i Cybulsk 2006; 2006b]. Wyniki bdń żywieniowyh przeprowdzonyh w tym zkresie wskzują, że surowe te użyte w odpowiedniej dwe mogą być w pewnym zkresie substytutem pszeniy [Svihus i Gullord 2002; Kosierdzk i Fbijńsk 2003]. Tk wię pojwi się reln szns n zmniejszenie kosztów wytwrzni psz w wyniku zstępowni drogih komponentów miesznek (tkih jk pszeni) tńszymi surowmi lterntywnymi. Mją n uwdze powyższe orz fkt, iż przemysłow hodowl drobiu opier się n skrminiu psz w posti grnulownej, zhodzi potrzeb przeprowdzeni kompleksowyh bdń nd efektywnośią proesu glomerowni iśnieniowego miesznek o różnym skłdzie surowowym [riggs i in. 1999]. Stąd też elem niniejszej pry było określenie wpływu zwrtośi jęzmieni oplewionego i ngiego orz ows ngiego n prmetry proesu grnulowni miesznek i DK-G. 123

2 Ryszrd Kulig, Stnisłw Skoneki, Jnusz Lskowski Metodyk i przebieg bdń Do bdń wykorzystno trzy kombinje miesznek DK-strter () orz DK-grower (DK-G), któryh skłd surowowy opierł się n kukurydzy i poekstrkyjnej śruie sojowej. Zsdniz różni pomiędzy poszzególnymi miesznkmi poległ n zmiennym wykorzystniu jęzmieni oplewionego, jęzmieni ngiego orz ows ngiego (tb. 1). Pondto w skłdzie miesznek znjdowł się olej sojowy, fosforn, kred, sól pstewn i premiks. Tbel 1. Udził proentowy głównyh surowów w miesznkh poddwnyh grnulowniu Tble 1. The perent shre of min rw mterils in mixes subjet to grnultion Surowie Zwrtość surow w miesznkh [%] Zwrtość surow w miesznkh DK-G [%] Kukurydz P. śrut. sojow 30, Jęzmień oplewiony Jęzmień ngi Owies ngi Wszystkie kombinje miesznek zostły zbilnsowne pod względem wrtośi pokrmowej, wymgnej dl tego rodzju psz. Surowe whodząe w skłd miesznek śrutowno w rozdrbnizu bijkowym typu H-950 wyposżonym w sito o średniy otworów 3mm. Po rozdrobnieniu mterił bdwzy doprowdzno do stłej wilgotnośi 14%. Złożoną wilgotność surow uzyskiwno poprzez nwilżnie wodą o temperturze otozeni (21 o C). Do surow o wilgotnośi mniejszej od wymgnej (poddwnego mehniznemu mieszniu) dodwno odpowiednią ilość wody w posti mgły rozpylnej pistoletem. Cłość bdń przeprowdzono w lbortorium Ktedry Eksplotji Mszyn Przemysłu Spożywzego UP w Lublinie przy wykorzystniu grnultor firmy mndus Khl typ L-175. Prsownie mteriłu odbywło się w ukłdzie robozym płsk mtry (średni knłów 5 mm i długość 30 mm) i obrotowe rolki wytłzjąe. Szzegółowy opis wyposżeni stnowisk wrz z metodyką określni nkłdów energii ieplnej i elektryznej przedstwiono w pry [Kulig i Lskowski 2002]. Proes grnulowni prowdzono z zstosowniem kondyjonowni prowego. dne surowe przed prsowniem doprowdzno do tempertury 80 o C poprzez trktownie mteriłu prą wodną o iśnieniu 400 kp. dni wytrzymłośi kinetyznej grnultu, po zsie 30 minut od jego wytworzeni, przeprowdzono według PN R 64834/98 n testerze Pfost. Ntomist pomiry gęstośi grnultu w stnie zsypnym przeprowdzono zgodnie z PN-ISO :1998. nlizę zleżnośi pomiędzy skłdem surowowym miesznek prmetrmi proesu grnulowni wykonno przy wykorzystniu proedur sttystyznyh zwrtyh w progrmie STTISIC, przyjmują z kżdym rzem poziom istotnośi α i = 0,01. N rysunkh przedstwiono wyniki nlizy istotnośi różni pomiędzy średnimi wrtośimi bdnego prmetru w odniesieniu do poszzególnyh miesznek (test Tukey). Miesznki, 124

3 Wpływ skłdu surowowego... które różnią się istotnie między sobą średnią wrtośią dnego prmetru, oznzono różnymi litermi. Wyniki bdń Średnie wyniki bdń wytrzymłośi kinetyznej grnultu bdnyh miesznek pszowyh o różnym skłdzie surowowym przedstwiono n rys. 1. DK-G b C PDI [%] Rys. 1. Fig. 1. Zleżność wytrzymłośi kinetyznej grnultu (P DI ) od udziłu zirn jęzmieni i ows w miesznkh i DK-G Dependene between grnulte kineti strength (P DI ) nd ots nd brley grin frtion in the nd DK-G mixes W przypdku obydwu rodzjów miesznek, zobserwowno istotny sttystyznie wzrost wrtośi wytrzymłośi kinetyznej grnultu w przypdku stosowni zboż w formie ngozirnistej. Sytuj tk może wynikć z fktu wyższej zwrtośi biłk w tyh surowh niż m to miejse w formie oplewionej. iłko jko nturlne lepiszze przyzyni się do powstwni trwłyh wiązń międzyząstezkowyh, o skutkuje wzrostem wytrzymłośi mehniznej grnultu. Njwiększą wrtośią rozptrywnego prmetru hrkteryzuje się grnult wytworzony z miesznki z udziłem jęzmieni ngiego (pond 96%), njmniejszą zś otrzymny z miesznki DK-G zwierjąej jęzmień oplewiony (89,22%). Oddziływnie skłdu surowowego n gęstość grnultu zobrzowno n rys. 2. Również w tym przypdku njwyższe wrtośi nlizownego prmetru przyjmuje produkt otrzymny przy udzile w mieszne jęzmieni ngiego (). Tk jk poprzednio jest to zpewne wynikiem wyższej zwrtośi biłk w tym surowu. Z bdń włsnyh [Kulig 2009] wynik, iż im więej biłk zwier dny surowie, tym hrkteryzuje się on wyższą wrtośią gęstośi włśiwej. Ntomist w przypdku miesznki DK-G, w odniesieniu do udziłu jęzmieni i ows ngiego, nie stwierdzono sttystyznie istotnego wpływu rodzju surow n gęstość grnultu. 125

4 Ryszrd Kulig, Stnisłw Skoneki, Jnusz Lskowski DK-G Gg [kg m -3 ] b Rys. 2. Fig. 2. Zleżność gęstośi grnultu w stnie zsypnym (G g ) od udziłu zirn jęzmieni i ows w miesznkh i DK-G Dependene between grnulte density in pouring ondition (G g ) nd ots nd brley grin frtion in the nd DK-G mixes Zleżność jednostkowyh nkłdów energii ieplnej od skłdu przerbinej miesznki przedstwiono n rys. 3. Średnie wrtośi prmetru whją się w przedzile od 71,52 do 85,11 kj kg -1. Uzyskne wyniki wskzują, iż brdziej wrżliwą n zminy wrtośi nlizownego prmetru jest miesznk. Przy zym njwyższe wrtośi prmetru uzyskno w odniesieniu do miesznek zwierjąyh jęzmień oplewiony. DK-G. E [kj kg -1 ] b C Rys. 3. Fig. 3. Zleżność jednostkowyh nkłdów energii ieplnej (E ) od udziłu zirn jęzmieni i ows w miesznkh i DK-G Dependene between unit therml energy expenditures (E ) nd ots nd brley grin frtion in the nd DK-G mixes Jednostkowe nkłdy energii prsowni uzyskne podzs grnulowni miesznek o różnym skłdzie surowowym zilustrowno n rys. 4. Jk wynik z uzysknyh dnyh, 126

5 Wpływ skłdu surowowego... średnie wrtośi nlizownego prmetru mieszzą się w przedzile od 56,81 do 89,72 kj kg -1. DK-G. EP [kj kg -1 ] b C Rys. 4. Fig. 4. Zleżność jednostkowyh nkłdów energii prsowni (E p ) od udziłu zirn jęzmieni i ows w miesznkh i DK-G Dependene between unit pressing energy expenditures (E p ) nd ots nd brley grin frtion in the nd DK-G mixes Njwiększe wrtośi prmetru odnoszą się do miesznki zwierjąej w skłdzie owies ngi. Sytuj tk wynik prwdopodobnie z fktu, iż mterił ten hrkteryzuje się njniższym nwilżeniem po kondyjonowniu (njniższ wrtość zużyi pry wodnej w elu osiągnięi tempertury 80 o C). W konsekwenji skutkuje to tym, iż w zsie przetłzni mteriłu przez otwory mtryy w njmniejszym stopniu zhodzi redukj wrtośi współzynnik tri. Wnioski N podstwie przeprowdzonyh bdń możn przedstwić nstępująe wnioski: 1. Wytrzymłość kinetyzn grnultu orz jego gęstość przyjmują wyższe wrtośi w przypdku wykorzystni w miesznkh surowów zbożowyh w formie nieoplewionej. W odniesieniu do jęzmieni dl wytrzymłośi kinetyznej wzrost ten wynosi średnio 5 punktów proentowyh. Ntomist gęstość gotowego produktu wzrst przeiętnie o 10%. 2. Njwyższe wrtośi nkłdów energii ieplnej ponoszone są podzs kondyjonowni miesznek zwierjąyh w skłdzie jęzmień oplewiony. Jednoześnie mterił ten hrkteryzuje się njniższą wrtośią jednostkowyh nkłdów energii zpotrzebownej n jego prsownie. 3. Uzyskne wyniki bdń wskzują n możliwość modelowni eh wytrzymłośiowyh grnultu poprzez zminę skłdu surowowego miesznek pszowyh. 127

6 Ryszrd Kulig, Stnisłw Skoneki, Jnusz Lskowski ibliogrfi riggs J.L., Mier D.E., Wtkins.., ehnke K.C Effet of Ingredients nd Proesing Prmeters on Pellet Qulity. Poultry Si. Vol. 78. s Gąsiorowsk., Cybulsk Owies - nowe możliwośi. Por. Gosp. Nr 2. s Gąsiorowsk., Cybulsk. 2006b. Owies - Owies trzeb uprwić. Por. Gosp. Nr 4. s. 33 Kosierdzk I., Fbijńsk M Owies ngi w żywieniu trzody hlewnej i drobiu Część II. Owies ngi w żywieniu kurząt brojlerów. iuletyn IHR. Nr 229. s Kulig R., Lskowski J Pomiry zużyi pry wodnej w proesie kondyjonowni surowów i miesznek pszowyh, Inżynieri Rolniz. Nr 4 (24). s Kulig R Wpływ proesu kondyjonowni wybrnyh surowów strązkowyh n włśiwośi fizyzne grnultu. Inżynieri Rolniz. Nr 1 (110). s Svihus., Gullord M Effet of hemil ontent nd physil hrteristis on nutritionl vlue of whet, brley nd ots for poultry. niml Feed Siene nd Tehnology. Vol s PN-R-64834:1998. Psze dnie wytrzymłośi kinetyznej grnul. PN-ISO : Oznznie gęstośi w stnie zsypnym THE IMPCT OF RW MTERIL COMPOSITION IN ND DK-G MIXES ON GRNULTION PROCESS EFFICIENCY bstrt. The pper presents results of the reserh on the impt of weeded nd bre brley nd bre ots ontent in nd DK-G mixes on grnultion proess prmeters. It ws observed tht men vlues of grnulte kineti strength were rnging from to 96.21%. Wheres, verge grnultion energy expenditure vlues remined within to kj kg -1. Key words: grnultion,, DK-G, bre brley, bre ots dres do korespondenji: Ryszrd Kulig; e-mil: ryszrd.kulig@up.lublin.pl Ktedr Eksplotji Mszyn Przemysłu Spożywzego Uniwersytet Przyrodnizy w Lublinie ul. Doświdzln Lublin 128