WPŁYW PREPARATÓW SKROBI OPORNYCH DODAWANYCH DO DIET ZWIERZĄT DOŚWIADCZALNYCH NA ABSORPCJE POZORNE WAPNIA I FOSFORU

Transkrypt

1 BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str Dgmr Orzeł 1, Tomsz Zię 2, Monik Bronkowsk 1, Mrzen Styzyńsk 1, Jdwig Biernt 1 WPŁYW PREPARATÓW SKROBI OPORNYCH DODAWANYCH DO DIET ZWIERZĄT DOŚWIADCZALNYCH NA ABSORPCJE POZORNE WAPNIA I FOSFORU 1 Ktedr Żywieni Człowiek Uniwersytetu Przyrodnizego we Wrołwiu Kierownik: prof. dr h. J. Biernt 2 Zkłd Tehnologii Węglowodnów Uniwersytetu Przyrodnizego we Wrołwiu Kierownik: dr h. inż. Tomsz Zię Bdno wpływ skroi opornyh dodwnyh do diet doświdzlnyh n sorpje pozorne wpni i fosforu u szzurów szzepu Wistr. Zwierzęt (9 grup smów n=54) krmiono 9 rodzjmi diet: kontrolną (K) orz dietmi zmodyfikownymi, zwierjąymi 10% lu 15% dodtek 4 różnyh preprtów skroi opornyh RS3 i RS4. 15% dodtek preprtów skroi opornyh RS4 do diet szzurów spowodowł wzrost whłnini wpni o 12,5% w porównniu do grupy kontrolnej. W gruph zwierząt krmionyh dietmi z dodtkiem preprtów skroi opornyh RS4 stwierdzono sttystyznie istotnie wyższą sorpję pozorną fosforu o około 13-30% w porównniu do grupy kontrolnej. Nie stwierdzono wpływu dodtku preprtu skroi opornej RS3 do diet n whłninie wpni i fosforu u dnyh zwierząt. Słow kluzowe: skroi oporn, sorpj pozorn wpni i fosforu, szzury Wistr Key words: resistnt strh, pprent sorption of lium nd phosphorus, Wistr rts Biodostępność skłdników minerlnyh zwrtyh w żywnośi zleży od wielu zynników, które związne są z rodzjem i skłdem produktów spożywzyh, jk również ze stnem orgnizmu. Jednym ze skłdników żywnośi, który może przyzynić się do lepszego whłnini skłdników minerlnyh z diety jest skroi oporn (Resistnt Strh RS) (1). Preprty skroi opornyh w różnym stopniu zwiększją przyswjlność skłdników minerlnyh m.in.: wpni, fosforu, mgnezu, żelz, miedzi, ynku w jeliie gruym zwierząt lortoryjnyh. Wpływ skroi opornyh n iodostępność mkro- i mikroelementów zleży m.in. od rodzju i ilośi RS dodwnej do diet (2, 3, 4). Corz szersze zstosownie w przemyśle spożywzym mją nowe preprty skroi modyfikownyh o zróżniownyh włśiwośih funkjonlnyh. Preprty te dodwne do żywnośi modyfikują jej teksturę, konsystenję, wygląd, wilgotność i trwłość podzs przehowywni, są tkże zmiennikmi tłuszzu w produkth typu light o zmniejszonej wrtośi energetyznej (5, 6). Niewiele jest

2 Nr 3 Preprty skroioporne dodwne do diet zwierząt 297 informji n temt oddziływni tyh nowyh preprtów z innymi skłdnikmi żywnośi, zy ih wpływu n metolizm ludzi i zwierząt, w tym n iodostępność skłdników minerlnyh (7). Celem niniejszej pry ył oen wpływu preprtów skroi opornyh RS3 i RS4 n sorpje pozorne wpni i fosforu w orgnizmh szzurów Wistr. MATERIAŁ I METODY Bdni prowdzono z udziłem 54 smów szzurów Wistr o średniej pozątkowej msie ił g. N wykonnie doświdzeń uzyskno zgodę II Loklnej Komisji Etyznej ds. Doświdzeń n Zwierzęth we Wrołwiu (nr 131/2007). Zwierzęt yły hodowne w plstikowyh kltkh ze stłym dostępem do pszy i wody. Szzury losowo podzielono n 9 grup, uwzględniją rodzj spożywnyh diet (po 6 szt./grupę). Dietę kontrolną (K) stnowił psz dl gryzoni lortoryjnyh 4RF21 włoskiej firmy Muedol. Diety modyfikowne dodtkiem preprtów skroi opornyh, które wyprodukowno w Ktedrze Tehnologii Rolnej i Przehowlnitw Uniwersytetu Przyrodnizego we Wrołwiu to: - diety 10%A i 15%A, które zwierły odpowiednio 10% i 15% dodtek retrogrdownej skroi ziemniznej (skroi opornej RS3), - diety 10%B i 15%B, które zwierły odpowiednio 10% i 15% dodtek retrogrdownej i etylownej skroi ziemniznej (skroi opornej RS4), - diety 10%C i 15%C, które zwierły odpowiednio 10% i 15% dodtek rozpuszzlnej ziemniznej skroi ekstrudownej, retrogrdownej i prżonej z fosfornmi i gliyną (skroi opornej RS4), - diety 10%D i 15%D, które zwierły odpowiednio 10% i 15% dodtek skroi ziemniznej kompleksownej z monoyloglierolem, retrogrdownej, prżonej z fosfornmi i gliyną (skroi opornej RS4). Szzury krmione yły eksperymentlnymi dietmi przez 4 tygodnie. W 3 tygodniu dń zwierzęt umieszzono w kltkh metoliznyh. Po trzydniowym okresie dptyjnym, przez kolejne 3 doy mierzono spożyie pszy orz zierno kł. Wykonno oznzeni zwrtośi wpni w dieth i kle metodą sorpyjnej spektrometrii tomowej przy użyiu prtu spektrometrii tomowej firmy Vrin AA 240FS. Do oznzeni zwrtośi fosforu w kle i pszy zstosowno metodę spektrofotometryzną przy użyiu prtu CECIL CE Olizono sorpje pozorne wpni i fosforu u szzurów n podstwie różniy zwrtośi tyh skłdników w spożytej pszy ih ilośią wydlną z kłem. Anlizę sttystyzną otrzymnyh wyników przeprowdzono przy użyiu progrmu Sttisti 6.0 PL. Wpływ preprtów skroi opornyh RS3 i RS4 w dieth n whłninie wpni i fosforu u szzurów doświdzlnyh oeniono metodą jednozynnikowej nlizy wrinji ANOVA. Do testowni różni między wrtośimi średnimi wykorzystno test Dunn, przy poziomie istotnośi p<0,05. W t. 1 i n ry. 1-2 tą smą literą oznzono grupy jednorodne sttystyznie.

3 298 D. Orzeł i inni Nr 3 WYNIKI I ICH OMÓWIENIE W t I. przedstwiono średnie zwrtośi wpni i fosforu w podwnyh zwierzętom dieth orz wydlnym kle. Zwrtośi wpni i fosforu w dieth whły się w zkresie 626,85-892,79 mg C/100 g orz 29,66-73,83 mg P/100 g. Średnie zwrtośi fosforu w dieth 10%D i 15%D yły sttystyznie istotnie wyższe w porównniu do pozostłyh diet. T e l I. Średni zwrtość wpni i fosforu w dieth i wydlnym kle szzurów (± SD). T l e I. Men ontent of lium nd phosphorus in the diets nd exreted fees of rts (±SD). Grupy zwierząt krmione dietmi: zwrtość C w dieth zwrtość P w dieth zwrtość C w kle zwrtość P w kle K 892,79± 86,01 37,49± 0, ,45±302,96 45,93± 7,41 10%A 723,38±60,57 34,70± 0, ,33±152,60 47,79± 11,09 15%A 713,79± 39,55 29,66± 0, ,23±108,23 53,14± 4,27 10%B 735,14±65,52 32,82± 0, ,15±231,23 62,79± 4,84 15%B 626,85± 7,15 33,18± 0, ,30±864,40 56,74± 19,14 10%C 702,49± 2,70 32,61± 0, ,92±288,96 34,91± 9,20 15%C 712,08± 38,09 33,97± 0, ,45±64,80 63,10± 4,59 10%D 651,16±13,16 50,34± 0, ,71±124,48 48,31± 8,15 15%D 768,34±15,29 73,83± 0, ,92±110,48 42,30± 1,9 1-zynnikow Anov, różnie sttystyznie istotne p<0,05; tą smą literą zznzono grupy jednorodne sttystyznie

4 Nr 3 Preprty skroioporne dodwne do diet zwierząt 299 Było to wynikiem przeprowdzeni modyfikji skroi z udziłem fosfornów. Zwrtośi wpni i fosforu w kle zwierząt krmionyh dietmi z dodtkiem preprtów skroi opornyh RS4 wykzywły istotne różnie w porównniu do zwrtośi tego pierwistk w kle zwierząt grupy kontrolnej. Średnie stężenie wpni w kle zwierząt krmionyh dietmi 15%B, 10%C i 10%D yło wyższe o około 18% w porównniu do średniej zwrtośi tego pierwistk w kle zwierząt z grupy kontrolnej. W kle zwierząt otrzymująyh psze 10%B i 15%C zwrtośi wpni yły niższe o około 11% w porównniu do grupy kontrolnej. Średnie stężenie fosforu w kle zwierząt krmionyh dietmi 10%B i 15%B yło wyższe o około 33%, w kle zwierząt krmionyh dietą 10%C yło niższe o 24% w porównniu do średniej zwrtośi tego pierwistk w kle zwierząt z grupy kontrolnej. Asorpje pozorne wpni i fosforu u dnyh szzurów wynosiły odpowiednio 45,84-65,76% orz 54,89-80,26% (ry. 1-2). Stwierdzono sttystyznie istotny korzystny wpływ 15% dodtku preprtów skroi opornyh RS4 do diet n wzrost sorpji wpni średnio o około 12,5% w porównniu do grupy kontrolnej. Wykzno sttystyznie istotny wzrost sorpji fosforu o około 13% u zwierząt krmionyh dietmi z dodtkiem preprtów skroi opornyh RS4 (15%B, 15%C i 10%D) orz o 30% u zwierząt krmionyh dietą 15%D. 1-zynnikow Anov, różnie sttystyznie istotne p<0,05; tą smą literą zznzono grupy jednorodne sttystyznie Ry. 1. Średnie doowe pornie wpni z dietmi, jego wydlnie z kłem orz średnie sorpje pozorne tego pierwistk w dnyh gruph zwierząt. Fig. 1. Men dily lium intke with diets, lium exretion in fees nd men pprent sorption of lium in the studied groups of nimls.

5 300 D. Orzeł i inni Nr 3 1-zynnikow Anov, różnie sttystyznie istotne p<0,05; tą smą literą zznzono grupy jednorodne sttystyznie Ry. 2. Średnie doowe pornie fosforu z dietmi, jego wydlnie z kłem orz średnie sorpje pozorne tego pierwistk w dnyh gruph zwierząt. Fig. 2. Men dily phosphorus intke with diets, phosphorus exretion in fees nd men pprent sorption of phosphorus in the studied groups of nimls. Nielizne dni innyh utorów potwierdzją korzystny wpływ różnyh rodzjów skroi opornyh n whłninie skłdników minerlnyh u szzurów. Bdni Lopez i wsp. (8) wykzły korzystny wpływ 20% dodtku skroi opornej RS1 (surowej skroi ziemniznej) do diet szzurów n whłninie skłdników minerlnyh. Asorpj pozorn wpni i fosforu w grupie zwierząt otrzymująyh skroię oporną wzrosły odpowiednio o 15% i 11% w porównniu do grupy kontrolnej. Stwierdzono zwiększenie stopni whłnini wpni o około 12-14% u szzurów krmionyh dietmi z dodtkiem ziemniznej i kukurydzinej skroi opornej RS2 w porównniu do zwierząt w gruph kontrolnyh (9). W dnih Younes i wsp. (10) stwierdzono wzrost whłnini wpni o 8% u szzurów krmionyh dietą z 15% dodtkiem skroi opornej RS1 (surowej skroi ziemniznej) w porównniu do grupy kontrolnej. Stwierdzono wzrost sorpji pozornej wpni i fosforu odpowiednio o ok. 4 i 17% w grupie zwierząt krmionyh dietą wysokotłuszzową (smle i holesterol) z 10% dodtkiem preprtu skroi opornej RS4 w porównniu do grupy kontrolnej (11). Mehnizmy dziłni skroi opornyh n whłninie skłdników minerlnyh u zwierząt doświdzlnyh nie są do koń poznne i formułowne są n ten temt różne hipotezy. Podzs fermentji skroi opornej przy

6 Nr 3 Preprty skroioporne dodwne do diet zwierząt 301 współudzile flory kteryjnej powstją krótkołńuhowe kwsy tłuszzowe, które oniżją ph treśi jelit ślepego i powodują dysojję związków hemiznyh. Zwiększ to poziom pierwistków w formie jonowej, któr jest łtwiej przyswjn (3, 4, 9, 12). Kwsy te mogą tworzyć kompleksy ze skłdnikmi minerlnymi, które n zsdzie trnsportu ktywnego są whłnine z przewodu pokrmowego (9, 13). WNIOSKI 1. Nie stwierdzono istotnego wpływu dodtku preprtu retrogrdownej skroi ziemniznej RS3 do diet zwierząt n sorpje pozorne wpni i fosforu w porównniu do grupy kontrolnej. 2. Wykzno istotny wzrost sorpji pozornej wpni o około 12,5% u zwierząt krmionyh dietmi z 15% dodtkiem preprtów skroi opornyh RS4 w porównniu do grupy kontrolnej. Nie stwierdzono korzystnego wpływu 10% dodtku preprtów skroi opornyh RS4 do diet szzurów n whłninie wpni. 3. Wykzno sttystyznie istotny wzrost sorpji fosforu o około 13-30% u zwierząt krmionyh dietmi z dodtkiem preprtów skroi opornyh RS4. D. O r z e ł, T. Z i ę, M. B r o n k o w s k, M. S t y z y ń s k, J. B i e r n t EFFECTS OF RESISTANT STARCH PREPARATIONS ADDED TO THE DIETS OF EXPERIMENTAL ANIMALS ON APPARENT ABSORPTION OF CALCIUM AND PHOSPHORUS S u m m r y The effet of resistnt strh dded to the experimentl diets on pprent sorption of lium nd phosphorus in Wistr rts ws exmined. Animls (9 groups; n = 54) were fed 9 types of diets: ontrol (K) nd modified diets ontining 10% or 15% ddition of four different preprtions of resistnt strhes RS3 nd RS4. Clium ontents in the diets nd fees were determined y tomi sorption spetrometry, phosphorus ontents y spetrophotometry. Apprent sorption of minerls in rts were lulted on the sis of the differene in the ontent of these omponents in onsumed diets nd exreted fees. 15% ontent of resistnt strh RS4 preprtions dded to the diets used n inrese in lium sorption y 12,5% ompred to the ontrol group. There ws sttistilly signifintly higher pprent sorption of phosphorus y out 13-30% in groups of nimls fed diets with resistnt strh RS4 preprtions ompred to the ontrol group. There wsn t effet of RS3 resistnt strh ddition to diets on the sorption of lium nd phosphorus in test nimls. PIŚMIENNICTWO 1. Fuentes-Zrgoz E, Snhez-Zpt E, Sendr E, Sys E, Nvrro C, Fernndez-Lopez J, Perez- Alvrez J.: Resistnt strh s preioti: A review. Strh, 2011; 63: Nugent A.P.: Helth properties of resistnt strh. Nutr. Bull., 2005; 30: Ptterson J., Lei X., Miller D.: The pig s n experimentl model for eluidting the mehnisms gowerning dietry influene on minerl sorption. Exp. Biol. Med., 2008; 233: Zfr T., Mrtin B., Wever C.: Resistnt strhes (RS2 nd RS3) hve vrile effets on one minerl sttus in rts. Open Nutr. J., 2009; 3: Leszzyński W.: Zstosownie skroi modyfikownyh w przemyśle spożywzym (II). Skroie hemiznie mody-

7 302 D. Orzeł i inni Nr 3 fikowne. Przegl. Piek. Cukier., 2006; 6: Le Thnh J., Lewndowiz G.: Dietetyzne produkty skroiowe, Przem. Spoż., 2007; 61(8): Lttimer J., Hu M.: Effets of dietry fier nd its omponents on metoli helth. Nutrients, 2010; 2: Lopez H.W., Coudry C., Bellnger J., Levrt-Verny M., Demigne C., Ryssiguier Y., Remesy C.: Resistnt Strh improves minerl ssimiltion in rts dpted to whet rn diet. Nutr. Res., 2000; 20: Lopez H.W., Levrt-Verny M.A., Coudry C., Besson C., Krespine V., Messger A., Demigne C., Remesy C.: Clss 2 resistnt strh lower plsm nd liver lipids nd improve minerl retention in rts. J. Nutr., 2001; 131: Younes H., Coudry Ch., Bellnger J., Demigne Ch., Ryssiguier Y., Remesy Ch.: Effets of two rohydrtes (inulin nd resistnt strh) nd their omintion on lium nd mgnesium sorption lne in rts. Brit. J. Nutr., 2001; 86: Orzeł D., Bronkowsk M., Styzyńsk M.: Wpływ skroi opornej RS4 w dieth wysokotłuszzowyh n sorpje wpni i fosforu u szzurów Wistr. Bromt. Chem. Toksykol., 2009; 42(4): Topping L., Clifton P.M.: Short hin ftty ids nd humn oloni funtion: roles of resistnt strh nd nonstrh polyshrides. Physiol. Rev., 2001; 15: Shrm A., Ydv B., Ritik: Resistnt strh: physiologil roles nd food pplitions. Food Rev. Int., 2008; 24: Adres: Wrołw, ul. Chełmońskiego 37/41