OLSZTYN Szkolny Program Profilaktyki XII Liceum Ogólnokształcące im. Marii i Georga Dietrichów w Olsztynie

Transkrypt

1 SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI NA LATA 2016/ /2020 GIMNAZJUM nr 23 im. MARII i GEORGA DIETRICHÓW w OLSZTYNIE OLSZTYN 2016 Szkolny Program Profilaktyki XII Liceum Ogólnokształcące im. Marii i Georga Dietrichów w Olsztynie

2 1 PROGRAM PROFILAKTYKI PODSTAWA PRAWNA 1. Konwencja o Prawach Dziecka uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w 1989r., ratyfikowana przez Polskę 30 kwietnia 1991r. 2. Powszechna Deklaracja praw Człowieka. 3. Rozporządzenie MENiS z dnia r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem. 4. Ustawa z dnia 26 października 1982r. o Wychowaniu w Trzeźwości i Przeciwdziałaniu Alkoholizmowi. 5. Ustawa o Ochronie Zdrowia Psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994r. 6. Ustawa z dnia 9 listopada 1995r. o Ochronie Zdrowia Przed Następstwami Używania Tytoniu i Wyrobów Tytoniowych. 7. Ustawa z dnia 29 czerwca 2005r. o Przeciwdziałaniu Narkomanii. 8. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2002r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. 9. Statut XII Liceum Ogólnokształcącego im. Marii i Georga Dietrichów. 10. Program Wychowawczy. 2 WPROWADZENIE Szkolny program profilaktyki Gimnazjum nr 23 im. Marii i Georga Dietrichów opiera się na rozumieniu profilaktyki jako procesu zmierzającego do: 1. wspierania pełnego rozwoju uczniów w zakresie zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego, 2. wspomagania uczniów w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, 3. ograniczania i likwidowania czynników zaburzających ten rozwój i zdrowe życie. 2 S t r o n a

3 Modyfikacja programu poprzedzona zostało ewaluacją przeprowadzoną wśród uczniów i nauczycieli, oraz diagnozą przeprowadzoną wśród rodziców i uczniów klas trzecich mającą na celu, bieżącą identyfikację czynników ryzyka i przejawów zachowań dysfunkcjonalnych występujących wśród uczniów Gimnazjum nr 23 im. Marii i Georga Dietrichów w Olsztynie. Budując i modyfikując program opieraliśmy się na: 1. systemowym modelu profilaktyki zakładającym, iż niewłaściwe zachowania ucznia są wypadkową zależności zachodzących w środowisku szkolnym i domowym, a do osiągnięcia pożądanych efektów konieczna jest współpraca pomiędzy nauczycielami, dyrekcją szkoły, uczniami i rodzicami, 2. modelu edukacji humanistycznej, którego celem jest rozwój osobowości ucznia, 3. modelu edukacji społecznej, według którego niezbędne jest kształtowanie umiejętności przeciwstawiania się presji społecznej, 4. modelu alternatywnych form, celem którego jest kształtowanie umiejętności aktywnego spędzania czasu wolnego w sposób konstruktywny, 5. modelu promocji zdrowia obejmującym programy propagujące zdrowy styl życia bez nikotyny, alkoholu i narkotyków. Działania przewidziane w programie dokonywać się będą na poziomie profilaktyki pierwszorzędowej mającej na celu promocję zdrowia i zapobieganie pojawianiu się problemów związanych z zachowaniem i dysfunkcjonalnymi oraz na poziomie profilaktyki drugorzędowej, której celem jest ujawnianie uczniów zagrożonych uzależnieniem i pomaganie im w zapobieganiu rozwojowi zaburzenia. KIERUNKI DZIAŁAŃ 1. stwarzanie uczniom warunków do samorealizacji, stawania się zdrowym fizycznie, psychicznie i społecznie, 2. przeciwdziałanie czynnikom szkodliwym dla zdrowia (stresom, różnego rodzaju zagrożeniom, przemocy, itp.), 3. rozwijanie zainteresowań i systemu wartości uczniów, 4. kształtowanie właściwych postaw społecznych wobec problemu uzależnień. 3 S t r o n a

4 CELE PROFILAKTYKI SZKOLNEJ 1. zapobieganie wszelkim przejawom: niewłaściwych zachowań, postaw, patologii społecznej, 2. propagowanie zdrowego trybu życia, 3. reagowanie na pojawiające się zagrożenia. CELE SZCZEGÓŁOWE 1. pomoc w kształtowaniu i rozwijaniu umiejętności społecznych i psychologicznych, 2. kształtowanie umiejętności planowania i spędzania czasu wolnego w sposób konstruktywny, 3. dostarczanie rzetelnych informacji na temat konsekwencji używania środków psychoaktywnych, skutków zachowań ryzykownych, 4. reagowanie w sytuacjach rozpoznania pierwszych prób podejmowania zachowań ryzykownych, 5. pomoc w organizowaniu pierwszego kontaktu ze specjalistą. ZASADY ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH 1. zapewnienie bezpieczeństwa biorącym udział w programie uczniom: poszanowanie ich godności i podmiotowości, zapewnienie dyskrecji, dostosowanie działań do wieku, poziomu rozwoju, potrzeb i ujawniających się problemów, 2. wybór najskuteczniejszych form i metod oddziaływań, 3. rzetelność informacji. ODBIORCY I REALIZATORZY PROGRAMU Program profilaktyczny skierowany jest do uczniów Gimnazjum nr 23 im. Marii i Georga Dietrichów w Olsztynie i realizowany będzie w trakcie działań wychowawczych i dydaktycznych zgodnie z wewnątrzszkolnymi dokumentami i Rozporządzeniem w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży. Osobami odpowiedzialnymi za wdrażanie programu są nauczyciele i rodzice. 4 S t r o n a

5 CZYNNIKI RYZYKA Do rozpoznanych w szkole czynników należą: 1. brak motywacji do nauki, 2. trudności w nauce, 3. wysoka absencja, 4. używanie substancji psychoaktywnych, 5. problemy natury psychicznej: problemy uczuciowe, niska samoocena, zaburzenia nastroju, zaburzenia jedzenia. 6. brak kultury osobistej, 7. przemoc. 3 ZASADY ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH W PRACY Z UCZNIAMI Bezpieczeństwo uczestników: 1. Respektowanie podmiotowości uczestników. 2. Poszanowanie ich godności i indywidualności. 3. Ochrona prywatności i zapewnienie dyskrecji. 4. Uwzględnianie wieku i poziomu rozwoju uczestników. 5. Uwzględnianie systemu wartości i stopnia wrażliwości uczestników. 6. Niestosowanie technik, które naruszają mechanizmy obronne osobowości psychomanipulacyjnych. 7. Realizatorzy działań profilaktycznych powinni posiadać przygotowanie pedagogiczne. Adekwatność oddziaływań 1. Działania profilaktyczne powinny być maksymalnie dostosowane do potrzeb i problemów odbiorców oraz mieć wyraźnie określonego adresata. Skuteczność 1. Działania powinny być zgodne z aktualnym stanem wiedzy z dziedziny, której dotyczą. 5 S t r o n a

6 2. Działania powinny wykorzystywać wiedzę dotyczącą sprawdzonych strategii, form i metod oddziaływania. 3. Działania powinny uwzględniać wiedzę z zakresu psychologii rozwojowej. Rzetelność 1. Informacje powinny być rzetelne. 2. Informacje powinny być dostosowane do poziomu rozwoju intelektualnego, emocjonalnego, społecznego adresata, do jego możliwości percepcyjnych. 3. Informacje powinny uwzględniać poziom już posiadanej wiedzy ( zbyt wczesne wkraczanie z informacjami na temat zagrożeń może podsunąć pomysły na niepożądane zachowania ). 4. Informacje powinny być rzeczowe ( odwoływanie się do emocji, np. straszenie, może powodować obronne odrzucanie zagrażających informacji lub też pobudzać ciekawość ). 5. Informacje dotyczące zagrożeń nie powinny być zbyt szczegółowe ( aby nie stanowiły instruktażu nieprawidłowych zachowań ). 4 CHARAKTERYSTYKA GRUPY WIEKOWEJ Adresatem Szkolnego Programu Profilaktyki są uczniowie Gimnazjum nr 23 im. Marii i Georga Dietrichów w Olsztynie. Jest to grupa uczniów w przedziale lat. Pochodzą z różnych środowisk. Z reguły mają różny poziom wiedzy, wynikający z ukończenia różnych szkół. Młodzież może mieć problemy w komunikacji i trudności z wyrażaniem swojego zdania w nowym otoczeniu. Pojawiają się różnego rodzaju problemy edukacyjne, powodowane czynnikami ze strony rodziny, grupy rówieśniczej, szkoły. Niewątpliwie jest to trudny okres dla młodego człowieka. Nagromadzenie problemów związanych z rozwojem fizycznym i emocjonalnym oraz zmianą środowiska i otoczenia wywołuje u młodych ludzi poczucie obawy, lęku, czasem depresji. Nasila się również tendencja do uniezależnienia od rodziców, a także kryzys zaufania do nich. Przy podejmowaniu decyzji ważniejsi stają się rówieśnicy. Pojawia się bunt, lekceważenie autorytetów, ale także krytyczny obraz samego siebie. Młodzi ludzie szukając rozwiązania 6 S t r o n a

7 swoich problemów, posuwają się do tzw. zachowań ryzykownych. Motywy wszystkich zachowań ryzykownych są bardzo podobne: nabieranie śmiałości w kontaktach z ludźmi, ciekawość, nuda i monotonia, ucieczka od problemów życiowych i szkolnych, od samotności i lęków, chęć upodobnienia się do grupy rówieśniczej, próba zwrócenia na siebie uwagi, eksperymentowanie, ciekawość. 5 DIAGNOZA STANU WYJŚCIOWEGO Gimnazjum nr 23 im. Marii i Georga Dietrichów w Olsztynie nie jest szkołą rejonową, co powoduje dużą selekcję już na początkowym etapie, tworząc środowisko dobrej szkoły z wysokimi osiągnięciami. Uczniowie gimnazjum stanowią dosyć jednolitą grupę. Pochodzą z tzw. dobrych domów z dużymi ambicjami. W gimnazjum są cztery klas w jednym poziomie. Szkoła nie należy do szkół dużych, przez co uczniowie nie są anonimowi. Uczniowie to młodzież bardzo ambitna, o szerokich zainteresowaniach, laureaci konkursów przedmiotowych. Chętnie uczestniczą w zajęciach pozalekcyjnych o różnym charakterze, od naukowych, przez artystyczne i sportowe. Stosunkowo dużą grupę stanowią uczniowie z opiniami lub orzeczeniami PPP, dlatego też na terenie szkoły zapewniona jest pomoc psychologiczno-pedagogiczna oraz pomoc pedagoga specjalnego. Najczęściej pojawiające się problemy w szkole związane są z presją środowiska rodzinnego i rówieśniczego do bycia najlepszym, z czego wynikają kolejne trudności w funkcjonowaniu ucznia typu: zaburzenia jedzenia, stany depresyjne, sięganie po używki, absencja. 6 DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE REALIZOWANE PRZEZ SZKOŁĘ 1. Programy informacyjno- edukacyjne 2. Programy profilaktyczne 3. Godziny z wychowawcą i pedagogiem szkolnym 4. Apele i uroczystości szkolne 5. Zajęcia alternatywne 7 S t r o n a

8 6. Interwencje prowadzone w szkole i w poradniach 7. Współpraca między instytucjami ( szkołami, policją, sądem, strażą miejską, samorządem ) 8. Współpraca z rodzicami 7 ZASADY WSPÓŁPRACY Z RODZICAMI 1. Założenia współpracy szkoły z rodzicami: budować współpracę z rodzicami na pozytywnych doświadczeniach, dobrych emocjach, unikając wzbudzania ich poczucia winy, wstydu i poczucia bezradności, w rozwiązywaniu konfliktów stosować zasadę zamiany walki na współpracę, założyć, że za współpracę odpowiedzialni są zarówno rodzice i nauczyciele, przyjąć zasadę, że wysoka jakość współpracy z rodzicami, to jeden z ważniejszych aspektów zarządzania szkołą przez dyrektora. 2. Zasady organizowania pierwszych kontaktów rodziców ze szkołą: przykładać dużą wagę do organizowania pierwszych kontaktów rodziców ze szkołą, stosować przyjazną formę informowania o pierwszych spotkaniach z rodzicami, w organizacji pierwszych spotkań z rodzicami unikać chaosu, złej atmosfery, kolejek do nauczycieli, wychowawców, jak i monologów nauczycieli, podczas pierwszych spotkań wyposażyć rodziców w podstawowe dokumenty charakteryzujące szkołę: wizję szkoły, program wychowawczy, program profilaktyki, podczas spotkań przedstawić rodzicom ich podstawowe prawa i obowiązki, dać czas nauczycielom, aby byli dostępni dla rodziców, którzy przychodzą do szkoły. 3. Rozwijanie demokracji szkolnej: należy postrzegać rodziców jako integralną część społeczności szkolnej, uczniowie, nauczyciele i rodzice powinni mieć określone role i funkcje w społeczności szkolnej, 8 S t r o n a

9 we współpracy z rodzicami stosować demokratyczną metodę negocjowania, głosowania, uzgadniania poglądów. 4. Diagnoza problemów w szkole istotnych dla rodziców: prowadzić sondaże na temat istotnych dla rodziców problemów szkoły i jej ofert. 5. Edukacja rodziców: wzbogacać współpracę z rodzicami o oferty szkoleniowe. 6. Prowadzenie przez szkołę profesjonalnej działalności informacyjnej dotyczącej współpracy z rodzicami: zadbać o to, aby informacja dla rodzica miała charakter systemowy i dotyczyła zarówno zagadnień ogólnych (np. praw rodziców, praw uczniów) jak i spraw konkretnych interesujących tylko rodziców danej klasy, zapewnić systematyczność informowania rodziców, w działalności informacyjnej uwzględnić przekazywanie wiadomości, które mogą ułatwić angażowanie się rodziców w życie szkoły. 8 OBSZARY DZIAŁAŃ I ZADANIA DO REALIZACJI 1. OBSZAR DZIAŁAŃ: Działania zmierzające do rozbudzenia i rozwijania zainteresowań uczniów, pasji - właściwa organizacja czasu wolnego. poszerzenie i rozpowszechnienie działalności SU, MRM, Wolontariatu, poszerzenie i rozpowszechnienie działalności kół zainteresowań i innych zajęć pozalekcyjnych, budowanie tradycji szkoły. 2. OBSZAR DZIAŁAŃ: Działania zmierzające do promowania zdrowego stylu życia realizowanie zewnętrznych programów profilaktycznych, zapoznanie młodzieży z problemem anoreksji i bulimii, rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stresem, kształtowanie postaw zdrowego spędzania czasu wolnego i obcowania ze sportem. 9 S t r o n a

10 3. OBSZAR DZIAŁAŃ: Działania zmierzające do ograniczenia zachowań agresywnych i przemocy wśród młodzieży diagnoza dotycząca skali problemu, rozpowszechnienie miejsc, instytucji w których można uzyskać pomoc specjalistyczną, zapoznanie młodzieży z problemem agresji i przemocy, zwłaszcza psychicznej, zwiększenie umiejętności mediacyjnych i negocjacyjnych uczniów. 4. OBSZAR DZIAŁAŃ: Działania zmierzające do ukształtowania właściwych relacji interpersonalnych miedzy uczniami rozwój umiejętności społecznych w zakresie komunikacji interpersonalnej wśród młodzieży, integracja młodzieży w klasach, kształtowanie poczucia własnej wartości, asertywność - sztuka mówienia "nie", zwracanie większej uwagi na relacje między uczniami w grupie klasowej, analizowanie i rozwiązywanie problemów klasowych, pomoc uczniom mającym trudną sytuację rodzinną. 5. OBSZAR DZIAŁAŃ: Działania zmierzające do podniesienia frekwencji systematyczne informowanie rodziców o niepowodzeniach szkolnych oraz możliwościach uzyskania pomocy, podniesienie frekwencji uczniów, informowanie rodziców w razie sytuacji kryzysowych, poinformowanie uczniów o zasadach oceniania z każdego przedmiotu. 6. OBSZAR DZIAŁAŃ: Działania zmierzające zapobieganiu ryzyku wystąpienia uzależnień od środków psychoaktywnych w tym dopalaczy diagnoza dotycząca skali występowania problemu, zapoznanie uczniów z mechanizmem oraz konsekwencjami uzależnienia od narkotyków i picia alkoholu, 10 S t r o n a

11 poszerzenie wiedzy uczniów na temat konsekwencji i motywów sięgania przez młodzież po papierosy, poszerzenie wiedzy na temat skutków zażywania i uzależnienia od dopalaczy, poszerzenie wiedzy rodziców na temat uzależnień - pedagogizacja rodziców. 7. OBSZAR DZIAŁAŃ: Profilaktyka zaburzeń zachowania integracja zespołów klasowych, przedstawienie uczniom i rodzicom Statutu Szkoły, poinformowanie uczniów i rodziców o możliwości skorzystania z pomocy psychologiczno pedagogicznej, diagnozowanie uczniów z zaburzeniami zachowania. 8. OBSZAR DZIAŁAŃ: Działania zmierzające do zapewnienia uczniom bezpieczeństwa w szkole zapewnienie uczniom bezpieczeństwa podczas przerw, zapewnienie uczniom bezpieczeństwa w szkole podczas zajęć lekcyjnych i uroczystości szkolnych, zapoznanie uczniów z zasadami udzielania pierwszej pomocy, diagnoza poziomu bezpieczeństwa uczniów. 9. OBSZAR DZIAŁAŃ: Kształtowanie świadomości w zakresie praw ucznia i praw dziecka zapoznanie klas pierwszych i przypomnienie w pozostałych praw i obowiązków ucznia wynikających ze Statutu Szkoły, wybór Samorządu Klasowego, zapoznanie klas pierwszych i przypomnienie w pozostałych praw zawartych w Konwencji Praw Dziecka i Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka wdrażanie do odpowiedzialności i współdziałania w grupie, w klasie i szkole, kształtowanie właściwych zachowań i promowanie pozytywnych wartości, budzenie szacunku dla innych, tolerancji rasowej, wyznaniowej, kulturowej. 11 S t r o n a

12 9 WYKAZ PLACÓWEK, INSTYTUCJI, ORGANIZACJI WSPOMAGAJĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ PROFILAKTYCZNĄ SZKOŁY 1. Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna w Olsztynie. 2. Komenda Miejska Policji w Olsztynie. 3. Komenda Państwowej Straży Pożarnej w Olsztynie. 4. Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna nr 3 w Olsztynie. 5. Realizatorzy zewnętrznych programów profilaktycznych. 6. Stowarzyszenie Sportu Szkolnego Juvenia w Olsztynie. 7. Ośrodek Sportu i Rekreacji w Olsztynie. 12 S t r o n a