(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: (51) Int. Cl. B60H1/34 ( ) (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej Europejski Biuletyn Patentowy 2007/37 EP B1 (54) Tytuł wynalazku: Dysza, zwłaszcza do pojazdu mechanicznego (30) Pierwszeństwo: DE (43) Zgłoszenie ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy 2006/22 (45) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: Wiadomości Urzędu Patentowego 03/2008 (73) Uprawniony z patentu: Behr GmbH & Co. KG, Stuttgart, DE PL/EP T3 (72) Twórca (y) wynalazku: KLINGLER Dietrich, Heubach, DE VOIGT Klaus, Bietigheim-Bissingen, DE (74) Pełnomocnik: Przedsiębiorstwo Rzeczników Patentowych Patpol Sp. z o.o. rzecz. pat. Borowska-Kryśka Urszula Warszawa 130 skr. poczt. 37 Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).

2 V1556PL00/UK EP B1 Opis [0001] Wynalazek dotyczy dyszy, zwłaszcza do pojazdu mechanicznego, według części nieznamiennej zastrzeżenia 1, i układu wentylacyjnego. [0002] Z EP A2 jest znany wylot powietrza, zwłaszcza do klimatyzacji pojazdu, z ramą, licznymi płytkami, umieszczonymi odchylnie wokół pierwszej osi, i przynajmniej jednym elementem łączącym, z którym jest sprzężona każda z płytek, przy czym element łączący jest przestawny względem pierwszej osi między pozycją neutralną, w której płytki są równoległe do siebie, a pozycją komfortową, w której przynajmniej część płytek jest odchylna w kierunku przeciwnym do siebie. Wylot powietrza jest umieszczony przed kanałem powietrznym, z którego wychodzi strumień powietrza, którego kierunek można nastawiać za pomocą wylotu powietrza. Przy tym, strumień powietrza, można rozdzielić za pomocą płytek odchylonych przeciwnie do siebie, tak że wytwarza się rozchodzący się strumień powietrza, w którym panują mniejsze prędkości przepływu niż w strumieniu ze stałym przekrojem poprzecznym, tak że również przy wysokim natężeniu przepływu powietrza można zapobiegać, żeby wychodzący strumień powietrza z wysokimi prędkościami pojawiał się na pasażera pojazdu. [0003] Z WO 99/07569 jest ponadto znane urządzenie wentylacyjne, w którym od głównego strumienia powietrza są odgałęźne za pomocą zaworów klapowych w sposób regulowany, dwa lub więcej częściowych strumieni powietrza, które są ponownie doprowadzalne w obszarze otworu wypływowego do głównego strumienia powietrza, tak że częściowe strumienie powietrza w razie potrzeby kierują się na bok od głównego strumienia. W tym celu poszczególne tunele aerodynamiczne częściowych strumieni powietrza są prowadzone w łuku do głównego strumienia powietrza leżąc w płaszczyźnie normalnego kierunku przepływu głównego strumienia powietrza, tak że przy otwartym zaworze klapowym odpowiedni częściowy strumień powietrza doprowadza się pod kątem do głównego strumienia powietrza do niego, a od głównego strumienia powietrza kieruje się na bok częściowy strumień powietrza. [0004] DE A1 przedstawia urządzenie do oddziaływania na przepływ powietrza, zwłaszcza do zastosowania w tablicy rozdzielczej pojazdów. Wylot powietrza ma przy tym przestawne elementy do prowadzenia powietrza oraz wieloczęściowy króciec do przyłączania powietrza z przynajmniej jednym dodatkowym, działającym zasadniczo do dołu, urządzeniem do wyprowadzania powietrza. [0005] Takie urządzenia pozostawiają jednak życzenia, zwłaszcza pod względem nastawności. [0006] Zadaniem wynalazku jest oddanie do dyspozycji ulepszonej dyszy. [0007] Zadanie to jest rozwiązane przez dyszę o cechach zastrzeżenia 1. Korzystne postacie wykonania stanowią przedmiot zastrzeżeń zależnych. [0008] Według wynalazku jest przewidziana dysza, zwłaszcza do układu wentylacyjnego pojazdu mechanicznego, z przynajmniej jednym tunelem aerodynamicznym doprowadzającym powietrze, przy czym kierunek wypływu dyszy jest nastawny w odniesieniu do przynajmniej jednego częściowego tunelu aerodynamicznego, a przynajmniej jeden częściowy tunel aerodynamiczny jest wykonany sztywno, tzn. nie przestawny w swym kierunku wypływu. [0009] Nastawny częściowy tunel aerodynamiczny jest umieszczony w obrębie innego częściowego tunelu aerodynamicznego, przy czym wewnętrzny częściowy tunel aerodynamiczny ma zwłaszcza zasadniczo okrągły przekrój poprzeczny. Przy tym, przepływ powietrza jest skierowany w wewnętrznym częściowym

3 2 tunelu aerodynamicznym, podczas gdy korzystnie przepływ powietrza w zewnętrznym częściowym tunelu aerodynamicznym jest zaopatrzony w zawirowanie, dlatego zewnętrzny przepływ powietrza jest prowadzony zwłaszcza śrubowo wokół wewnętrznego częściowego tunelu aerodynamicznego. Ze względu na poddanie działaniu wirowemu, na wyjściu powstaje rozproszony przepływ powietrza, jaki jest pożądany w pozycji komfortowej. [0010] Korzystnie, dysza ma przynajmniej jeden, korzystnie dwa odchylne albo jeden skrętny odcinek. Pod pojęciem odchylania rozumie się niniejszym ruch rotacyjny wokół dokładnie jednej osi z jednym stopniem swobody, pod pojęciem przekręcania przemieszczenie przynajmniej dwóch kierunków rotacyjnych z różnymi osiami i licznymi stopniami swobody. Poprzez dwa odchylne odcinki, których osie odchyłu są umieszczone względem siebie prostopadle, można nastawić dowolne kierunki wypływu, tak samo jak przez pojedynczy, odpowiednio przekręcalny odcinek. Przy tym, odcinek lub odcinki tworzą nastawny częściowy lub część nastawnego częściowego tunelu aerodynamicznego. [0011] Korzystnie, w wykonaniu z dwoma odchylnymi odcinkami, obydwa odcinki są odchylne wokół pierwszej osi obrotu, a tylko jeden odcinek, zwłaszcza położony na wylocie powietrza, jest odchylny wokół drugiej osi obrotu. Ułatwia to uszczelnienie między obydwoma odcinkami. [0012] Dysza może być także wykonana wieloczęściowo, zwłaszcza dwuczęściowo przy czym obydwie części dyszy są wykonane odpowiadając sobie i mają każdorazowo nastawny częściowy tunel aerodynamiczny. Korzystnie, częściowe tunele aerodynamiczne są przy tym odchylne równolegle do siebie. [0013] Korzystnie, taką lub liczne takie dysze stosuje się w układzie wentylacyjnym, zwłaszcza do pojazdu mechanicznego, tak że oprócz pozycji komfortowej, dysza lub poszczególne dysze dają do dyspozycji skierowane ustawienie wąskostrumieniowe. Zwłaszcza, są możliwe także dowolne ustawienia pośrednie między ustawieniem komfortowym a ustawieniem wąskostrumieniowym i dowolne ustawienia skierowanego strumienia powietrza. [0014] Następnie wynalazek zostanie szczegółowo wyjaśniony na podstawie pięciu przykładów wykonania w odniesieniu do rysunku. Na rysunku przedstawiają: Fig. 1 widok dyszy według pierwszego przykładu wykonania, Fig.2 widok częściowego wycinka dyszy z fig.1, Fig.3 widok szczegółowy centralnego obszaru dyszy z fig.1, Fig.4 a-c widoki częściowych wycinków dyszy z fig.1 w różnych ustawieniach, Fig.5 widok dyszy według drugiego przykładu wykonania, Fig.6 widok częściowego wycinka dyszy z fig.5, Fig.7 widok szczegółowy centralnego obszaru dyszy z fig.5, Fig.8 a-c widoki częściowych wycinków dyszy z fig.5 w różnych ustawieniach, Fig.9 widok częściowego wycinka dyszy według trzeciego przykładu wykonania, Fig.10 widok częściowego wycinka dyszy według czwartego przykładu wykonania, Fig.11 a-b widoki dyszy z fig.10, a Fig.12 widok częściowego wycinka dyszy według piątego przykładu wykonania. [0015] Figury 1 do 4c przedstawiają nastawną dyszę 1 według pierwszego przykładu wykonania, stosowaną w wylocie powietrza układu wentylacyjnego pojazdu mechanicznego. Przy tym, na końcu dyszy 1 jest umieszczona siatka (nie przedstawiona), która między innymi ochrania dyszę 1. [0016] Do dyszy 1 doprowadza się tunelem aerodynamicznym 2 termostatowane powietrze z urządzenia klimatyzującego (nie przedstawiono). Ten tunel aerodynamiczny 2 dzieli się w obszarze wlotowym 3 dyszy 1

4 3 na dwa częściowe tunele aerodynamiczne, mianowicie zewnętrzny częściowy tunel aerodynamiczny 4 i wewnętrzny częściowy tunel aerodynamiczny 5. Przy tym, do zewnętrznego częściowego tunelu aerodynamicznego 4 wprowadza się wir przez odpowiednią zmianę kierunku w przebiegu strumienia, tak że przez ten zewnętrzny częściowy tunel aerodynamiczny 4 doprowadza się do wnętrza pojazdu powietrze z rozproszonym przebiegiem strumienia. Wewnętrzny częściowy tunel aerodynamiczny 5 jest natomiast wykonany możliwie prosto, tak że przez ten częściowy tunel aerodynamiczny 5 doprowadza się do wnętrza pojazdu powietrze ze stosunkowo równomiernym strumieniem, bez zawirowań. [0017] Zewnętrzny częściowy tunel aerodynamiczny 4 służy zwłaszcza do doprowadzania powietrza w pozycji komfortowej (strumień rozproszony) wylotu powietrza i jest wykonany sztywno, podczas gdy wewnętrzny częściowy tunel aerodynamiczny 5 służy do doprowadzania powietrza w pozycji wąskostrumieniowej (strumień skierowany) wylotu powietrza. Możliwe są dowolne ustawienia mieszane. Rozdzielenie strumienia powietrza doprowadzanego kanałem aerodynamicznym 2 na obydwa częściowe tunele aerodynamiczne 4 i 5 następuje za pomocą bliżej nie przedstawionego urządzenia dozującego. [0018] Dla nastawności skierowanego strumienia powietrza, wewnętrzny częściowy tunel aerodynamiczny 5 jest wykonany przegubowo. W tym celu, według pierwszego przykładu wykonania, są przewidziane dwa sąsiadujące i zasadniczo mające postać wydrążonego cylindra odcinki 6 i 7, które są odchylne każdorazowo wokół jednej osi 6a względnie 7a, umieszczonej poprzecznie do kierunku wzdłużnego dyszy 1, przy czym osie 6a i 7a są skierowane prostopadle do siebie (patrz fig.3). Przy tym odcinek 6, przepływany najpierw, patrząc w kierunku przepływu powietrza, jest określany jako pierwszy odcinek 6, przepływany następnie odcinek 7, jako drugi odcinek 7. Obydwa odcinki 6 i 7 odchyla się wokół osi 6a, wokół osi 7a odchyla się jednak tylko przedni odcinek 7, tak że wewnętrzny częściowy tunel aerodynamiczny 5 można tak odchylać w zewnętrznym częściowym tunelu aerodynamicznym 4, że jest nastawny skierowany strumień powietrza w ich kierunku wypływu. [0019] Dla obrotu obydwu odcinków 6 i 7 wokół osi 6a jest przewidziany odpowiednio wykonany wał napędowy 6b, trwale połączony na jednym albo obydwu końcach z dźwignią 6c, przetwarzającą ruch dosuwu w odpowiednie odchylanie obydwu docinków 6 i 7. [0020] W celu odchylania drugiego odcinka 7 względem pierwszego odcinka 6 jest przewidziany wał napędowy 7b, również trwale połączony z dźwignią 7c, przetwarzającą ruch dosuwu w odpowiednie odchylanie wału napędowego 7b. Na wale napędowym 7b jest trwale osadzone ramię widlaste 7d (patrz na przykład fig.1), które w swych widełkach przyjmuje obrotowo i przesuwnie wzdłużnie w osi poprzecznej 7e przewidzianej w drugim odcinku 7. Drugi odcinek 7 jest w swej osi 7a ułożyskowany na pierwszym odcinku 6, przy czym na drugim odcinku 7 są przewidziane na zewnątrz dwa czopy umieszczone w osi 7a, które są wetknięte w odpowiednie otwory przewidziane w pierwszym odcinku 6, służące jako łożysko (patrz fig.3). Jeśli wał napędowy 7b na fig.3 przykładowo przekręci się w kierunku ruchu wskazówek zegara, wówczas ramię widlaste 7c, odpowiednio przekręca się i bierze ze sobą oś poprzeczną 7e. W wyniku tego następuje odchylenie drugiego odcinka w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. [0021] Fig.4a przedstawia pozycję, w której kierunek wypływu wskazuje do dołu na prawo, fig.4b przedstawia pozycję, w której kierunek wypływu wskazuje do środka na prawo, a fig.4c przedstawia pozycję, w której kierunek wypływu wskazuje do góry na lewo, jak uwidoczniono strzałkami. Ponieważ są tu przedstawione tylko ustawienia wąskostrumieniowe dyszy 1, można pominąć strumień powietrza wychodzący przez zewnętrzny częściowy tunel aerodynamiczny 4. W przypadku pozycji pośrednich między

5 4 nastawieniem wąskostrumieniowym i ustawieniem komfortowym, oprócz skierowanego strumienia powietrza przez dyszę pierścieniową dodatkowo wychodzi rozproszony strumień powietrza. [0022] Figury 5 do 8d przedstawiają dyszę 101 według drugiego przykładu wykonania, przy czym w następującym opisie dla jednakowych lub odpowiadających sobie elementów stosuje się oznaczniki wyższe o 100. [0023] Dysza 101 jest wykonana dwuczęściowo, przy czym funkcja jest zasadniczo jednakowa, jak funkcja dyszy 1 pierwszego przykładu wykonania, jednak przy uruchamianiu, tzn. zmianie ustawienia kierunku strumienia wąskostrumieniowego, odchyla się odpowiednie odcinki 106 względnie 107 w postaci wydrążonego cylindra wokół danych osi 106a względnie 107a, tak że stale wychodzą dwa równolegle skierowane strumienie powietrza. Osie 106a obydwu umieszczonych obok siebie odcinków 106 dyszy 101 leżą w przedłużeniu od siebie, obydwie osie 107a odcinków 107 są równoległe do siebie, jednak umieszczone w odstępie od siebie. [0024] Odchylenie obydwu odcinków 106 i 107 wokół osi 106 odbywa się odpowiednio do pierwszego przykładu wykonania za pomocą wału napędowego 106b. Dla odchylenia drugiego odcinka 107 względem pierwszego odcinka 106 jest przewidziany wał napędowy 107b umieszczony między obydwiema częściami dyszy, trwale połączony z kulisą prowadnicy ślizgowej 107f, przy czym na drążku łączącym 107g jest umieszczony kamień ślizgowy prowadnicy ślizgowej 107f wykonany jako czop. Drążek łączący 107g jest ze swej strony połączony z czopami 107h, jakie są przewidziane na drugich odcinkach 107, które zasadniczo mają funkcję osi poprzecznej 7e pierwszego przykładu wykonania. Drugi odcinek 107 jest w swej osi 107a ułożyskowany na pierwszym odcinku 106, w celu czego na drugim odcinku 107, na zewnątrz są przewidziane dwa czopy umieszczone w osi 107a, wetknięte w odpowiednie otwory, przewidziane w pierwszym odcinku 106, służące jako łożysko (patrz fig.7). Jeśli wał napędowy 107b na fig.7 przekręci się przykładowo w kierunku ruchu wskazówek zegara, to drążek łączący 107g poruszy się na lewo, po czym drugi odcinek 107 obróci się również w kierunku ruchu wskazówek zegara wokół osi 107a. [0025] Fig. 8a przedstawiała ustawienie dyszy 101 na prawo, fig.8b na lewo, fig.8c do góry, a fig. 8d do dołu. [0026] Fig.9 przedstawia przekrój przez dyszę 201 według trzeciego przykładu wykonania, mającą jedynie jeden odchylny odcinek 206, który jest odchylny wokół osi 206a. [0027] Do dyszy 1 doprowadza się tunelem aerodynamicznym (nie przedstawiono) termostatowane powietrze urządzenia klimatyzacyjnego. Ten tunel aerodynamiczny jest podzielony w obszarze wlotowym 203 dyszy 201 na dwa częściowe tunele aerodynamiczne, mianowicie zewnętrzny częściowy tunel aerodynamiczny 204 i wewnętrzny częściowy tunel aerodynamiczny 205. Przy tym, do zewnętrznego częściowego tunelu aerodynamicznego 204 wprowadza się wir przez odpowiednią zmianę kierunku przebiegu strumienia, tak że przez ten zewnętrzny częściowy tunel aerodynamiczny 204 do wnętrza pojazdu silnikowego doprowadza się powietrze z rozproszonym przebiegiem strumienia. Wewnętrzny częściowy tunel aerodynamiczny jest natomiast wykonany możliwie prosto, tak że przez ten częściowy tunel aerodynamiczny 205 do wnętrza pojazdu mechanicznego doprowadza się powietrze ze stosunkowo równomiernym, pozbawionym zawirowań strumieniem. Funkcja dyszy 201 odpowiada zasadniczo funkcji z pierwszego przykładu wykonania, przy czym jednak odchodzi druga możliwość zmiany kierunku, tak że strumień wąskostrumieniowy jest nastawny jedynie w jednej płaszczyźnie. [0028] Figury 10, 11a i 11b przedstawiają jako czwarty przykład wykonania, odnośny wariant, zgodnie z którym w przypadku dyszy 301, do odchylnego odcinka 306 dostaje się tylko część strumienia powietrza przepływającego przez wewnętrzny częściowy tunel aerodynamiczny 305, co jest korzystne w odniesieniu

6 5 do budowy i uszczelnienia. Ponadto odcinek 306 wystaje poza zewnętrzny częściowy tunel aerodynamiczny 304, do którego doprowadzono także część powietrza, które przepływało przez wewnętrzny częściowy tunel aerodynamiczny 305, jednak nie dostało się do odcinka 306. Zwłaszcza z fig.11b jest widoczny przebieg zewnętrznego częściowego tunelu aerodynamicznego 304, który okręca się wokół wewnętrznego częściowego tunelu aerodynamicznego 305. [0029] Fig.12 przedstawia dyszę 401, odpowiadającą zasadniczo dyszy z czwartego przykładu wykonania, jednak swobodnie ustawialną ze względu na przegub kulowy 406d i odpowiednie przeprowadzenie w ściance, tak że jest możliwe ustawienie kierunku strumienia wąskostrumieniowego do góry, do dołu, na prawo i lewo oraz w dowolnych kierunkach pośrednich za pomocą jedynie jednego przekręcalnego odcinka 406. Nie występuje natomiast kierowanie na bok rozproszonego strumienia. Lista oznaczników [0030] 1,101,201,301,401 dysza 2 tunel aerodynamiczny 3 obszar wlotowy 4,204,304 zewnętrzny częściowy tunel aerodynamiczny 5,205,305 wewnętrzny częściowy tunel aerodynamiczny 6,106,206,306,406 pierwszy odcinek 6a,106a,206a oś 6b,106b wał napędowy 6c dźwignia 7,107 drugi odcinek 7a,107a oś 7b,107b wał napędowy 7c dźwignia 7d ramię 7e oś poprzeczna 107f prowadnica ślizgowa 107g drążek łączący 107h czop 406d przegub kulowy Zastrzeżenia patentowe 1. Dysza, zwłaszcza do układu wentylacyjnego pojazdu mechanicznego, z przynajmniej jednym tunelem aerodynamicznym doprowadzającym powietrze, przy czym tunel aerodynamiczny w dyszy jest podzielony na przynajmniej dwa częściowe tunele aerodynamiczne (4,5; 204;205;304;305), z których przynajmniej jeden częściowy tunel aerodynamiczny (5;205;305) jest nastawny w swym kierunku wypływu, a przynajmniej jeden częściowy tunel aerodynamiczny (4;204;304) jest wykonany sztywno,

7 6 znamienny tym, że nastawny częściowy lub jeden z nastawnych częściowych tuneli aerodynamicznych (5;205;305) jest umieszczony w obrębie innego częściowego tunelu aerodynamicznego (4;204;304.) 2. Dysza według jednego z poprzednich zastrzeżeń, znamienna tym, że w nastawnym częściowym tunelu aerodynamicznym (5;205;305) przeważa przepływ skierowany. 3. Dysza według jednego z poprzednich zastrzeżeń, znamienna tym, że w innym, nie nastawnym częściowym tunelu aerodynamicznym (4;204;304) przeważa przepływ poddany działaniu wirowemu. 4. Dysza według jednego z poprzednich zastrzeżeń, znamienna tym, że dysza (1; 101; 201; 301; 401) ma odchylne albo przekręcalne odcinki (6, 7; 106, 107; 206; 306; 406). 5. Dysza według zastrzeżenia 4, znamienna tym, że odchylny lub odchylne odcinki (6, 7; 106, 107; 206; 306; 406) tworzą nastawny częściowy lub część nastawnego częściowego tunelu aerodynamicznego (5;205;305). 6. Dysza według zastrzeżenia 5, znamienna tym, że osie obrotu (6a, 7a; 106a, 107a) są umieszczone względem siebie pod kątem prostym. 7. Dysza według zastrzeżenia 5 albo 6, znamienna tym, że wokół osi obrotu (6a, 106a) są odchylne dwa odcinki (6, 7; 106; 107), a wokół innej osi obrotu (7a, 107a) jest odchylny odcinek (7; 107). 8. Dysza według jednego z poprzednich zastrzeżeń, znamienna tym, że dysza (101) jest wykonana dwuczęściowo, przy czym obydwie części dyszy są wykonane odpowiadając sobie i mają każdorazowo nastawny częściowy tunel aerodynamiczny (105). 9. Dysza według zastrzeżenia 8, znamienna tym, że częściowe tunele aerodynamiczne (105) są odchylne równolegle do siebie. 10. Dysza według jednego z poprzednich zastrzeżeń, znamienna tym, że nastawny częściowy tunel aerodynamiczny (5; 205;305) ma zasadniczo okrągły przekrój poprzeczny. 11. Układ wentylacyjny, zwłaszcza do pojazdu mechanicznego, znamienny przynajmniej jedną dyszą (1; 101; 201; 301; 401) według jednego z zastrzeżeń 1 do 10.

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17