Uczeń: definiuje pojęcia: ciało, substancja, wielkość fizyczna, zjawisko

Transkrypt

1 Roczny pln dydktyczny przdmiotu fizyk w zkrsi podstwowym dl I klsy licum ogólnoksztłcącgo i tchnikum, uwzględnijący ksztłcon i trści podstwy progrmowj Tmt (rozuminy jko lkcj) Liczb godzi n Trści podstwy progrmo wj 1. Widomości wstępn 1.1. Podstwow 1 I.15, I.16, pojęci i I.17 przdmiot bdń fizyki 1.2. Wilkości fizyczn i jdnostki ich Cl ogóln usystmtyzow ni podstwowych pojęć obcnych w nuc poznni podstwowj mtody nukowj rozwijni obsrwowni i opisywni zjwisk i wilkości 1 I.1, I.2, I.5 usystmtyzow ni podstwowych pojęć Cl szczgółow Uczń: dfiniuj pojęci: ciło, substncj, wilkość fizyczn, zjwisko fizyczn dfiniuj pojęci: dfinicj, tori, hipotz, prwo, zsd wyjśni, czym jst dfinicj zjwisk fizyczngo wyjśni, czym jst prwo fizyczn opisuj i wyjśni złożni mtody nukowj Glilusz dostrzg i opisuj zjwisk fizyczn w otczjącym świci i życiu codzinnym przdstwi włsnymi słowmi główn tzy tkstu formułuj wnioski z trści tkstu populrnonukowgo wyjśni różnicę między wilkością podstwową wilkością pochodną wyjśni różnicę między Ksztłcon Uczń potrfi: dfiniowć pojęci: ciło, substncj, wilkość fizyczn, zjwisko fizyczn dfiniowć pojęci: dfinicj, tori, hipotz, prwo, zsd wyjśnić, czym jst dfinicj zjwisk fizyczngo wyjśnić, czym jst prwo fizyczn opisywć złożni mtody nukowj Glilusz dostrzgć zjwisk fizyczn w otczjącym świci i życiu codzinnym opisywć obsrwown zjwisk i wilkości fizyczn przdstwić włsnymi słowmi główn tzy tkstu populrnonukowgo wyjśnić różnicę między wilkością podstwową wilkością pochodną wyjśnić różnicę między Propozycj mtod nuczni wykłd dyskusj ćwiczni z tkstm wykłd prc z tkstm prc z krtą Propozycj środków dydktycznych tblic tblic intrktywn tblic krt wybrnych Uwgi 1

2 opisujących wilkości fizyczn poznni pojęć wilkości sklrnj i wktorowj poznni podstwowych jdnostk ukłdu SI orz jdnostk pochodnych rozwijni prwidłowgo posługiwni się jdnostkmi fizycznymi rozwijni prwidłowgo zpisywni wilkości wilkością wktorową i wilkością sklrną stosuj odpowidni oznczni grficzn do opisu wilkości wktorowych wymini cchy wktor: wrtość, kirunk, zwrot i punkt przyłożni podj przykłdy wilkości sklrnych i wktorowych wymini jdnostki podstwow ukłdu SI wyjśni, czym są jdnostki pochodn; podj przykłdy jdnostk pochodnych przdstwi jdnostki pochodn z pomocą jdnostk podstwowych n podstwi wzoru opisującgo wilkość fizyczną zmini jdnostki wilokrotn i podwilokrotn n jdnostki główn posługuj się notcją wykłdniczą do zpisu jdnostk wilo- i podwilkrotnych sprwdz poprwność wyprowdzongo wzoru z pomocą rchunku jdnostk podj przykłdy wilkością wktorową wilkością sklrną; stosowć odpowidni oznczni grficzn do opisu wilkości wktorowych wyminić cchy wktor: wrtość, kirunk, zwrot i punkt przyłożni wyminić jdnostki podstwow ukłdu SI wyjśnić, czym są jdnostki pochodn; podć przykłdy jdnostk pochodnych przdstwić jdnostki pochodn z pomocą jdnostk podstwowych n podstwi wzoru opisującgo wilkość fizyczną zminić jdnostki wilokrotn i podwilokrotn n jdnostki główn posługiwć się notcją wykłdniczą do zpisu jdnostk wilo- i podwilkrotnych posługiwć się krtą wybrnych wzorów i stłych orz tblicmi wybrnych wzorów i stłych ćwiczni obliczniow wzorów i stłych tblic fizykochmiczn zbiór zdń 2

3 1.3. Pomiry i ich dokłdność 1 I.3, I.4, I.10, I.11, I.12, I.13, I.14 przypomnini pojęć doświdczni i pomiru rozwijni korzystni z przyrządów pomirowych poznni pojęć dokłdności pomiru i nipwności pomirowj rozwijni obliczni nipwności pomirowych rozwijni prwidłowgo zpisu wyników pomirów usystmtyzow ni zsd bzpiczństw podczs wykonywni doświdczń jdnostk historycznych posługuj się krtą wybrnych wzorów i stłych orz tblicmi wyjśni, czym jst doświdczni i pomir przprowdz prost pomiry i doświdczni korzyst z przyrządów pomirowych; odczytuj prmtry przyrządów pomirowych dfiniuj nipwność pomirową i dokłdność pomiru podj sposoby rdukcji nipwności pomirowj oblicz podstwow nipwności pomirow okrśl nipwności systmtyczn dl różnych przyrządów pomirowych zpisuj wyniki pomirów z uwzględninim nipwności pomirowj dfiniuj nipwność bzwzględną i względną pomiru oblicz nipwność względną pomiru; ocni pomir n podstwi nipwności względnj szcuj wyniki pomirów, ocni wyjśnić, czym jst doświdczni i pomir przprowdzć prost pomiry i doświdczni korzystć z przyrządów pomirowych; odczytywć prmtry przyrządów pomirowych dfiniowć nipwność pomirową i dokłdność pomiru podć sposoby rdukcji nipwności pomirowj obliczć podstwow nipwności pomirow okrślć nipwności systmtyczn dl różnych przyrządów pomirowych zpisywć wyniki pomirów uwzględninim nipwności pomirowj dfiniowć nipwność bzwzględną i względną pomiru obliczć nipwność względną pomiru szcowć wyniki pomirów i przprowdzć prwidłow obliczni z dyskusj prc z tkstm prc w grupch prc w ćwiczni obliczniow tblic podstwow przyrządy pomirow krt wybrnych wzorów i stłych 3

4 1.4. Grficzn nliz dnych 1 I.4, I.6, I.7, I.8, I.9 rozwijni rozpoznwni i odczytywni informcji zwrtych w wykrsch zlżności ksztłtowni prwidłowgo przdstwini zlżności n wykrsch rozwijni rozpoznwni wilkości wprost proporcjonlny ch rozwijni ocny prmtrów proporcjonlno pomir n podstwi zgodności z wilkościmi szcunkowymi przdstwi wyniki pomiru n wykrsi wykrśl linię njlpszgo dopsowni przstrzg zsd bzpiczństw podczs wykonywni doświdczń sporządz wykrsy zlżności pomiędzy wilkościmi fizycznymi n podstwi wzoru ozncz odpowidnio osi ukłdu współrzędnych w clu optymlngo przdstwini zdnj zlżności n wykrsi odczytuj z wykrsu wrtości wilkości bzpośrdnio i pośrdnio jko pol pod wykrsm n podstwi wykrsu okrśl wzjmn rlcj wilkości rozpoznj wilkości rosnąc i mljąc orz wprost proporcjonln dopsowuj prostą do dnych przdstwionych n wykrsi podj i wyjśni znczni prmtrów prostj dopsownj do przdstwić wyniki pomiru n wykrsi przstrzgć zsd bzpiczństw podczs wykonywni doświdczń sporządzć wykrsy zlżności między wilkościmi fizycznymi n podstwi wzoru; w tym clu oznczyć odpowidnio osi ukłdu współrzędnych odczytywć z wykrsu wrtości wilkości przy dnych złożnich (bzpośrdnio i jko pol powirzchni pod wykrsm) n podstwi wykrsu okrślć wzjmn rlcj wilkości rozpoznwć wilkości rosnąc i mljąc orz wprost proporcjonln dopsowć prostą do dnych przdstwionych n wykrsi; podwć i wyjśnić znczni prmtrów tj prostj ćwiczni w odczytywniu informcji zwrtych n wykrsch prc w grupch ćwiczni obliczniow dyskusj prc z tkstm krty z dnymi fizycznymi (wynikmi pomirów) krty z wykrsmi tblic tblic intrktywn 4

5 ści prostj n podstwi dostępnych dnych Sprwdzin 1 I zbrni i ugruntowni widomości 2. Kinmtyk 2.1. Pojęci ruchu 1 II.1, II.2 przypomnini podstwowych pojęć kinmtyki usystmtyzow ni pojęci i rodzjów ruchu ksztłtowni świdomości względności ruchu rozwijni korzystni z pojęć i wilkości związnych z ruchm rozwijni obliczni prmtrów ruchu w sytucjch dnych przdstwionych n wykrsi prostj wykorzystuj przntuj widomości i zdobyt dfiniuj ruchu i jgo prmtry: czs ruchu, tor, drogę, przmiszczni dfiniuj pojęci ukłdu odnisini i wktor położni wyjśni, n czym polg względność ruchu rozpoznj drogę, tor i przmiszczni w przykłdowych sytucjch podj podził ruchu z względu n tor dfiniuj prędkość śrdnią i szybkość rozróżni prędkość i szybkość w przykłdowych sytucjch oblicz wrtość prędkości śrdnij i szybkości dfiniuj prędkość przntowć i wykorzystywć zdobyt widomości dfiniowć ruch i jgo prmtry: czs ruchu, tor, drogę, przmiszczni dfiniowć pojęci ukłdu odnisini wyjśnić, n czym polg względność ruchu rozpoznwć drogę, tor i przmiszczni w przykłdowych sytucjch dzilić ruch z względu n tor dfiniowć prędkość śrdnią orz szybkość obliczć wrtość prędkości śrdnij i szybkości dfiniowć prędkość chwilową, przyrost prędkości orz przyspiszni dzilić ruch z względu n szybkość zdni problmow wykłd ćwiczni grficzn ćwiczni obliczniow zdni problmow dyskusj tblic krt wybrnych wzorów i stłych krty z zdnimi tblic tblic intrktywn krty z zdnimi ćwiczniow ymi zbiór zdń 5

6 2.2. Ruch prostoliniowy jdnostjny 1 II.3, I.3, I.4, I.5, I.6, I.7, I.8, I.9, I.10, I.11 usystmtyzow ni pojęć związnych z ruchm jdnostjnym rozwijni opisywni ruchu prostoliniowg o jdnostjngo chwilową, przyrost prędkości orz przyspiszni podj podził ruchu z względu n szybkość oblicz drogę i przmiszczni podj przykłdy ruchu i spoczynku oblicz wrtość przyspiszni w ruchu jdnostjni zminnym ozncz wktor prędkości jko styczny do toru ruchu dfiniuj ruch prostoliniowy jdnostjny wyjśni tożsmość prędkości śrdnij i chwilowj orz szybkości w ruchu jdnostjnym oblicz prędkość w ruchu jdnostjnym oblicz drogę przbytą w ruchu jdnostjnym w dowolnym przdzil czsu przdstwi n wykrsi zlżności drogi od czsu orz prędkości od czsu w ruchu jdnostjnym odczytuj wrtość szybkości z wykrsu zlżności prędkości od posługiwć się pojęcimi przmiszczni, prędkości i przyspiszni jko wilkościmi wktorowymi, okrślć ich kirunk i zwrot dfiniowć ruch prostoliniowy jdnostjny wyjśnić tożsmość prędkości śrdnij i chwilowj orz szybkości w ruchu jdnostjnym obliczć prędkość w ruchu jdnostjnym obliczć drogę w ruchu jdnostjnym przdstwić n wykrsi zlżności drogi od czsu orz prędkości od czsu w ruchu jdnostjnym odczytywć wrtość prędkości i drogi z wykrsu zlżności prędkości od czsu w ruchu wykłd doświdcz ni ćwiczni obliczniow ćwiczni grficzn zdni problmow tblic tblic intrktywn zbiór zdń krty z zdnimi tor powitrzny rurk z wodą mtronom mirk stopr 6

7 2.3. Ruch prostoliniowy jdnostjni przyspiszony 1 II.3, I.3, I.4, I.5, I.6, I.7, I.8, I.9, I.10, I.11 usystmtyzow ni pojęć związnych z ruchm jdnostjni przyspiszonym rozwijni opisywni ruchu czsu w ruchu jdnostjnym n podstwi wykrsów zlżności drogi od czsu w ruchu jdnostjnym okrśl, któr ciło porusz się z większą prędkością odczytuj wrtość drogi z wykrsu zlżności prędkości od czsu w ruchu jdnostjnym przdstwi ruch prostoliniowy jdnostjny grficzni z pomocą współrzędnych położni i czsu oblicz prędkość n podstwi grficzngo przdstwini ruchu prostoliniowgo jdnostjngo stosuj opis ruchu z pomocą współrzędnych do rozwiązywni zdń dfiniuj ruch prostoliniowy jdnostjni przyspiszony podj przykłdy ruchu prostoliniowgo jdnostjni przyspiszongo oblicz wrtość przyspiszni w ruchu jdnostjni jdnostjnym okrślć n podstwi wykrsów zlżności drogi od czsu w ruchu jdnostjnym, któr ciło porusz się z większą prędkością przdstwić ruch prostoliniowy jdnostjny grficzni z pomocą współrzędnych położni i czsu obliczć prędkość n podstwi grficzngo przdstwini ruchu prostoliniowgo jdnostjngo stosowć opis ruchu z pomocą współrzędnych do rozwiązywni zdń dfiniowć ruch prostoliniowy jdnostjni przyspiszony podwć przykłdy ruchu prostoliniowgo jdnostjni przyspiszongo obliczć przyspiszni w ruchu jdnostjni wykłd doświdcz ni ćwiczni obliczniow zdni problmow dyskusj tblic tblic intrktywn zbiór zdń tor powitrzny lub rynink i kulk 7

8 prostoliniowg o jdnostjni przyspiszong o przyspiszonym oblicz prędkość chwilową w dnym momnci czsu w ruch jdnostjni przyspiszonym oblicz prędkość śrdnią w zdnym przdzil czs w ruchu jdnostjni przyspiszonym krśli zlżność drogi od czsu w ruchu jdnostjni przyspiszonym odczytuj wrtość prędkości chwilowj w zdnym momnci czsu i drogi przbytj w zdnym przdzil czsu n podstwi wykrsu zlżności prędkości od czsu w ruchu jdnostjni przyspiszonym n podstwi wykrsów zlżności prędkości od czsu w ruchu jdnostjni przyspiszonym okrśl, któr ciło porusz się z większym przyspisznim oblicz cłkowitą drogę przbytą w ruchu przyspiszonym obliczć prędkość chwilową w dnym momnci czsu w ruchu jdnostjni przyspiszonym obliczć prędkość śrdnią w zdnym przdzil czsu w ruchu jdnostjni przyspiszonym odczytywć wrtość prędkości chwilowj i drogi n podstwi wykrsu zlżności prędkości od czsu w ruchu jdnostjni przyspiszonym okrślć n podstwi wykrsów zlżności prędkości od czsu w ruchu jdnostjni przyspiszonym, któr ciło porusz się z większym przyspisznim obliczć cłkowitą drogę przbytą w ruchu jdnostjni przyspiszonym 8

9 2.4. Ruch prostoliniowy jdnostjni opóźniony 1 II.3, I.3, I.4, I.5, I.6, I.7, I.8, I.9 poznni zjwisk ruchu prostoliniowg o jdnostjni opóźniongo rozwijni opisywni ruchu prostoliniowg o jdnostjni opóźniongo jdnostjni przyspiszonym i drogę przbytą w zdnym przdzil czsu n podstwi wykrsu zlżności przyspiszni od czsu w ruchu jdnostjni przyspiszonym oblicz przyrost prędkości dfiniuj pojęci opóźnini jko przyspiszni o ujmnj wrtości orz jko przyspiszni o zwroci przciwnym do zwrotu prędkości podj przykłdy ruchu prostoliniowgo jdnostjni opóźniongo oblicz wrtość opóźnini w ruchu jdnostjni opóźnionym oblicz prędkość chwilową w dnym momnci czsu w ruch jdnostjni opóźnionym odczytuj wrtość prędkości chwilowj w zdnym momnci czsu i drogi przbytj w zdnym przdzil czsu n podstwi wykrsu zlżności prędkości od czsu w dfiniowć pojęci opóźnini jko przyspiszni o ujmnj wrtości lub jko przyspiszni o zwroci przciwnym do zwrotu prędkości podć przykłdy ruchu prostoliniowgo jdnostjni opóźniongo obliczć opóźnini w ruchu jdnostjni opóźnionym obliczć prędkość chwilową w dnym momnci czsu w ruchu jdnostjni opóźnionym odczytywć wrtość prędkości chwilowj i drogi n podstwi wykrsu zlżności prędkości od czsu w ruchu jdnostjni opóźnionym wykłd dyskusj ćwiczni grficzn zdni problmow tblic tblic intrktywn krty z zdnimi zbiór zdń 9

10 2.5. Ruch jdnostjny po 1 II.4, I.3, I.4, I.5, I.6, I.7 poznni wilkości ruchu jdnostjni opóźnionym n podstwi wykrsów zlżności szybkości od czsu w ruchu jdnostjni opóźnionym okrśl, któr ciło porusz się z większym opóźninim oblicz cłkowitą drogę i prędkość śrdnią w ruchu jdnostjni opóźnionym oblicz prędkość początkową, końcową, drogę i czs ruchu w ruchu jdnostjni opóźnionym n podstwi wykrsu zlżności przyspiszni od czsu w ruchu jdnostjni opóźnionym oblicz przyrost prędkości opisuj ruch będący złożnim ruchów jdnostjngo, jdnostjni przyspiszongo i jdnostjni opóźniongo podj przykłdy ruchu prostoliniowgo nijdnostjni przyspiszongo dfiniuj ruch okrsowy dfiniuj ruch obliczć cłkowitą drogę przbytą w ruchu jdnostjni opóźnionym podwć przykłdy ruchu nijdnostjni przyspiszongo nlizowć ruch prostoliniowy nijdnostjni zminny będący złożnim ruchów jdnostjngo, jdnostjni przyspiszongo i jdnostjni opóźniongo dfiniowć ruch okrsowy wykłd prc z tblic 10

11 okręgu służących do opisu ruchu po okręgu rozwijni opisywni ruchu po okręgu Sprwdzin 1 II.1 4 zbrni i ugruntowni widomości jdnostjny po okręgu opisuj ruch po okręgu jko ruch krzywoliniowy i ruch okrsowy dfiniuj pojęci częstotliwości, okrsu i drogi w ruchu okrsowym, podj ich jdnostki podj zlżności pomiędzy częstotliwością i okrsm w ruchu jdnostjnym po okręgu oblicz drogę w ruchu jdnostjnym po okręgu dfiniuj prędkość liniową w ruchu po okręgu dfiniuj przyspiszni dośrodkow w ruchu po okręgu wyjśni znczni przyspiszni dośrodkowgo w ruchu jdnostjnym po okręgu oblicz wrtości prędkości liniowj okrsu i częstotliwości w ruchu jdnostjnym po okręgu oblicz przyspiszni dośrodkow w ruchu jdnostjnym po zdnym okręgu wykorzystuj i przntuj zdobyt widomości dfiniowć ruch jdnostjny po okręgu opisywć ruch jdnostjny po okręgu jko ruch krzywoliniowy i ruch okrsowy dfiniowć pojęci częstotliwości, okrsu, prędkości liniowj i drogi w ruchu jdnostjnym po okręgu, podwć ich jdnostki podwć zlżności między częstotliwością okrsm w ruchu jdnostjnym po okręgu obliczć drogę w ruchu jdnostjnym po okręgu obliczć wrtości prędkości liniowj i kątowj, okrsu i częstotliwości w ruchu jdnostjnym po okręgu dfiniowć przyspiszni dośrodkow w ruchu jdnostjnym po okręgu i wyjśnić jgo znczni obliczć przyspiszni dośrodkow w ruchu jdnostjnym okręgu przntowć i wykorzystywć zdobyt widomości tkstm pokz dyskusj ćwiczni obliczniow zdni problmow zdni problmow tblic intrktywn multimdil n przntcj kirunku wktor prędkości w ruchu jdnostjny m po okręgu zbiór zdń tblic krt wybrnych wzorów i stłych 11

12 3. Dynmik 3.1. Pojęci siły 1 II.5 usystmtyzow ni podstwowych pojęć i wilkości w dynmic rozwijni posługiwni się wktorm siły rozwijni dziłń n wktorch i wyznczni siły wypdkowj zrozumini zjwisk równowgi sił dfiniuj pojęci msy i siły podj jdnostki msy i siły okrśl siłę jko wilkość wktorową dodj i odjmuj wktory o tym smym kirunku dodj i odjmuj wktory o różnych kirunkch mtodą równolgłoboku i mtodą trójkąt oblicz wrtość wktor będącgo sumą lub różnicą dwóch zdnych wktorów rozkłd wktor n skłdow o wskznych kirunkch oblicz kąt pomiędzy wktorm będącym sumą lub różnicą dwóch zdnych wktorów prostopdłych jgo skłdowymi wyzncz siłę wypdkową dfiniuj równowgę sił podj przykłdy równowgi sił dfiniowć pojęci msy i siły, podwć ich jdnostki w ukłdzi SI okrślć siłę jko wilkość wktorową, wyznczć siłę wypdkową dl dnych sił skłdowych dodwć i odjmowć wktory o tym smym kirunku dodwć i odjmowć wktory o różnych kirunkch mtodą równolgłoboku i mtodą trójkąt rozkłdć wktor n skłdow o wskznych kirunkch obliczć wrtość wktor będącgo sumą lub różnicą dwóch zdnych wktorów prostopdłych lub równolgłych wyznczć siłę wypdkową w zdnych sytucjch opisywć zjwisko równowgi sił, przdstwić równowgę sił z pomocą wktorów podwć przykłdy równowgi sił wykłd dyskusj ćwiczni obliczniow ćwiczni zdni problmow krty z zdnimi tblic tblic intrktywn krty z zdnimi grficznymi 12

13 3.2. Bzwłdność. Pirwsz zsd dynmiki 1 II.6. poznni pojęci bzwłdności zrozumini znczni bzwłdności orz msy jko miry bzwłdności poznni i zrozumini pirwszj zsdy dynmiki rozwijni stosowni pirwszj zsdy dynmiki w sytucjch opisuj zjwisko równowgi sił, przdstwi równowgę sił z pomocą wktorów wyzncz wktor siły tk, by w zdnym ukłdzi zszł równowg sił dfiniuj pojęci bzwłdności podj przykłdy dziłni bzwłdności w życiu codzinnym wskzuj msę jko mirę bzwłdności formułuj zsdę bzwłdności Glilusz formułuj pirwszą zsdę dynmiki wyjśni znczni pirwszj zsdy dynmiki podj przykłdy obowiązywni pirwszj zsdy dynmiki w życiu codzinnym dfiniuj inrcjln i niinrcjln ukłdy odnisini podj przykłdy inrcjlnych i niinrcjlnych ukłdów odnisini przdstwi grficzni siły dziłjąc n ciło zgodni z pirwszą zsdą dynmiki dfiniowć pojęci bzwłdności, wskzywć msę jko mirę bzwłdności formułowć zsdę bzwłdności Glilusz formułowć pirwszą zsdę dynmiki podwć przykłdy obowiązywni pirwszj zsdy dynmiki w życiu codzinnym przdstwić grficzni siły dziłjąc n ciło zgodni z pirwszą zsdą dynmiki stosowć pirwszą zsdę dynmiki do nlizy ruchu cił podwć przykłdy dziłni bzwłdności w życiu codzinnym doświdczni dyskusj prc z tkstm ćwiczni obliczniow zdni problmow tblic tblic intrktywn równi pochył wózk drwnin klocki mirk tor powitrzny krty z zdnimi 13

14 3.3. Drug zsd dynmiki 3.4. Trzci zsd dynmiki 1 II.6. poznni i zrozumini drugij zsdy dynmiki rozwijni stosowni drugij zsdy dynmiki w sytucjch poznni i zrozumini dfinicji 1N 1 II.6. poznni i zrozumini trzcij zsdy dynmiki ksztłtowni dostrzgni dziłni prw stosuj pirwszą zsdę dynmiki do nlizy ruchu cił formułuj słowni, zpisuj z pomocą wzoru i wyjśni drugą zsdę dynmiki dfiniuj jdnostkę siły opisuj jdnostkę siły z pomocą jdnostk podstwowych ukłdu SI [1N = 1 kg m s 2 sformułuj słowni orz zpisuj wzorm ogólną postć drugij zsdy dynmiki wykorzystuj drugą zsdę dynmiki do obliczni wrtości siły dziłjącj n ciło poruszjąc się z dnym przyspisznim orz do obliczni przyspiszni cił poruszjącgo się pod wpływm dnj siły stosuj pirwszą i drug zsdę dynmiki w sytucjch formułuj trzcią zsdę dynmiki podj przykłdy obowiązywni trzcij zsdy dynmiki w życiu codzinnym wyjśni znczni formułowć słowni orz zpisywć z pomocą wzoru drugą zsdę dynmiki wykorzystywć drugą zsdę dynmiki do obliczni wrtości siły dziłjącj n ciło poruszjąc się z dnym przyspisznim orz do obliczni przyspiszni cił poruszjącgo się pod wpływm dnj siły dfiniowć jdnostkę siły orz opisywć jdnostkę siły z pomocą jdnostk podstwowych ukłdu SI stosowć drugą zsdę dynmiki w sytucjch formułowć trzcią zsdę dynmiki podwć przykłdy obowiązywni trzcij zsdy dynmiki w życiu codzinnym formułowć wnioski płynąc z trzcij zsdy wykłd doświdczni dyskusj zdni problmow wykłd dyskusj prc z tkstm doświdczni zdni problmow tblic tblic intrktywn wózk bloczk ciężrki mirk stopr tblic tblic intrktywn siłomirz blonik piłczk 14

15 3.5. Inrcjln i niinrcjln ukłdy odnisini. Sił bzwłdności fizyki w życiu codzinnym rozwijni zstosowni zsd dynmiki w sytucjch 1 II.9., II.11. ksztłtowni świdomości znczni ukłdu odnisini rozwijni rozpoznwni i opisywni niinrcjlnych ukłdów odnisini ksztłtowni świdomości znczni siły bzwłdności rozwijni uwzględnini siły bzwłdności w zdnich trzcij zsdy dynmiki formułuj wnioski płynąc z trzcij zsdy dynmiki oblicz prmtry ruchu orz wrtości sił dziłjących n ciło wykorzystuj zsdy dynmiki do grficzngo przdstwini sił dziłjących n ciło dfiniuj inrcjlny i niinrcjlny ukłd odnisini podj przykłdy inrcjlngo i niinrcjlngo ukłdu odnisini dfiniuj siłę bzwłdności dfiniuj siły rzczywist i pozorn podj przykłdy dziłni siły bzwłdności w życiu codzinnym wskzuj n siły dziłjąc n to smo ciło w różnych ukłdch odnisini podj przykłdy występowni stnu przciążni, nidociążni i niwżkości w życiu codzinnym formułuj i wyjśni uogólnioną postć dynmiki wykorzystywć zsdy dynmiki do grficzngo przdstwini sił dziłjących orz obliczni wrtości sił i prmtrów ruchu dfiniowć inrcjlny i niinrcjlny ukłd odnisini podć przykłdy inrcjlngo i niinrcjlngo ukłdu odnisini wskzywć n siły dziłjąc n to smo ciło w różnych ukłdch odnisini dfiniowć siłę bzwłdności dfiniowć siły rzczywist i pozorn obliczć wrtość siły bzwłdności podwć przykłdy dziłni siły bzwłdności w życiu codzinnym dmonstrowć dziłni siły bzwłdności formułowć uogólnioną postć pirwszj zsdy dynmiki uwzględnić dziłni siły prc z tkstm dyskusj doświdczni zdni problmow drwnin klocki z mgnsmi nczyni z wodą tblic tblic intrktywn dsk lub wózk drwnin klocki piłczk 15

16 3.6. Siły w ruchu po okręgu 1 II.8., II.11.b poznni siły dośrodkowj i siły bzwłdności odśrodkowj rozwijni oznczni i obliczni wrtości sił w ruchu po okręgu pirwszj zsdy dynmiki dmonstruj dziłni siły bzwłdności oblicz wrtości siły bzwłdności orz prmtrów ruchu dfiniuj siłę dośrodkową wyjśni znczni siły dośrodkowj dfiniuj siłę bzwłdności odśrodkowj podj przykłdy dziłni siły bzwłdności odśrodkowj w życiu codzinnym zpisuj zlżności pomiędzy siłą dośrodkową prędkością liniową, częstotliwością i okrsm oblicz wrtość siły dośrodkowj dl zdngo ruchu po okręgu wyjśni różnic pomiędzy siłą dośrodkową i siłą bzwłdności odśrodkowj okrśl wrtość siły bzwłdności odśrodkowj oblicz wrtości sił i prmtrów ruchu w ruchu po okręgu bzwłdności w sytucjch dfiniowć siłę dośrodkową obliczć wrtość siły dośrodkowj dl zdngo ruchu po okręgu zpisywć zlżności między siłą dośrodkową prędkością liniową, częstotliwością i okrsm obliczć wrtości prmtrów ruchu po okręgu przy znnj wilkości siły dośrodkowj okrślć wrtość siły bzwłdności odśrodkowj podwć przykłdy siły bzwłdności odśrodkowj bdć doświdczlni związk między siłą dośrodkową msą, prędkością liniową i prominim w ruchu po okręgu obliczć wrtości sił dziłjących orz prmtrów ruchu w ruchu po okręgu wykłd doświdczni prc w grupch ćwiczni obliczniow tblic tblic intrktywn siłomirz kulk n sznurku rurk wirownic krty do ćwiczń grficznych 16

17 3.7. Siły oporu. Trci 1 II.7 ksztłtowni świdomości znczni sił oporu poznni zjwisk trci poznni rodzjów sił trci rozwijni uwzględnini sił trci w opisi ruchu ksztłtowni dostrzgni dziłni i znczni prw fizyki w życiu codzinnym bd doświdczlni związk między siłą dośrodkową msą, prędkością liniową i prominim w ruchu po okręgu dfiniuj siły oporu dfiniuj siłę trci dfiniuj trci sttyczn i kintyczn podj przykłdy dziłni sił trci w życiu codzinnym dfiniuj trci poślizgow orz trci toczn wyjśni zlżność siły trci od siły wywołującj ruch i przdstwi tę zlżność n wykrsi wyjśni znczni współczynnik trci sttyczngo i trci kintyczngo orz zlżność między nimi wymini sposoby rdukcji orz zwiększni trci podj przykłdy sytucji, w których trci jst zjwiskim pożądnym i przciwni uwzględni siłę trci w równnich sił dostrzg i wyjśni dziłni prw fizyki w życiu codzinnym oblicz wrtość siły dfiniowć siły oporu dfiniowć siłę trci dfiniowć trci sttyczn i kintyczn wyjśnić zlżność siły trci od siły wywołującj ruch i przdstwić tę zlżność n wykrsi dfiniowć trci poślizgow i trci toczn podwć przykłdy dziłni sił trci w życiu codzinnym wyjśnić znczni współczynnik trci sttyczngo i trci kintyczngo obliczć wrtość siły trci orz współczynnik trci wyminić czynniki mjąc wpływ n wrtość siły trci wyminić sposoby rdukcji orz zwiększni trci uwzględnić siłę trci w sytucjch dostrzgć dziłni i rozumić znczni prw fizyki w życiu codzinnym wykłd doświdczni dyskusj ćwiczni obliczniow prc z tkstm tblic tblic intrktywn siłomirz drwnin klocki mtriły o różnj powirzchni (filc, gum, ppir ścirny itp.) tśm kljąc dwustronn 17

18 3.8. Prc i moc 1 II.10. przypomnini pojęci prcy rozwijni posługiwni się pojęcim prcy w sytucjch rozwijni rozkłdni wktor siły n skłdow równolgł i prostopdł do wktor przmiszczni poznni pojęci mocy rozwijni obliczni mocy w sytucjch trci orz współczynnik trci uwzględni siłę trci w równnich sił dfiniuj prcę dfiniuj moc prcy z pomocą jdnostk podstwowych ukłdu SI [1J = 1N m = 1 kg m2 s 2 rozumi znczni pojęci prcy jko sposobu przkzywni nrgii oblicz wrtość wykonnj prcy przz siłę dziłjącą równolgl do przsunięci oblicz wrtość mocy dfiniuj 1 wt opisuj jdnostkę mocy z pomocą jdnostk podstwowych ukłdu SI [1W = 1 J = 1 kg m s s 3 podj wrunki, w których wykonn prc jst równ zro orz w których jst ujmn oblicz siłę śrdnią przy liniowj zmini wrtości siły wyzncz wrtości prcy, siły dziłjącj i przsunięci dfiniowć prcę obliczć wrtość wykonnj prcy przy różnych kirunkch dziłjącj siły opisywć jdnostkę prcy z pomocą jdnostk podstwowych ukłdu SI podwć wrunki, w których wykonn prc jst równ zro orz w których jst ujmn wyznczć wrtości prcy, siły dziłjącj i przsunięci dfiniowć moc dfiniowć jdnostkę mocy, opisywć jdnostkę mocy z pomocą jdnostk podstwowych ukłdu SI obliczć wrtość mocy w sytucjch wykłd prc w grupch ćwiczni obliczniow ćwiczni grficzn prc z tkstm zdni problmow tblic tblic intrktywn zbiór zdń krty do ćwiczń grficznych 18

19 3.9. Enrgi kintyczn Enrgi potncjln 1 II.10. przypomnini pojęci nrgii poznni i zrozumini pojęci nrgii kintycznj i jj związku z wykonną prcą rozwijni posługiwni się pojęcim nrgii kintycznj w sytucjch 1 II.10. poznni i zrozumini pojęci nrgii potncjlnj poznni pojęć nrgii potncjlnj wykorzystuj pojęci mocy do obliczni wrtości siły dziłjącj, prcy i prmtry ruchu oblicz wrtość wykonnj prcy przy różnych kirunkch dziłjącj siły oblicz wrtość mocy, siły dziłjącj, prcy i prmtry ruchu wyjśni pojęci nrgii, dfiniuj jj jdnostkę dfiniuj nrgię mchniczną dfiniuj pojęci nrgii kintycznj podj przykłdy cił obdrzonych nrgią kintyczną podj wzór n nrgię kintyczną oblicz nrgię kintyczną, msę orz prmtry ruchu cił wyzncz wilkość prcy wykonnj przz siłę zwnętrzną nd ciłm o dnj msi poruszjącym się z dną szybkością dfiniuj pojęci nrgii potncjlnj dfiniuj nrgię potncjlną grwitcji, dfiniuj nrgię potncjlną wyjśnić pojęci nrgii wyjśnić pojęci nrgii kintycznj podwć przykłdy cił obdrzonych nrgią kintyczną obliczć wrtość nrgii kintycznj, prcy, sił dziłjących orz prmtrów ruchu dfiniowć nrgię potncjlną dfiniowć nrgię potncjlną grwitcji, opisywć nrgię potncjlną ciężkości w pobliżu powirzchni Zimi wykłd dyskusj ćwiczni obliczniow zdni problmow wykłd prc w prch dyskusj ćwiczni obliczniow tblic tblic intrktywn zbiór zdń tblic tblic intrktywn mirk 19

20 3.11. Zsd zchowni nrgii grwitcji i nrgii potncjlnj sprężystości poznni i zrozumini prw Hook' rozwijni posługiwni się pojęcim nrgii potncjlnj 1 II.10. ksztłtowni rozumini pojęci cłkowitj nrgii mchnicznj ukłdu poznni i sprężystości podj przykłdy cił obdrzonych nrgią potncjlną formułuj i wyjśni znczni prw Hook' opisuj nrgię potncjlną ciężkości w pobliżu powirzchni Zimi zpisuj wzór n nrgię potncjlną sprężystości oblicz wrtość nrgii potncjlnj cił wyjśni zlżność wilkości nrgii potncjlnj od ukłdu odnisini oblicz wrtości nrgii potncjlnj, prcy, sił dziłjących orz prmtrów ruchu oblicz wrtość zminy nrgii potncjlnj jko wilkość wykonnj prcy z uwzględninim prcy o wrtości dodtnij i ujmnj dfiniuj cłkowitą nrgię mchniczną cił formułuj zsdę zchowni nrgii podj przykłdy zminy nrgii mchnicznj poprzz wyjśnić zlżność wilkości nrgii potncjlnj od ukłdu odnisini dfiniowć nrgię potncjlną sprężystości formułowć i wyjśnić znczni prw Hook' obliczć wrtość zminy nrgii potncjlnj jko wilkość wykonnj prcy z uwzględninim prcy o wrtości dodtnij i ujmnj obliczć wrtości nrgii potncjlnj, prcy, sił dziłjących orz prmtrów ruchu dfiniowć cłkowitą nrgię mchniczną cił obliczć cłkowitą nrgię mchniczną cił opisywć zminę nrgii mchnicznj ukłdu w zlżności od wrtości prcy wykonnj przz siły prc w grupch dyskusj zdni problmow zbiór zdń tblic tblic intrktywn młotk gwóźdź 20

21 zrozumini zsdy zchowni nrgii ksztłtowni świdomości powszchności zsdy zchowni nrgii rozwijni stosowni zsdy zchowni nrgii w sytucjch Sprwdzin 1 II zbrni i ugruntowni widomości 4. Grwitcj i lmnty stronomii 4.1. Prwo powszchngo ciążni 1 III.1 poznni i zrozumini prw powszchngo ciążni poznni pojęci siły grwitcji ksztłtowni świdomości powszchności wykonni prcy podj przykłdy obowiązywni zsdy zchowni nrgii w życiu codzinnym wyjśni związk między zminą nrgii mchnicznj wykonn prcą oblicz cłkowitą nrgię mchniczną cił opisuj zminę nrgii mchnicznj ukłdu w zlżności od wrtości prcy wykonnj przz siły zwnętrzn wykorzystuj zsdę zchowni nrgii wykorzystuj i przntuj zdobyt widomości dfiniuj siłę grwitcji formułuj prwo powszchngo ciążni; zpisuj wzór n siłę grwitcji podj dziłni siły grwitcji wyjśni powszchność dziłni siły grwitcji zwnętrzn podwć przykłdy zminy nrgii mchnicznj poprzz wykonni prcy formułowć zsdę zchowni nrgii podwć przykłdy obowiązywni zsdy zchowni nrgii w życiu codzinnym wykorzystywć zsdę zchowni nrgii w sytucjch przntowć wykorzystywć widomości i zdobyt dfiniowć siłę grwitcji formułowć prwo powszchngo ciążni wyjśnić powszchność dziłni siły grwitcji i podwć przykłdy, w których możn obsrwowć jj dziłni wykorzystywć prwo powszchngo ciążni w zdni problmow wykłd dyskusj prc w grupch zdni problmow dsk kołysk Nwton piłk równi pochył wózk lub kulk mirk stopr zbiór zdń tblic krt wybrnych wzorów i stłych krty z zdnimi siłomirz wg tblic tblic intrktywn 21

22 4.2. Ruch cił nibiskich występowni siły grwitcji rozwijni formułowni i wykorzystni w sytucjch prw powszchngo ciążni 1 III.2 ksztłtowni świdomości tożsmości pomiędzy siłą grwitcji i siłą dośrodkową podczs ruchu cił nibiskich po orbitch rozwijni wyznczni prmtrów ruchu cił po orbitch pod wpływm siły grwitcji poznni i zrozumini znczni pirwszj prędkości kosmicznj poznni i zrozumini pojęci stlity gostcjonrn go rozwijni oblicz wrtość siły grwitcji wykorzystuj prwo powszchngo ciążni ozncz grficzni siły dziłjąc n ciło w polu grwitcyjnym opisuj siłę grwitcji jko siłę dośrodkową podczs ruchu cił nibiskich po orbitch oblicz prmtry ruchu cił po orbitch pod wpływm siły grwitcji dfiniuj pirwszą prędkość kosmiczną wyjśni znczni pirwszj prędkości kosmicznj dfiniuj stlitę podj przykłdy stlitów Zimi dfiniuj stlitę gostcjonrngo podj przykłdy zstosowń stlitów gostcjonrnych wyjśni położni orbity gostcjonrnj nd równikim Zimi oblicz pirwszą prędkość kosmiczną dl dngo cił nibiskigo sytucjch opisywć siłę grwitcji jko siłę dośrodkową podczs ruchu cił nibiskich po orbitch obliczć prmtry ruchu cił po orbitch pod wpływm siły grwitcji dfiniowć pirwszą prędkość kosmiczną obliczć pirwszą prędkość kosmiczną dl dngo cił nibiskigo dfiniowć stlitę dfiniowć stlitę gostcjonrngo podwć przykłdy zstosowń stlitów gostcjonrnych wyjśnić położni orbity gostcjonrnj nd równikim Zimi obliczć szybkość orbitlną i okrs obigu orbitlną stlity krążącgo po zdnj orbici i stlity gostcjonrngo wykłd dyskusj prc w prch ćwiczni obliczniow tblic tblic intrktywn zbiór zdń 22

23 4.3. Przciążni i niwżkość oznczni promini orbity gostcjonrnj, szybkości orbitlnj i okrsu obigu stlity gostcjonrn go 1 III.3 rozwijni oznczni sił dziłjących n ciło zgodni z pirwszą zsdą dynmiki rozwijni oznczni sił dziłjących n ciło w ukłdzi odnisini poruszjącym się z stłym przyspiszni m poznni i zrozumini zjwisk przciążni, nidociążni i niwżkości rozwijni wykorzystni zjwisk przciążni, nidociążni i oblicz szybkość orbitlną i okrs obigu orbitlną stlity krążącgo po zdnj orbici i stlity gostcjonrngo ozncz siły dziłjąc n ciło zgodni z pirwszą zsdą dynmiki ozncz siły dziłjąc n ciło w ukłdzi odnisini poruszjącym się z stłym przyspisznim opisuj i wyjśni zjwisk przciążni, nidociążni i niwżkości podj przykłdy występowni stnu przciążni, nidociążni i niwżkości wykorzystuj zsdę dziłni wgi sprężynowj w sytucjch typowych wykorzystuj zjwisk przciążni, nidociążni i niwżkości w sytucjch oznczć siły dziłjąc n ciło zgodni z pirwszą zsdą dynmiki oznczć siły dziłjąc n ciło w ukłdzi odnisini poruszjącym się z stłym przyspisznim wyjśnić zjwisk przciążni, nidociążni i niwżkości n podstwi zsd dynmiki wykorzystywć zjwisk przciążni, nidociążni i niwżkości w sytucjch podwć przykłdy występowni zjwisk przciążni, nidociążni i niwżkości w życiu codzinnym wykłd prc z tkstm doświdcz ni dyskusj zdni problmow tblic tblic intrktywn pęk kluczy przzroczyst pudłko korliki zbiór zdń 23

24 4.4. Ukłd Słonczny niwżkości w sytucjch 1 III.4 rozwijni posługiwni się jdnostkmi długości używnymi w stronomii: jdnostk stronomiczn, rok świtlny ksztłtowni świdomości wilkości obiktów i odlgłości w stronomii poznni budowy Ukłdu Słonczngo 4.5. Świt glktyk 1 III.4 poznni pojęci glktyki poznni rodzjów wymini i dfiniuj jdnostki długości używn w stronomii: jdnostkę stronomiczną, rok świtlny posługuj się jdnostkmi długości używnymi w stronomii: jdnostką stronomiczną, rokim świtlnym zmini jdnostki długości używn w stronomii n kilomtry i odwrotni opisuj budowę Ukłdu Słonczngo wymini w włściwj koljności plnty Ukłdu Słonczngo podj njwżnijsz cchy plnt Ukłdu Słonczngo opisuj położni Zimi w Ukłdzi Słoncznym opisuj obrzowo wilkości obiktów w Ukłdzi Słoncznym i odlgłości między nimi dfiniuj glktykę wymini główn rodzj glktyk opisuj cchy głównych typów dfiniowć jdnostkę stronomiczną i rok świtlny posługiwć się jdnostką stronomiczną i rokim świtlnym, zminić wilkości podn w jdnostkch stronomicznych i ltch świtlnych n kilomtry i odwrotni opisywć budowę Ukłdu Słonczngo wyminić w włściwj koljności plnty Ukłdu Słonczngo podwć njwżnijsz cchy plnt Ukłdu Słonczngo opisywć położni Zimi w Ukłdzi Słoncznym opisywć obrzowo wilkości obiktów w Ukłdzi Słoncznym i odlgłości między nimi dfiniowć glktykę wyminić rodzj glktyk, opisuj ich główn cchy opisywć budowę Drogi prc z tkstm ćwiczni obliczniow pokz wykłd dyskusj projkt prc z tkstm wykłd dyskusj prc w tblic tblic intrktywn przntcj multimdil n o Ukłdzi Słoncznym przntcj multimdil n n tmt plnt Ukłdu Słonczngo tblic tblic intrktywn 24

25 4.6. Ewolucj Wszchświt glktyk poznni budowy Drogi Mlcznj orz zrozumini położni Ukłdu Słonczngo w Glktyc 1 III.5 poznni rysu historyczngo bdń mikro- i mkroświt ksztłtowni świdomości zdń kosmologii poznni prw Hubbl' ksztłtowni świdomości znczni prw Hubbl' i wrtości stłj Hubbl' poznni pojęci prominiowni rliktowgo orz jgo znczni dl torii n tmt budowy glktyk opisuj budowę Drogi Mlcznj opisuj obrzowo wilkości obiktów w Glktyc i odlgłości między nimi opisuj położni Ukłdy Słonczngo w Glktyc wymini główn obikty w Glktyc podj szcunkową prędkość, z jką Ukłd Słonczny obig cntrum Glktyki omwi historię bdń mikro- i mkroświt wyjśni, czym zjmuj się kosmologi formułuj prw Hubbl' wyjśni znczni prw Hubbl' formułuj wnioski płynąc z prw Hubbl' wyjśni znczni wrtości stłj Hubbl' dfiniuj prominiowni rliktow wyjśni znczni prominiowni rliktowgo dl torii n tmt budowy Wszchświt podj przybliżony Mlcznj opisywć obrzowo wilkości obiktów w Glktyc i odlgłości między nimi opisywć położni Ukłdy Słonczngo w Glktyc omwić historię bdń mikro- i mkroświt wyjśnić zdni kosmologii formułowć prw Hubbl' wyjśnić znczni prw Hubbl', formułuj wnioski z nigo płynąc wyjśnić znczni wrtości stłj Hubbl' formułowć wnioski płynących z zjwisk rozszrzni się Wszchświt wyjśnić, czym jst prominiowni rliktow i opisywć jgo znczni dl torii n tmt budowy Wszchświt podwć przybliżony wik Wszchświt grupch oprogrmo wni do symulcji nocngo nib wykłd pokz dyskusj tblic tblic intrktywn przntcj symulcj Wilkigo Wybuchu 25

26 Wszchświt rozwijni opisywni modlu Wilkigo Wybuchu ksztłtowni świdomości wniosków płynących z zjwisk rozszrzni się Wszchświt Sprwdzin 1 III.1 5 zbrni i ugruntowni widomości wik Wszchświt formułuj wnioski płynąc z zjwisk rozszrzni się Wszchświt opisuj modl Wilkigo Wybuchu wykorzystuj i przntuj zdobyt widomości opisywć modl Wilkigo Wybuchu przntowć wykorzystywć widomości i zdobyt zdni problmow tblic krt wybrnych wzorów i stłych krty z zdnimi 26