PL B1. INSTYTUT METALI NIEŻELAZNYCH W GLIWICACH, Gliwice, PL UNIWERSYTET ŚLĄSKI W KATOWICACH, Katowice, PL

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: (51) Int.Cl. C01G 47/00 ( ) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: (54) Sposób otrzymywania bezwodnego renianu(vii) glinu (73) Uprawniony z patentu: INSTYTUT METALI NIEŻELAZNYCH W GLIWICACH, Gliwice, PL UNIWERSYTET ŚLĄSKI W KATOWICACH, Katowice, PL (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 13/17 (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 05/18 (72) Twórca(y) wynalazku: KATARZYNA LESZCZYŃSKA-SEJDA, Zabrze, PL GRZEGORZ BENKE, Gliwice, PL MATEUSZ CISZEWSKI, Katowice, PL MICHAŁ DRZAZGA, Sosnowiec, PL JOANNA MALARZ, Bielsko-Biała, PL GRAŻYNA MACHELSKA, Gliwice, PL KRYSTYNA WITMAN, Gliwice, PL STANISŁAW KROMPIEC, Gliwice, PL ANETA SŁODEK, Katowice, PL GRAŻYNA SZAFRANIEC-GOROL, Bytom, PL PL B1

2 2 PL B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest sposób otrzymywania bezwodnego renianu(vii) glinu stosowany zwłaszcza do otrzymywania heterogenicznych katalizatorów renowych reakcji organicznych oraz do wytwarzania proszków stopowych Al-Re. Sposób otrzymywania i właściwości renianu(vii) glinu zostały opublikowane przez G. Baud w 1966 roku w M. Bull. Soc. Chim. Opisana tam metoda otrzymywania ośmiowodnego renianu(vii) glinu polega na reakcji heptatlenku direnu z tlenkiem glinu, w temperaturze 500 C, przez 20 godzin. Dla otrzymanego związku określono jego rozkład termiczny i strukturę. Z kolei w 1969 roku rosyjscy naukowcy, M.B. Varfolomeev, H.B. Yakovleva i V.E. Piyushchev, w Russian Journal of Inorganic Chemistry, opisali sposób otrzymywania siedmiowodnego renianu(vii) glinu, również z określeniem struktury i właściwości uzyskanego związku. Natomiast struktura bezwodnego renianu(vii) glinu została opracowana i opisana w 1980 roku, przez L. Salvati, G.L. Jones i D.M. Hercules w Applied Spectroscopy. Z kolei 1986 roku L.L. Zaitseva, A.V. Velichko, S.R. Borisov w Zh. Neorg. Khim., określono właściwości fizykochemiczne różnych uwodnionych form renianu(vii) glinu, które powstały w wyniku reakcji kwasu renowego(vii) z świeżo strąconym wodorotlenkiem glinu, strąconym amoniakiem z wodnego roztworu azotanu(v) glinu. Elektrochemiczna metoda otrzymywania trzech renianów(vii), w tym glinu, została przedstawiona, w Russian Journal of Inorganic Chemistry w 1997 roku, przez A.Yu. Volfkovich, V.N. Khrustalev, N.B. Shamrai, M.B. Varfolomeev. Przedstawione tam reniany(vii) otrzymuje się przez anodowe roztwarzanie poszczególnych metali tj. glinu, galu oraz indu, i kolejno przez odparowywanie powstałego roztworu, w temperaturze C. Stosowany w badaniach elektrolizer to urządzenie dwukomorowe, którego komory oddzielone są od siebie za pomocą membrany jonowymiennej. W 1997 roku grupa badawcza pod kierownictwem M.B. Varfolomeev opisała strukturę dwóch spośród trzech otrzymanych elektrochemicznie związków renu tj. renianu(vii) galu i renianu(vii) glinu. W literaturze istnieje wiele doniesień na temat zastosowania renianu(vii) glinu w katalizie oraz w radiofarmaceutyce terapeutycznej. W 1998 roku w Applied Catalysis A: General (167, 2, 1998, ) francuscy naukowcy, F. Clause, D. Commereuc, J. Saussey, opisali zastosowanie AI(ReO4)3, w postaci AI(ReO4)3/SiO2 i po rozkładzie do Re2O7/AI2O3, jako katalizatora reakcji metatezy. Z kolei G.J Ehrhardt i jego grupa badawcza w 1997 roku, w Applied Radiation and Isotopes, przedstawili możliwość użycia renianu(vii) glinu w radiofarmaceutyce terapeutycznej. Tak specyficzne zastosowania renianu(vii) glinu generują konieczność otrzymywania komponentów wysokiej czystości o zawartości zanieczyszczeń ograniczonej przeznaczeniem związku, co zapewnia proponowana metoda. W opisie patentowym US opisano trzy metody otrzymywania AI(ReO4)3. Renian(VII) glinu można otrzymywać w reakcji chlorku glinu z kwaśnym roztworem powstałym w wyniku roztworzenia metalicznego renu w stężonym kwasie azotowym(v) lub w 30% roztworze nadtlenku wodoru z dodatkiem lub bez dodatku wodnego roztworu amoniaku. W literaturze znane jest, zastosowanie metody jonowymiennej do otrzymywania wysokiej czystości renianów(vii) niklu(ii) i kobaltu(ii), z polskich zgłoszeń patentowych odpowiednio R i R Nie jest znane zastosowanie metody wymiany jonowej do otrzymywania renianu(vii) glinu. Istotą wynalazku jest sposób wytwarzania renianu(vii) glinu przy użyciu kompleksowej metody polegającej na: sorpcji jonów glinu z wodnych roztworów, elucji zasorbowanych jonów glinu kwaśnymi roztworami zawierającymi ren oraz zatężaniu, wydzielaniu, oczyszczaniu i suszeniu, jak również zagospodarowaniu wszelkich roztworów odpadowych. Sposób pozwala na wytwarzanie z wysoką wydajnością renianu(vii) glinu o ustabilizowanych parametrach, bez strat cennych metali, czyli renu i glinu. Otrzymywany renian(vii) glinu stanowi substrat zarówno do syntezy katalizatorów renowych, jak i do wytwarzania proszków Al-Re. Sposób wytwarzania renianu(vii) glinu składający się z: sorpcji jonów glinu z wodnych roztworów, elucji zasorbowanych w jonicie jonów glinu kwaśnymi roztworami zawierającymi ren oraz zatężania, wydzielania, oczyszczania i suszenia uzyskiwanego związku, charakteryzuje się tym, że klarowne wodne roztwory azotanowe, zawierające korzystnie powyżej 0,2 g/dm 3 AI, przepuszcza się przez złoże umieszczone w kolumnie jonitowej, korzystnie w postaci silnie kwaśnej żywicy kationowymiennej w formie wodorowej. W kolumnie jonitowej złoże umieszcza się tak, aby stosunek jego wysokości do średnicy kolumny wynosił korzystnie powyżej 10. Sorpcję prowadzi się, w kierunku z góry na dół, w temperaturze pokojowej, tak, aby zasorbowana ilość glinu w jonicie, kierowanym do etapu elucji wynosiła powyżej 0,01 g glinu korzystnie 0,02 g glinu na 1,0 g żywicy, stosując czas kontaktu roztworu ze złożem jonitu w zakresie do 120 minut, korzystnie poniżej 30 minut. Jonit po sorpcji przemywa się wodą, w kierunku

3 PL B1 3 z góry na dół, używając na każdy 1,0 dm 3 jonitu 1,0 2,5 dm 3 wody korzystnie powyżej 1,5 dm 3, tak aby wody myjące kontaktowały się ze złożem jonitu do 30 minut. Korzystnie w sposobie roztwór powstały z mycia po sorpcji łączy się z roztworem powstałym po sorpcji i kieruje do rozpuszczania kolejnej porcji azotanu(v) glinu. Odmytą kolumnę ze złożem zasorbowanym glinem na założonym poziomie, kieruje się do etapu elucji, który prowadzi się, korzystnie wodnymi kwaśnymi roztworami zawierającymi ren, o stężeniu renu wynoszącym najkorzystniej powyżej 100 g/dm 3, stosując na każdy1,0 g glinu zasorbowanego w jonicie 21,0 200,0 g Re, korzystnie 40,0 g Re, korzystnie z dodatkiem kwasu azotowego(v), w takiej ilości aby stężenie HNO3 w roztworze eluującym nie przekroczyło 15,0%, najkorzystniej 5,0%, w kierunku z góry do dołu, tak, że roztwór eluujący kontaktuje się ze złożem jonitu powyżej 90 minut. Korzystnie w sposobie roztwór powstały po elucji zbiera się w dwóch porcjach, pierwszą stanowiącą korzystnie do jednej objętości złoża łączy się z roztworami powstającymi z mycia po elucji, a drugą, stanowiącą od jednej do pięciu objętości złoża, korzystnie dwie objętości złoża, kieruje się do etapu neutralizacji. Wyeluowane złoże jonitu przemywa się wodą zdemineralizowaną stosując na każdy 1,0 dm 3 jonitu 2,0 5,0 dm 3, korzystnie 3,0 dm 3 wody, tak aby roztwór kontaktował się ze złożem jonitu > 30 minut. Roztwór powstały z mycia po elucji zbiera się w jednej porcji i korzystnie w sposobie łączy się z pierwszą porcją roztworu z elucji i kieruje się do etapu wydzielania renu na tlenku glinu. Do drugiej porcji roztworu powstałego z elucji (kierowanego do etapu neutralizacji, zatężenia i wydzielania), który zawiera nadmiar renu w stosunku do glinu, dodaje się, korzystnie świeżo strącony wodorotlenek glinu w roztworze wodnym, odmyty od jonów amonowych najkorzystniej do poziomu < 0,1%, w ilości stechiometrycznej do ilości nadmiarowego w roztworze renu. Operację tę prowadzi się w temperaturze, która korzystnie nie przekracza 80 C, najkorzystniej do przereagowania wodorotlenku glinu, czyli do momentu uzyskania ph w zakresie od 3,5 do 4,4. Roztwór po neutralizacji filtruje się korzystnie na gorąco od zanieczyszczeń stałych. Operację zatężania roztworu powstałego po neutralizacji prowadzi się w temperaturze, która korzystnie nie przekracza 80 C, intensywnie mieszając, korzystnie w sposobie do sucha. Powstały osad kolejno oczyszcza się dwuetapowo, tj.: przemywa się wodą zdemineralizowaną, o temperaturze 10 C, korzystnie 5 C, stosując na każdy 1,0 g osadu 1,0 20,0 cm 3 wody, korzystnie 2,0 cm 3 i kolejno przemywa się bezwodnym acetonem, korzystnie w temperaturze 10 C, stosując korzystnie na każdy 1,0 g osadu 0,5 5,0 cm 3 acetonu najkorzystniej 1,0 cm 3. Powstałe po oczyszczeniu wodne roztwory łączy się korzystnie z roztworem powstałym z mycia po elucji i roztworem powstałym z pierwszej części elucji. Pozostały po oczyszczeniu osad suszy się, w temperaturze C, korzystnie 150 C, do momentu uzyskania stałej masy, uzyskując w ten sposób ośmiowodny renian(vii) glinu o stechiometrycznym składzie tj. 3,0% Al i 71,8% Re oraz < 100 ppm zanieczyszczeń i kolejno suszy się, w temperaturze powyżej C, korzystnie 190 C, do momentu uzyskania stałej masy, uzyskując w ten sposób bezwodny renian(vii) glinu o stechiometrycznym składzie, zawierający 3,5% Al i 61,6% Re oraz 100 ppm zanieczyszczeń. Do roztworu powstałego z połączenia roztworu z mycia po elucji i roztworu z pierwszej części elucji oraz roztworu wodnego z oczyszczania, dodaje się aktywowany tlenek glinu, korzystnie w sposobie w takiej ilości aby masa renu w uzyskanym osadzie wynosiła od 0,1 60,0% korzystnie 15,0% masy osadu i kolejno kieruje się do etapu odparowania do sucha, intensywnie mieszając, w temperaturze, która nie przekracza 80 C. Uzyskując w ten sposób osad zawierający do 60% Re, który kieruje się do kalcynacji i aktywacji znanymi sposobami. Warunki prowadzenia procesu skutkują tym, że z zastosowaniem zaproponowanego sposobu można wytwarzać, w sposób powtarzalny, ośmiowodny renian(vii) glinu o stechiometrycznym składzie glinu i renu, tj. 3,0% Al i 61,6% Re oraz <100 ppm zanieczyszczeń, oraz bezwodny renian(vii) glinu o stechiometrycznym składzie glinu i renu, tj. 3,5% Al i 71,8% Re oraz 100 ppm, jak również Al2O3 zawierający do 60% Re. Sposób według wynalazku został przedstawiony w poniższych przykładach wykonania. P r z y k ł a d I. 645,0 g dziewięciowodnego azotanu(v) glinu rozpuszczono w 8,0 dm 3 wody, uzyskując 8,2 dm 3 klarownego roztworu zawierającego 5,65 g/dm 3 AI. Powstały klarowny roztwór skierowano do etapu sorpcji jonów glinu. Zastosowano złoże silnie kwaśnego kationitu o objętości 1,0 dm 3. Złoże umieszczono w kolumnie o średnicy 4,0 cm. Azotanowy roztwór zawierający 46,40 g Al przepuszczono przez kolumnę, kontrolując stężenie glinu w roztworze po sorpcji. Sorpcję prowadzono, w temperaturze pokojowej, w kierunku z góry na dół, z natężeniem przepływu wynoszącym 18,0 dm 3 /h, do momentu osiągnięcia stężenia glinu na poziomie 0,01 g/dm 3. Po sorpcji uzyskano 8,3 dm 3 roztworu zawierającego 0,02 g/dm 3 Al. Jonit po sorpcji myto wodą zdemineralizowaną, w kierunku z góry na dół, z tym samym natężeniem przepływu, które zastosowano w trakcie sorpcji. Do mycia jonitu zastosowano

4 4 PL B1 3,0 dm 3 wody zdemineralizowanej. Po myciu zebrano 3,1 dm 3 roztworu zawierającego 0,02 g/dm 3 glinu. Roztwór powstały po sorpcji połączono z roztworem powstałym po myciu po sorpcji, uzyskując roztwór o objętości 11,4 dm 3 zawierający 0,02 g/dm 3 Al, który skierowano do rozpuszczania kolejnej porcji azotanu(v) glinu. Odmyty po sorpcji jonit eluowano stosując 4,0 dm 3 7,5% roztworu kwasu azotowego(v) zawierającego 300,00 g/dm 3 Re. Elucję jonów glinu prowadzono, w temperaturze pokojowej, przepuszczając czynnik eluujący w kierunku z góry na dół, z natężeniem przepływu równym 1,5 dm 3 /h. Wyciek po elucji zbierano w dwóch porcjach, pierwszej o objętości 1,0 dm 3 zawierającej 2,0 g/dm 3 Al i 23,4 g/dm 3 Re i drugiej właściwej o objętości 3,0 dm 3 zawierającej 10,2 g/dm 3 Al i 206,9 g/dm 3 Re i taki roztwór skierowano do etapu neutralizacji. Po elucji żywicę myto wodą zdemineralizowaną, o objętości 3,0 dm 3, z natężeniem przepływu wynoszącym 4,0 dm 3 /h. Wyciek po myciu po elucji o objętości 2,0 dm 3, zawierający 0,45 g/dm 3 Al i 24,00 g/dm 3 Re, połączono z pierwszą częścią roztworu powstałego po elucji i skierowano do etapu wydzielania renu na tlenku glinu. Do roztworu objętości 3,0 dm 3 zawierającego 10,2 g/dm 3 Al i 376,2 g/dm 3 Re dodano 70,0 g AI(OH)3. Kolejno roztwór filtrowano na gorąco i przy intensywnym mieszaniu, odparowano w temperaturze 75 C. Uzyskany osad przemyto 0,8 dm 3 wody w temperaturze 5 C i kolejno 0,8 dm 3 acetonu w tej samej temperaturze. Wydzielony renian(vii) glinu suszono w temperaturze 190 C przez godzinę. W konsekwencji przeprowadzonych działań otrzymano 1565,2 g bezwodnego renianu(vii) glinu, który zawierał: 3,5% Al; 71,8% Re oraz < 2 ppm Bi; < 3 ppm Zn; <2 ppm As; <10 ppm Ni; 7 ppm Mg; 5 ppm Cu; < 5 ppm Mo; < 5 ppm Pb; <10 ppm K; < 2 ppm Na; < 2 ppm Ca; 3 ppm Fe. P r z y k ł a d II. 645,0 g dziewięciowodnego azotanu(v) glinu rozpuszczono w 11,4 dm 3 roztworze azotanowym zawierającym 0,02 g/dm 3 Al uzyskując 11,5 dm 3 klarownego roztworu zawierającego 4,05 g/dm 3 Al. Powstały klarowny roztwór skierowano do etapu sorpcji jonów glinu. Zastosowano złoże silnie kwaśnego kationitu o objętości 1,0 dm 3 Złoże umieszczono w kolumnie o średnicy 4,0 cm. Azotanowy roztwór zawierający 46,57 g Al przepuszczono przez kolumnę, kontrolując stężenie glinu w roztworze po sorpcji. Sorpcję prowadzono, w temperaturze pokojowej, w kierunku z góry na dół, z natężeniem przepływu wynoszącym 17,0 dm 3 /h, do momentu osiągnięcia stężenia glinu na poziomie 0,01 g/dm 3. Po sorpcji uzyskano 11,6 dm 3 roztworu zawierającego 0,02 g/dm 3 Al. Jonit po sorpcji myto wodą zdemineralizowaną, w kierunku z góry na dół, z tym samym natężeniem przepływu, które zastosowano w trakcie sorpcji. Do mycia jonitu zastosowano 3,0 dm 3 wody zdemineralizowanej. Po myciu zebrano 3,1 dm 3 roztworu zawierającego 0,02 g/dm 3 glinu. Roztwór powstały po sorpcji połączono z roztworem powstałym po myciu po sorpcji, uzyskując roztwór o objętości 14,7 dm 3 zawierający 0,02 g/dm 3 Al i skierowano do rozpuszczania kolejnej porcji azotanu(v) glinu. Odmyty po sorpcji jonit eluowano stosując 4,0 dm 3 7,5% roztworu kwasu azotowego(v) zawierającego 320,00 g/dm 3 Re. Elucję jonów glinu prowadzono, w temperaturze pokojowej, przepuszczając czynnik eluujący w kierunku z góry na dół, z natężeniem przepływu równym 2,0 dm 3 /h. Wyciek po elucji zbierano w dwóch porcjach, pierwszej o objętości 1,0 dm 3 zawierającej 1,20 g/dm 3 Al i 21,30 g/dm 3 Re i drugiej właściwej o objętości 3,0 dm 3 zawierającej 14,58 g/dm 3 Al i 288,90 g/dm 3 Re i taki roztwór skierowano do etapu neutralizacji i kolejno wydzielania renianu(vii) glinu. Po elucji żywicę myto wodą zdemineralizowaną, o objętości 3,0 dm 3, z natężeniem przepływu wynoszącym 4,0 dm3/h. Wyciek po myciu po elucji o objętości 3,0 dm 3, zawierający 0,45 g/dm 3 Al i 24,00 g/dm 3 Re, połączono z pierwszą częścią roztworu powstałego po elucji i z roztworem powstałym z oczyszczania renianu(vii) glinu o objętości 0,80 dm 3 i stężeniach glinu i renu wynoszących 0,01 g/dm 3. Do tak powstałego roztworu o objętości 4,8 dm 3 zawierającego 0,53 g/dm 3 Al i 19,40 g/dm 3 Re dodano 160 g aktywnego Al2O3 i taką mieszaninę odparowano do sucha w temperaturze 75 C uzyskując osad zawierający 36,5% Re. Zastrzeżenia patentowe 1. Sposób otrzymywania renianu(vii) glinu, znamienny tym, że klarowne wodne roztwory azotanowe, zawierające korzystnie powyżej 0,2 g/dm 3 Al, przepuszcza się przez złoże umieszczone w kolumnie jonitowej korzystnie w postaci silnie kwaśnej żywicy kationowymiennej w formie wodorowej i sorpcję prowadzi się, w kierunku z góry na dół w temperaturze pokojowej, tak, aby zasorbowana ilość glinu w jonicie, kierowanym do etapu elucji wynosiła powyżej 0,01 g glinu korzystnie 0,02 g glinu na 1,0 g żywicy, stosując czas kontaktu roztworu ze złożem jonitu w zakresie do 120 minut, korzystnie poniżej 30 minut, i tak zasorbowany jonami glinu jonit przemywa się wodą, w kierunku z góry na dół, używając na każdy 1,0 dm 3 jonitu

5 PL B1 5 1,0 2,5 dm 3 wody korzystnie powyżej 1,5 dm 3, stosując czas kontaktu wody ze złożem jonitu do 30 minut, odmytą kolumnę ze złożem zasorbowanym glinem na założonym poziomie, kieruje się do etapu elucji, który prowadzi się, korzystnie wodnymi roztworami kwasu renowego (VII) o stężeniu wynoszącym korzystnie powyżej 100 g/dm 3 Re, stosując na każdy 1,0 g glinu zasorbowanego w jonicie 21,0 200,0 g Re, korzystnie 36,0 g Re, korzystnie z kwasem azotowym(v), w takiej ilości aby stężenie HNO3 w roztworze eluującym nie przekroczyło 2%, korzystnie 5,0%, w kierunku z góry do dołu, tak, że roztwór eluujący kontaktuje się ze złożem jonitu powyżej 90 minut, korzystnie w sposobie roztwór powstały po elucji zbiera się w jednej porcji i kieruje do etapu zatężania i krystalizacji renianu (VII) glinu a wyeluowane złoże jonitu przemywa się wodą stosując na każdy 1,0 dm 3 jonitu 2,0 5,0 dm 3, korzystnie 3,0 dm 3 wody, tak aby roztwór kontaktował się ze złożem jonitu poniżej 30 minut, zaś do drugiej porcji roztworu powstałego z elucji skierowanej do etapu neutralizacji dodaje się świeżo strącony wodorotlenek glinu w roztworze wodnym, aż do przereagowania wodorotlenku glinu i uzyskania ph w zakresie od 3,5 do 4,4, a następnie roztwór po neutralizacji filtruje się korzystnie na gorąco i zatęża, a powstały osad oczyszcza, suszy w temperaturze C, korzystnie 150 C aż do momentu uzyskania stałej masy i ponownie suszy w temperaturze C, korzystnie 190 C aż do momentu uzyskania stałej masy. 2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że świeżo strącony wodorotlenek glinu jest odmyty od jonów amonowych korzystnie do poziomu poniżej 0,1%, w ilości stechiometrycznej do ilości nadmiarowego w roztworze renu, przy czym operację tę prowadzi się w temperaturze nie większej niż 80 C. 3. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w kolumnie jonitowej złoże umieszcza się tak, aby stosunek jego wysokości do średnicy kolumny wynosił korzystnie powyżej Sposób według zastrz. od 1 do 3, znamienny tym, że zatężanie prowadzi się w maksymalnie w temperaturze 80 C, przy intensywnym mieszaniu do sucha. 5. Sposób według zastrz. od 1 do 4, znamienny tym, że roztwór pozostały po sorpcji i roztwór powstały z mycia po sorpcji łączy się i kolejno kieruje się do przygotowania wejściowego roztworu kierowanego do rozpuszczania azotanu(v) glinu. 6. Sposób według zastrz. od 1 do 5, znamienny tym, że roztwór powstały z mycia po elucji korzystnie w sposobie łączy się z pierwszą porcją roztworu z elucji oraz z roztworem wodnym powstałym z oczyszczania i dodaje się do niego aktywowany tlenek glinu, korzystnie w sposobie w takiej ilości aby masa renu w uzyskanym osadzie wynosiła od 0,1 60,0% korzystnie 35,0% masy osadu i kolejno kieruje się do etapu odparowania do sucha, intensywnie mieszając, w temperaturze, która nie przekracza 80 C i kolejno aktywuje się znanymi sposobami. 7. Sposób według zastrz. od 1 do 6, znamienny tym, że wydzielony renian(vii) glinu przemywa się dwuetapowo wodą zdemineralizowaną, o temperaturze mniejszej lub równej 10 C, korzystnie 5 C, stosując na każdy 1,0 g osadu 1,0 20,0 cm 3 wody, korzystnie 5,0 cm 3 i kolejno przemywa się bezwodnym acetonem, korzystnie w temperaturze mniejszej lub równej 10 C, stosując korzystnie na każdy 1,0 g osadu 1,0 5,0 cm 3 acetonu najkorzystniej 2,5 cm 3.

6 6 PL B1 Rysunek Departament Wydawnictw UPRP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)