WARUNKI WEGETACJI I WYNIKI

Transkrypt

1

2

3 UWAGI OGÓLNE Opracowanie zawiera wyniki doświadczeń porejestrowych z burakiem cukrowym przeprowadzonych w roku 2011 na tle wyników z roku Doświadczenia zlokalizowano w 11 stacjach i zakładach doświadczalnych oceny odmian (SDOO, ZDOO). W celu określenia skutków braku ochrony chemicznej oraz wytypowania odmian, których plonowanie w mniejszym stopniu zależy od stosowania fungicydów, założono dodatkową serię trzech doświadczeń dwuczynnikowych. Porównywano w nich plonowanie odmian przy standardowej uprawie, tzn. z zastosowaniem ochrony chemicznej przeciwko chorobom liści oraz przy braku takiej ochrony (rys. 1). Wysiano 21 odmian wpisanych do krajowego rejestru, w tym dziewięć nowo zarejestrowanych. Wszystkie badane odmiany mają deklarowaną przez hodowców tolerancję na rizomanię, wśród nich sześć także na chwościka buraka. Materiał siewny odmian zarejestrowanych przed rokiem 2011 pochodził z partii handlowych i pobrany został z magazynów cukrowni Glinojeck, Kruszwica, Ropczyce, Środa. Nasiona nowych odmian pochodziły od hodowców. Otoczki nasion zawierały insektycyd Montur Forte lub Force Magna. Cztery doświadczenia były finansowane z budżetu COBORU, a pozostałe przez Spółki Cukrowe: Krajową Spółkę Cukrową S.A., Nordzucker Polska S.A., Pfeifer & Langen Polska S.A. i Südzucker Polska S.A. Poszerzoną laboratoryjną ocenę wartości siewnej nasion wykonano w UTP Bydgoszcz i SGGW Warszawa. W SGGW szczegółowo badano także wschody nasion wysianych w glebie w fitotronie. Polową energię i polową zdolność wschodów oceniano również w doświadczeniach założonych w SDOO i ZDOO. Wyniki badania nasion uzupełniają wyniki doświadczeń polowych (tab. 1, 9). Przed siewem nazwy odmian zaszyfrowano i w trakcie wegetacji, zbioru i opracowania wyników występowały one pod nazwami kodowymi. Podczas szyfrowania zanotowano numery kodowe odmian wzorcowych (Ambassador, Nevenka, Pasja, Sokrates), bez późniejszego ujawniania ich nazw. Te same odmiany stanowią wzorce także w innych rodzajach doświadczeń odmianowych i umożliwiają pośrednie porównanie odmian na różnych etapach ich badań (rejestrowych, wstępnych, hodowlanych). W doświadczeniach stosowano standardowe herbicydy i insektycydy oraz chemiczną ochronę przeciwko chwościkowi buraka i innym chorobom grzybowym liści. Zebrane plony korzeni z wszystkich poletek przewieziono do laboratorium technologicznego SHR Straszków i Śmiłów, gdzie zważono plony i pobrano próby miazgi do analiz. Analizy jakościowe wykonano w Straszkowie. W obliczeniach średnich dla plonów i parametrów technologicznych odmian nie uwzględniono wyników jednego doświadczenia dwuczynnikowego (Przecław), gdzie nadmierne opady w lipcu spowodowały miejscowe podmoknięcia i zalewanie roślin, a w następstwie gnicie korzeni. Wyniki tego doświadczenia okazały się mało miarodajne. WARUNKI WEGETACJI I WYNIKI DOŚWIADCZEŃ Doświadczenia założono w pierwszej i drugiej dekadzie kwietnia, w dość dobrych warunkach agrotechnicznych (tab. 2). Uwilgotnienie gleby w okresie siewów i wschodów było zróżnicowane w poszczególnych miejscowościach: wystarczające na południu kraju (Czesławice, Przecław, Głubczyce, Zybiszów), a zbyt małe w części północnej i środkowo - zachodniej (Lisewo, Głębokie, Słupia Wielka). Na Pomorzu, Kujawach i w części Wielkopolski w ciągu kolejnych kilku dni na początku maja występowały silne przymrozki. W ZDOO Głębokie spowodowały one niemal całkowite wymarznięcie roślin (doświadczenie ponownie założono 12 maja), a w SDOO Słupia Wielka znaczne uszkodzenie wschodów i w następstwie słabe wyrównanie roślin. Od drugiej połowy czerwca, przez cały lipiec i sierpień, warunki termiczne i wilgotnościowe prawie w całym kraju sprzyjały prawidłowej wegetacji buraka i intensywnym przyrostom masy korzeni. Jedynie w lipcu, na południu kraju, opady lokalnie wystąpiły w nadmiernej ilości (Przecław 294 mm opadów). Pozostała część okresu wegetacji cechowała się małymi opadami lub prawie całkowitym ich brakiem. W rejonie południo-

4 wo-wschodnim niedobór wody notowano już od trzeciej dekady sierpnia, a w pozostałych rejonach od drugiej dekady września. Dość wysokie temperatury i długi okres słonecznej pogody utrzymujący się aż do zbioru buraka, umożliwiły uzyskanie surowca o wysokiej wartości przerobowej. Presja chorób grzybowych na przeważającym obszarze kraju była niewielka. Z wyjątkiem południa kraju, chwościk buraka pojawił się w bardzo małym nasileniu. Silny rozwój choroby notowano pod koniec wegetacji w doświadczeniu dwuczynnikowym, w kombinacji bez użycia fungicydów w ZDOO Czesławice, a znacznie słabszy w SDOO Zybiszów. W efekcie braku ochrony przed chorobami i porażenia liści, nastąpiło zmniejszenie plonów korzeni, obniżenie zawartości cukru i wyraźne zmniejszenie plonów cukru. Duże ubytki z tego powodu stwierdzono w ZDOO Czesławice (tab. 10, rys. 1). Ogólnie sezon wegetacyjny roku 2011 był sprzyjający dla dobrego plonowania buraka cukrowego. Plon korzeni w doświadczeniach wyniósł średnio około 810 dt z ha i był podobny jak w bardzo korzystnym roku Plon cukru, dzięki wyższej jego zawartości w korzeniach, w roku 2011 okazał się rekordowy. Wyniki plonowania i głównych parametrów jakości technologicznej zamieszczono w tabelach 5-6, a cechy oceniane w skali 9-stopniowej w tabelach 7-8. Wyniki doświadczeń dwuczynnikowych podano w tabelach Rys. 1. Lokalizacja doświadczeń porejestrowych z burakiem cukrowym w roku 2011

5 - 5 - Tabela 1 BURAK CUKROWY. Odmiany i doświadczenia. Rok zbioru 2011 Rok zarejestrowania Hodowca Wschody polowe pierwszy termin ostatni termin 1 Abrax 2011 Strube DE Agronom 2011 SES BE Ambassador 2011 SES BE Argument 2011 SES BE Danuśka KWS 2010 KWS Saat AG DE Delano 2010 Maribo DK Finezja 2011 KHBC Huzar 2009 WHBC Janosik 2009 KHBC Konrad 2011 Strube DE Luzon 2010 KHBC Nevenka 2008 KWS Saat AG DE Oliviera KWS 2010 KWS Saat AG DE Pasja 2010 SES BE Primadonna KWS 2011 KWS Saat AG DE Schubert 2009 Strube DE Silvetta 2010 Syngenta CH Sokrates 2010 Strube DE Splendor 2010 SES BE SY Belana 2011 Syngenta CH Tuwim 2011 Strube DE NIR przy α = 0,05 8,8 2,9 Bilans doświadczeń: - założonych 11 - przyjętych do syntezy 10 Wszystkie odmiany diploidalne z deklarowaną przez hodowców tolerancją lub odpornością na rizomanię Kol. 1: uszeregowanie odmian w kolejności alfabetycznej Kol. 3: skróty nazw oznaczają: SES SESVANDERHAVE N.V./S.A.; Maribo Maribo Seed International ApS; WHBC Wielkopolska Hodowla Buraka Cukrowego sp. z o. o; Syngenta Syngenta Crop Protection AG Seeds Division; KHBC Kutnowska Hodowla Buraka Cukrowego sp. z o. o.; Strube Strube GmbH & Co. KG Kol. 4: ocena odpowiednio: następnego dnia po ukazaniu się pierwszych wschodów i po 18 dniach; wyniki średnie z 10 doświadczeń Uwaga: uszczegółowiona ocena wartości siewnej nasion tabela 9

6 - 6 - Tabela 2 BURAK CUKROWY. Warunki polowe doświadczeń, terminy agrotechniczne i fenologiczne oraz ocena niektórych cech rolniczych w doświadczeniach. Lata zbioru 2011, 2010 Wyszczególnienie Średnia rolnicza wartość gleb w 100 O skali IUNG liczba doświadczeń Kompleks przydatności rolniczej gleb: - 1 pszenny bardzo dobry pszenny dobry pszenny wadliwy żytni bardzo dobry 1 2 Odczyn gleby (ph w KCl): - powyżej 6, ,5-5,6 5 4 Zastosowanie fungicydów: - brak zabiegu jeden zabieg dwa zabiegi trzy zabiegi cztery zabiegi - 1 Zastosowanie herbicydów: - jeden zabieg dwa zabiegi trzy zabiegi cztery zabiegi pięć zabiegów 1 1 Zastosowanie insektycydów: - brak zabiegu jeden zabieg dwa zabiegi trzy zabiegi 1 1 Nawożenie mineralne: kg czystego składnika na 1 ha - P 2 O 5 średnio K 2 O średnio N średnio N najmniejsze N największe Siew: data - średnio najwcześniejszy najpóźniejszy 12.05* Wschody: - średnio najwcześniejsze najpóźniejsze Zbiór: - średnio najwcześniejszy najpóźniejszy Okres wegetacji: liczba dni - średnio najkrótszy najdłuższy Ocena wschodów: skala średnio 8,0 8,1 - najniższa 6,6 5,5 - najwyższa 9,0 9,0 Ocena ulistnienia: - średnio 8,4 7,7 - najniższa 6,8 6,5 - najwyższa 9,0 8,6

7 - 7 - cd. tabeli Chwościk buraka: skala średnio 7,9 7,7 - najniższa 6,6 6,2 - najwyższa 9,0 8,7 Mączniak prawdziwy: - średnio 7,8 - - najniższa 3,3 - - najwyższa 9,0 - Korzenie drobne: % wagowy - średnio 0,7 0,8 - najniższy 0,0 0,0 - najwyższy 6,0 5,5 Liczba doświadczeń Kol.1: średnia z wszystkich miejscowości Kol. 2: * powtórny siew po wymarznięciu roślin na początku maja 2011 r.; Kol. 3: w roku 2010 mączniak prawdziwy wystąpił w znikomym nasileniu Tabela 3 BURAK CUKROWY. Opady w okresie od kwietnia do września 2011 roku w doświadczeniach Suma opadów Miejscowość IV-30.IX Miesięczne opady w roku 2011 (mm) % normy mm IV V VI VII VIII IX Lisewo Chrząstowo Głębokie Słupia Wielka Kawęczyn Kościelna Wieś Zybiszów Czesławice Bezek Głubczyce Przecław* Kol. 2: norma = średnia za okres Kol. 1: * doświadczenie zdyskwalifikowane Tabela 4 BURAK CUKROWY. Plon i jakość korzeni wzorca oraz ocena wschodów w doświadczeniach. Lata zbioru 2011, Wyszczególnienie zakres zakres średnia średnia (od-do) (od-do) dt z ha Plon korzeni Plon biologiczny cukru 149,9 124,7-189,5 117,7 82,8-147,2 Plon technologiczny cukru 136,4 114,6-173,4 105,0 73,4-131,6 % Zawartość cukru polarymetryczna 18,9 17,9-19,9 17,7 15,1-19,0 Zawartość cukru oczyszczonego 17,2 16,1-18,3 15,8 13,4-17,0 mval/1000g Zawartość azotu α-aminowego 16,5 11,3-26,5 13,2 7,4-26,4 % Wschody polowe po 4 dniach* 59,6 35,6-88,6 50,4 19,2-90,3 Wschody polowe po 14 dniach* 82,5 59,1-93,2 83,4 65,8-97,3 Kol. 1: * dane dotyczą średniej ogólnej z doświadczeń

8 Tabela 5 BURAK CUKROWY. Plon korzeni i cukru oraz zawartość cukru u odmian. Lata zbioru 2011, 2010 Plon korzeni (dt z ha) Zawartość cukru Plon biologiczny cukru (dt z ha) Plon technologiczny cukru (dt z ha) Plon korzeni Plon biologiczny cukru Plon technologiczny cukru odchylenia od wzorca % wzorca Średnia ogólna ,8 17,6 152,2 120,1 138,1 106, ,2 120,1 138,1 106,6 Wzorzec ,9 17,7 149,9 117,7 136,4 105, ,9 117,7 136,4 105,0 1 Abrax 10-0,1 1,3 1, Agronom -20 0,3-0,9 0, Ambassador -14 0,1-2,0-1, Argument 8 0,0 1,5 1, Danuśka KWS ,4 0,3 11,2 8,5 9,7 7, Delano ,3-0,7-1,7 3,3-3,1 1, Finezja 53-0,5 6,1 3, Huzar ,7-0,8 1,1 3,7-1,0 1, Janosik ,4-0,7-0,8-2,2-2,2-4, Konrad 68-0,4 9,5 8, Luzon ,6-0,5 3,8 4,0 2,3 2, Nevenka ,0-0,1-1,0-1,3-1,6-1, Oliviera KWS ,3 0,1 8,3 12,1 7,1 10, Pasja ,1 0,1-0,2 2,0 0,1 2, Primadonna KWS 36-0,1 5,6 3, Schubert ,0-0,2 2,4 3,0 2,5 2, Silvetta ,3 0,4 0,0-4,2-1,4-3, Sokrates ,2 0,3 3,2 0,4 3,0 1, Splendor ,0-0,2 0,4 2,7 0,3 2, SY Belana 15-0,3-0,4-1, Tuwim 6 0,1 2,1 2, Liczba doświadczeń NIR przy α = 0,05 dt z ha 32,9 32,6 6,33 5,72 5,95 5,10 % 0,24 0,19 4,1 4,8 4,2 4,8 4,3 4,8 Kol. 1: wzorzec: 2011 Ambassador, Nevenka, Pasja, Sokrates; 2010 Jagusia, Jonas, Nevenka, Pasja; uporządkowanie odmian w kolejności alfabetycznej

9 Tabela 6 BURAK CUKROWY. Zawartość składników melasotwórczych i wskaźniki wartości technologicznej. Lata zbioru 2011, 2010 N α - aminowy Zawartość (mval/1000g) K Na Współczynnik alkaliczności soku Zawartość cukru oczyszczonego Strata cukru w melasie Wydajność cukru odchylenia od wzorca Średnia ogólna 16,4 13,0 35,5 41,8 2,7 3,2 2,57 3,93 17,1 15,6 1,2 1,4 90,6 88,8 Wzorzec 16,5 13,2 34,0 40,5 2,4 3,0 2,44 3,72 17,2 15,8 1,1 1,3 91,0 89,2 1 Abrax 0,2-0,4 0,1 0,02-0,1 0,0 0,0 2 Agronom -1,1-1,4-0,2 0,11 0,4-0,1 0,5 3 Ambassador -0,3-0,4 0,0-0,01 0,1 0,0 0,1 4 Argument -0,7 0,0 0,0 0,12 0,0 0,0 0,0 5 Danuśka KWS -0,6-0,1 2,7 2,3 0,5 0,8 0,33 0,15 0,3 0,2 0,1 0,1-0,4-0,4 6 Delano 0,0-0,5 3,5 4,2 0,7 1,5 0,29 0,70-0,4-0,9 0,1 0,2-0,9-1,6 7 Finezja 1,3 4,5 0,7 0,15-0,7 0,2-1,3 8 Huzar 1,1 0,4 4,9 5,0 0,5 0,6 0,13 0,46-0,9-1,0 0,2 0,2-1,4-1,6 9 Janosik 1,3 1,9 3,4 6,6 0,9 1,0 0,08 0,02-0,6-0,9 0,2 0,3-1,1-2,1 10 Konrad -0,4 0,5 0,1 0,03-0,4 0,0-0,3 11 Luzon -1,0-1,5 3,4 3,3 0,9 0,7 0,47 1,07-0,7-0,6 0,1 0,1-1,0-1,0 12 Nevenka 1,2-0,5 1,8-0,3 0,3 0,1-0,08 0,08-0,1-0,1 0,1 0,0-0,4 0,0 13 Oliviera KWS -0,6-0,4 2,1 2,4 0,6 1,0 0,28 0,35 0,2 0,0 0,1 0,1-0,3-0,6 14 Pasja 0,5 0,3-0,6-0,4-0,2-0,6-0,10-0,01 0,2 0,1 0,0 0,0 0,2 0,2 15 Primadonna KWS -1,3 4,5 0,2 0,60-0,3 0,1-0,8 16 Schubert 0,3-1,1-1,0-0,7 0,0-0,3-0,15 0,19 0,0-0,2 0,0 0,0 0,2 0,1 17 Silvetta 0,2-1,1 3,3 1,5 1,2 0,4 0,24 0,47-0,5 0,3 0,2 0,1-1,0 0,0 18 Sokrates -1,4 0,2-0,8-2,8 0,0-0,7 0,19-0,22-0,1 0,4 0,0-0,1 0,1 0,8 19 Splendor -0,7 0,5 0,4 0,6 0,0 0,0 0,19-0,12 0,0-0,2 0,0 0,0 0,0-0,3 20 SY Belana 1,2 1,6 0,4-0,12-0,4 0,1-0,6 21 Tuwim -1,1-0,9-0,2 0,06 0,2 0,0 0,3-9 - Liczba doświadczeń NIR przy α = 0,05 1,36 1,42 1,73 1,65 0,38 0,34 0,25 0,35 0,28 0,23 0,07 0,07 0,44 0,46 Kol. 1: wzorzec: 2011 Ambassador, Nevenka, Pasja, Sokrates; 2010 Jagusia, Jonas, Nevenka, Pasja

10 Tabela 7 BURAK CUKROWY. Ważniejsze cechy rolniczo-użytkowe odmian. Lata zbioru 2011, 2010 Ocena (skala 9 o ) wschodów po przerywce ulistnienia przed zbiorem odchylenia od wzorca Pośpiechy Średnia ogólna 7,9 7,9 8,0 7,8 8,2 7,7 7,8 8,0 0,06 Wzorzec 7,7 7,9 7,9 7,9 8,3 7,7 7,7 7,9 0,05 1 Abrax 0,5 0,2 0,2 0,1-0,01 2 Agronom 0,3 0,2 0,1 0,0-0,05 3 Ambassador 0,0 0,0 0,0 0,0-0,05 4 Argument 0,0 0,1 0,2 0,0-0,05 5 Danuśka KWS -0,2-0,2 0,0-0,1-0,6-0,4 0,1 0,0 0,02 6 Delano 0,2 0,2 0,1-0,1 0,2 0,1 0,2 0,0 0,05 7 Finezja 0,0 0,1-0,2 0,1-0,05 8 Huzar 0,1-0,3 0,0-0,2-0,3-0,5-0,1 0,0-0,05 9 Janosik 0,1-0,1 0,0-0,2-0,3-0,4-0,3-0,5-0,05 10 Konrad 0,6 0,3-0,2 0,0-0,05 11 Luzon 0,2-0,3 0,0-0,1 0,2 0,2 0,3 0,0-0,05 12 Nevenka 0,0 0,1 0,0 0,0 0,0 0,2 0,4 0,2 0,12 13 Oliviera KWS 0,0 0,0-0,1 0,0-0,7-0,6 0,1 0,0-0,05 14 Pasja -0,1-0,3 0,0 0,0 0,0 0,0-0,3 0,0-0,05 15 Primadonna KWS 0,4 0,1-0,2 0,2 0,59 16 Schubert 0,0 0,1 0,2 0,0-0,2 0,3-0,2 0,3-0,01 17 Silvetta 0,2 0,1 0,2-0,1 0,4 0,3 0,4 0,2-0,05 18 Sokrates 0,1 0,2 0,1 0,0 0,0-0,3-0,1-0,2-0,01 19 Splendor 0,1-0,1 0,0-0,1 0,1 0,2 0,0 0,3-0,05 20 SY Belana 0,2 0,4 0,1 0,5 0,07 21 Tuwim 0,4 0,3 0,2 0,1-0,05 Liczba doświadczeń Kol. 1: wzorzec: 2011 Ambassador, Nevenka, Pasja, Sokrates; 2010 Jagusia, Jonas, Nevenka, Pasja Kol. 2-5: ocena w skali 9-stopniowej, gdzie 9 oznacza stan najlepszy; pominięto doświadczenia, w których oceny wszystkich odmian były optymalne Kol. 6: w 2010 roku pośpiechy wystąpiły w znikomej ilości

11 Tabela 8 BURAK CUKROWY. Porażenie odmian przez choroby oraz udział korzeni drobnych. Lata zbioru 2011, 2010 chwościk buraka (skala 9 o ) Choroby liści mączniak prawdziwy (skala 9 o ) wagowy Udział korzeni drobnych liczbowy odchylenia od wzorca Średnia ogólna 7,7 7,7 7,4 0,9 2,0 3,8 3,6 Wzorzec 7,8 7,6 7,0 1,2 2,7 4,4 4,6 1 Abrax 0,2-0,3-0,8-0,3 2 Agronom -0,4 0,0-0,4-1,1 3 Ambassador 0,1-0,1 0,3 0,3 4 Argument 0,2 0,0-0,5-1,0 5 Danuśka KWS -0,4 0,0 0,9 0,2 0,2-0,8 0,1 6 Dela no 0,0 0,3 0,3-0,4-1,3 0,0-1,3 7 Finezja -0,3 0,8-0,6-0,2 8 Hu zar -0,1 0,0 0,6-0,5-0,2-0,1-1,0 9 Janosik -0,4-0,5 0,5 0,2-0,5-0,1-1,2 10 Konrad 0,0 0,2-0,5-0,7 11 Luzon -0,1-0,3 1,0-0,4-0,8-0,6-2,2 12 Nevenka 0,3 0,2 0,4 0,3 1,2 1,0 0,8 13 Oliv iera KWS -0,3-0,2 1,0-0,2-0,2-2,1-1,1 14 Pasja -0,6-0,3 0,0-0,2-0,6-0,6-1,0 15 Primadonna KWS -0,1 1,5 0,4-0,2 16 Schubert -0,4 0,3 0,1-0,6-1,1-1,1-1,4 17 Silvetta 0,4 0,5 0,3-0,1-0,4 0,0-0,8 18 Sokr ates 0,1-0,2-0,2-0,4-0,6-0,8-1,1 19 Splendor 0,0 0,3-0,4-0,3-0,8 0,6-1,0 20 SY Belana 0,6 0,2-0,5-1,2 21 Tuwim 0,1-0,5-0,6-1,2 Liczba doświadczeń Kol. 1: wzorzec: 2011 Ambassador, Nevenka, Pasja, Sokrates; 2010 Jagusia, Jonas, Nevenka, Pasja Kol. 2, 3: ocena w skali 9-stopniowej, gdzie 9 oznacza stan najlepszy Kol. 3: w 2010 roku mączniak prawdziwy wystąpił w znikomej ilości W 2011 roku żółtaczka wirusowa nie wystąpiła

12 Tabela 9 BURAK CUKROWY. Ocena wartości siewnej nasion. Rok zbioru 2011 LZK % temp. 15 o C, wilg. 40% 4 dni 14 dni LZK% Wschody polowe % temp. 10 o C, SGGW COBORU wilg. (fitotron) 65%, 6 dni 12 dni 21 dni PEW PZW SIW Kalibraż 3,50-4,75 mm Abrax 99,8 100,0 99,3 97,8 98,9 36,0 84,1 46,1 100,0 2 Agronom 67,3 97,8 57,8 63,3 94,4 16,6 79,0 27,7 99,5 3 Ambassador 55,3 100,0 10,3 8,8 95,5 14,6 85,6 13,0 99,7 4 Argument 32,8 100,0 28,0 30,0 93,3 10,3 82,9 13,9 99,9 5 Danuśka KWS 54,0 98,3 24,0 46,6 93,3 10,3 80,1 18,2 99,9 6 Delano 74,8 97,8 70,0 78,9 91,1 21,2 81,5 33,3 99,2 7 Finezja 59,8 97,0 42,3 21,1 94,4 13,7 80,8 18,8 99,6 8 Huzar 47,8 99,8 39,8 24,4 96,7 11,5 82,8 16,9 100,0 9 Janosik 72,8 98,3 40,0 46,7 91,1 17,1 82,4 24,2 99,8 10 Konrad 99,3 100,0 97,3 93,3 98,9 35,6 83,8 45,1 99,8 11 Luzon 71,3 98,8 21,8 18,9 94,5 15,9 82,3 18,0 99,4 12 Nevenka 27,8 97,0 6,0 47,9 97,2 13,0 82,7 13,5 98,4 13 Oliviera KWS 33,8 98,0 8,8 13,3 90,1 14,1 81,2 10,5 97,6 14 Pasja 42,0 99,8 7,8 0,0 93,3 12,4 83,7 9,3 99,6 15 Primadonna KWS 90,8 98,0 77,0 73,4 97,8 21,3 83,4 35,5 99,8 16 Schubert 24,8 100,0 8,8 32,2 94,3 10,5 84,0 10,9 99,8 17 Silvetta 93,0 97,0 88,8 91,1 95,6 24,1 78,5 40,1 99,5 18 Sokrates 28,0 98,8 1,8 0,0 94,4 12,1 83,1 6,8 99,8 19 Splendor 37,8 99,3 3,8 5,6 90,1 13,0 82,8 9,2 99,7 20 SY Belana 93,3 98,0 81,3 85,6 98,9 32,9 82,9 40,8 99,2 21 Tuwim 100,0 100,0 98,3 96,7 98,9 32,4 85,0 45,0 99,6 NIR przy α = 0,05 7,51 11,83 8,78 2,89 Średnia 62,2 98,7 43,5 46,5 94,9 18,5 82,5 23,6 99,5 Lokalizacja doświadczeń UTP SGGW Komentarz: COBORU (9 doświadczeń) SGGW W 2011 r. zakres badań materiału siewnego 21 odmian w doświadczeniach porejestrowych obejmował: laboratoryjną zdolność kiełkowania (LZK) w temperaturze 15 o C przy wilgotności podłoża 40, 65 i 80%, a także w temp. 10 o C przy wilgotności podłoża 65% (wykonane w Katedrze Genetyki i Hodowli Roślin UTP w Bydgoszczy) oraz ocenę wschodów (wykonaną w fitotronie, w Katedrze Fizjologii Roślin SGGW i ocenę wschodów polowych w 9 doświadczeniach polowych). Ponadto w laboratorium SGGW zbadano kalibraż nasion. Na podstawie uzyskanych wyników obliczono syntetyczny indeks wigoru (SIW). Kol. 2-3: Ocena po 4 i 14 dniach kiełkowania przy wilgotności podłoża 40% pełne pojemności wodnej Kol. 4: Ocena po 6 dniach kiełkowania przy normalnej wilgotności podłoża (65%) i temperaturze obniżonej do 10 0 C Kol. 5-6: 12 dni, 21 dni % siewek odpowiednio 12 dni i 21 dni po siewie w fitotronie Kol. 7-8: PEW % siewek nazajutrz po zauważeniu pierwszych wschodów, PZW % siewek przy ostatnim liczeniu Kol. 9: Syntetyczny indeks wigoru, obliczony na podstawie kiełkowania po 4 dniach w warunkach obniżonej wilgotności podłoża (kol. 2), obniżonej temperatury (kol. 4) oraz wschodów w fitotronie po 12 dniach od siewu (kol. 5) i polowej energii wschodów w 9 SDOO/ZDOO COBORU (kol. 7). Podstawą do wyliczenia SIW była suma wyników dla danej odmiany z tym, że wyniki z kol. 2 i 4 (laboratoryjne) oraz z kol. 5 (fitotronowe) podzielono przez 2, ponieważ są one wyższe, niż dane z kol. 7 (polowe). Uwzględnienie bezwzględnych wyników z wszystkich czterech kolumn spowodowałoby nadreprezentację wyników laboratoryjnych. Przykład: dla odmiany Delano SIW wynosi [(74,8 + 70,0 + 78,9): ,2]: 4 = 33,3

13 Tabela 10 BURAK CUKROWY. Doświadczenia z użyciem fungicydów (P1) i bez użycia fungicydów (P2). Plon i jakość korzeni. Lata zbioru 2011, 2010 Czesławice Zybiszów Wyszczególnienie P1 P2 P1 P2 P1 P2 P1 P Liczba zabiegów fungicydowych dt z ha Plon korzeni Plon biologiczny cukru 168,0 141,0 109,5 98,8 163,4 160,3 137,2 130,4 Plon technologiczny cukru 153,4 127,9 94,1 85,4 148,2 145,3 122,1 116,3 % Zawartość cukru polarymetryczna 18,8 17,6 15,5 14,6 19,1 19,0 19,0 19, Zawartość cukru oczyszczonego 17,2 16,0 13,4 12,6 17,3 17,2 16,9 16,9 mval/1000g Zawartość azotu α-aminowego 14,3 18,9 26,4 27,6 13,7 15,1 14,3 13,1 Zawartość potasu 33,3 32,1 44,6 38,6 37,2 37,1 45,9 45,2 Zawartość sodu 2,4 2,2 2,8 2,9 2,2 2,1 2,7 2,7 skala 9 o Chwościk buraka 7,1 4,2 7,7 3,5 8,8 8,0 8,5 6,7

14 Tabela 11 BURAK CUKROWY. Doświadczenia z użyciem fungicydów (P1) i bez użycia fungicydów (P2). Plon korzeni i cukru oraz zawartość cukru u odmian. Lata zbioru 2011, 2010 Plon korzeni (dt z ha) Zawartość cukru Plon biologiczny cukru (dt z ha) Plon technologiczny cukru (dt z ha) odchylenia od wzorca P1 P2 P1 P2 P1 P2 P1 P Średnia ogólna ,9 16,3 18,3 15,9 165,7 113,2 150,7 105,0 150,8 98,9 136,6 91,7 Wzorzec ,0 16,5 18,5 16,1 163,4 109,8 151,1 103,5 149,2 96,6 137,5 91,0 1 Abrax ,2-0,1-0,7 4,9-0,1 5,0 2 Agronom ,4 0,5-6,2-1,3-4,7 0,1 3 Ambassador ,1 0,2 3,4 0,9 3,4 1,2 4 Argument ,1 0,0 3,8-4,7 3,4-4,0 5 Danuśka KWS ,5 0,1 0,4-0,1 15,8 8,5 8,6 8,1 14,2 7,1 7,2 6,2 6 Delano ,3-0,8 0,0-0,6-6,0 10,0 0,3 4,6-7,5 6,3-1,0 2,2 7 Finezja ,2-0,5 12,0 0,7 9,4-1,8 8 Huzar ,8-0,7-0,8-0,6-7,0 3,3-15,1-1,0-8,5 1,2-15,7-3,1 9 Janosik ,1-0,6-0,3-0,7 4,0 1,7-6,7-3,0 2,2-1,0-8,0-5,1 10 Konrad ,4-0,5 2,6 2,7 2,1 2,1 11 Luzon ,6-0,4-0,5-0,7 12,0 0,5 4,5 1,5 11,0-1,0 2,7-0,3 12 Nevenka ,2-0,2 0,1 0,0-5,2 0,0 3,1 3,6-5,6 0,4 2,0 3,4 13 Oliviera KWS ,3 0,0-0,1-0,3 17,1 10,3 8,0 3,3 14,6 8,2 6,0 1,5 14 Pasja ,3 0,1-0,3 0,0-3,6 0,9-8,2 0,5-2,7 1,2-7,5 1,1 15 Primadonna KWS ,2-0,1 7,0-1,4 5,1-3,0 16 Schubert ,1-0,3 0,0-0,1 0,4 5,1 2,3 7,0 0,1 4,4 3,0 6,3 17 Silvetta ,3 0,4-0,2 0,4-8,4 1,5-0,5-0,5-8,1 1,6-1,1-0,5 18 Sokrates ,1 0,3 0,0 0,4 5,4-2,2 4,3-0,2 4,9-1,3 4,2 0,7 19 Splendor ,2-0,2-0,1-0,2 2,4 4,8-3,8 0,8 2,4 3,6-3,5 0,1 20 SY Belana ,6-0,3 0,4-3,4-0,9-3,8 21 Tuwim ,1-0,1-1,5-3,4-0,9-3,2 Liczba doświadczeń NIR dt z ha 82,8 62,9 74,1 60,3 14,62 10,79 15,22 10,02 12,72 9,93 13,72 9,26 przy α = 0,05 % 9,5 9,1 9,0 9,2 0,45 0,45 0,76 0,52 8,8 9,5 10,1 9,6 8,4 10,0 10,0 10, Kol. 1: wzorzec: 2011 Ambassador, Nevenka, Pasja, Sokrates; 2010 Jagusia, Jonas, Nevenka, Pasja

15 Tabela 12 BURAK CUKROWY. Doświadczenia z użyciem fungicydów (P1) i bez użycia fungicydów (P2). Zawartość składników melasotwórczych u odmian. Lata zbioru 2011, 2010 Zawartość (mval/1000g) N α - aminowy K Na odchylenia od wzorca P1 P2 P1 P2 P1 P Średnia ogólna 14,0 16,9 17,0 16,6 35,3 43,3 34,6 42,8 2,3 3,0 2,2 3,2 Wzorzec 14,2 17,0 17,4 17,1 33,6 41,9 33,1 41,0 2,1 2,8 2,0 2,9 1 Abrax 0,0 0,0-0,7-2,3 0,0 0,1 2 Agronom -1,1-0,7-1,4-2,6 0,3-0,4 3 Ambassador -0,5-0,7-1,3-0,5-0,1-0,2 4 Argument -1,3-1,8 0,7-0,3-0,3-0,3 5 Danuśka KWS -1,1-0,5-1,8 0,1 1,4 1,5 3,3 2,2 0,1 0,9 0,4 1,1 6 Delano 0,4 0,2 0,1-1,3 4,3 5,7 4,0 4,4 0,3 1,4 0,5 1,7 7 Finezja 0,6-0,1 4,1 6,5 0,2 0,7 8 Huzar 1,5-0,5 1,7 0,7 5,4 4,0 4,6 6,4 0,0 0,5 0,0 0,5 9 Janosik -0,4 1,2 0,6 1,8 3,7 7,0 5,4 6,1 0,5 0,8 0,6 1,0 10 Konrad -0,6-1,4 0,1 0,3-0,1 0,2 11 Luzon -1,2-1,7-2,4-1,3 4,3 4,3 3,5 4,2 0,5 0,6 0,5 0,7 12 Nevenka 1,6-1,6 1,2-1,2 2,4-2,1 2,1-0,7 0,2 0,1 0,4-0,1 13 Oliviera KWS 0,4-1,2-0,1-0,4 3,9 2,3 3,2 3,1 0,3 1,0 0,8 1,1 14 Pasja -0,5 2,0 0,8-0,4-0,2-0,8-0,8-1,5-0,2-0,7-0,1-0,6 15 Primadonna KWS -2,4-1,2 4,5 5,8 0,0 0,2 16 Schubert 1,4-1,3-1,3-2,1-0,1 0,0-2,4 0,1 0,2-0,3 0,0-0,3 17 Silvetta -1,5-1,7-1,7-2,7 2,0 0,5 2,2 2,2 0,4 0,2 0,4 0,3 18 Sokrates -0,6 1,3-1,2-0,3-0,9-1,8-0,8-1,6 0,1-0,6-0,2-0,9 19 Splendor -0,5 1,6 0,4-0,4 0,1 1,7 0,1 2,2-0,1 0,0-0,1-0,1 20 SY Belana 2,5 0,7 3,3 1,4 0,3 0,3 21 Tuwim -0,9 0,7-1,3-0,5 0,2 0,0 NIR przy α = 0,05 2,54 3,99 2,76 2,80 3,14 3,08 3,05 3,93 0,72 0,61 0,45 0, Kol. 1: wzorzec: 2011 Ambassador, Nevenka, Pasja, Sokrates; 2010 Jagusia, Jonas, Nevenka, Pasja

16 Tabela 13 BURAK CUKROWY. Doświadczenia z użyciem fungicydów (P1) i bez użycia fungicydów (P2). Wskaźniki wartości technologicznej odmian. Lata zbioru 2011, 2010 Współczynnik alkaliczności soku Zawartość cukru oczyszczonego Strata cukru w melasie Wydajność cukru odchylenia od wzorca P1 P2 P1 P2 P1 P2 P1 P Średnia ogólna 2,76 3,21 2,25 3,38 17,2 14,3 16,6 13,9 1,1 1,4 1,1 1,4 91,0 87,4 90,7 87,1 Wzorzec 2,59 3,00 2,07 3,11 17,4 14,5 16,8 14,2 1,0 1,4 1,1 1,4 91,3 87,9 91,0 87,7 1 Abrax -0,08-0,12 0,2 0,0 0,0-0,1 0,2 0,4 2 Agronom 0,11-0,06 0,4 0,6 0,0-0,1 0,4 0,8 3 Ambassador -0,01 0,10 0,1 0,2-0,1 0,0 0,3 0,3 4 Argument 0,24 0,18 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,2 5 Danuśka KWS 0,35 0,27 0,48 0,27 0,5 0,1 0,3-0,2 0,0 0,1 0,1 0,1 0,1-0,4-0,4-0,8 6 Delano 0,26 0,30 0,30 0,57-0,5-1,0-0,2-0,8 0,2 0,2 0,2 0,2-1,1-2,2-0,8-1,8 7 Finezja 0,16 0,47-0,4-0,7 0,2 0,2-0,9-1,6 8 Huzar 0,13 0,56 0,10 0,46-1,0-0,9-1,0-0,9 0,2 0,1 0,2 0,2-1,5-1,5-1,4-2,0 9 Janosik 0,38 0,18 0,32-0,02-0,3-0,8-0,5-1,0 0,1 0,3 0,2 0,3-0,8-2,2-1,3-2,2 10 Konrad 0,04 0,16-0,4-0,5 0,0 0,0-0,1-0,2 11 Luzon 0,64 1,22 0,72 0,78-0,8-0,6-0,6-0,8 0,2 0,2 0,1 0,2-1,2-1,2-0,9-1,5 12 Nevenka -0,06 0,08 0,02 0,14-0,3-0,1 0,0 0,0 0,1-0,1 0,1 0,0-0,7 0,4-0,5 0,3 13 Oliviera KWS 0,26 0,34 0,25 0,43 0,1-0,1-0,3-0,4 0,2 0,1 0,1 0,1-0,7-0,6-0,8-1,4 14 Pasja 0,03-0,26-0,18-0,07 0,3 0,1-0,2 0,1 0,0 0,0 0,0-0,1 0,2 0,2-0,1 0,4 15 Primadonna KWS 0,95 0,55-0,3-0,3 0,1 0,2-0,8-1,1 16 Schubert -0,24 0,25 0,03 0,28-0,1-0,3 0,1-0,1 0,0 0,0-0,1 0,0-0,1-0,2 0,6 0,0 17 Silvetta 0,44 0,27 0,37 0,53-0,4 0,4-0,3 0,4 0,1 0,0 0,1 0,1-0,5 0,3-0,5 0,0 18 Sokrates 0,04-0,05 0,06-0,02-0,1 0,4 0,0 0,5 0,0-0,1 0,0-0,1 0,1 0,6 0,3 0,7 19 Splendor 0,06-0,08-0,01 0,33 0,2-0,2-0,1-0,3 0,0 0,1 0,0 0,1 0,1-0,6 0,0-0,7 20 SY Belana -0,19 0,12-0,7-0,4 0,2 0,1-1,1-0,5 21 Tuwim 0,04-0,04 0,1-0,1 0,0 0,0 0,3 0,0 NIR przy α = 0,05 0,53 0,67 0,36 0,54 0,51 0,53 0,79 0,62 0,13 0,13 0,12 0,16 0,78 0,99 0,79 1, Kol. 1: wzorzec: 2011 Ambassador, Nevenka, Pasja, Sokrates; 2010 Jagusia, Jonas, Nevenka, Pasja

17 Tabela 14 BURAK CUKROWY. Doświadczenia z użyciem fungicydów (P1) i bez użycia fungicydów (P2). Ważniejsze cechy rolniczo-użytkowe odmian. Lata zbioru 2011, 2010 Ocena (skala 9 o ) ulistnienia przed zbiorem odchylenia od wzorca P1 i P2 P1 P Średnia ogólna 7,6 7,6 7,6 7,8 6,5 7,2 Wzorzec 7,6 7,6 7,5 7,9 6,4 7,1 1 Abrax 0,4 0,5 0,6 2 Agronom 0,0 0,0-0,5 3 Ambassador -0,1 0,0-0,2 4 Argument 0,6-0,2 0,3 5 Danuśka KWS -1,1-0,9 0,0-0,5-0,7-0,1 6 Delano 0,4 0,1 0,2 0,1 0,6 0,3 7 Finezja -0,5 0,3 0,5 8 Huzar -0,1-0,3-0,2 0,0 0,1 0,1 9 Janosik -0,4-0,5 0,1-0,3 0,0-0,1 10 Konrad -0,3-0,2 0,1 11 Luzon 0,4-0,3 0,3-0,4 0,8 0,0 12 Nevenka 0,0 0,2 0,5 0,3 0,5 0,3 13 Oliviera KWS -1,3-0,9-0,2-0,4-0,9-0,4 14 Pasja -0,1-0,3-0,4-0,1-0,7-0,1 15 Primadonna KWS -0,3 0,0-0,2 16 Schubert -0,8-0,2-0,5 0,0-0,7 0,1 17 Silvetta 0,7 0,2 0,5 0,3 0,6 0,2 18 Sokrates 0,2 0,0 0,0-0,3 0,5-0,3 19 Splendor 0,2-0,2 0,3 0,0-0,2-0,1 20 SY Belana 0,2 1,0 0,6 21 Tuwim 0,7 0,3 0,5 Liczba doświadczeń Kol. 1: wzorzec: 2011 Ambassador, Nevenka, Pasja, Sokrates; 2010 Jagusia, Jonas, Nevenka, Pasja Kol. 2-3: ocena w skali 9-stopniowej, gdzie 9 oznacza stan najlepszy

18 Tabela 15 BURAK CUKROWY. Doświadczenia z użyciem fungicydów (P1) i bez użycia fungicydów (P2). Porażenie odmian przez choroby oraz udział korzeni drobnych. Lata zbioru 2011, 2010 Choroby liści Udział korzeni drobnych chwościk buraka mączniak prawdziwy wagowy liczbowy (skala 9 o ) (skala 9 o ) odchylenia od wzorca P1 P2 P1 P2 P1 P2 P1 P Średnia ogólna 7,9 8,3 6,1 5,2 4,2 5,0 0,2 1,2 0,3 0,9 2,3 3,4 3,8 2,7 Wzorzec 7,8 8,2 6,1 5,1 3,3 3,6 0,2 1,5 0,2 1,4 1,9 4,1 3,3 3,8 1 Abrax 0,5 0,4-0,3-0,6 0,0 0,0 1,3-1,2 2 Agronom 0,0-0,3 0,0 0,4-0,1 0,0-0,8-1,7 3 Ambassador -0,1-0,1-0,3 0,1 0,0 0,1-0,3 1,1 4 Argument 0,3 0,9 0,0 0,4 0,0-0,1 0,3-2,2 5 Danuśka KWS 0,0-0,3-0,8-0,4 2,1 2,7 0,1 0,1 0,1-1,0 1,4-0,2 1,1-2,6 6 Delano 0,2 0,6 0,9 0,5 0,8 1,4 0,1-0,5 0,0-0,6 2,4-1,7-1,1-1,3 7 Finezja 0,3-0,4 2,8 2,7 0,0 0,2-0,3 1,7 8 Huzar -0,2 0,0-0,6 0,5 3,1 3,7-0,1 0,0 0,0-0,8-0,2-0,5-0,5-0,8 9 Janosik 0,2-0,4-1,0 0,0 1,5 2,7 0,0-0,1 0,2-0,4 0,3-0,9 2,8-0,5 10 Konrad -0,2 0,0 0,5 1,4-0,1 0,0-1,3-0,6 11 Luzon -0,3-0,2 0,2 0,3 2,1 2,7 0,0-0,7 0,4-0,8 0,3-1,9 6,0-1,7 12 Nevenka 0,2 0,4 0,1 0,8 0,8 0,1-0,1-0,1 0,0-0,2-0,8-0,4-0,6-0,7 13 Oliviera KWS 0,0-0,2-1,5-0,2 2,8 5,1-0,1-0,1 0,0-0,8-0,8-0,9-0,6-2,3 14 Pasja -0,3-0,4-0,5-0,7-0,3 0,4 0,2-0,1 0,0 0,5 2,0-0,4-0,6 2,3 15 Primadonna KWS 0,0-0,8 3,5 3,7 0,0 0,0-0,2 0,6 16 Schubert -0,5 0,5-0,5-0,1-0,3 0,1 0,0-0,6 0,1-0,8 0,8-1,2-0,6-1,8 17 Silvetta 0,4 0,8 0,7-0,3 1,5 2,1 0,2-0,4 0,0-0,5 3,0-1,3-0,5-0,9 18 Sokrates 0,3-0,2 0,5-0,5-0,3-0,6-0,1-0,3 0,0-0,6-0,8-0,8 0,0-1,2 19 Splendor 0,3 0,2 0,2-0,1-0,3-0,3 0,1-0,1 0,1-0,6 1,9-0,8 0,0-1,3 20 SY Belana 0,7 1,4 0,8 0,7-0,1 0,6-0,8 7,7 21 Tuwim 0,3 0,7-0,3-0,3 0,0 0,1 0,3 1,1 Liczba doświadczeń Kol. 1 wzorzec: 2011 Ambassador, Nevenka, Pasja, Sokrates; 2010 Jagusia, Jonas, Nevenka, Pasja Kol. 2, 3: ocena w skali 9-stopniowej, gdzie 9 oznacza stan najlepszy Kol. 3: w 2010 roku mączniak prawdziwy wystąpił w znikomej ilości W 2011 roku żółtaczka wirusowa nie wystąpiła