, ^ «c te łc fw a p ',, ...? ^ il L lo 'X ^ ^ Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Ślgska RAPORTY OPINIE

Transkrypt

1

2 , ^ «c te łc fw a p ',,...? ^ il L lo 'X ^ ^ Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Ślgska RAPORTY OPINIE 4

3 WYDAWCA CENTRUM DZIEDZICTWA PRZYRODY GÓRNEGO ŚLĄSKA Projekt okładki i serii wydawniczej Katarzyna Czerner-Wieczorek IS S N D R U K A + A P rint - K atow ice 1999 C O P Y R IG H T B Y C E N T R U M D Z IE D Z IC T W A P R Z Y R O D Y G Ó R N E G O ŚL Ą SK A

4 CENTRUM DZIEDZICTWA PRZYRODY GÓRNEGO ŚLĄSKA RAPORTY OPINIE TOM 3 1. C zerw o n a L ista G rzybów W ielkoow o cnikow ych G órnego Ś ląska str C zerw ona L ista P orostów G órnego Śląska str. 52 R edaktor tom u: Jerzy B. Parusel K A T O W IC E 1999

5 UPPER SILESIAN NATURE HERITAGE CENTRE REPORTS OPINIONS VOLUME 3 1. R ed L ist o f U pper Silesian M acrofungi p R ed L ist o f U pper Silesian L ichens p. 52 E ditor: Jerzy B. Parusel K A T O W IC E 1999

6 Od Redaktora O ddajem y do rąk C zytelników czw arty tom Raportów Opinii C entrum D ziedzictw a Przyrody G órnego Śląska. W tom ie tym zam ieszczono kolejne czerw one listy, obrazujące stopień zagrożenia gatunków grzybów i porostów G órnego Śląska w granicach byłych w ojew ództw : bielskiego, częstochow skiego, katow ickiego i opolskiego. Listy te pow stały w ysiłkiem przyrodników badających G órny Śląsk. D zięki tem u m ożliw e było określenie zagrożenia w szystkich gatunków w poszczególnych jednostkach adm inistracyjnych. N a podkreślenie zasługuje nie tylko kom pletność prezentow anych list, ale także próba ustalenia krajow ego statusu zagrożenia dla znacznej liczby gatunków grzybów m ikoryzow ych, nie uw zględnianych dotąd w polskich czerw onych listach. M im o zm iany z dniem 1 stycznia 1999 roku granic w ojew ództw, prezentow ane listy zachow ują sw oją aktualność dla całego G órnego Śląska w przyjętych dotychczas granicach i obecnego w ojew ództw a opolskiego oraz dla w iększości gatunków i obszarów, z w yjątkiem grupy gatunków górskich w Paśm ie Babiej G óry (byłe w ojew ództw o bielskie) oraz gatunków naw apiennych na w yżynnych obszarach byłego w ojew ództw a katow ickiego. C zerw one listy um ożliw iają także z dużym praw dopodobieństw em określić stopień zagrożenia poszczególnych gatunków w now ym w ojew ództw ie śląskim. U w aga ta dotyczy w szystkich czerw onych list opublikow anych w poprzednich tom ach tej serii w ydaw niczej. A naliza zagrożenia grzybów w ielkoow ocnikow ych w ykazała znaczne zagrożenie tej bardzo licznej w gatunki grupy królestw a grzybów. W granicach G órnego Śląska za w ym arłe uznano aż 74 gatunki. N a liście znalazło się 17 gatunków ściśle chronionych i 415 gatunków chronionych częściow o oraz 324 gatunki zam ieszczone w C zerw onej liście grzybów w ielkoow ocnikow ych zagrożonych w Polsce (W ojew oda, Ł aw rynow icz 1992). W zw iązku z brakiem kom pletnej listy gatunków grzybów w ystępujących w poszczególnych w ojew ództw ach, nie m ożna było dla nich oraz dla całego G órnego Śląska określić w skaźnika procentow ego zagrożenia. Z agrożenie to w skali Polski w ynosi około 25% (W ojew oda, Ł aw rynow icz l.c.). A naliza zagrożenia porostów - specyficznej sym biozy życiow ej grzybów i glonów - ujaw niła duże zagrożenie tej dość licznej w gatunki grupy organizm ów. Za w ym arłe na G órnym Śląsku uznano 101 gatunków, co stanow i aż 13,9% ogólnej liczby porostów tego obszaru. D alsze 132 gatunki (18,2% ) uznano za w ym ierające. W sum ie zagrożone są 564 5

7 gatunki (77,6% ). N ajbardziej zagrożone są porosty w w ojew ództw ie opolskim, w którym gatunki w ym arłe stanow ią aż 41,7% ogólnej liczby porostów w ojew ództw a. Zagrożenie porostów G órnego Śląska jest w ięc o w iele w iększe niż w całej Polsce, które określono na 37,6% (C ieśliński, C zyżew ska, Fabiszew ski 1992). N a liście znalazło się 126 gatunków objętych ochroną ścisłą i 1 gatunek objęty ochroną częściow ą oraz 293 gatunki zam ieszczone w C zerw onej liście porostów zagrożonych w Polsce (C ieśliński, C zyżew ska, Fabiszew ski l.c.). Z am ieszczone w tym tom ie czerw one listy grzybów i porostów G órnego Śląska adresow ane są przede w szystkim do adm inistratorów, zarządców i użytkow ników przestrzeni przyrodniczej om aw ianego terenu. N a nich bow iem najnow sza ustaw a o ochronie przyrody n akłada o b o w iązek zachow ania b ogactw a gatunkow ego. U staw a ta stw arza rów nież m ożliw ości ochrony tego bogactw a poprzez obejm ow anie ochroną p raw ną gatunków i całych obszarów w granicach w ojew ództw. P rzedstaw ione w tych listach statusy zagrożenia poszczególnych gatunków dają naukow e podstaw y ich ochrony lokalnej. Z w racam y się w ięc do w ojew odów, burm istrzów, prezydentów i w ójtów gm in oraz do leśników, których pieczy pow ierzona je s t przyroda G órnego Śląska, o ochronę w pierw szej kolejności gatunków uznanych za w ym ierające. N ie dopuśćm y do tego, aby nasze łąki i pola, a zw łaszcza lasy zostały zubożone o niezw ykle piękne i tajem nicze porosty i grzyby. Przecież bez obecności tych ostatnich nie sposób sobie w yobrazić nadchodzącej co roku jesieni. O publikow ane dotychczas w Raportach Opiniach czerw one listy są niezbędną p om ocą w w aloryzacji przyrodniczej gm in, obiektów chronionych lub proponow anych do ochrony, w planow aniu przestrzennym oraz w lokalnej ochronie gatunkow ej roślin i zw ierząt oraz zbiorow isk roślinnych. D o ich pow szechnego stosow ania zachęcam przyrodników oraz w ojew ódzkie i gm inne służby ochrony środow iska i przyrody. C zerw one listy grzybów i porostów są pierw szą próbą podsum ow ania w iedzy o stopniu zagrożenia taksonów tej grupy organizm ów zarodnikow ych i ilustracją stanu rozpoznania tego zjaw iska. Z aw iera ona z pew nością w iele braków. D latego b ędę w dzięczny C zytelnikom za w szelkie uw agi i uzupełnienia, które przyczynią się do aktualizacji statusu zagrożenia poszczególnych gatunków. Jerzy B. Parusel Dziećkowice, wrzesień 1999 D yrektor C entrum D ziedzictw a Przyrody G órnego Ś ląska 6

8 Piśmiennictwo: Wojewoda W.. Ławrynowicz M Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych zagrożonych u' Polsce, s.: W: Zarzycki K.. Wojewoda W.. Heinrich Z. (red.) Lista roślin zagrożonych w Polsce (wyd. 2). Instytut Botaniki im. W. Szafera. Polska Akademia Nauk. Kraków. CieśUński S., Czyżewska K.. Fabiszewski J Czerwona lista porostów zagrożonych iv Polsce, s.: W: Zarzycki K., Wojewoda W. Heinrich Z. (red.) Lista roślin zagrożonych w Polsce (wyd. 2). Instytut Botaniki im. W. Szafera. Polska Akademia Nauk. Kraków. 7

9 CZERWONA LISTA GRZYBÓW WIELKOOWOCNIKOWYCH GÓRNEGO ŚLĄSKA RED LIST OF UPPER SILESIAN MACROFUNGI W ładysław Wojewoda (Pracownia M ikologii Instytutu B otaniki im. W. Szafera PAN, Kraków)

10 1. Wstęp W P o lsce u k azały się d o ty c h c z a s 2 listy g rzybów w ie lk o o w o c n ik o w y c h zagrożonych w naszym kraju: p ierw sza, ogóln o p o lsk a (W ojew oda, Ł aw ry n o w icz 1986, 1992) i druga, regionalna, obejm ująca o bszar polskich K arpat (W ojew oda 1991). W latach , z inicjatyw y C entrum D zied zictw a P rzyrody G órnego Ś ląska w K atow icach, opracow ano taką listę dla G órnego Śląska. C elem było w stępne określenie stopnia zagrożenia g rzybów w ielkoow ocnikow ych tego regionu. P rezen to w an a lista je s t p ierw szą p róbą analizy zagrożenia w szystkich grzybów w iększych G órnego Ś ląska w p rzy jęty ch granicach. W skali lokalnej należy w spom nieć o czerw onej liście roślin i zw ierząt w ojew ództw a częstochow skiego, na której Skalski (1994) zam ieścił sześć gatunków grzybów. 2. Zasięg terytorialny W niniejszej pracy przyjęto granice G órnego Ś ląska, o k reślo n e w cześniej przez autorów czerw onej listy roślin naczyniow ych (Parusel i in. 1996), które na terytorium Polski o b ejm u ją w ojew ództw a: bielskie, częstochow skie, k atow ickie i opolskie zgodnie z podziałem tery to rialn y m kraju do roku G ranice te oparto nie na kryteriach h isto ryczno-kulturow ych, lecz na praktycznych przesłankach adm inistracyjnych. 3. Dobór gatunków P o d staw ą doboru gatunków w przedstaw ionym tu w ykazie była czerw o n a lista grzybów w ielkow ocnikow ych zagrożonych w P olsce (W ojew oda, Ł aw ry n o w icz 1992). L istę tę poszerzono o pew ną liczbę gatunków, które uznano za zagrożone, ch o ciaż nie były one u w zględnione przez cy tow anych autorów. U jęto tutaj także grzyby podlegające ochronie ścisłej, a p o m inięte na polskiej czerw onej liście. S ą to gatunki, o których w iem y, że nie tylko nie zanikają, lecz w ręcz p rzeciw nie - w ykazują ek sp an sję i coraz częściej pojaw iają się w m iejscach synantropijnych, np. w parkach, ogródkach działkow ych, o g rodach, a n aw et na w y sy p isk ach śm ieci. L istę p o szerzo n o zw łaszcza o grzyby m ikoryzow e, tw orzące sym biozę z korzeniam i drzew. O trzym ały one skrót,,m ". W w y k a zie je s t ich 163. D otyczy to w szczególności grzybów z rodzaju zasło n ak C ortinarius. W y daje się, że praw ie w szystkie lub naw et w szystkie gatunki tego rodzaju są w Polsce 9

11 zag ro żo n e, dlateg o uw zg lęd n io n o tu ró w n ież te zasłonaki, k tórych d o ty ch czas nie um ieszczano na p o lsk ich czerw onych listach. W w ykazie zn alazło się 7 gatunków ze zn ak iem nt": Ganoderma resinaceum, M acrolepiota procera i M. rhacodes (czerw ona lista grzybów w ielkoow ocnikow ych zag ro żo n y ch w P olsce), Langerm annia gigcintea, M eńpilus giganteus, M utinus ravenelii i Phallus im pudicus (grzyby podlegające ścisłej o chronie gatunkow ej), które, zdaniem autora, nie są zagrożone. P ropozycje zm iany kategorii zagrożenia dla n iektórych gatunków g rzybów w P o lsce, w y n ik ają m.in. z p rz e a n a liz o w a n ia ro z m ie sz c z e n ia grzy b ó w w ielk o w o cn ik o w y ch w N iem czech Z achodnich (K rieglsteiner 1991) oraz byłej N R D (K reisel 1987). M ożna przypuszczać, że (przynajm niej po części) ro zm ieszczen ie tych g rzybów w P olsce i w N iem czech je s t podobne. 4. Układ i nazewnictwo G atunki p o d zielono na dw ie grupy: objęte och ro n ą ścisłą i objęte ochroną częścio w ą (ro zp o rząd zen ie M inistra O chrony Ś rodow iska, Z aso b ó w N aturalnych i L eśnictw a z dn w spraw ie ochrony gatunkow ej roślin, Dz. U st. nr. 41: 1417, poz. 214). W każdej grupie gatunki u szeregow ano w porządku alfabetycznym. N azew nictw o łaciń sk ie przy jęto za różnym i, aktualnym i źródłam i taksonom icznym i, cytow anym i przez W ojew odę i Ł aw ry n o w icz (1986, 1992), z uzupełnieniam i z n ow szych opracow ań (np. H ansen, K nudsen 1992 i R yvarden, G ilbertson ). Ze w zględu na ciągłe zm iany zachodzące w n o m en k latu rze, d la u łatw ien ia czy te ln ik o m k o rz y sta n ia z literatu ry m ikologicznej, zam ieszczo n o stosunkow o dużo synonim ów. N azew n ictw o polskie podano głów nie za G u m iń sk ą i W ojew odą (1988) z pew nym i zm ianam i i uzupełnieniam i, np. wg W ojew ody ( ). rów nież z uw zględnieniem najw ażniejszych synonim ów. D la gatunków, k tóre d o tychczas nie m iały polskich nazw zap roponow ano je tutaj po raz pierw szy. 5. Kategorie zagrożenia S to p ie ń z a g ro ż e n ia g a tu n k ó w p o d a n o w fo rm ie sy m b o li lite ro w y c h, w p ro w ad zonych p rzez M ięd zy n aro d o w ą U nię O chrony P rzy ro d y - IU C N i przy jęty ch p rzez W ojew odę i Ł aw ry n o w icz (1986, 1992): E x - od daw n a nie zn alezio n e, być m oże w y m arłe lub w ym arłe, E - w ym ierające, V - narażo n e, R - rzadkie. I - o nieo k reślo n y m 10

12 zag ro żen iu. W o d n iesien iu do grzy b ó w p rak ty czn ie nie m o żn a n igdy z całą p ew n o ścią stw ierdzić, że g atu n ek je s t w ym arły. C zasem w ciągu w ielu la t g rzybnia niek tó ry ch gatu n k ó w u trzy m u je się w p o dłożu, ale ow ocniki nie są w ytw arzan e, a w ięc nie m ożna pow ied zieć, czy g rzy b na dan y m stan o w isk u rzeczy w iście w y m arł. D la w ięk szo ści gatunków p rzy jęto status zagro żen ia w P olsce za W o jew o d ą i Ł aw ry n o w icz (1992) i zazn aczo n o go zn ak iem S ym bole zam ieszczo n e bez tego znaku p o d an o w edług ocen y autora n in iejszej listy. 6. Źródła informacji Przy opraco w y w an iu listy gatunków oparto się na danych zaw arty ch w dosyć skąpej literatu rze m ito lo g ic z n e j dotyczącej w yżej w ym ienionych czterech w ojew ództw, w y k orzystano także n iepublikow ane m ateriały zebrane przez autora w latach oraz in fo rm acje uzy sk an e od mgr. J. B. P arusela. Ź ró d ła te dają przeg ląd badań m ito lo g ic z n y c h na G ó rn y m Ś ląsku o d końca X IX w. do 1999 r. W z a m ie sz c z o n y m n iżej p iś m ie n n ic tw ie z a c y to w a n o g łó w n ie w y b ra n e, w ażniejsze publik acje, przede w szystkim prace, w których u w zg lęd n io n o sto su n k o w o dużo gatu n k ó w grzy b ó w (np. A d am czy k 1996; B łoński 1890, 1896; B u jak iew icz 1975, 1979, 1993; G u m iń sk a 1962; H einrich 1988; H einrich, W ojew oda 1976; S ch ro eter , 1908; W ojew oda , 1973, 1979a, b, 1981a, b), a także n ajn o w sze dane z o m aw ian ego obszaru (D robnik, S okół 1999; G u m iń sk a 1997; H enel 1998; L eśn icz ak 1992; L isiew sk a 1987; Ł aw ry n o w icz 1988, 1991; N ow ak 1997; S kalski 1994; S k irg iełło 1991, 1998; S o k ó ł 1997; S pałek 1996, 1998, 1999; S pałek, N o w ak 1999; S p ałek i in. 1998; S tebel i in. 1995; S zczep k a 1980, 1983; S zczepka, S okół 1991; S zczep k a i in. 1994; T rząski 1984). G rom adzenie m ateriałów do listy zakończono w e w rześniu 1999 roku. 7. Stan zbadania i zagrożenie grzybów wielkowocnikowych Górnego Śląska P rezen to w an a lista zaw iera 432 taksony (ściśle 431 g atunków i 1 podgatunek) g rzy b ó w w ie lk o w o c n ik o w y c h G ó rn eg o Ś ląsk a, d la k tó ry ch o k re ślo n o k a te g o rie zagrożenia. N ie m a m ożliw ości obliczenia jak i p rocent w szystkich w ystęp u jący ch tam g rzy b ó w stan o w ią g atunki zagro żo n e, gdyż nie d y sp o n u jem y p ełn y m k ry ty czn y m w ykazem taksonów stw ierdzonych dotychczas w u w zględnianych tu w ojew ództw ach. 11

13 Kategorie zagrożenia Ex E V R 1 Razem zagrożonych bielskie częstochow skie katow ickie opolskie G órny Śląsk PO LSK A * * w g W ojew ody i Ł aw rynow icz (1992) L iczby zam ieszczo n e w pow yższej tabeli nie oddają faktycznego stanu zagrożenia g rzybów G órnego Ś ląska. Ś w iadczą one o słabym stopniu zbadania składu gatunkow ego g rzybów w ielk o o w o cn ik o w y ch tego regionu. W idać w yraźnie, że najsłabiej poznane są grzyby w o jew ództw a częstochow skiego, skąd w ykazano tylko 107 gatunków zagrożonych. S tąd opublik o w an o tylko je d n ą o b szern iejszą pracę (A dam czyk 1996). N a 145 gatunków grzybów zag ro żo n y ch w w ojew ództw ie opolskim aż 117 to gatunki zaliczo n e do kategorii Ex. Są to grzyby w y m ieniane w starej literaturze (głów nie S chroeter , 1908) i potem ju ż nie publikow ane. N ajlepiej utrzym ują się grzyby w w ojew ództw ie bielskim, szczególnie w K arpatach. tam gdzie zachow ały się jeszcze stosunkow o duże kom pleksy leśne, a w ięc w B eskidach: Ś ląskim, Ż y w ieck im i M ałym. Tutaj znajduje się je d y n y w om aw ian y m obszarze park n arodow y na B abiej G órze, odznaczający się je szcze w ielkim bogactw em grzybów w ielk o o w o cn ik o w y ch (B u jakiew icz 1979, W ojew oda 1965). W tym w ojew ództw ie w ykonano także najw ięcej badań m ikologicznych i stąd pochodzi najw ięcej inform acji z o sta tn ic h lat. Z n a c z n ie g o rzej p rz e d sta w ia się sy tu a c ja w p o z o sta ły c h trzech w ojew ództw ach. W w ojew ództw ie opolskim po drugiej w ojnie św iatow ej nie prow ad zo n o żadnych dokład n iejszy ch obserw acji m ikologicznych. N ow sze inform acje o grzybach w ielk o w o cn ik o w y ch tego w ojew ództw a o g ran iczają się p rzew ażnie do kró tk ich artykułów w czaso p ism ach popularnonaukow ych. 8. Zadania na przyszłość Z a c h o d z i p iln a k o n ie c z n o ść o p ra c o w a n ia w y k azó w g a tu n k ó w g rzybów 12

14 w ielk o o w o cn ik o w y ch G órnego Ś ląska, na podstaw ie istniejącej literatury i zbiorów Inw en tary zacja stanu zbadania to p ierw szy niezbędny etap. D rugim etapem pow inny być m o żliw ie d o k ład n e b a d a n ia terenow e w e w szy stk ich e k o sy stem ach teg o o b szaru, szczególnie w byłych w ojew ództw ach często chow skim i opolskim. D opiero po takich w ieloletnich bad an iach b ędzie m ożna praw idłow o ocenić stan zachow ania i zagrożenia g rzybów w ielk o o w o cn ik o w y ch G órnego Ś ląska i ew entualnie zaproponow ać sposoby ochrony najbardziej zagrożonych gatunków, zw łaszcza zaliczanych do kategorii E i V. N ajlepszą fo rm ą zab ezpieczenia g rzybów je s t niew ątpliw ie k o m pleksow a ochrona całych ekosystem ów, a w ięc np. ochrona rezerw atow a. 9. Podziękowanie A u to r dziękuje P anu Mgr. J. B. P aruselow i za infom acje o w ystępow aniu niektórych g atunków na G órnym Śląsku i za krytyczne uw agi. Piśmiennictwo Adamczyk J Les champignons supérieurs des hêtraies du nord du Plateau de Częstochowa (Pologne Méridionale). Lejeunia, 150: Błoński F Wyniki p oszukiwali jlorystycz.nych skrytokwiatowych, dokonanych w ciągu lata r >r obrębie 5-ciu powiatów Królestw a Polskiego. Pam. Fizjogr. 10, 3: Błoński F Przyczynek do flory grzybów Polski. Pani. Fizjogr. 14, 3: Bujakiewicz A Grzyby wyższ.e lasów pszczyńskich. Bad. Fizjogr. Pol Zach., B, 28: Bujakiewicz. A Grzyby Babiej Góry. I. Mikoflora lasów. Acta Mycol. 15, 2: Bujakiewicz A Fungi o f the alpine and subalpine zones o f the Babia Góra Massif, s.: W: D. N. Pegler, L. Boddy, B. Ing & P. M. Kirk (eds.) Fungi o f Europe: Investigation, Recording and Conservation. Royal Bot. Gardens, Kew. Drobnik J., Sokół S Jeszcze o czarce szkarłatnej. Przyroda Górnego Śląska, 17: 3. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice, Guinińska B Mikoflora lasów bukowych Rabsztynct i Madejowej. Monogr. Boi:. 13: Gumińska B Wodnichowate (Hygrophoraceae). W: Skirgiełło A. (red.) Flora Polski. Grzyby (Mycota), t. 26. Inst. Bot. UJ\ Kraków, ss. 203, Gumińska B., Wojewodo, W Grzyby i ich oznaczanie. Wyd. 4. PWRiL, Warszawa, ss Hansen L, Knudsen H. (red.) Poły porałeś, Boletales, Agaricales, Russulales. V/: Nordic Macromycetes, Vol. 2, Nordsvamp, Copenhagen, ss

15 Heinrich Z Monograficzne opracowanie grzybów z rodzaju Hypholoma (Fr.) Kummer (rodzina Stmphariaceae Sing, et Smith) w Polsce. Manuskrypt, ss Heinrich Z, Wojewoda W The effect o f fertilization on a pine forest ecosystem in an industrial region. IV. M acmmycetes. Ekol. pol : Henel K lat rezerwatu..las M urckowski". Przyroda Górnego Śląska. 12 (wkładka z nienumerowanymi stronami). Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice. Kreisel H. (red.) Pilzflora der Deutschen Demokratischen Republik. VEB G. Fischer Verl.. Jena. ss Krieglsteiner G. J Verbreitungsatlas der Großpilze Deutschlands (West). Band 1: Ständerpilze. Teil A: NichtbUitterpilze, Teil B: Blätterpilze. Verl E. Ulme/; Stuttgart, ss Leśni czak A. B O purchawicy olbrzymiej Langermannia gigantea na Opolszczyźnie. Chrońmy przy r. ojcz : Lisiewska M Grzybówka (Mycena). W: Kochman /, Skirgiello A. (red.) Flora polska. Rośliny zarodnikowe Polski i ziem ościennych. Grzyby (Mycota), t. 17. PWN. Warszawa-Kraków, ss Ławrynowicz. M Jeleniakowe (Elaphomycetales), truflowe (Tuberales). W: Kochman J.. Skirgiello A. (red.) Flora polska. Rośliny zarodnikowe Polski i ziem ościennych. Grzyby (Mycota). PWN. Warszawa-Kraków, ss Ławrynowicz M Chorology o f the European Hypogeous Ascomvcetes. II. Tuberales. Acta My col. 26 (1990), 1: Nowak A. (red.) Przyroda województwa opolskiego, Wyd. Urząd Woj. w Opolu. Opole. ss Parusel J. B., Wika S.. Bida R. (red.) Czerwona lista roślin naczyniowych Górnego Śląska. Raporty Opinie, 1: Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice. Ryvarden L., Gilbertson R. L European Polypores. Synopsis Fimgorum Fungiflora, Oslo, ss Schroeter J Die Pilze Schlesiens. W: Cohn F. (red.) Kryptogamen-Flora von Schlesien. 3 Band, 1. Hälfte, J. U. Kern's Verf. Breslau, ss Schroeter J Die Pilze Schlesiens. W: Cohn F. (red.) Kryptogamen-Flora von Schlesien. 3 Band. 2. Hälfte, J. U. Kern's Verl., Breslau, ss Skalski A. W Ochrona przyrody w województwie częstochowskim, s.: W: Informacja o stanie środowiska przyrodniczego województwa częstochowskiego w 1993 r. Bibl. Monitor. Środowiska. Woj. Insp. Ochr. Srod. w Częstochowie, Częstochowa. Skirgiello Gołąbek (Russula). W: Skirgiello A. (red.) Flora polska. Rośliny zarodnikowe Polski i ziem ościennych. Grzyby (Mycota), t. 20. Inst. Bot. im. W. Szafera PAN, Kraków, ss Skirgiello A M leczaj (Lactarius). W: Skirgiello A. (red.) Flora Polski. Grzyby (Mycota), t. 25. Inst. Bot. im. W. Szafera PAN, Kraków, ss

16 Sokół S Sarcodontia crocea (S c h w F r.) Kotl. in Oberschlesien. Acta Biol. Si/es. 30, 47: Spalek K Gwiazdosz prążkowany Geastrum striatum na Równinie Opolskiej. Chrońmy przyr. ojcz. 52, 5: Spałek K Chronione i rzadkie gatunki grzybów parku krajobrazowego..góra 5vr. Anny". Przyroda Górnego Śląska, 11: 8. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice. Spałek K Osobliwości przyrodnicze zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Pod Dębami". Przyroda Górnego Śląska, 15: Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice. Spalek K., Nowak A Geastrum triplex Jungh. (Lycoperdales) na Śląsku Opolskim. Natura Silesiae Superioris, 2: Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice. Spalek K., Nowak S., Nowak A.. Dajdok Z Czarka szkarłatna Sarcoscypha coccinea na Śląsku Opolskim. Chrońmy przyr ojcz. 54, 5: Stebel A., Domański R., Stebel A. M Stanowiska Mutinus rarenelii (Phallaceae) na Płaskowyżu Rybnickim. Chrońmy przyr. ojcz.. 51, 4: Sz.cz.epka M. Z Boletales Wyżyny Śląskiej - taksonomia, ekologia i rozmieszczenie na tle Jlory grzybów borowikowych Polski. Manuskrypt, ss Sz.cz.epka M. Z Borowik siniejący Boletus pulverulentus a zmiany u środowisku przyrodniczym. Chrońmy przyr. ojcz. 39, 5: Szczepka M. Z., Sokół S O występowaniu smardza stożkowatego Morchella c oni ca iv Katowicach. Chrońmy przyr. ojcz.. 37, 3: Sz.cz.epka M. Z, Sokół S Grifola frondosa (Dicks.: Fr.) S. F. Cray w Polsce. Acta Biol. Siles. 19, 36: Szczepka M. Z., Sokół S., Trząski L Phellinus torulosus (Pers.) Bourd. & Galz. Rotporiger Feuerschwamm - der seltenste Porling in Polen. Mitteilungsbl. Arbeitsgemeinsch. Pilzk. Niederrhein. 12, I: Trząski L Grzyby poliporoidalne Kotliny Raciborskiej. Manuskrypt, ss. 67. Wojewoda W Obserwacje mikologiczne w piatach Fagetum carpaticum i Pineto-Vaccinietum myrtilli u' okolicy Rabsztyna. Fragm. flo r geobot. 6 (1960), 4: Wojewoda W Notatki mikologiczne z. Babiej Góry. Fragm. flor. geobot. 11, 2: Wojewoda W Grzyby wielkowocnikowe ( Macromycetes") Ziemi Chrzanowskiej i Jaworzna. I. Studia Ośr. Dok. Fizjogr. PAN, 2: Kraków. Wojewoda W. 1979a. Grzyby wielkoowocnikowe ( M acrom ycetes ) Ziem i Chrzanowskiej i Jaworzna. II. Studia Ośr Dok. Fizjogr. PAN, 7: Kraków. Wojewoda W. 1979l>. Rozmieszczenie geograficzne grzybów tremelloidalnych w Polsce. Acta Mycol. 15

17 15, 1: Wojewoda W. 198 a. Grzyby wielkoowocnikowe ( M acromyceles") Ziemi Chrzanowskiej i Jaworzna. III. Studia Ośr. Dok. Fizjogr. PAN, 8: Kraków. Wojewoda W ?. Uwagi o grzybach wielkoowocnikowych rezerwatu Łężczak koto Raciborza. Chrońmy przyr. ojcz. 57, 2: Wojewoda W Pierwsza czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych (macromycetesj zagrożonych w polskich Karpatach. Studia Ośr. Dok. Fizjogr. PAN, 18: Kraków. Wojewoda W Hasta dotyczące grzybów/. W: Jura C.. Krzanowska H. (red.) Encyklopedia biologiczna. T Opres, Kraków. Wojewoda W., Ławrynowicz M Czerwona lista grzybów wielkowocnikowych zagrożonych» Polsce, s.: W: Zarzycki K., Wojewoda W. (red.) Lista roślin wymierających i zagrożonych w Polsce. Wyd. 1. PAN Komitet Ochrony Przyrody, Instytut Botaniki, PWN, Warszawa. Wojewoda W., Ławrynowicz M Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych zagrożonych w Polsce, s.: W: Zarzycki K., Wojewoda W., Heinrich Z. (red.) Lista roślin zagrożonych u' Polsce. Wyd. 2. Insi. Bot. im. W. Szafera PAN, Kraków. Summ ary The "R ed L ist o f U pper S ilesian m acrofungi (larger fungi, m acrom ycetes) com prises 432 threatened species. O f these, 74 species are considered to be ex tin ct o r probably ex tin ct (the species w hich are no lo n g er know n to exist in P oland after repeated searches o f the type localities and o th er know n or likely places). 75 endangered, 28 vulnerable, 95 rare, and 160 indeterm inate. 16

18 Gatunek WYKAZ GATUNKÓW G atunki objęte ochroną ścisłą Status zaer ozenla B C K 0 G. SI. RI> Fomitopsis officinalis (Vill.: Fr.) Bond. & Sing. = Laricifomes officinalis (Vill.: Fr.) Kotl. & Pouz. Pniarek lekarski = modrzewnik lekarski E E E* Grifola frondosa (Dicks.: Fr.) S. F. Gray Zagwica listkowata V Ex V V V V* Hericium clathroides (Pallas: Fr.) Pers. = H. coralloides (Scop.: Fr.) S. F. Gray, non ss. Maas Geesteranus = H. ramosum (Bull.) Let. Soplówka bukowa = soplówka gałęzista V V V V* Hericium flagellum (Scop.) Pers. = H. alpestre Pers. = H. coralloides (Scop.: Fr.) S. F. Gray ss. Maas Geesteranus, Jahn, Marchand, non Fr., Ginns Soplówka jodłowa V V V* imiigermannia gigantea (Batch: Pers.) Rostk. in Sturm. = Calvalia gigantea (Batsch: Pers.) Lloyd Purchawica olbrzymia = czasznica olbrzymia nt nt nt nt Meripilus giganteus (Pers.: Fr.) Karst. Wachlarzowiec olbrzymi = flagowiec olbrzymi nt nt nt nt nt nt Morchella elata Fr. = M. conica Pers. Smardz wyniosły = smardz stożkowaty R R R R R R* Morchella esculenta (L ): Pers. Smardz kulistoglowy = smardz jadalny R R R R V* Morchella gigas (Batsch) Pes.: Fr. = Mitrophora semilibera (DC.: Fr.) Lćv. Smardz pólwolny = mitrówka pólwolna R R 1* V Mutinus caninus (Huds.: Pers.) Fr. Mądziak psi R R R R R* nt Mutinus ravenelii (Berk. & Curt.) E. Fischer Mądziak malinowy = mądziak szkarłatny nt nt nt nt nt nt 17

19 Gatunek B C k 0 G. SI. RP Phallus impudicus L.: Pers. Sromotnik bezwstydny nt nt nt nt nt nt Polyporus umbellatus (Pers.): Fr. = Dendrnpolyporus umbellatus (Pers.: Fr.) Julich Żagiew wielogłowa = żagiew okółkowa = wieloglówka okółkowa E E V* E Sparassis crispa (Wulf. in Jacq.): Fr. Siedzuń sosnowy = szmaciak gałęzisty R R R* Strobilomyces strobilaceus (Scop.: Fr.) Berk. = S. floccopus (Vahl: Fr.) Karst. Szyszkowiec łuskowaty = szyszkowiee szyszkowaty, m R Ex V I* Verpa conica (Timm) Swartz: Fr. Naparstniczka stożkowała Ex Ex R* Xerocomus parasiticus (Bull.: Fr.) Quel. = Boletus parasiticus Bull. Fr. Podgrzybek pasożytniczy R R R* G atunki objęte ochroną częściową Abortiporus biennis (Buli.: Fr.) Sing. = Heteroporus biennis (Buli.: Fr.) Lazaro Różnoporek dwuwarstwowy = innoporek dwuwarstwowy E Ex E E* Agaricus augustus Fr. Pieczarka okazała I I R* Agaricus lanipes (Moell. & J. Schaff.) Sing. Pieczarka krótkotrzonowa 1 I I Agaricus rusiophyllus Lasch: Fr. Pieczarka różowoblaszkowa Ex Ex I* Agrocybe ombrophila (Fr.) Karst. Połówka czekoladowobrązowa I I I Agrocybe paludosa (J. Lge.) Kuhner Połówka błotna I I I* 18

20 Gatunek B C K 0 G. SI. RP Agrocybe pusiola (Fr.) Heim Połówka ochrowożółta 1 I 1 Albalrellus confluens (Alb. & Schw.: Fr.) Kotl. & Pouz. = Scutiger confluens (Alb. & Schw.: Fr.) Bond. & Sing. Naziemek ceglasty = bielaczek pozrastany, m Ex Ex V* Albatrellus cristatus (Pers.: Fr.) Kotl. & Pouz. = Scutiger cristatus (Pers.: Fr.) Bond. & Sing. Naziemek zielonawy = Bielaczek grzebieniasty, m E Ex E E* Albatrellus ovinus (Schaeff.: Fr.) Kotl. & Pouz. = Scutiger ovinus (Schaeff.: Fr.) Murr. Naziemek białawy = bielaczek owczy, m E Ex E V* E Aleurodiscus aurantius (Pers.) Schroet. Tarczówka pomarańczowa Ex Ex Ex Aleurodiscus disciformis (DC.: Fr.) Pat. = Aleurocystidiellum disciforme (DC.: Fr.) Boid. Tarczówka krążkowata E E V* E Amanita ceciliae (Bcrk. & Br.) Bas = A. inaurata Secr. (nom. inval.) Muchomor złotawy, m E E E Amanita mairei Foley = A. argentea Huijsman Muchomor srebrzysty, m E E V* Amanita regalis (Fr.) Mre. Muchomor królewski, m I I R* Antrodia albida (Fr.: Fr.) Donk = Coriolellus albidus (Fr.: Fr.) Bond. Jamkówka biaława = podskórnik białawy = p. płożący E E V* Antrodia malicola (Berk. & Curt.) Donk = Coriolellus malicolus (Bcrk. & Curt.) Murr. Jamkówka jabłoniowa = podskórnik jabłoniowy E E E* Antrodia sinuosa (Fr.) Karst. = Coriolellus vaporarius (Fr.) Domański Jamkówka pogięta = podskórnik pienisty E Ex E R* 19

21 Gatunek B c K 0 G. ŚI. RP Antrodia vaillantii (DC.: Fr.) Ryv. = Fibuloporia vaillantii (DC.: Fr.) Bond & Sing. Jamkówka sznurowata = sprzążkownica Vaillanta Ex Ex R* Antrodia xantha (Fr.: Fr.) Ryv. = Amyloporia xantha (Fr.: Fr.) Bond. & Sing. ex Sing. Jamkówka żółta = mąkosa żółta R R R* Antrodiella hoehnelii (Bres. ex Hóhn.) Niemela = Trametes lioehnelii (Bres.) Pil. Jamkówcczka żółtawa = wrośniak Hoehnela I I I R* Antrodiella semisupina (Bcrk. & Curt.) Ryv. & Johansen = Tyromyces semisupinus (Berk. & Curt.) Murr. Jamkówcczka pólrozpostarta = bialak pólrozpostarty I I I* Arrhenia acerosa (Fr.: Fr.) Kiihner = Leptoglossum acerosum (Fr.: Fr.) Mos. = Omphalina acerosa (Fr.: Fr.) M. Lge. = Phaeotellus acerosus (Fr.: Fr.) Lamourc Języczek półkolisty I I I I* Arrhenia spathulata (Fr.) Redh. = Leptoglossum muscigenum (Buli.: Fr.) Karst. Języczek strefowany Ex Ex Ex 1* Auricularia mesenterica (Dicks.) Pers. Us/.ak skórnikowaty V V V R* Balsamia platyspora Berk. & Br. Truflowka szerokozarodnikowa = balsamka szerokozarodnikowa, m 1 1 R* Bankera fuligineoalba (Schmidt: Fr.) Pouz. Kolcownica różowawa Ex Ex E* Boletinus cavipes (Klotzsch in Fr.) Kalchbr. Borowiec dęty, m E E Ex E E* Boletus aereus Buli.: Fr. Borowik ciemnobrązowy, m Ex Ex E 20

22 Gatunek B C K 0 G.S1. RP Boletus appendiculatus Schaeff. ssp. appendiculatus Borowik zlotobrązowy, podgat. zlotobrązowy (typowy) = borowik przyczcpkowy, m Ex E E R* Boletus appendiculatus ssp. pallescens Konr. = B. fechtneri Vel. Borowik zlotobrązowy, podgat. popielaty, m E E E* Boletus calopus Fr. = B. pacliypus Fr.: Fr. Borowik grubotrzonowy, m E Ex E I* Boletus edulis Buli.: Fr. Borowik szlachetny, m R R R R R V* R Boletus erythropus (Fr.) Krbh. = B. luridifonnis Rostk. var. luridifonnis Borowik ceglastopory, m R R R R R Boletus fragrans Vitt. = B. suspectus Krombh. Borowik kruchy, m E E E* Boletus impolitus Fr. Borowik płowy, m E E E E* Boletus luridus Schaeff.: Fr. Borowik ponury, m E E R Boletus pulverulentus Opat. = Xerocomus pulverulentus (Opat.) Gilb. Borowik czerniejący = borowik omglony = borowik siniejący, podgrzybek omglony, m R R R Ex R R Boletus queletii Schulz. Borowik gladkotrzonowy = borowik Queleta, m Ex Ex E* Boletus regius Krbh. Borowik królewski, m E E E* Boletus reticulatus Schaeff. = B. aestivalis (Paulet) Fr. Borowik usiatkowany, m E E E* 21

23 Gatunek B C K 0 G. SI. RP Boletus rhodoxanthus (Krbh.) Kallcnb. Borowik purpurowy, m Ex Ex E* Bovisla tomentosa (Vitt.) Quel. Kurzawka omszona E E V* Bułgaria inquinans (Pers ): Fr. = B. polymorpha (Lightfoot) Wcttst. Pruszyk brudzący R R R R R I* Byssocorticium atrovirens (Fr.) Bond. & Sing. in Sing. Welniczek niebieskozielonawy, m E E E* Calocera furcata (Fr.) Fr. Pięknoróg trójprzegrodowy = pięknoróg widlasty Ex I I I* Calocybe onychina (Fr.) Donk Gęsnica zlotożólta E E I Caloscypha fulgens (Pers.: Fr.) Boud. Kustrzebeczka ochrowopomarańczowa E E R* Calyptella capula (Holmsk.) Quel. Miscczniczka łodygowa I I I* Calyptella?flos-alba (Vol.) W. B. Cooke Miscczniczka biaława I I I Camarophyllus pratensis (Pers.: Fr.) Kumm. Kopułek łąkowy,?m! I I* Camarops tubulina (Alb. & Schw.: Fr.) J. H. Miller Poduszeczka rurkowata i -, Ex V* Cantharellus cibarius Fr. Pieprznik jadalny = kurka, m I I I I i I* Cantharellus xanthopus (Pers.) Duby Pieprznik żyłkowany, m E Ex E E* Ceriporia excelsa (Lund.) Parm. Woszczynka różowawa R R R R* 22

24 Gatunek B C K 0 G. SI. RP Ceriporia reticulata (Hofl'ni.: Fr.) Domański Woszczynka siateczkowata Ex Ex R* Ceriporiopsis mucida (Pers.: Fr.) Gilb. & Ryv. = Fibuloporia mollusca (Pers.) Bond. & Sing. Woszczyneczka miękka = sprzążkownica miękka E E R* Ceriporiopsis pannocincta (Rom.) Gilb. & Ryv. = Gloeoporus pannocinctus (Rom.) J. Erikss. Woszczyneczka obrzeżona = klejoporck obrzeżony E E R* Chlorosplenium versiforme (Pers.: Fr.) de Not. Zieleniak zmienny E E I* Choiromyces venosus (Fr.) Th. Fr. = C. meandrifonnis Vitt. Piestrak jadalny = piestrak biały, m I Ex Ex I R* 1 Cltroogompltus helveticus (Sing.) Mos. ssp. tatrensis (Pil.) Kuthan Klejek alpejski podgat. tatrzański, klejówka helwecka, m E E E* Clavariadelphus ligula (Sehaeff.: Fr.) Donk Bulawka spłaszczona = bulawnik spłaszczony, m Ex Ex V* Clavariadelphus pistillaris (L.: Fr.) Donk Bulawka paleczkowata = buławnik paleczkowaty, m E Ex E E V* Claviceps purpurea (Fr.) Tul. Buławinka czerwona Ex Ex Ex E* Clavicorona pyxidata (Pers.: Fr.) Doty = Artnmyces pyxidatus (Pers.: Fr.) Jul. Swiecznica rozgałęziona = s'wiecznik rozgałęziony E E E I* Clavulina rugosa (Buli.: Fr.) Schroet. Goździeńczyk maczugowaty R Ex Ex R R* Climacocystis borealis (Fr.) Kotl. & Pouz. Gąbkowiec północny = klimaczek północny I Ex I 1 I* Climacodon septentrionalis (Fr.) Karst. Zębniczek północny E - E R* 23

25 Gatunek B C K 0 G. SI. RP Clitocybe agrestis Harmaja = C. angustissima (Lasch: Fr.) Kumm. s. str. Lejkówka wąskoblaszkowa I I R* Clitocybe candicans (Pers.: Fr.) Kumm. Lejkówka biaława 1 i I* Clitocybe lignatilis (Pers.: Fr.) Karst. = Ossicaulis lignatilis (Pers.: Fr.) Rcdh. & Ginns Lejkówka nadrzewna = lejkownica nadrzewna E E V* Conocybe ambigua Watl. Stożkówka dwuzarodnikowa I I R* Cordyceps capitata (Hołmsk.: Fr.) Link Maczużnik główkowaty R Ex Ex R R* Cordyceps militaris (L.: Fr.) Link Maczużnik motylowy = maczużnik bojowy = maczużnik zbrojny V V V V I* Cordyceps ophioglossoides (Ehrenb.: Fr.) Link Maczużnik maczugowaty = maczużnik nasięźrzałowy R Ex Ex R R* Coriolopsis gallica (Fr.) Ryv. = Funalia extenuata (Dur. & Mont. in Mont.) Domański in Domański. Orłoś & Skirgiełło = Trametella extenuata (Dur. & Mont. in Mont.) Domański Włochatka ciemna = brunatka włochata R R R R R* Coriolopsis trogii (Berk. in Trog) Domański = Trametella trogii (Bcrk. in Trog) Domański = Trametes trogii Bcrk. in Trog Włochatka jasna = brunatka Trogiusza R R _ R R* Cortinarius acutiis (Pers.: Fr.) Fr. Zasłonak ostry, m 1 Ex Ex I 1* Cortinarius alboviolaceus (Pers.: Fr.) Fr. Zasłonak białofioletowy = zaslonak liliowy, m Ex Ex Ex I Cortinarius alnetorum (Vel.) Mos. Zasłonak olszynowy = zasłonak nibyolsowy. m 1 I I 24

26 Gatunek B C K 0 G. SI. RP Cortinarins anomalus (Fr.: Fr.) Fr. Zasłonak szarobrązowawy = zaslonak bezkształtny, m I I I Cortinarius armeiliacus (Schacff.: Fr.) Fr. Zaslonak mordowy, m I Ex Ex I I* Cortinarius armillatus (Fr.: Fr.) Fr. Zaslonak osłonięty, m Ex Ex Ex 1 Cortinarius atrocoeruleus (Mos.) Mos. Zaslonak czarnogoląbkowy, m I I I Cortinarius aureofulvus Mos. Zaslonak złotożólty, m I I I Cortinarius bataillei (Favre ex Mos.) H il. Zasłonak brązowooliwkowy = zasłonak Bataille a, m I [ I* Cortinarius bibulus Quel. Zasłonak fioletowobrązowy = zasłonak ładniutki, m I I I Cortinarius bolaris (Pers.: Fr.) Fr. Zasłonak glinkowaty, m I I I Cortinarius bovinus Fr. Zasłonak grubonogi = zasłonak bydlęcy, m ł I I Cortinarius brunneus Pers.: Fr. Zasłonak brunatny, m I 1 I Cortinarius callisteus (Fr.) Fr.) Zasłonak płomienny, m I I I* Cortinarius calochrous (Pers.: Fr.) Fr. Zasłonak strojny, m - I I I Cortinarius camphoratus (Fr.) Fr. Zasłonak odrażający, m 1 - I I 25

27 Gatunek B C k 0 G. SI RP Cortinarius cinnamomeoluteus Orton = Dennocybe cinnamomeolulea (Ortonj Mos. Zastonak cynamonowożólty = skórzak cynamonowożólty, m I _ I _ I I Cortinarius cinnamomeus (L.: Fr.) Fr. = Dennocybe cinnamomea (L.: Fr.) Wunsche Zaslonak cynamonowy = skórzak cynamonowy, m I I Ex I 1 Cortinarius colus Fr. = C. miniatopus J. Lge. Zaslonak czerwonostopy. m 1 I I Cortinarius croceocoeruleus (Pers.: Fr.) Fr. Zaslonak żóltomodry. m I I I Cortinarius decipiens (Pers.: Fr.) Fr. Zaslonak cicmnogłówkowy, m I I 1 I Cortinarius delibutus Fr. Zaslonak blękitnoblaszkowy, m I Ex I I Cortinarius erythrinus (Fr.) Fr. Zaslonak różowotrzonowy = zalonak sporny, m I I 1 Cortinarius fistularis Britz. Zaslonak kosówkowy = zaslonak piszczalkowaty, m 1 1 E Cortinarius flexipes (Pers.: Fr.) Fr. Zaslonak krętonogi, m 1 Ex I 1 Cortinarius fulmiiteus Fr. = C. fulgens (Fr.) Fr. Zaslonak ls'niący, m I I I* Cortinarius fuhescens Fr. Zaslonak gniady, m 1 I I* Cortinarius hehelloides (Fr.) Fr. Zaslonak olszowy, m 1 I I Cortinarius heheolus (Buli.) Fr. Zaslonak bialopiers;cieniowy, m Ex Ex I 26

28 Gatunek B C K 0 G. SI, RP Cortinarius hinnuleus Fr. Zastonak żołtopomarańczowy = zasionak nibysarni, m I I I Cortinarius laetissimus Henry Zasionak brązowopomarańczowy = zasionak najmilszy, m I 1 I Cortinarius leucopus (Buli.: Fr.) Fr. Zasionak bialotrzonowy, m I I I Cortinarius malachius (Fr.: Fr.) Fr. Zasionak malachitowy, m I 1 R* Cortinarius malicorius Fr. Zasionak jablkowaty, m I r I Cortinarius mucosus (Bull.: Fr.) Kickx Zasionak kleisty, m I i I Cortinarius multicolor (Mos.) Mos. Zasionak wielobarwny, m 1 i 1 Cortinarius multiformis (Fr.) Fr. Zastonak oszroniony = zasionak obmyty, m I Ex i 1 Cortinarius nemorensis (Fr.) J. Lge. Zasionak gajowy = zasionak bogaty, m I Ex i 1 Cortinarius obtusus (Fr.) Fr. Zasionak jodoformowy = zasionak tępy, m - Ex Ex I Cortinarius olidus J. Lge. = C. vitetlinopes (Sccr.) Schroet. (nom. inval.) Zasionak ziarnisty, m Ex Ex I Cortinarius paleaceus Fr. Zasionak pelargoniowy, m 1 1 I I Cortinariuspholideus (Fr.: Fr.) Fr. Zastonak luseczkowaty, m Ex Ex 1 27

29 Gatunek B C k 0 G.Ś1. RP Cortinarius pulchripes Favrc Zaslonak wiązówkowy, m I I 1 Cortinarius rigens (Pers.) Fr. Zaslonak korzeniastotrzonowy = zaslonak sztywny, m I 1 I* Cortinarius saginus (Fr.) Fr. = C. validus Favrc Zaslonak torfowy, m I I I Cortinarius sanguineus (Wulf.: Fr.) Fr. = Dermocybe sanguínea (Wulf.: Fr.) Wünsche Zaslonak krwisty = skórzak krwisty, m 1 1 I Cortinarius semisanguineus (Fr.) Gili. = Dermocybe semisanguinea (Fr.) Mos. Zaslonak purpurowoblaszkowy = skórzak purpurowoblaszkowy, m 1 1 I Cortinarius splendens Henry Zaslonak żółtawy, m I I 1 Cortinarius subferrugineus (Batsch: Fr.) Fr. Zaslonak rdzewiejący, m Ex Ex I Cortinarius subtortus (Pers.: Fr.) Fr. Zaslonak oliwkowoochrowy = zaslonak przekręcony, m I 1 I Cortinarius torvus Fr.: Fr. Zaslonak pachnący, m I I I Cortinarius traganus (Fr.: Fr.) Fr. Zaslonak wonny, m I I 1 Cortinarius trivialis J. Lge. Zaslonak śluzowaty = zaslonak pospolity, m 1 I 1 Cortinarius uliginosus Berk. Zaslonak bagienny, m 1 I I Cortinarius vibratilis (Fr.) Fr. Zaslonak piekący = zaslonak drżący, m Ex Ex Ex I 28

30 Gatunek B C K 0 G. SI. RP Cortinarius violaceocinereus (Pers.: Fr.) Fr. Zasłonak fioletowawy, m 1 I 1 Cortinarius violaceus (L.: Fr.) S. F. Gray Zaslonak fioletowy, m Ex Ex E* Cotylidia pannosa (Sow.: Fr.) Reid Czarkówka rozetkowa E E R* E Creolophus cirrhatus (Pers.: Fr.) Karst. Kolczatek strzępiasty - Ex Ex V* Crepidotus applanatus (Pers.) Kumra. Ciżmówka plaska I I Cystoderma fallax Smith & Sing. Ziarnowka górska I - 1 I Cytidia salicina (Fr.) Burt Talerzyk szkarłatny E Ex E R* E Dacryobolus sudans (Alb. & Schw.: Fr.) Fr. Płaszczek ząbkowany V V V* Dacryomyces tortus (Willd.): Fr. Łzawnik zielonawy I I I* Datronia mollis (Sommerf.: Fr. ) Donk = Antrodia mollis (Sommerf.: Fr.) Karst. Jamczatka wielkopora = jamczatka miękka I 1 I I 1* Dendrothele acerina (Pers.: Fr.) Lemkc Drzewkostrzępka klonowa R R R* Dentipellis fragilis (Pers.: Fr.) Donk Ząbczak kruchy 1 I R* Diplomitoporus flayescens (Brcs.) Domański = Coriolellus f!avescens (Bres.) Bond. & Sing. Wro.śniaczek sosnowy = podskómik płowiejący R _ R R* 29

31 Gatunek B C K 0 G. SI. RP Diplomitoporus lindbladii (Berk.) Gilb. = Tyromyces cinerascens (Bres.) Bond. & Sing. (nom. inval.) Wrosniaczek żelatynowaty = białak szarzejący R R R* Disciotis venosa (Pers.: Fr.) Boud. Krążkówka żyłkowana 1 1 I R* Disciseda candida (Schw.) Lloyd Przewrotka łysa E E V* Ditiola radicata (Alb. & Schw.): Fr. Lzawniczka korzeniasta E E v* E Entoloma asprellum (Fr.) Mos. Wieruszka niebieskotrzonowa I I I* Entoloma clandestinum (Fr.: Fr.) Noord. Wieruszka gruboblaszkowa,?m I I I* Entoloma juncinum (Kühner & Romagn.) Noordel. = Rhodophyllus junceus (Fr.) Quél. ss. J. Lge. Wieruszka czerwonobrązowa I I I* Entoloma lampropus (Fr.: Fr.) Hesler Wieruszka szarobrązowa,?m Ex Ex Ex I* Entoloma minutum (Karst.) Noord. Wieruszka drobniutka,?m I I I* Entoloma placidum (Fr.: Fr.) Noord. Wieruszka niebieskofioletowa,?m 1 I I* Entoloma strigosissimum (Rea) Noord. Wieruszka kosmata,?m I I I* Exidia glandulosa (Bull.): Fr. ss. Donk, non ss. Ricken, Bres., Neuh. = Ex. truncata Fr. ss. Wojewoda 1977 Kisielnica trzoncczkowa = kisielec trzoneczkowy I I I Exidia recisa (Ditmar): Fr. Kisielnica wierzbowa = kisiclec wierzbowy Ex Ex I* R 30

32 Gatunek B C K 0 G. SI. RP Exidia repanda Fr. Kisiclnica krążkowata = kisiclcc krążkowaty Ex Ex v* E Exidia thuretiana (Lev.) Fr. Kisiclnica biaława = kisiclec białawy Ex Ex E* Fistulina hepatica (Schaeff.): Fr. Ozorek dębowy V V V V v* Flammulaster carpophilus (Fr.) Earle Płomienniczck owocolubny I I I* Fomitopsis rosea (Alb. & Schw.: Fr.) Karst. Pniarek różowy E E v* E Galerina badipes (Fr.) Kiihner Hełmówka brązowotrzonowa I I I* Galerina phillipsii Reid Hełmówka angielska I I I Galerina Iriscopa (Fr.) KUhner Hełmówka pniakowa I I I I* Ganoderma australe (Fr.) Pat. = G. europaeum Stey. = G. adspersum (S. Schulzer) Donk Lakownica europejska = lakownica południowa I I I 1* Ganoderma lucidum (Curt.: Fr.) Karst. Lakownica żółtawa = lakownica ls'niqca R R R R* Ganoderma resinaceum Boud. in Pat. Lakownica jasnomiąższowa = lakownica żywicowata nt nt nt nt E* nt Geastrum corollinum (Batsch) Hollos Gwiazdosz brodawkowy = gwiazdosz wymionowaty Ex Ex E* Geastrum fimbriatum Fr. Gwiazdosz frędzelkowany R R R R* 31

33 Gatunek B C K 0 G, SI. RP Geastrum minimum Schw. Gwiazdosz najmniejszy E E E V* E Geastrum pectinatum Pers. Gwiazdosz dlugoszyjkowy = gwiazdosz grzebieniasty E E V* Geastrum quadrifidum Pers.: Pers. Gwiazdosz czteropromienny R R Ex R R* Geastrum rufescens Pers.: Pers. Gwiazdosz rudawy E E E E* Geastrum striatum DC. Gwiazdosz prążkowany E E E* Geastrum triplex Jungh. Gwiazdosz potrójny E E E V* Gerronema clirysophyllum (Fr.: Fr.) Sing. = Chrysobostrychodes chrysophyllus (Fr.: Fr.) Kost = Chrysomphalina chrysophylla (Fr.: Fr.) Clćm. Pępóweczka złotoblaszkowa = pępnica złotoblaszkowa! E V* Gerronema postii (Fr.) Sing. = Omphalina postii (Fr.) Sing. Pępóweczka pomarańczowa 1 I V* Gloeophyllum trabeum (Pers.: Fr.) Murr. = Phaeocoriolellus trabeus (Pers.: Fr.) Koli. & Pouz. Niszczyca belkowa = ciemnoskórek belkowy R R R R* Gloeoporus dichrous (Fr.: Fr.) Klejoporck dwubarwny E E E* Gloeoporus taxicola (Pers.: Fr.) Gilb. & Ryv. = Meruliopsis taxicola (Pers.: Fr.) Bond. in Parmasto Klejoporek winnoczerwony R R R* Gomphidius glutinosus (Schaeff.: Fr.) Fr. = Leucogomphidius glutinosus (Schaeff.: Fr.) Kotl. & Pouz. Klejówka s'wierkowa = klejówka kleista, m R Ex Ex E R* E 32

34 Gatunek B C K 0 G. SI. RP Gomphidius rose us (Fr.) Fr. Klcjówka różowa, m E Ex E R* E Gomphus clavatus (Pers.: Fr.) S. F. Cray = Neurophyllum clavatum (Pers.: Fr.) Pat. Siatkolist maczugowaty, m E E Ex E E* Guepiniopsis alpina (Trasey & Earle) Brasfield Kieliszkówka alpejska I I 1 Guepiniopsis buccina (Pers.: Fr.) Kennedy Kieliszkówka trqbkowata Ex Ex E* Guepiniopsis chrysocoma (Bull.) Brasf. = Dacryomyces chrysocomus (Buli.) Tul. Kieliszkówka złocista Ex Ex E* Gymnopilus liquiritiae (Pers.: Fr.) Karst. Łysak szerokoblaszkowy I I I* Gymnopilus picreus (Pers.: Fr.) Karst. Łysak ciemnotrzonowy I Ex I I* Gyrodon lividus (Bull.: Fr.) Sacc. Lejkoporek olszowy = zębiak sinawy, m R R Ex R R* Gyromitra ancilis (Pers.: Fr.) Kreisel = Discina ancilis (Pers.: Fr.) Sacc. = D. perlata (Fr.) Fr. Picstrzenica wrębiasta = krążkownica wrębiasta I I 1* Gyromitra infuła (Schaeff.: Fr.) Quel. Piestrzenica infulowata Ex Ex V* Gyroporus castaneus (Bull.: Fr.) Quel. Piaskowiec kasztanowaty, m R R Ex R I* R Gyroporus cyanescens (Bull.: Fr.) Quel. Piaskowiec modrzak, m R Ex R R Hapalopilus sahnonicolor (Bcrk. & Curt.) Pouz. = H. aurantiacus (Rostk.) Bond. & Sing. Miękusz łososiowy = miękusz pomarańczowy E E E* 33

35 Gatunek B C K 0 G. SI. RP llebeloma longicaudum (Pers.: Fr.) Kunim. Wlośnianka kępkowa, m I I I Hebeloma pumilum J. Lge. Wlośnianka drobniutka, m 1 I V* Hebeloma radicosum (Bull.: Fr.) Ricken Wlośnianka korzeniasta,?m R Ex R R* Helvella atra Holmsk.: Fr. Piestrzyca ciemna, m Ex Ex V* Hemimycena candida (Bres.) Sing. Bialogrzybówka żywokostowa 1 I I Hemimycena cyphelloides (Orton) Maas Geest. = H. pseudocrispula (Kühner) Sing. Bialogrzybówka skąpoblas/.kowa R R R* Hohenbuehelia geogenium (DC.: Fr.) Sing. Bocznianka naziemna V V V Hohenbueheliapetaloides (Buli.: Fr.) Schulz. Bocznianka lopatkowata V V V Hydnellum aurantiacum (Batsch: Fr.) Karst. Kolczakówka pomarańczowa Ex Ex v* E Hydnellum compactum (Pers.: Fr.) Karst. Kolczakówka żóltobrązowa Ex Ex Ex Hydnobolites cerebriformis Tul. Bulwiaczek mózgoksztaltny = hydnobolites mózgoksztaltny R R R* Hygrocybeßavescens (Kauffm.) Sing. Wilgotnica żółknąca E E E Hygrocybe laeta (Pers.: Fr.) Karst. Wilgotnica jasna,?m I I V* 34

36 Gatunek B c K 0 G. SI. RP Hygrocybe perplexa (Smith & Hesler) Arnolds = H. sciophana (Fr.) Karst. Wilgotnica ceglasta,?m R R R R* Hygrocybe persistens (Britz.) Britz. Wilgotnica trwala E E E* Hygrocybepsittacina (Schaeff.: Fr.) Kumm. Wilgotnica papuzia,?m I Ex I I* Hygrocybe reae (Mre.) J. Lgc. = H. mucronella (Fr.) Karst. Wilgotnica gorzka,?m R Ex Ex R R* Hygrocybe substrangulala (Orton) Mos. Wilgotnica piaskowa = wilgotnica odmienna,?m I I I Hygrocybe unguinosa (Fr.: Fr.) Karst. Wilgotnica szara,?m I 1 R* Hygrocybe vitellina (Fr.) Karst. Wilgotnica żółta,?m Ex Ex E* Hygrophorus poetarum Heim Wodnicha różowozlota, m I I E* Hymenochaete cinnamomea (Pers.) Bres. Szczeciniak cynamonowy = szczecinkowiec cynamonowy E E I* V Hymenochaete cruenta (Pers.: Fr.) Donk Szczeciniak jodłowy = szczecinkowiec jodłowy R R R* Hymenochaete tabacina (Sow.: Fr.) Lev. Szczeciniak żółtobrzegi = szczecinkowiec żółtobrzegi R R R* Hypholoma elongatum (Pers.) Ricken Maślanka torfowcowa R R R v* Hypholoma ericaeoides Orton Maślanka żłobkowana V V v* 35

37 Gatunek B C K 0 G. SI. RP Hypholoma ericaeum (Pers.: Fr.) Kühner Maślanka wrzosowa Ex Ex E* Hypholoma marginatum (Pers.) Schroet. Maślanka zygzakowatotrzonowa 1 I I R* Hypholoma polytriclii (Fr.) Ricken Maślanka ptonnikowa R R R* Hypholoma radicosum J. Lge. = H. epixanthum (Fr.) Quel. Mas;lanka korzeniasta I I R* Hypochnella violacea (Auerswald) ex Schroet. Nalotniczka fioletowa Ex Ex Ex* Inocybe acuta Boud. Strzępiak ostry, m I I R* Inocybe adequata (Britz.) Sacc. = I. jurana (Pat.) Sacc. Strzępiak jurajski, m I I R* Inocybe calamistrata (Fr.: Fr.) Gill. Strzępiak owłosiony, m I I V* Inocybe erubescens Blytt = /. patouillardii Bres. Strzępiak ceglasty, m R R R Inocybe godeyi Gili. Strzępiak czerwieniejący, m 1 I I R* Inocybe grammata Quel. Strzępiak jedwabisty, m I I V* Inocybe hystrix (Fr.) Karst. Strzępiak jeżowaty, m I 1 R* Inocybe jacobi Kühner Strzępiak bialoowłosiony, m : I R* 36

38 Gatunek B C K 0 G. SI. RP Inocybe paludinella Peck Strzępiak bagienny, m I I R* Inonotus cuticularis (Buli.: Fr.) Karst. Błyskoporek skórzasty = wloknouszek skórzasty I Ex 1 I* Inonotus dryadeus (Pers.: Fr.) Murr. Błyskoporek plączący = wloknouszek plączący V V V V* Inonotus dryophilus (Buli.) Murr. Błyskoporek dębowy = wloknouszek dębowy V V V* Inonotus hastifer Pouz. = Polyporus polymorphus (Rostk.) Schroet. Błyskoporek rozpostarty = wloknouszek wielokształtny Ex Ex E* Inonotus hispidus (Buli.: Fr.) Karst. Błyskoporek szczotkowaty = wloknouszek szczotkowaty R R R* Inonotus obliąuus (Pers.: Fr.) Pil. Błyskoporek ukośny = wloknouszek ukośny R R Ex R R* Inonotus rheades (Pers.) Pil. Błyskoporek cynamonowy = wloknouszek cynamonowy Ex Ex Ex V* Inonotus triąueter (Fr.) Karst. = Onnia triąueter (Fr.) Imaz. in Ito Błyskoporek sosnowy = szczeciniak sosnowy Ex Ex V* Irpex lacteus (Fr.: Fr.) Fr. Radlak mleczny = palczak mleczny Ex R R R* Irpicodon pendulus (Alb. & Schw.: Fr.) Pouz. Radlaczek zwisły Ex Ex Ex* E Ischnoderma benzoinum (Wahlenb.: Fr.) Karst. Smolucha świerkowa R R Ex R R* Ischnoderma resinosum (Schrad.: Fr.) Karst. Smolucha bukowa Ex Ex V* 37

39 Gatunek B C K 0 G. SI. RP Junghuhnia nitida (Pers.: Fr.) Ryv. Wtosak ozdobny R R R* Kuelineromyces myriadophyllus (Orton) Pcgler & Young = K. vernalis (Peck) Sing. & Smith Łuszczak mniejszy R R R imchiiella alboviolascens (Alb. & Schw.: Fr.) Fr. Welniczka białofioletowa Ex Ex I imchnella villosa (Pers.: Fr.) Gili. Welniczka kosmata Ex Ex I Lactarius acerrimus Britz. Mleczaj najostrzejszy = mleczaj piekący R R R* Lactarius acris (Bolt.: Fr.) S. F. Gray Mleczaj ostry, m I I 1 I* imctarius chrysorheus Fr. Mleczaj złocisty I I R* imctarius deliciosus (L,: Fr.) S. F. Gray Mleczaj rydz. m R I I V* imctarius deterrimus Grógcr Mleczaj s'wierkowy, m 1 I I imctarius picinus Fr. Mleczaj ciemny, m I I I* [Mctarius pornisins Roli. Mleczaj modrzewiowy, m 1 I 1 Lactarius salmonicolor Heim & Leci. Mleczaj jodłowy = mleczaj późnojesienny V V R* imctarius serobieulatus (Scop.: Fr.) Fr. Mleczaj dołkowany, m R R R 38

40 Gatunek B C K 0 G. SI. RP imctarius trivialis (Fr.: Fr.) Fr. Mleczaj niebieskawy = mleczaj pospolity, m 1 1 1* lmxitextum bicolor (Pers.: Fr.) Lentz Skórnikówka bialobrązowa V V V* Leccinium duriusculum (Schulz.) Sing. Koz'larz topolowy, m Leccinium rotundifoliae (Sing.) Smith & al. Koźlarz blady, m V V V* Leccinium variicolor Wall. = L. oxydabi!e (Sing.) Sing. Koz'larz różnobarwny, m I 1 I Lentinellus omphalodes (Fr.) Karst. Twardówka lejkowata E E E* Lentinellus ursinus (Fr.) Kiihner = L. castoreus (Fr.) Konr. & Maubl. Twardówka filcowata = twardówka kasztanowa V V V* Lentinus adliaerens (Alb. & Schw.: Fr.) Fr. Twardziak lepki = łyczak przylgnięty R R R Lentinus tigrinus (Buli.: Fr.) Fr. Twardziak pstry = twardziak tygrysi = łyczak pstry R R Ex R I* Lentinus torulosus (Pers.: Fr.) Lloyd = Panus concliatus (Buli.: Fr.) Fr. Twardziak muszlo wy = łyczak muszlo wy E Ex Ex E R* Lepista irina (Fr.) Bigelow Gąsówka irysowa R R R* Lycoperdon echinatum Pers.: Pers. Purchawka jeżowata R R R R I* R Lycoperdon mammiforme Pers. Purchawka łatkowata E E E* 39

41 Gatunek B C K 0 G. SI. RP Lycoperdon norvegicum Demoul. Purchawka norweska I I I* Lyophyllum ambustum (Fr.) Sing. = L. gibberosum (J. Schaff.) M. Lge. Kçpkowiec garbaty I I I Lyophyllum atratum (Fr.) Sing. = Tephrocybe atrcita (Fr.) Donk Kçpkowiec tranowy = popielatek tranowy I I I Lyophyllum palustre (Peck) Sing. = Tephrocybe palustris (Peck) Donk Kçpkowiec torfowiskowy = popielatek torfowiskowy I I I I* Macrolepiota procera (Scop.: Fr.) Sing. Czubajka kania,?m nt nt nt nt nt I* nt Macrolepiota rhacodes (Vitt.) Sing. Czubajka czerwieniejąca nt nt nt nt nt I* nt Macrotyphula fistulosa (Holmsk.: Fr.) Pctcrs. Butawniczka rurkowata R R Ex Ex R R* Marasmius recubans Quel. Twardzioszek bukowy I 1 I I* Melanogaster ambiguus (Vitt.) Tul. Czarnobrzuszek filcowaty, m I I I Melanoleuca grammopodia (Bull.: Fr.) Pat. Ciemnobialka prążkowanotrzonowa I I I* Mitrula paludosa Fr. in Liljeblad: Fr. Mitróweczka błotna Ex Y Ex V I* V Mucronella calva (Alb. & Schw.) Fr. Drobnokolec żółknący Ex Ex R* Mycena aurantiomarginata (Fr.) Quel. Grzybówka pomarańczowoobrzeżona R R R* 40

42 Gatunek B c K O G. SI. RP Mycena capillaripes Peck Grzybówka rurkowatotrzonowa = grzybówka rurkowata R R R* Mycena crocata (Schrad.: Fr.) Kumtn. Grzybówka szafranowa R R R* Mycena cyanipes Godcy Grzybówka bławatków otrzonowa R R R* Mycena flavescens Vel. Grzybówka żółtawa R R R* Mycena longiseta Hoehn. Grzybówka długorzęsa R R R* M ycenapelianthina (Fr.) Quel. Grzybówka gołębia V V V V* Mycena pterigena (Fi j Kunim. Grzybówka paprociowa R _ K R* Mycena purpureofusca (Peck) Saec. Grzybówka fioletowobrązowa V V V* Mycena renati Quel. Grzybówka złototrzonowa V V v* Mycena vitrea (Fr.) Quel. Grzybówka czarniawa R R R* Mycenella lasiosperma (Bres.) Sing. = M. margaritospora (J. Lgc.) Sing. Grzybóweczka mączna V V V* Myxomphalia maura (Fr.) Hora Sluzopępka szara I I 1* Neobulgaria pura (Fr.: Fr.i Petrak Galaretówka przejrzysta V V V* 41

43 Gatunek B C K 0 G. Śl. RP Nidiilaria deformis (Wilid.: Pers.) Fr. & Nordhohn = N. farcta (Roth.: Pers.) Fr. Gniazdnica kulista = gniazdnica wtłoczona R R R* Nyctalis asterophora Fr. = Asterophora lycnperdoides (Buli.) Ditmar in Link: Fr. Grzybolubka purchawkowata = nicniczka purchawkowata R R _ Ex R R* Nyctalis parasítica (Bull.: Fr.) Fr. = Asterophora parasítica (Bull.: Fr.) Sing. Grzybolubka lepka V V V* Oligoporus balsameus (Peck) Gilb. & Ryv. = Tyromyces kyinatodes (Rostk.) Donk Drobnoporek nieforemny = bialak nieforemny E E E* Oligoporus tepliroleucus (Fr.) Gilb. & Ryv. = 0. lacteus (Fr.) Gilb. Ryv. = Tyromyces lacteus (Fr.) Murr. = T. tepliroleucus (Fr.) Donk Drobnoporek mleczny = bialak mleczny = bialak popielaty _ I I E* I Omphaliaster asterosporus (J. Lge.) Lam. Pępnik gwiaździstozarodnikowy E E E E* Onygena corvina Alb. & Schw.: Fr. Rogowniczka ptasia Ex Ex I* Oudemansiella mucida (Schrad.: Fr.) Hohn. Monetka kleista R V V V V* Oxyporus corticola (Fr.) Ryv. = O. ravidus (Fr.) Bond. & Sing. Napień wypłowiały = włosak korowy R R R* Pachyploeus citrinus Berk. & Br. Zielonek cytrynowy E E E* Pachyploeus melanoxanthus Tul. Zielonek kolczastozarodnikowy E E E* Panaeolus papilionaceus (Bull.: Fr.) Quel. Kolpaczek motylkowaty Ex Ex I* 42

44 Gatunek B C K 0 G. SI. RP Panellus violaceofulvus (Batsch: Fr.) Sing. Lycznik fioletowawy R R R* Paxillus atrotomentosus (Batsch: Fr.) Fr. Krowiak aksamitny R R R I Paxillus filamentosus (Scop.) Fr. = P. leptopus Fr. = P. rubicundulus Orton Krowiak olszowy, m R R R R R* Peziza saniosa Schrad.: Fr. Kustrzcbka czarnofioletowa Ex Ex I* Perenniporia medulla-panis (Jacq.) Donk = Poria medullaris S. F. Gray Trwaloporka różnobarwna = porzyca chlebowa Ex Ex Ex R* Phaeolus schweinitzii (Fr.) Pat. Murszak rdzawy = murszak Schweinitza R R Ex R R* Phaeomarasmius erinaceus (Fr.) Kühner Cicmnotwardnik luskowaty R R R R* Phaeomarasmius rimundicola (Rabenh.) Orton Cicmnotwardnik bocznotrzonowy E Ex E E* Phellinus chrysoloma (Fr.) Donk = P. pini var. abietis (Karst.) Pil. Czyreń świerkowy = czyreń sosnowy, odm. s;wierkowa V V V* Phellinus ferruginosus (Schrad. in J. F. Gmel.: Fr.) Pat. Czyreń rdzawy I I I R* I Phellinus hartigii (All. & Schnabl) Bond. Czyreń jodłowy I I I* Phellinus nigrolimitatus (Rom.) Bourd. & Galz. Czyreń czarnoliniowy E E R* E Phellinus pini (Brotero: Fr.) Ames Czyreń sosnowy R R Ex R R* 43

45 Gatunek 15 C K 0 G. SI. RP Phellimis torulosus (Pers.) Bourd. & Gal/,. Czyrcń kosmaty E E E* Phellinus vitícola (Schw.: Fr.) Donk = P. isabellinus (Fr.) Bourd. & Gaiz. C/.yreń brązowożótty = czyrcń izabelowaty R R 1* Pliellodon connatus (Sw. in Fr.: Fr.) Karst. = P. melaleucus (Sw. in Fr.: Fr.) Karst. Korkoząb czarnobiały Ex Ex Ex Pliellodon tomentosus (L.: Fr.) Banker = Hydnum cyathifonne Schaeff. Korkoząb kici iszkowaty E Ex E V* E Pliylloporia ribis (Schum.: Fr.) Ryv. = Phellinus ribis (Schum.: Fr.) Ryv. C/.yrenica porzeczkowa = czyrcń porzeczkowy I I I* Phylloporus rhodoxanthus (Schw.) Bres. Poroblaszek żóltoczerwony, m R R Ex R R* Pliyllotopsis nidulans (Pers.: Fr.) Sing. Boczniaczek pomarańczowożótty Ex Ex Ex E* Physisporinus vitreas (Pers.: Fr.) Karst. = Rigidoporus vitreas (Pers.: Fr.) Donk Zmiennoporek szklisty = podstawnica szklista I 1 V* I Pisolithus arhizos (Scop.: Pers.) Rausch. Purchatnica piaskowa, m Ex Ex Ex Ex R* Plectania melastoma (Sow.: Fr.) Fuck. Kustrzebeczka czarna Ex Ex R* Pleurocybella porrigens (Pers.: Fr.) Sing. = Notopanus porrigens (Pers.: Fr.) Sing. = Phyllotus porrigens (Pers.: Fr.) Karst. Bokówka biata E E E* Pleurotus calyptratus (Lindbl. in Fr.) Sacc. Boczniak topolowy 1 1 I V* I 44

46 Gatunek B C K 0 G. SI. RP Pleurotus cornucopiae (Paulet ex Pers.) Rolland Boczniak rowkowotrzonowy E Ex E V* Pleurotus dryinus (Pers.: Fr.) Kunim. Boczniak bialożólty R R R R* Plicatura crispa (Pers.: Fr.) Rea = P. faginea (Schrad.)Karst. = Plicaturopsis crispa (Pers.: Fr.) Reid. Faldówka kędzierzawa R R R* Pluteus dianae Pil. Łuskowiec czeski I I I Pluteus godeyi Gili. Łuskowiec szarobialy I 1 I 1* Pluteus leoninus (Schaeff.: Fr.) Kumm. Łuskowiec żółtawy Ex Ex R Pluteus plautus (Weinm.) Gili. Łuskowiec gruczolowaly I I 1 1* Pluteus pseudorobertii Mos. & Stangl Łuskowiec czarnoluskowy I 1 I* Podofomes trogii (Fr.) Pouz. = Ischnoderma corrugis (Fr.) Domański & Orlicz = Ungulina corrugis (Fr.) Bourd. & Galz. Smolusznik jodłowy = smolucha pomarszczona E E V* E Polyporus melanopus (Pers.): Fr. Żagiew ciemnonoga R Ex R R* Porphyrellus porphyrosporus (Fr. in Fr. & Hók) Gilb. = P. pseudoscaber (Secr.) Sing. (nom. illeg.) Grzybieć purpurowozarodnikowy, m R Ex R R* Psathyrella albidula (Romagn.) Mos. Kruchaweczka ochrowobiala R R R* 45

47 Gatunek B C K 0 G. SI. RP Psathyrella noli-tangere (Fr.) Pcars. & Dennis Kruchaweczka najdelikatniejsza I I I* Pseudoclitocybe expallens (Pers.: Fr.) Mos. Lejkownik bezwonny - I I I Pseudomerulius aureus (Fr.) Jiil. Stroczniczek złotawy R R R R R* Psilocybe atrobrunnea (Lasch) Gili. Lysiczka torfowa I I I* Psilocybe bullacea (Buli.: Fr.) Kumm. Lysiczka ciemnobrązowa Ex Ex I* Psilocybe coprophila (Buli.: Fr.) Kumm. Lysiczka odchodowa I Ex I I* Psilocybe montana (Pers.: Fr.) Kumm. Lysiczka piaskowa I I 1* Pulveroboletus hemiclirysus (Berk. & Curt.) Sing. = Buchwaldoboletus hemichrysus (Berk. & Curt.) Pil. = Phlebopus sulphureus (Fr.) Sing. Zlotak siarkowy Ex Ex Ex* I Pulveroboletus lignicola (Kallenb.) Snell & Dick = Buchwaldoboletus lignicola (Kallenb.) Pil. Zlotak czerwonawy = zlotak nadrzewny I I 1* Pycnoporellus fulgens (Fr.) Donk = P. fibrillosus (Karst.) Murr. Pomarańczowiec błyszczący = oranżowiec pomarańczowy E E R* Pycnoporus cinnabarinus (Jacq.: Fr.) Karst. Gęstoporek cynobrowy R R R R* Ramaria aurea (Schaeff.: Fr.) Quel. Koralówka złocista = gałęziak złocisty R R R* 46

48 Gatunek B C K 0 G. SI. RP Ramaria botrytis (Pers.: Fr.) Rickcn Koralówka czerwonowierzchołkowa = gałęziak graniasty E Ex E R* E Ramaria formosa (Pers.: Fr.) Qućl. Koralówka strojna = gałęziak strojny - R R Ex R R* Ramaria ochraceovirens (Hungh.) Donk Koralówka zielonawa = gałęziak ziclonawy Ex Ex I Ramaria stricla (Pers.: Fr.) Quel. Koralówka sztywna = gałęziak zbity 1 I I Ramariopsis corniculata (Schaeff.: Fr.) Peters. = Clavariopsis corniculata (Schaeff.: Fr.) Corner Koralownik mączny Ex Ex I* Ramariopsis kunzei (Fr.) Corner Koralownik białawy Ex Ex R* Resupinatus applicants (Batsch: Fr.) S. F. Gray Odgiętka pofałdowana Ex Ex Ex I Rhizopogon obtextus (Spreng.) R. Rauschert = R. luteolus Fr. in Fr. & inordh. Piestrówka żółtawa, rn R Ex I ł Rhizopogon roseolus (Corda in Sturm) = Rhizopogon rubescens (Tul.) Tul. Piestrówka różowawa, m R Ex R I Russula alnetorum Romagn. = R. pumila Rouzeau & Massart in Rouzeau Gołąbek olszowy = gołąbek karłowaty, m I I I Russula alutacea (Pers.: Fr.) Fr. Gołąbek cukrówka, m I I I I* Russula innocua (Sing, ex Romagn.) Bon Gołąbek szmaragdowy, ni I 1 I Russula lundellii Sing. Gołąbek czerwonopomarańczowy = gołąbek Lundella, m Ex Ex Ex* I 47

49 Gatunek B C K 0 G. SI. RP Russula nauseosa (Pers.) Fr. Gołąbek prążkowany, m I 1 I Russula olivacea (Schaeff.) Fr. Gołąbek oliwkowy, m I 1 I R* Russula pungens Beardslee = Russula rubra (Lam.: Fr.) Fr. (nom. illeg.) Gołąbek cz.erwony, m Ex Ex R* Russula raoulti Quel. Gołąbek białocytrynowy = gołąbek Raoula, m I I I Russula rhodopoda Zvara in Melzer & Zvara Gołąbek czerwononogi, m I I R* Russula vinosa Lindbl. Gołąbek winnoczerwony, m I I 1 Sarcodon imbricatus (L.: Fr.) Karst. Sarniak dachówkowaty Ex Ex V* E Sarcodontia crocea (Schw.: Fr.) Kotl. Kolcówka jabłoniowa R Ex R R* Sarcoscypha coccinea (Scop.: Fr.) Lamb. Czarka szkarłatna R R R V* R Sarcosphaera corouaria (Jacq.) Schroet. Koronica ozdobna V V V R* V Sistotremastrum suecicum Litsch. ex J. Erikss. Wielozarodnikowiec szwedzki R R R Spathularia flavida Pers.: Fr. = S. clavata (Schaeff.) Sacc. = S. flava Sw. Lopatnica żółtawa E Ex E R* E Spongipellis spumeus (Sow.: Fr.) Pat. Gąbczak piankowy Ex Ex V* 48

50 Gatunek B C K 0 G. SI. RP Steccherinum fimbriatum (Pers.: Fr.) J. Erikss. Ząbkowiec strzępiasty R R I* R Stereum sublomentosum Pouz. Skómik aksamitny R R R* Stigmatolemma urceolata (Wallr.: Fr.) Donk = S. poriifonnis (Pers.) W. B. Cooke Puchareczka szarobrązowa Ex Ex I Stropharia squamosa (Pers.: Fr.) Quel. Piers'cieniak luskowaty R R R I* R Stypella subhyalina (Pearson) P. Roberts = Myxarium subhyalinum (Pearson) Reid Zębośluzek białawy = śluzaczek białawy 1 I I* Stypella vermiformis (Berk. & Br.) Reid Zębośluzck białawy I I I* Suillus aeruginascens (Opat.) Snell = S. viscidus (L.) Roussel ss. Fr. Maślak szary = maślak lepki, m Ex R R R Suillus flavidus (Fr.: Fr.) Sing. Maślak błotny = maślak żółtawy, m R R R* Suillus placidus (Bon.) Sing. Maślak wejmutkowy = maślak łagodny, m E E V* E Thelepliora anthocephala (Buli.): Fr. Chropiatka kwiatowata, m E E R* Thelepliora caryophyllea (Schaeff.): Fr. Chropiatka lejkowata, m R R Ex R R* Thelephora palm ata Fr. Chropiatka cuchnąca, m R R Ex R R Thelephora penicillata (Scop.): Fr. Chropiatka piórowata, m R Ex R R 49

51 Gatunek B C K O G. SI. RP Tomentella cltlorina (Massce) Cunn. = Hydnum viride Alb. & Schw. Kutnerka zielonawa Ex Ex I Trametes cervina (Schw.) Brcs. Wrośniak ptowy E E E* Trametes pubescens (Schum.: Fr.) Pil. Wrośniak omszony V V V* Tremella exigua Dcsm. = T. genistae Lib. = T. atrovirens (Fr.) Sacc. Trzęsak czarnoziclony Ex Ex Ex* I Tremella foliacea Pers. Trzęsak listkowaty R Ex R Ex R I* Tremiscus helvelloides (DC.: Fr.) Donk Plomykowiec galaretowaty = płomyk galaretowaty = plomykówka galaretowata R R R I* Trichaptum melanocephalus Czerń. = Geastrum melanocephalum (Czerń.) Stanek Wlosogwiazd czarnoglowy = wlochacz czarnoglowy = gwiazdosz czarnoglowy E E E* Trichoglossum hirsutum (Pers.: Fr.) Boud. Włosojęzyk szorstki Ex Ex E* Tricholoma aurantium (Schaelf.: Fr.) Ricken Gąska pomarańczowa, m Ex Ex Ex R* Tricholoma columbetta (Fr.) Quel. Gąska gołębia, in Ex Ex I* R Tricholoma luridum (Schaeff.: Fr.) Quel. Gąska szerokoblaszkowa, m Ex Ex Ex* I Tricholoma populinum J. Lge. Gąska topolowa, m I I V* I 50

52 Gatunek B C K 0 G. SI. RP Tricholoma robustum (Alb. & Schw.: Fr.) Ricken Gąska okazała, m Ex Ex I Tricliolomopsis decora (Fr.) Sing. Rycerzyk oliwkowożółty = rycerzyk ozdobny R R R* Tuber borchii Vitt. Trufla czekoladowobrązowa = trufla Borcha, m 1 1 I Tuber maculatum Vitt. Trufla plamista, m R R R R* Tuber mesentericum Vitt. Trufla wgłębiona, m E E E* Tuberpuberulum Berk. & Br. Trufla omszona, m 1 I I I* Tuber rufum Pico Trufla ruda. m 1 I I* Tulostoma fimbriatum Fr. Pałeczka frędzclkowana Ex Ex R* Xerocomus rubellus (Krbh.) Mos. = Boletus rubellus Krbh. Podgrzybek czerwonawy = podgrzybek wielobarwny, m I I I Xerula melanotricha Dörfelt = Oudemansiella melanotricha (Dörfelt) Mos. Pieniążkówka ciemna E E E* O bjaśnienia:----- gatunek dotychczas nie stwierdzony w danym województwie; Ex - gatunki, których od dawna nie znaleziono, być może wymarłe lub wymarłe; E - gatunki wymierające; V - gatunki narażone; R - gatunki rzadkie; I - gatunki o nieokreślonym zagrożeniu; * - status wg Wojewody i Ławrynowicz (1992); nt - gatunki objęte ścisłą ochroną lub znajdujące się na czerwonej Uście grzybów zagrożonych w Polsce, ale wg opinii autora niniejszego opracowania nie zagrożone; województwa: B - bielskie, C - częstochowskie, K - katowickie, O - opolskie; G. Śl. - Górny Śląsk; RP - Rzeczpospolita Polska; m - grzyby mikoryzowe, tworzące symbiozę z korzeniami drzew. 51

53 CZERWONA LISTA POROSTÓW GÓRNEGO ŚLĄSKA RED LIST OF UPPER SILESIAN LICHENS Józef Kiszka* (Kraków), Grzegorz Leśniański** (Chrzanów) (* Autor je st pracownikiem Akademii Pedagogicznej w Krakowie), (** Autor je st pracownikiem Uniwersytetu Opolskiego w Opolu)

54 1. Wstęp Porosty to sam ożyw na g rupa organizm ów sym biotycznych składających się z grzybów i glonów. Z asiedlają one podłoże skalne (porosty epilityczne), glebę (porosty epigeiczne), korę drzew (porosty epilityczne) i m urszejąee drew no (porosty epiksyliczne). W iele gatunków porostów je s t szczególnie w rażliw ych na an tro p o g en iczn e zm iany w arunków ekologicznych środow iska przyrodniczego. C zerw ona lista pow stała z inicjatyw y C entrum D ziedzictw a Przyrody G órnego Ś ląska w K atow icach. C elem listy jest określenie kategorii zagrożenia gatunków w chodzących (daw niej i obecnie) w skład lichenoflory G órnego Śląska, jak o podstaw y do op racow yw ania planów ochrony gatunków zagrożonych w yginięciem. A nalizę zagrożenia Hory porostów byłych w ojew ództw : bielskiego, częstochow skiego i katow ickiego przeprow adził J. K iszka, a byłego w ojew ództw a opolskiego - G. L eśniański. P rezentow ana lista jest pierw szą próbą analizy zagrożenia porostów G órnego Śląska w przyjętych granicach opracow ania. L ista ta jest także pierw szą w Polsce czerw oną listą regionalną. D la porów nania regionalnego stanu zagrożenia gatunków podano statusy ich zagrożenia w Polsce (C ieśliński i in. 1992). 2. Zasięg terytorialny W niniejszej pracy przyjęto granice G órnego Śląska, określone w cześniej przez autorów czerw onej listy roślin naczyniow ych (Parusel, W ika. B ula 1996), które obejm ują byłe w ojew ództw a: bielskie, częstochow skie, katow ickie i opolskie. W zw iązku ze zm ianą podziału adm inistracyjnego kraju, w ojew ództw a te w pracy nazw ano ziem iam i. W tym w ydaniu czerw ona lista ogranicza się tylko do polskiej części G órnego Śląska. W przyszłości niezbędne byłoby opracow anie statusu zagrożenia porostów w przyległych obszarach Śląska w C zechach. 3. Dobór gatunków D obór gatunków oparto na analizie częstości i w ielkości areału ich w ystępow ania, zajm ow anego podłoża oraz w łaściow ości biologicznych i w rażliw ości na antropopresję, a także na obserw acjach zam ierania plech porostów (głów nie w zbiorow iskach leśnych, na skałach w apiennych' i piaskow cow ych) na om aw ianym obszarze. W w yniku porów nania ' przypis na stronic

55 danych publikow anych w przeszłości z danym i aktualnym i, ustalono listę następujących gatunków : a) daw niej w ystępujących, a obecnie nie posiadających tu stanow isk, b) posiadających znacznie zredukow aną liczbę stanow isk i w ystępujących na m a łych areałach, c) posiadających nie zm ienioną liczbę stanow isk lub znacznie zw iększoną w stosunku do stanu poprzedniego, d) now ych, dotychczas stąd nie podaw anych. W niniejszej liście zam ieszczono gatunki z grupy a, b i d. N ie zostały uw zględnione gatunki z grupy c, które na om aw ianym terenie m ają liczne stanow iska i szerszy zasięg terytorialny. 4. Układ i nazewnictwo W liście gatunki ułożono alfabetycznie i pogrupow ano na podlegające praw nej ochronie ścisłej i częściow ej oraz na nie podlegające ochronie. N azew nictw o łacińskie przyjęto za F ałtynow iczem (1993) w raz z późniejszym i zm ianam i, a nazw y polskie zaczerpnięto z dzieła P orosty Polskie (N ow ak, T obolew ski 1975) z późniejszym i uzupełnieniam i. 5. Kategorie zagrożenia Stopnie zagrożenia gatunków podano w form ie sym boli literow ych w prow adzonych przez M iędzynarodow ą U nię O chrony Przyrody (IU C N ) i zastosow anych przy określaniu zagrożenia porostów w Polsce (C ieśliński i in. 1992): Ex - w ym arłe lub praw dopodobnie w ym arłe, E - w ym ierające, V - narażone, R - rzadkie, I - o nieokreślonym zagrożeniu. G atunki niezagrożone oznaczono skrótem nt. 6. Źródła informacji Sporządzenie listy gatunków, określenie kategorii zagrożenia oraz stw ierdzenia faktów ich w ym arcia oparto na inform acjach zaw artych w piśm iennictw ie lichenologicznym oraz na w ynikach bieżących badań terenow ych autorów, przeprow adzonych w latach N ajstarsze dane na tem at flory porostów Ziem i O polskiej zaw ierają prace F lotow a ( ), w których podano odpow iednio 3 i 13 gatunków. N atom iast K órber (1855) w ym ienia stanow iska 8 gatunków. W roku 1872 ukazuje się praca Steina, opisująca florę 54

56 porostów P rószkow a i okolic na R ów ninie N iem odlińskiej. N ajpełniejsze dla X IX w ieku dane na tem at flory porostów Ś ląska znajdują się w pracy Steina z 1879 roku, w której z Z iem i O polskiej w ykazano stanow iska 56 gatunków ; stanow iska 3 dalszych gatunków podał ten autor w roku Schyłek w ieku X IX i początek XX to okres badań prow adzonych przez E itnera (1895, 1900, 1910). Z om aw ianego obszaru, głów nie z jeg o północnej części, podał on odpow iednio stanow iska 73, 58 i 27 gatunków. P raca R ydzaka (1955) przynosi dane o rozm ieszczeniu stanow isk 18 gatunków. Pojedyncze stanow iska z Z iem i O polskiej w y m ien iają M otyka ( ) i T obolew ski (1966). Ł ącznic w ym ienieni autorzy podają 305 stanow isk 181 gatunków. N ajnow sze dane z tego terenu podaje L eśniański (1997a,b), który stw ierdził obecność 184 gatunków. Podczas badań terenow ych szczeg ó ln ą uw agę pośw ięco n o odszukaniu stanow isk w cześniej op u b likow anych, zw racając najw iększą uw agę na gatunki ginące w skali kraju. N ie potw ierdzono w y stępow ania 115 gatunków dotychczas znanych z Z iem i O polskiej, które zostały um ieszczone na liście krajow ej (C ieśliński i in. 1992), np.: Cetrelici olivetorum, Gyalectci flotow ii, Lobaria pulm onaria, Sticta fuliginosa. N ajw cześniejsze dane o porostach Z iem i C zęstochow skiej, głów nie ze Z łotego Potoku i okolic C zęstochow y, opublikow ał ju ż w roku 1890 B łoński, który w ym ienił stam tąd 60 gatunków porostów. D opiero po siedem dziesięciu latach szczegółow ą listę florystyczną porostów i zespołów naskalnych W yżyny K rakow sko-c zęstochow skiej opublikow ał N ow ak (1960, 1961). A utor ten opracow ał także w roku 1967 porosty W yżyny W ieluńskiej. N ow ak (1974a) opublikow ał także stąd now y dla nauki gatunek porosta naskalnego - Amphoridium impurum J. N ow ak, który obecnie nosi nazw ę Verrucaria impura (J. N ow ak) J. N owak. O prócz tego k ilk a n o w y ch d anych flo ry sty cznych p o dali: C zy żew sk a (1978) - z dorzecza Pilicy i z obszarów przyległych do W yżyny K ielecko-sandom ierskiej - oraz C ieśliński (1979). Z achodnie obszary Ziem i C zęstochow skiej i północno-w schodnie Ziem i O polskiej, położone pom iędzy m iejscow ościam i Kalety, L ubliniec, D obrodzień, O lesno, K rzepice, Herby, do tej pory nie były opracow ane pod w zględem lichenologicznym. D latego dokonanie historycznej w aloryzacji flory porostów om aw ianego terenu stanow i dużą trudność ze w zględu na niew ielką ilość danych. W trakcie badań terenow ych szczególną uw agę pośw ięcono odszukaniu tam stanow isk podanych przez B łońskiego (1890) i N ow aka 55

57 (1960, 1961). C zęść gatunków z tych stanow isk uznano za w ym arłe i w ym ierające. U m ieszczenie w ielu tak so n ó w w kategorii rzadkich sp o w o d o w an e było znacznym ograniczeniem liczby ich stanow isk na tej ziem i. D otyczy to zarów no porostów epilitycznych 0 endolitycznej piesze, jak też gatunków acidofilnych zw iązanych z bezw apiennym podłożem skalnym. N ieliczne są dane o w ystępow aniu porostów w obrębie Z iem i K atow ickiej, zarów no z XIX jak i z pierw szej połow y X X w ieku. O bszar ten to najbardziej rozległy region przem ysłow o-urbanizacyjny E uropy Środkow ej. Przem ysł w ydobyw czy i przetw órczy oraz 44 ośrodki m iejskie skupione są przede w szystkim w G órnośląskim O kręgu P rzem ysłow ym 1 R y b n ick im O k ręg u W ęglow ym. N a zn aczn y ch o b szarach tej ziem i w ystępuje z anie czy szczen ie p o w ietrza tlen k am i siarki, azotu, chloru, w ęgla, flu o ro w o d o rem, siarkow odorem oraz sadzą, drobnym i pyłam i m etalurgicznym i i w apiennym i, różnym i kw asam i oraz ich bezw odnikam i. Z anieczyszczenia te uniem ożliw iają w rost i rozw ój norm alnej Hory porostów w m iejscach stałej i silnej presji licznych zw iązków fitotoksycznych (K iszka 1993). W ykaz stanow isk szeregu gatunków porostów z m akroregionu K rakow sko-c zcstochow skiego opublikow ał N ow ak ( ). N astępne dane podała C zyżew ska (1978) ze zlew ni górnej Pilicy. Szczegółow o opracow ano florę Pagórów Jaw orznickich i rezerw atu przyrody G óra C hełm koło Z aw iercia (K iszka 1979, 1981). O publikow ano też stanow iska gatunków porostów z kory sosen koło M iasteczka Śląskiego (R ostański, Sokół 1980) oraz z rezerw atu przyrody..r otuz" (Jędrzejko 1988) i lew ego brzegu W isły (K iszka. B etleja 1989). Interesujące dane o degradacji m orfologicznej i stopniu obum ierania plech Hypogynmia physodes (L.) Nyl. podała B etleja (1991). W roku 1993 dokładnie opracow ano florę porostów daw nego w ojew ództw a katow ickiego (K iszka 1993). D okonanie historycznej w aloryzacji flory porostów om aw ianego obszaru je st utrudnione ze w zględu na szczupłość w ieloletnich danych. W bieżących badaniach terenow ych szczególnie dużo w ysiłku w łożono w odszukanie daw niej podaw anych stanow isk gatunków, których kategorię zagrożenia uznano za Ex i E. U m ieszczenie szeregu taksonów w kategorii R (szczególnie porostów naskalnych) je st spow odow ane znacznym ograniczeniem liczby stanow isk, pom im o obecności licznych skałek w apiennych we w schodniej i północnej części Ziem i K atow ickiej. 56

58 B adania lichenologiczne na obszarze Z icnii B ielskiej, przeprow adzone w roku 1998, m iały na celu potw ierdzenie w cześniej podaw anych stanow isk porostów przez Steina (1872b). B oberskiego (1886), R ehm ana (1879), M otykę (1930, ), Suzę (1951), R ydzaka (1955b), N ow aka (1965, , 1974, 1998), N ow aka i T obolew skiego (1975), K iszkę (1967, 1970, 1998a,b) oraz G odzik i K iszkę (1998). W trakcie badań dużo uw agi pośw ięcono ubytkom stanow isk oraz zam ieraniu plech, głów nie w zbiorow iskach leśnych i na skałach. R ekonesans terenow y rezległego górskiego obszaru tej ziem i pozw olił tylko na dokonanie szacunkow ej obserw acji w zakresie w aloryzacji lichenologicznej. O becnie prow adzone są przez L eśniańskiego badania nad Horą porostów Pogórza Śląskiego. G rom adzenie m ateriałów do listy zakończono w listopadzie 1998 roku, a ostatnie uzupełnienia w prow adzono w e w rześniu 1999 roku. 7. Gatunki nowe na Górnym Śląsku O becne badania terenow e na Z iem i O polskiej pozw oliły znaleźć stanow iska w ielu gatunków porostów dotychczas nie podaw anych z tego terenu. Są w śród nich gatunki w łączone do regionalnej C zerw onej listy gatunków zagrożonych: Arthothelium ntamim, B iyoria fitscescens, Ccdicium glaucellitm, Physconia perisidiosci i Xcmthorici fa lla x - w kategorii E; Cciloplaca coronatci, C. velona, Collemci coccophorum, Neofuscelia loxodes, N. pulla, Phaeophyscia sciastra, Psilolechia lucida, Psorotichia schaereri, Strangospora pinícola. Verrucaria carnea i V. crassiiiscula - w kategorii R; Hypocenomyce caraclocensis - w kategorii I. A ktualne badania terenow e Z iem i C zęstochow skiej w ykazały stanow iska w ielu gatunków porostów dotychczas stąd nie podaw anych. C zęść z nich w łączono do regionalnej C zerw onej listy gatunków zagrożonych. W obrębie kom pleksów leśnych dolin M ała Panew i L isw arty odszukano stanow iska, takich epifitów jak: Arthonia vinosa, Arthopyrenia lapponina, Arthothelium riianum, Biatora ejflorescens, Cetrelia cetrarioides, Chaenotheca stemonea, C. xyloxena, Cliostomum griffithii, Hypocenomyce caraclocensis, Lecanora intumescens, L. pinipercla, Loxospora elcitina, M ycoblastus fucatus i Pertusaria pertusa. N a drew nie pniaków i kłód stw ierdzono plechy Claclonia botiytes, Sarcosagium campestre i Thelocarpon epibolum. G leba piaszczysta w m łodniku sosnow ym żyw i plechy Claclonia túrgida. Pojedyncze stare pnie drzew przy drogach polnych zasiedlają plechy Physciella 57

59 chlorantha i Physconia perisidiosa. N a szczególną uw agę zasługują nieliczne plechy na skałach w apiennych w K roczycach interesującego gatunku Leptogium plicatile oraz na naskalnych darenkach m chów drobne łatki z w łoskam i Agonim ia opuntiella. N a Z iem i K atow ickiej obecnie znaleziono pojedyncze, zdegenerow ane plechy kilku gatunków, takich jak : Bacidia rubella, Divina massiliensis, Clauzadea inmersa, Lecania inúndala, Ram alina intermedia itp.. które były podaw ane przez N ow aka (1960, 1961), zaś nie odszukano ich w 1993 roku. O dszukano też kilka now ych gatunków, dotychczas nie podaw anych, np.: Bryoria crispa (kora brzozy koło S iew ierza - zebrał E. H enrich), Physconia enteroxantha (kora jesio n u koło Ż arnow ca) i Leptogium schraderi (gleba w ilgotna opodal stacji kolejow ej Jaw orzno - Szczakow a). W zasobach zielnikow ych stw ierdzono też obecność nielicznych zdegenerow anych plech (zbieranych w latach sześćdziesiątych w borach na północ od T w orogu) dw óch gatunków brodaczek: Usnea filipéndula i Usnea hirta. O bserw acje terenow e na Z iem i B ielskiej w skazują, że odszukano kilka now ych gatunków, które dotychczas nie były podaw ane np. Fellhanera subtilis, Phaeophyscia ciliata, Strigula sychnogonoides, Trapeliopsis pseudogranulosa itp. Z ebrano też kilka gatunków, które po laboratoryjnym oznaczeniu okazać się m ogą now ym i dla Z iem i B ielskiej. 8. Zagrożenie flory porostów Górnego Śląska P rezentow ana lista zaw iera 564 gatunki porostów, dla których określono kategorie zagrożenia. A nalizie poddano 727 gatunków stw ierdzonych dotąd na G órnym Śląsku w przyjętych granicach. Z estaw ienie w yników analizy statusu zagrożenia gatunków w poszczególnych ziem iach zaw arte jest w poniższej tabeli. Liczba znanych gatunków Liczba zagrożonych gatunków K a te g o r i e z a g r o ż e n i a g a t u n k ó w E x E V R I Zagrożenie flory porostów według listy regionalnej Ziemia Opolska % zagro żenia 73, ,6 2,3 7,2 15,8 Ziemia Częstochowska % zagrożenia 49,1 7,1 18,3 7,7 14,0 2,0 58

60 Liczba znanych gatunków Liczba zagrożonych gatunków K a te g o r i e z a g r o ż e n i a g a t u n k ó w E x E V R i Ziemia Katowicka % zagrożenia 60,5 7,3 23,6 9,0 16,7 3,9 Ziemia Bielska % zagrożenia 56,8 7,4 11,6 13,4 18,4 6,0 GÓRNY ŚLĄSK % zagrożenia 77,6 13,9 18,2 11,6 19,5 14,4 Zagrożenie flory porostów według polskiej czerwonej listy* Ziemia Opolska % zagrożenia 38,8 0,9 16,0 15,7 2,5 3,7 Ziemia Częstochowska % zagrożenia ,3 8,3 15,7 1,7 1,4 Ziemia Katowicka % zagrożenia 23,6 0,4 5,2 16,7 1,3 Ziemia Bielska % zagrożenia 34,5 1,8 15,5 11,5 3,3 2,4 GÓRNY ŚLĄSK % zagrożenia 40,3 1,9 16,1 14,2 4,4 3,7 Zagrożenie flory porostów Polski* % zagrożenia 37,6 3,7 11,2 7,5 8,0 7,2 * według Cieślińskiego i in. (1992) Z Z iem i O polskiej w ykazano dotychczas 436 gatunków porostów, z których na regionalnej czerw onej liście um ieszczono 321 gatunków. Z agrożenie porostów tej ziem i je st obecnie duże i dotyczy 73,6% gatunków lichenoflory. G atunki w ym arłe i praw dopodobnie w ym arłe (Ex) stanow ią 41,7%, w ym ierające (E) - 6,6%, narażone (V ) - 2,3%, rzadkie (R) - 7,2%, a o nieokreślonym zagrożeniu (I) - 15,8%. D uża liczba gatunków kategorii E x w ynika z faktu, że dane historyczne o rozm ieszczeniu gatunków na Z iem i O polskiej dotyczą w ielu gatunków w spółcześnie rzadkich lub w ym arłych nie tylko w skali lokalnej, ale rów nież całego kraju. O becna flora porostów je s t znacznie uboższa i liczy 184 gatunki. N ależy 59

61 zauw ażyć znacznie w iększy, niż w liście krajow ej udział w liście regionalnej gatunków rzadkich. Podane w tabeli dane w skazują na ju ż dokonany i dalej trw ający w zm ożony proces jej ubożenia, przejaw iający się w bardzo dużej liczbie gatunków w ym arłych i w w iększym, w porów naniu z listą krajow ą, udziałem w liście lokalnej gatunków uznanych w Polsce za w ym ierające i narażone (odpow iednio - 16,0% i 15,7% dla na Ziem i O polskiej oraz 11,2% i 7,5% dla Polski). D la dw óch gatunków zaproponow ano status m niej zagrożonego, niż w całej Polsce. Są to: Parmelia tiliacea i Punctelia subrudecta, um ieszczone na liście krajow ej z k ateg o rią E, a z kategorią V na liście lokalnej. P ostanow iono rów nież zaproponow ać status gatunku rzadkiego na Ziem i O polskiej m iędzy innym i następującym gatunkom : Caloplaca coronara, C. ochracea, C. velana var. dolomiticola, Verrucaria carnea i V crassiuscula. G atunki te są znane z pojedynczych stanow isk na C hełm ie (W yżyna Śląska), gdzie tylko tam w ystępuje odpow iednie dla nich podłoże. D ane archiw alne oraz bieżące badania pozw oliły ustalić listę porostów Ziem i C zęstochow skiej w liczbie 350 gatunków. Z tej liczby w regionalnej czerw onej liście zam ieszczono 172 gatunki. Z agrożenie tego obszaru je st znaczne i w ynosi 49,1%. G atunki w ym arłe i praw dopodobnie w ym arłe (Ex) stanow ią 7,1%, w ym ierające (E) - 18,3%, narażone (V ) - 7,7%, rzadkie (R) - 14,0%, a gatunki o nieokreślonym zagrożeniu (I) - 2,0%. R ozkład liczbow y kategorii zagrożenia gatunków na Z iem i C zęstochow skiej odbiega od rozkładu, w ynikającego z analizy zagrożenia porostów w całym kraju (C ieśliński i in. 1992). Porosty w ystępujące na om aw ianym obszarze, a zam ieszczone w polskiej czerw onej liście, w liczbie 96 gatunków, stanow ią tylko 27,4% lokalnej lichenoflory. N a uw agę zasługuje fakt, że w trzydziestu przypadkach nastąpiło zdecydow ane pogorszenie kategorii zagrożenia gatunków, z narażonych na zagrożone w ym arciem. W obrębie w ym ienionych kategorii nie napotkano gatunków, które zw iększyłyby liczbę stanow isk i popraw iły sw ój status zagrożenia. W w ielu przypadkach przypisano taki sam status zagrożenia lokalnego ja k i w Polsce (18 gatunków w kategorii E, 10 w kategorii V i 3 w kategorii R). Z aliczenie w ybranych gatunków do kategorii rzadkich je s t w ynikiem w zględnie stałego ich rozprzestrzenienia na om aw ianym terenie. Taki stan rzeczy w ynika z krótkiego okresu badań fizjograficznych oraz długotrw ałego oddziaływ ania na w rażliw e gatunki porostów zanieczyszczeń pow ietrza em itow anych przez górnośląską aglom erację przem ysłow ą. Z w yszczególnionych w liście 60

62 zagrożonych gatunków porostów podlegających ścisłej ochronie praw nej (w liczbie 47), 10 uznano za w ym arłe, a 24 za w ym ierające. Z achow anie tych gatunków w lokalnej florze w ym aga podjęcia skutecznych działań przez m iejscow e organa ochrony przyrody. C zynna ochrona porostów praw nie chronionych pow inna być podjęta natychm iast. N ależy rów nież przeprow adzić inw entaryzację stanow isk w raz z określeniem liczebności populacji i podaniem skutecznych m etod zabezpieczenia siedlisk. Z 233 gatunków porostów znanych z Z iem i K atow ickiej do regionalnej czerw onej listy zaliczono aż 141 taksonów. Stan zagrożenia lichenollory tego obszaru je st bardzo w ysoki i w ynosi aż 60,5%. G atunki w ym arłe i praw dopodobnie w ym arłe stanow ią 7,3%, w ym ierające - 23,6%, narażone - 9,0%. W ysoki je st procent gatunków rzadkich - 16,7%, natom iast niew ielki je s t udział gatunków o nieokreślonym zagrożeniu - tylko 3,9%. R ozkład liczby gatunków w poszczególnych stopniach zagrożenia w liście regionalnej znacznie odbiega od rozkładu zagrożenia flory porostów w polskiej czerw onej liście. N a Z iem i K atow ickiej stw ierdzono w ystępow anie 55 taksonów, które są zagrożone w całej Polsce, co stanow i tylko 23,6%. Tak niski procentow y udział we (lorze tej ziem i porostów zagrożonych w całym kraju je s t spow odow any głów nie dw om a przyczynam i: krótką historią badań lichenologicznych oraz długim oddziaływ aniem na porosty przem ysłow ych i kom unalnych zanieczyszczeń pow ietrza. D ane pow yższe potw ierdza w ysoka procentow a różnica (36,9% ) pom iędzy liczbą porostów zagrożonych w liście regionalnej w porów naniu z liczbą porostów zagrożonych w liście krajow ej. N a uw agę zasługuje fakt, że aż w 34 przypadkach nastąpiło zdecydow ane pogorszenie kategorii zagrożenia. W kilku przypadkach nastąpiła popraw a, np. u Vezdaea aestivalis, której drugie stanow isko odkryto na Pustyni Starczy no w skiej. Z aliczenie do kategorii rzadkich gatunków, które w liście krajow ej posiadają status V lub E, jest w ynikiem tego, że zarów no daw niej ja k i obecnie były one tu rzadkie, a zatem nie zm ieniły sw ojego rozprzestrzenienia. N ależy dodać, że po raz pierw szy w yszczególniono dla Z iem i K atow ickiej w szystkie gatunki porostów, które podlegają praw nej ochronie. Z 36 w ykazanych gatunków aż 6 uznano za w ym arłe, 14 je st w ym ierających, a 15 je st narażonych na w ym arcie. D ane z piśm iennictw a oraz w yniki bieżących badań terenow ych pozw oliły na ustalenie w ystępow ania 620 gatunków porostów na Z iem i B ielskiej. Z tej liczby do 61

63 zagrożonych zaszeregow ano 352 gatunki, to je st 56,8%. G atunki w ym arłe i praw dopodobnie w ym arłe stanow ią 7,4%, w ym ierające - J 1,6%, narażone - 13,4%. rzadkie - 18,4% a gatunki o n ieo k reślo n y m zag ro żen iu - 6.0%. R ozkład liczby gatu n k ó w w p o szczególnych kategoriach zagrożenia w liście regionalnej odbiega znacznie od rozkładu zagrożenia flory w liście krajow ej. R óżnice te są w ynikiem słabej znajom ości flory porostów w X IX i w pierw szej połow ie XX w ieku oraz długim oddziaływ aniem na w rażliw e gatunki porostów zanieczyszczeń pow ietrza, napływ ających tu z aglom eracji przem ysłow ych G órnego Śląska w P olsce i na M oraw ach. Z porów nania czerw onych list porostów Ziem i B ielskiej i Polski w ynika, że 214 gatunków z listy krajow ej znalazło się na liście lokalnej. K ilka gatunków uw zględnionych w liście krajow ej nie zostało zam ieszczonych w lokalnej liście bielskiej, poniew aż porosty te na Z iem i B ielskiej znacznie się rozprzestrzeniają, np. Hypocenomyce caradocensis, Staurothele fm stulenta. W w ielu przypadkach przypisano gatunkom z Ziem i B ielskiej taki sam status zagrożenia, ja k w całej Polsce. N iekiedy status ten obniżono z kategorii E do V lub R. O gółem na czerw onej liście porostów G órnego Śląska um ieszczono 564 gatunki, tj. 77,6% całej lichenoflory tego obszaru. G atunki w ym arłe i praw dopodobnie w ym arłe stanow ią 13,9%, w ym ierające - 18,2%, narażone - 11,6%, rzadkie - 19,5% a gatunki o n ieokreślo n y m z ag ro żen iu - 14,4%. R o zk ład liczby g atu n k ó w G ó rn eg o Ś laska w poszczególnych kategoriach zagrożenia bardzo w yraźnie różni się od rozkładu zagrożenia flory porostów w całej Polsce. Przykładow o, w edług listy krajow ej jedynie 1,9% gatunków w ykazanych z G órnego Ś ląska je st w ym ierających, podczas gdy w liście regionalnej za w ym ierające uznano aż 13,9% lichenoflory om aw ianego obszaru. Piśmiennictwo Betleja L Badania morfologii plech Hypogymnia physodes (L.) Nyl. w płatach pni sosny (Pinus silvestris) w horach województwa katowickiego, s W: V Zjazd Lichenołogów Polskich. Inst. Badań i Ekspertyz Naukowych, Gorzów Wielkopolski. Błoński F Wyniki poszukiwań florystycznych skrytokwiatowych dokonanych w ciągu lata roku 1889 w obrębie 5-ciu powiatów Królestwa Polskiego. Pam. Fizjogr., 10: Boberski L Systematische Übersicht der Flechten Galiziens. Verh. Zool. - Bot. Ges. Vien, 36:

64 Cieśli liski S Udział oraz rola diagnostyczna porostów naziemnych w zbiorowiskach roślin naczyniowych Wyżyny Kielecko - Sandomierskiej i je j pobrzeży. Wyd. WSP ir Kielcach. Kielce, ss Cieśliński S.. Czyżewska K.. Fabiszewski J Czerwona lista porostów zagrożonych ir Polsce, s IV: Lista roślin zagrożonych ir Polsce. Inst. Bot. im. W. Szafera PAN. Kraków, wyd. 2. Czyżewska K Flora porostów dorzecza Pilicy. Studia Ośr. Dok. Fizjogr., Kraków. 6: Eitner E Nachtrage zur Flechtenflora Schlesiens. Jahresb. Schles. Ges. Valerl. Cult.. 73: Eitner F Nachtrage zur Flechtenflora Schlesiens. Jahresb. Schles. Ges. Vater!. Cult.. 78: Eitner E Nachtrage zur Flechtenflora Schlesiens. Jahresb. Schles. Ges. Vaterl. Cult., 88: Faltynowicz W A checklist o f Polish lichen forming and lichenicolous fungi including parasitic and saprophytic fu n g i occurring on lichens. Polish Bot. Stud., 6: Flotow J. V Liclienes Florae Silesiae. Jahresb. Schles. Ges. Vaterl. Cult.. 27: Flotow J. V Eichenes Florae Silesiae. Jahresb. Schles. Ges. Vaterl. Cult., 28: Godzik B.. Kiszka J Concentration o f heavy metals in thalluses o f Hypogymnia physodes (L.) Nyl. in the Czarna Wisełka and Bieda Wisełka catchments. Studia Naturae, 44: Jędrzejko K Mszaki i porosty rezerwatu przyrody Rotuz w Kotlinie Oświęcimskiej. Ochr. Przyr. 46: Kiszka J Porosty Beskidu Śląskiego. Rocz, Nauk. - Dyclakt. WSP, Kraków, 28: Kiszka J Porosty Kotliny Żywieckiej. Rocz. Nauk.- Dydakt. WSP, Kraków, 39: Kiszka J Flora porostów (Lichenes) okolic Pustyni Błędowskiej. Studia Ośr. Dok. Fizjogr. PAN. 7: Kiszka J Flora porostów (IJchenes) rezerwatu Góra Chełm" koło Zawiercia i lego otuliny. Studia Ośr. Dok. Fizjogr. PAN, 8: Kiszka J Badania fłorystyczno-fitosocjologiczne porostów epifitycznych sosny (Pinus silvestris) w powierzchniach borów województwa katowickiego jako obraz, degradacji środowiska leśnego, s W: V Zjazd Lichenologów Polskich. Inst. Badań i Ekspertyz Naukowych. Gorzów Wielkopolski. Kiszka J Wpływ emisji miejsko-przemysłowych na florę porostów Górnego Śląska i okolicy. Studia Ośr. Dok. Fizjogr. PAN. 21: Kiszka J Regionalna Czerwona lista porostów zagrożonych województwa katowickiego (manuskrypt). Sprawozdanie w Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska w Katowicach. Kiszka J a. The lichens o f stream banks and beds in the Czarna Wisełka and Biała Wisełka 63

65 catchments. Studia Naturae. 44: Kiszka J b. Lichen flora as indicative o f the environmental degradation in the Czarna Wisełka and Biała Wisełka catchments. Studia Naturae, 44: Kiszka J., Betleja L Porosty (Lichenes) doliny Wisły. Studia Ośr. Dok. Fizjogr. FAN, 17: Kiszka J.. Nowak J The lichens o f the Thelocarpaceae family in the Polish Western Carpathians I. Fragm. flor. geobot. 12.2: Kiirber G.W Systema lichenum Germaniae. Die Flechten Deutschlands, insbesondere Schlesiens. Trenwendt & Grattier, Breslau. 458 pp. Leśniański G. 1997a. Flora porostów Śląska Opolskiego i je j znaczenie indykacyjne. Wydz. Nauk Przyrodn., Uniw. Wrocławski. Praca doktorska (mszp.), ss Leśniański G. 1997b. Porosły (Lichenes) Śląska Opolskiego. I. Zmiany we florze porostów epifitycznych. Zesz. Przyr. OTPN. 32: Motyka J Materiały do flory porostów Śląska. Muzeum Śląskie 3,2: Motyka J Lichenum generis Usnea studium monographicuin. Pars systematica. Vol. primum et secundum. Leopoli, Lwów: Nowak J Stanowisko porostu Umbilicaria decussata (Vill.) Frey na Wyżynie Krakowsko- Częstochowskiej. Fragm. flor. geobot. 5,3: Nowak J Naskalne zespoły porostów Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Fragm. flor geobot. 6.3: Nowak J Porosty Wyżyny (Jury) Krakowsko - Częstochowskiej. Monogr. Bot. 11.2: Nowak J Porosty Beskidu Małego. Fragm. flor. geobot. 11,3: Nowak J Porosty Wyżyny Wieluńskiej. Acta Mycol., 3: Nowak J Porosty Beskidu Średniego (Makowskiego) Cz. I. Porosty Pasma Pewelskiego oraz Wzniesień Lasku i Soliska. Acta Mycol. 4.1: Nowak J Problemy rozmieszczenia porostów (Lichenes) w polskich Beskidach Zachodnich (podokręg śląsko-babiogórski). Fragm. flor. geobot. 18,1: Nowak J Porosty Beskidu Małego. Sprostowania i uzupełnienia. Fragm. flor. geobot Nowak J Amphoridium impurum n. sp.; a new lichen species from the Cracow - Wieluń Upland. Fragm. flor. geobot. 20,3: Nowak J Porosty, s W: Przewodnik flo ry styczny po zespole Jurajskich Parków Krajobrazowych województwa katowickiego. Wyd. Zarządu Jurajskich Parków Krajobrazowych woj. 64

66 katowickiego. Dąbrowa Górnicza. Nowak J Pomsty Beskidów Wyspowego i Żywieckiego. Pasma Jałowca i Masywu Babiej Góry. Monogr. Bot., 83: Nowak J., Tobolewski Z, Porosty polskie. PWN. Warszawa-Kruków, s.: Reliman A Systematyczny przegląd porostów znalezionych dotąd u' Galicji Zachodniej opracowany na podstawie własnych i cudzych spostrzeżeń. Spraw. Komisji Fizjogr. AU, 13: Rostański K., Sokół S Wpływ emisji Huty Cynku na skład flo ry epijitycznych porostów w M iasteczku Śląskim. Archiwum Ochrony Środowiska, 3/4: Rydzak J a. Wpływ małych miast na florę porostów. Cz. I. Dolny Śląsk. Kluczbork, Wołczyn. Opole, Cieszyn. Ann. Univ. M Curie-Skłodowskiej, Sec. C, 10,2: Rydzak J b. Wpływ małych miast na florę porostów. Cz. II. Beskidy Zachodnie. Ann. Univ. M. Curie-Skłodowskiej, Sec. C, 10,2: Stein B Proskau's Flechten. Verband, der Botan. Ver. der Prov. Brandeid)., 14: (z.aw. włącz, do pi:: Stein 1879). Stein B Flechten der Babia Góra. Verb. Bot. Ver. Prov. Brandenburg., 14: Stein B Flechten, Cohn's Kryptogamenflora von Schlesien. 2 (2). Breslau, s.: Stein B Nachtrage zur Flechtenflora Schlesiens. Jahresb. Schles. Ges. Valerl. Cult., 66: Suza J Lisejniki Babia Gory a vrchovist e prilehle Oravske panvi (slovenske casti). Sb. Klubu prirodoved.. Brno. 29: Tobolewski Z Rodzina Caliciaceae w Polsce. Pozn. low. Przyj. Nauk. Prace Kom. Biol., 24 (5): Summary T he,,red L ist" o f U pper S ilesian lichens com prises 564 species am ounting to ca 78% o f the U pper S ilesian lichens ev er recorded in this region. O ut o f them. 101 w ere considered extinct or probably extinct, 132 endangered, 84 vulnerable, 142 rare, and 105 indeterm inate. 11 Należy dodać, że na ostańcach wapiennych zaobserwowano zanikanie plech porostów endo- I i tycznych, żyjących u' skale wapiennej. Strzępki plechy endol i tycznej drążą miliony cienkich kanalików w skale. Wytwarzają owocniki z. workami zawierającymi zarodniki. U porostów tych nawet warstwa glonowa (gonidialna) jest pod cienką warstewką skalną. Zjawisko to jest o tyle niebezpieczne, Ż.e zasiedlanie i rozrost plech jest bardzo wolne i w sprzyjających warunkach trwa setki lat. Zamieranie plech porostów endolitycznych powoduje chropowatość ściany skalnej, z.aś opuszczone przez strzępki drobne kanaliki (czasem do kilku centymetrów ir głąb skały) są napełniane wodą, która w okresie zimy zamarza, co przyspiesza erozję" skały. 65

67 WYKAZ GATUNKÓW Status 7.agro7.enia O I C [ K I B~ I G.Ś1.1 RP G a tu n k i o b ję te o c h r o n ą śc isłą Alectoria nigricans (Ach.) Nyl. Wlostck czerniejący R R Alectoria ochroleuca (Hoffm.) Massai. Włostek halny R R Alectoria sarmentosa (Ach.) Ach. Włostek zwisający E E E Anaptychia ciliaris (L.) Koerber Obrostnica rzęsowata Ex E Ex E E E Brodoa intestiniformis (Vill.) Goward Brodoa halna I I Bryoria bicolor (Ehrh.) Brodo & D. Hawksw. Wlostka dwubarwna E E E Bryoria capillaris (Ach.) Brodo & D. Hawksw. Wlostka cieniutka Ex Ex E Bryoria catharinae (Ras.) Bystrek Wlostka Katarzyny Ex Ex I Bryoria crispa (Mot.) Bystr. Wlostka kędzierzawa E E V E V Bryoria fuscescens (Gyelnik) Brodo & D. Hawksw. Wlostka brązowa E E E E E Bryoria implexa (Hoffm.) Brodo & D. Hawksw. Wlostka spleciona Ex E E V Bryoria mirabilis (Mot.) Bystrek Wlostka osobliwa - E E E Bryoria motykana (Bystrek) Bystrek Wlostka Motyki Ex Ex I 66

68 Gatunek 0 C K B G. Sl. RP Bryoria nadvornikiana (Gyelnik) Brodo & D. Hawksw. Wlostka Nadvomika E E E Bryoria positiva (Gyeln.) Bystr. Wlostka rozpierzchła E Ex E E E Bryoria setacea (Ach.) Brodo & D. Hawksw. Wlostka szczeciniasta Ex Ex E Bryoria sophiae (Mot.) Bystrck Wlostka Zofii E E E Bryoria subcana (Nyl. ex Stizenb.) Brodo & D. Hawksw. Wlostka ciemniejsza Ex Ex E E E Bryoria vrangiana (Gyeln.) Brodo & D. Hawksw. Wlostka Wranga Ex Ex E Cetraria aculeata (Schreb.) Fr. Plucnica kolczasta nt nt V nt nt Cetraria ericetorum Opiz Plucnica kędzierzawa R Ex R R Cetraria muricata (Ach.) Ach. Plucnica krzewiasta R R Cetrelia cetrarioides (Delise ex Duby) W. Culb. & C. Culb. Cetrelia plucnicowa Ex E V E Cetrelia olivetorum (Nyl.) W. Culb. & C. Culb. Cetrelia oliwkowa Ex E E E Cladina arbuscula (Wallr.) Haie & W. Culb. Chrobotka les;na nt nt Y nt nt Cladina ciliata Stirt. var. tenuis (Fik.) Ahti & M. J. Lai Chrobotnik smukly nt nt I nt Cladina mitis (Sandst.) Haie & W. Culb. Chrobotka łagodna nt nt V nt nt 67

69 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Cladina portentosa (Dul.) Follm. Chrobotnik najeżony R R Cladina rangiferina (L.) Nyl. Chrobotka reniferowa nt nt V nt nt Cladina stygia (Fr.) Ahti Chrobotnik wysoki R R Evernia divaricata (L.) Ach. Mqkla rozłożysta Ex Ex Ex E Evernia prunastri (L.) Ach. Mąkla tarniowa V E 1 V V V Flavocetraria cucullata (Bell.) Kdrnefclt & Thell Plucnica rynienkowata E E Flavocetraria nivalis (L.) Kdrnefelt & Thell Plucnica niwalna E E Flavoparmelia caperata (L.) Hale Żóltlica chropowata V E - E E E Hypogymnia bitteri (Lyngc) Ahti Pustułka Bittera E E E Hypogymnia farinacea Zopf Pustułka oprószona E E V E V Hypogymnia tubulosa (Schaer.) Hav. Pustułka rurkowata E V V V V V Hypogymnia vittata (Ach.) Parrique Pustułka rozdęta E E E Hypotrachyna revoluta (Fik.) Hale Pustułeczka podwinięta Ex E E E Hypotrachyna sinuosa (Sm.) Hale Pustułeczka zatokowana Ex Ex Ex 68

70 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Icmadophila ericetorum (L.) A. Zahlbr. Czasznik modrozielony Ex E E E Imshaugia aleurites (Ach.) S. L. F. Meyer Popielak pylasty nt V V V V Lobaria pulmonaria (L.) Hoffm. Granicznik plucnik Ex Ex E E E Melanelia acetabulum (Necker) Essl. Przylepka kielichowata Ex E E E E Melanelia elegantula (A. Zahlbr.) Essl. Przylepka wytworna V V Melanelia exasperata (Nyl.) Essl. Przylepka szorstka Ex E E E Melanelia exasperatula (Nyl.) Essl. Przylepka luseczkowata nt nt V nt nt Melanelia glabra (Schaerer) Essl. Przylepka łysiejąca Ex R R I Melanelia fuliginosa (Wib.) Essl. Przylepka okopcona nt nt V nt nt Melanelia liepatizon (Ach.) Thell Przylepka wątrobiasta R R Melanelia laciniatula (Fłag. oc Oliv.) Essl. Przylepka listeczkowata R R I Melanelia oliváceo (L.) Essl. Przylepka oliwkowa Ex Ex Ex E Melanelia sorediata (Ach.) Goward & Ahti Przylepka sorediowa Ex nt 1 Melanelia stygia (L.) Essl. Przylepka żałobna R R R 69

71 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Melanelia subargentifera (Nyl.) Essl. Przylepka brodawkowata E - V E V Melanelia subaurifera (Nyl.) Essl. Przylepka złotawa V E nt V Menegazzia terebrata (Ach.) Massal. Tarczynka dziurkowana E E E Neofuscelia loxodes (Nyl.) Essl. Neofuscclia izidiowa R nt R Neofuscelia pulla (Ach.) Essl. Neofuscelia drobna R nt R Nephroma laevigatum Ach. Pawężniczka gładka Ex Ex Ex Nephroma parile (Ach.) Ach. Pawężniczka sorediowa E E E Nephroma resupinatum (L.) Ach. Pawężniczka odwrócona Ex Ex E Parmelia omphalodes (L.) Ach. Tarczownica ścienna E E V Parmelia saxatilis (L.) Ach. Tarczownica skalna nt R V nt I Parmelia submontana Nädv. ex Hale Tarczownica pogięta R R Pannelina quercina (Wilłd.) Hale Sarzynka modra Ex Ex E Parmelina tiliacea (Hoffm.) Hale Sarzynka skórzasta V E V V E Parmeliopsis ambigua (Wulf, ii Jacq.) Nyl. Płaskotka rozlana nt V V nt V 70

72 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Parmeliopsis hyperopia (Ach.) Arnold Plaskotka reglowa V V Peltigera aphthosa (L.) Willd. Pawężnica brodawkowata Ex Ex Ex E Peltigera canina (L.) Willd. Pawężnica psia 1 1 E V E V Peltigera collina (Ach.) Schrader Pawężnica pagórkowa Ex R R V Peltigera degenii Gyelnik Pawężnica Degena V V E Peltigera didactyla (With.) Laundon Pawężnica drobna I nt nt nt nt Peltigera elisabethae Gyelnik Pawężnica Elżbiety R R Peltigera horizontalis (Huds.) Baumg. Pawężnica rozłożysta E E E E E Peltigera lepidophora (Nyl. ex Vainio) Bitter Pawężnica tarczkowata R R R Peltigera leucophlebia (Nyl.) Gyelnik Pawężnica żyłkowana R R Peltigera malacea (Ach.) Funck Pawężnica jablkowata Ex E Ex E V Peltigera polydactyla (Necker) Hoffm. Pawężnica palczasta I E E V E Peltigera praetextata (Flk. & Sommerf.) Zopf Pawężnica luseczkowata E E E nt E E Peltigera venosa (L.) Hoffm. Pawężnica żeberkowata Ex Ex E 71

73 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Platismatia glauca (L.) W. Culb. & C. Culb. Płucnik modry V V V nt V V 1 seudephebe pubescens (L.) Choisy Rusztowiec kędzierzawy R R Pseudevernia furfuracea (L.) Zopf Mąklik otrębiasty V V V V V Punctelia subrudecta (Nyl.) Krog Sarzyna zmienna V F E E E Kanialina baltica Lettau Odnożyca bałtycka Ex Ex 1 Ramalina calicaris (L.) Fr. Odnożyca rynienkowata Ex Ex Ex E Ramalina fallax Mot. Odnożyca zwodnicza R R Ramalina farinacea (L.) Ach. Odnożyca mączysta E E V E V Ramalina fastigiata (Pers.) Ach. Odnożyca kępkowa Ex E V E E Ramalina fraxinea (L.) Ach. Odnożyca jesionowa Ex Ex E E E Ramalina intermedia (Dcl. ex Nyl.) Nyl. Odnożyca pos'rcdnia E E! E I Ramalina obtusata (Arnold) Bitt. Odnożyca tępa R R I Ramalina pollinaria (Westr.) Ach. Odnożyca opylona E E E V E V Solorina crocea (L.) Ach. Dolczanka szafranowa Ex Ex 72

74 Gatunek 0 c K B G. SI. RP Solorina saccata (L.) Ach. Dołczanka torbiasta E - Ex E Stereocaulon condensatum Hoffm. Chruścik karłowaty Ex E Ex R E Stereocaulon incrustatum Fik. Chruścik inkrustowany Ex V V V V Stereocaulon nanodes Tuck. Chruścik drobny - I I Stereocaulon paschale (L.) Hoffm. Chrusxik pasterski Ex Ex E Stereocaulon pileatum Ach. Chrusxik główkowaty R R Stereocaulon tomentosum Fr. Chrusxik orzęsiony Ex Ex E Stereocaulon vesuvianum Pers. Chrusxik obnażony R R Sticta fuliginosa (Hoffm.) Ach. Podgranicznik ponury Ex Ex E Sticta sylvatica (Huds.) Ach. Podgranicznik les'ny Ex Ex Ex Thamnolia subuliformis (Ehrh.) W. Culb. Szydlina rożkowata 1 I Thamnolia vermicularis (Sw.) Schaer. Szydlina różowa Ex Ex Tuckermanopsis chlorophylla (Walld.) Hale Brązowniczka zielonawa V V V V V V Tuckermanopsis sepincola (Ehrh.) Haie Brązowniczka płotowa I E E V E V 73

75 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Usnea barbata (L. 1Weber ex Wigg. Brodaczka właściwa Ex Ex Ex Usnea ceratina Ach. Brodaczka rogowata Ex Ex Ex E Usnea faginea Mot. Brodaczka buczynow'a - Ex Ex E Usnea filipendula Slirton Brodaczka zwyczajna E Ex Ex E E E Usnea florida (L.) Weber in Wigg. Brodaczka nadobna Ex Ex E E E Usnea glabrata (Ach.) Vainio var. abietina Bystr. & Górzyńska Brodaczka łysiejąca w odm. jodłowej Ex Ex E Usnea glauca Mot. Brodaczka sina E E E Usnea hirta (L.) Weber in Mot. Brodaczka kępkowa 1 E E V E V Usnea longissima Ach. Brodaczka najdłuższa Ex Ex Ex Usnea longissima Ach. var. fontis-vistulae (Jastrz.) Mot. Brodaczka najdłuższa w z'ródłach Wisły Ex Ex Ex Usnea scrobiculata Mot. Brodaczka dziobata Ex Ex E Usnea silesiaca Mot. Brodaczka śląska Ex Ex Ex Usnea subfloridana Stirt. Brodaczka kędzierzawa Ex Ex E E E Vulpicida pinastri (Scop.) Mattsson & M. J. Lai Żółtlinka złota E E E V E V 74

76 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Xanthoparmelia conspersa (Ehrh. ex Ach.) Haie Żeluczka obsypana nt R nt nt G atunki objęte ochroną częściową Cetraria islandica (L.) Ach. Plucnica islandzka V nt V nt V V G atunki nie objęte ochroną Absconditella Iignícola Vézda & Pisut Blończyk drzewny R R Acaruspora cervina Massal. Wielosporek płowy I V V Acarospora glaucocarpa (Ach.) Koerb. Wielosporek siwy 1 V E nt V Acarospora Iteppii (Naeg. in Hepp) Nacg. in Koerber Wielosporek Heppa R nt 1 Acarospora insólala H. Magn. Wielosporek opalony R nt R R Acarospora macrospora (Hepp) Bagl. Wielosporek większy V E nt V Acarospora oligospora (Nyl.) Arnold Wielosporek rozsiany Ex R R Acarospora smaragdula (Wahlenb. in Ach.) Massal. Wielosporek szmaragdowy R R Acarospora veronensis Massal. Wielosporek weroński 1 nt nt Acarospora versicolor Bagl. & Car. Wielosporek pstry I nt 1 Acrocordia conoidea (Fr.) Koerber Rzędnica okrężna Ex nt R I 75

77 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Acrocordia gemmata (Ach.) Massai. Rzędnica biała Ex - V E V Agonimia opuntiella (Buschardt & Poclt) Vczda Drobik opuncjowy R R Anema decipiens (Massal.) Forss. Placuszek zwodniczy Ex R R R Anisomeridium bifonne (Borrcr) R. C. Harris Anisomcridium dwuksztaltny Ex - R R Arthonia arthonioides (Ach.) A. L. Sm. Plamica plamista Ex E E V Arthonia byssacea (Weigel) Almq. Plamica filcowata Ex E E E Arthonia dispersa (Schrader) Nyl. Plamica rozsiana Ex V V V Arthonia exilis (Fik.) Anzi Plamica cienka Ex nt E E Arthonia impolita (Hoffm.) Borrer Plamica szorstka Ex - Ex Ex Ex Arthonia Iapidicola (Taylor) Branth & Rostrup Plamica kamienna Ex nt 1 Arthonia leucopellaea (Ach.) Almq. Plamica biaława - V V V Arthonia mediella Nyl. Plamica postednia V V V Arthonia punctiformis Ach. Plamica kropkowata Ex E E V Arthonia radiata (Pers.) Ach. Plamica promienista E nt V V 76

78 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Artlionia spadicea Leighton Plamica kasztanowata E nt V Artlionia tumidula (Ach.) Ach. Plamica czerwonawa E E E Arthonia vinosa Leight. Plamnica ponura V nt V Arthopyrenia cerasi (Schrad.) Massal. Kapturnica wiśniowa Ex Ex Arthopyrenia grisea (Schleich ex Schaerer) Koerber Kapturnica szara Ex nt V V Arthopyrenia lapponina Anzi Kapturnica zdradliwa R nt I Arthopyrenia persoonii Massal. Kapturnica Persoona Ex nt R I Arthopyrenia punctiformis Massal. Kapturnica kropkowata 1 nt I E Arthopyrenia rhyponta (Ach.) Massal. Kapturnica brudna Ex nt R Arthothelium ruanum (Massal.) Zw. Plamiec zwyczajny E V nt V V Arthotelium spectabile Flotow ex Massal. Plamiec okazały Ex Ex E Artlirorhaphis alpina (Schaer.) R. Sant. in Hawksw., P. James & Coppins Źrenica alpejska - Ex Ex Ąrthrorhaphis citrinella (Ach.) Poelt Źrenica cytrynowa Ex I I Aspicilia aquatica Koerb. Okrążek wodny I I 1 77

79 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Aspicilia cinerea (L.) Koerber Okrążek popielaty I nt I Aspicilia gibbosa (Ach.) Kocrb. Okrążek zielonawy Ex R nt R Aspicilia hoffmannii (Ach.) Flagey Okrążek Hoffmanna I nt nt nt nt Aspicilia laevata (Ach.) Arnold Okrążek gładki Ex - nt I Bacidia arceutina (Ach.) Arnold Kropnica jałowcowa Ex Ex V Bacidia assulata (Koerber) Vezda Kropnica odrębna Ex Ex V Bacidia auerswaldii (Hepp ex Stiz.) Migula Kropnica auerswaldzka Ex - Ex I Bacidia bagliettoana (Massal. & de Not. in M assal.) Jatta Kropnica mchowa R V f R V Bacidia baggei (Metzel in Stein) DT. & Sarnth. Kropnica Bagge'a Ex - Ex Bacidia beckhausii Koerb. Kropnica Beckhausa Ex R R V Bacidia globulosa (Fik.) Hafellner & V. Wirth Kropnica główkowata V 1 nt V Bacidia hegetscliweileri (Hepp) Vainio Ex - Ex R Bacidia igniarii (Nyl.) Oxner Kropnica odmienna Ex - Ex Bacidia incompta (Borr. ex Hook) Anzi Kropnica opuszczona Ex R R V 78

80 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Bacidia laurocerasi (Dclisc e.\ Duby) Ozenda & Clauz. Kropnica jasna Ex Ex R Bacidia naegelii (Hepp) A. Zahlbr. Kropnica Naegelego Ex nt I Bacidia polychroa (Th. Fr.) Koerbcr Kropnica brunatnoczerwona Ex nt 1 E Bacidia populorum (Massal.) Trevisan Kropnica topolowa Ex Ex Bacidia rosella (Pers.) dc Not. Kropnica różowa Ex Ex R E V Bacidia rubella (Hoffm.) Massal. Kropnica żółtawa Ex E E nt E V Bacidia subiucompta (Nyl.) Arnold Kropnica nikła Ex V E E Bacidia trachona (Ach.) Lettau Kropnica kamienna R R E Bacidina phacodes (Koerbcr) Vezda Kropnica biaława I nt nt nt Baeomyces carneus Fik. Grzybinka cielista Ex Ex E Bagliettoa parmigera (Stnr.) Vezda & Poelt Promienieć jasny I I Bagliettoa parmigerella (A. Zahlbr.) Vezda & Poelt Promienieć niebieskozielony V I I Belonia herculina (Rehm. ex Łojka) Hazsl. Igielniczka mocna Ex Ex R Belonia incarnata Th. Fr. & Graeve ex Th. Fr. Igielniczka wyblakła Ex Ex R 79

81 Gatunek 0 C K B G.Ś1. RP Biatora carneoalbida (Müll. Arg.) Coppins Błystka kulista R R Biatora chrysantha (A. Zahlbr.) Printzen in V. Wirth Błystka złocista - R R Biatora efflorescens (Hedl.) Erichsen Błystka rozkwitająca R nt R V Biatora helvola (Koerb.) Heilbom Błystka bledsza R R Biatora pilularis (Koerbcr) Hepp Błystka kulista E R I - V V Biatorella ochrophora (Nyl.) Arnold Wielokrotka ochrowa Ex R R R Buellia aethalea (Ach.) Th. Er. Brunatka graniasta R - nt I Buellia alboatra (Hoffm.) Th. Fr. Brunatka pstra I 1 Buellia disciformis (Fr.) Mudd Brunatka miseczkowata E R V E E Buellia epipolia (Ach.) Mong. Brunatka skalna nt R nt nt Buellia leptocline (Flot.) Massal. Brunatka niebieszczejąca Ex 1 I Buellia schaereri de Not. Brunatka Schaerera Ex - V V V Buellia venusta (Koerb.) Lctt. Brunatka okryta V nt 1 Calicium abietinum Pers. Pałecznik jodłowy Ex E E nt E V 80

82 Gatunek 0 C K B G. Śl. RP Calicium adspersum Pers. Pałecznik skupiony E nt E E Calicium glaucellum Ach. Pałecznik niebieskawy E E V Calicium lenticulare Hoffm. Ach. Pałecznik soczewkowaty E E Calicium salicinum Pers. Pałecznik brązowy E V V V Calicium trabinellum (Ach.) Ach. Pałecznik murszynowy E E E Calicium viride Pers. Pałecznik zielony Ex E E V Caloplaca alociza (Massal.) Migula Jaskrawieć wewnętrzny I 1 Caloplaca aurantia (Pers.) Hellb. Jaskrawieć okazały R E V Caloplaca boulyi (A. Zahlbr.) Steiner & Poelt Jaskrawieć najmniejszy 1 I Caloplaca cerina (Ehrh. ex Hedw.) Th. Fr. Jaskrawieć woskowoszary Ex E E E E Caloplaca chalybaea (Fr.) Müll. Arg. Jaskrawieć popielaty R nt R nt nt Caloplaca clilorina (Flot.) Oliv. Jaskrawieć ciemny Ex R R E Caloplaca cirrochroa (Ach.) Th. Fr. Jaskrawieć piersxieniowaty Ex V E V V Caloplaca conversa (Krempelh.) DT. & Sarnth. Jaskrawieć odmienny Ex Ex 81

83 Gatunek 0 C K B G. Sl. RP Caloplaca coronata (Krempelh. ex Koerber) Stcincr Jaskrawieć zwieńczony R nt R R Caloplaca flavorubescens (Huds.) Laundon Jaskrawieć żółtozielonawy I I E Caloplaca lierbidella (Hue) H. Magn. Jaskrawieć trocinowaty R R R Caloplaca luteoalba (Turner) Th. Fr. Jaskrawieć żóltobialawy 1 1 E Caloplaca obscurella (Lahm) Th. Fr. Jaskrawieć misecznicowaty R R R Caloplaca ochracea (Schaerer) Flotow Jaskrawieć ochrowy R R Caloplaca stillicidiorum (Vahl.) Lynge Jaskrawieć okapowy E E R E V Caloplaca tiroliensis A. Zahlbr. Jaskrawieć tyrloski R R Caloplaca variabilis (Pers.) Müll. Arg. Jaskrawieć czarnomiseczkowy Ex nt E V Caloplaca velana (Massai.) Du Rietz var. dolomiticola (Huc) Clauz. & Roux Jaskrawieć dolomitowy R nt nt nt nt Candelaria concolor (Dickson) B. Stein Swietlinka pospolita I nt nt nt nt Candelariella coralliza (Nyl.) H. Magn. Liszajecznik koralkowaty R R R R Candelariella medians (Nyl.) A. L. Sm. Liszajecznik rozetkowaty Ex R E R Candelariella reßexa (Nyl.) Lett. Liszajecznik odmienny R R 82

84 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Carbonea vitellinaria (Nyl.) Hertel Węglistek liszajecznikowy R R Catapyrenium cinereum (Pers.) Kocrb. Skórniczka popielata I I R I Catapyrenium daedaleuin (Kremp.) Th. Fr. Skórniczka kształtna E Ex E V Catapyrenium lachneum (Ach.) R. Sant. Skórniczka ruda nt E nt I Catapyrenium squamulosum (Ach.) O. Breuss Skórniczka wątrobiasta Ex nt R R 1 Catillaria discretula (Nyl.) Lcttau Krużyk najmniejszy Ex Ex I Catillaria lenticularis (Ach.) Th. Fr. Krużyk soczewkowaty Ex R R Catillaria nigroclavata (Nyl.) Schüler Krużyk bulawkowaty Ex I R Catilaria rugulosa (Hepp) Lettau Krużyk pomarszczony Ex Ex Catinaria atropurpúrea (Schaerer) Vézda & Poelt Katinaria czarno-purpurowa Ex nt 1 E Catolechia wahlenbergii (Ach.) Koerb. Katolechia wytworna Ex Ex R Chaenotheca brachypoda (Ach.) Tibell Trzonecznica siarkowa E E E Chaenotheca brunneola (Ach.) Müll. Arg. Trzonecznica brunatnawa Ex V V V Chaenotheca chrysocephala (Turn, ex Ach.) Th. Fr. Trzonecznica żółta R E E nt E 83

85 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Chaenotheca cinerea (Pers.) Tibell Trzonecznica mączysta Ex Ex Ex Ex Chaenotheca furfuracea (L.) Tibell Trzonecznica otrębiasta V E! nt V V Chaenotheca phaeocepliala (Tum.) Th. Fr. Trzonecznica zielonawa Ex Ex E E E Chaenotheca stemonea (Ach.) Müll. Arg. Trzonecznica proszkowata Ex E E V E E Chaenotheca trichialis (Ach.) Th. Fr. Trzonecznica luseczkowata Ex E V E V Chaenotheca xyloxeita Nädv. Trzonecznica naga E V E E Cliromatochlamys muscorum (Fr.) Mayrh. & Poclt Chromatowiec mchowy R R R Chrysothrix candelaris (L.) Laundon Zlociszek żółty E V E E Cladonia amaurocraea (Fik.) Schaer. Chrobotek strunowy Ex Ex R Cladonia bellidiflora (Ach.) Schaer Chrobotek strojny Ex Ex Cladonia botrytes (Hag.) Willd. Chrobotek gronkowaty I R R nt I V Cladonia brevis (Sandst.) Sandst. Chrobotek karłowaty R R Ex Cladonia cariosa (Ach.) Spreng. Chrobotek próchniejący 1 I I nt I Cladonia coccifera (L.) Willd. Chrobotek koralkowy I R R nt R 84

86 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Cladonia crispata (Ach.) Flot. Chrobotek kędzierzawy I nt R nt I Cladonia cyanipes (Sommerf.) Nyl. Chrobotek siny Ex Ex E Cladonia deformis (L.) Hoffm. Chrobotek niekształtny R R R nt R Cladonia foliacea (Huds.) Willd. Chrobotek rosochaty R E E R V Cladonia inerassata Fik. Chrobotek zgrubiały Fx Ex V Cladonia macroceras (Del.) Hav. Chrobotek wyrosły \ V Cladonia macrophylla (Schaer.) Stenh. Chrobotek halny Ex Ex R Cladonia merochlorophaea Asahina Chrobotek kieliszeczkowaty R R R Cladonia ochrochlora Fik. Chrobotek rdzawy R nt R nt 1 Cladonia parasitica (Hoffm.) Hoffm. Chrobotek delikatny Ex R R E Cladonia pleurota (Fik.) Schaer. Chrobotek mączysty Ex nt R nt I Cladonia polycarpoides Nyl. Chrobotek popękany R R R Cladonia polydactyla (Fik.) Spreng. Chrobotek wcinany 1 R R nt R Cladonia rangiformis Hoffm. Chrobotek kolczasty 1 nt nt I 85

87 Gatunek 0 C K Ii G. SI. RP Cladonia scabriuscula (Del.) Leight. Chrobotek trocinowaty R R R Cladonia squamosa (Scop.) Hoffm. Chrobotek luskowaty 1 nt nt nt nt Cladonia sulphurina (Michx.) Hr, Chrobotek rozdarty V V Cladonia turgida (Ehrh.) Hoffm. Chrobotek rozdęty Ex E E nt E V Clauzadea immersa (Web.) Hafellner & Bellem. Krążyk pogrążony V E V Clauzadea monticola (Ach. in Schaerer) Hafellner & Bellem. Krążyk górski I nt nt nt nt Cliostomum corrugatum (Ach.) Fr. Krążyk ziarnisty Ex Ex Ex E Cliostomum griffithii (Sm.) Coppins Krążyk trójbarwny Ex R V V V Collema auriforme (With.) Coppins & Laundon Galarctnica uszata E Ex E E E Collema callopismum Massal. Galarctnica niepozorna R R R Collema coccophorum Tuck. Galaretnica wątła R R R Collema crispum (Huds.) Web. in Wigg. Galaretnica nastroszona I R R I Collema cristatum (L.) Weber in Wigg. Galarctnica grzebieniasta I I Collema dichotomum (With.) Coppins & Laundon Galarctnica wodna R R Ex 86

88 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Collema flaccidum (Ach.) Ach. Galaretnica sztywna I E E E Collema fuscovirens (With.) Laundon Galarctnica czarna R nt nt nt nt Collema limosum (Ach.) Ach. Galaretnica mułowa I 1 R Collema nigrescens (Huds.) DC. Galaretnica czarniawa R R E Collema occultatum Bagl. Galaretnica kwadratowa R R 1 Collema polycarpon Hoffm. Galaretnica płodna V E R V Collema undulatum Laurer ex Flot. Galaretnica kędzierzawa R R V Cresporhaphis macrospora (Eitner) Aquirre Ex Ex Cresporhaphis wienkampii (Lahm, ex Hazsl.) Aquirre Igliczka Wienkampa Ex Ex Cybebe gracilenta (Ach.) Tibcll Buławniczka wysmukła E E E Cyphelium tigillare (Ach.) Ach. Oczlik zielony E E E Dermatocarpon luridum (With.) Laundon Skórnica wodna R R Dermatocarpon miniatum (L.) Mann Skórnica czerwonawa R nt R R R Dimerella diluta (Pers.) Trevisan Dwojaczek blady I nt nt nt nt 87

89 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Dimerella lutea (Dickson) Trevisan Dwojaczek żółtawy Ex Ex 1 Diploicia canescens (Dickson) Massai. Diploicja siwa I 1 R Diplotomma lutosum Massal. Skorupowiec żółtawy I I R Diplotomma nivalis (Bagl. ct Car.) Hafellncr Skorupowiec śnieżny R R R Diploschistes muscorum (Scop.) R. Sant. Słojccznica mchowa R nt nt nt nt Diploschistes scruposus (Schrcb.) Norm. var. violarius (Nyl.) Lett. Słojccznica pospolita R R R Dirina massiliensis Duricu & Mont. Pagórzec Stcnhammara E E nt V Eiglera flavida (Hepp) Hafellncr Oknjżyca żółtawa I R R Endocarpon pusillum Hcdw. Wnętrznik zwyczajny E V R V V V Enterographa liutchinsiae (Lcight.) Massal. Rysek wąskozarodnikowy I T Eopyrenula leucoplaca (Wallr.) R. C. Harris Otoczniczanka wyblakła Ex E E E Fanioldia jurana (Schaer.) Hertel Jurzcc jurajski nt R 1 I Fellhanera bouteillei (Desm.) Vezda Fellhanera Bouteille'a Ex Ex Ex Fellhanera subtilis (Vczda) Diederich & Serus. Fellhanera drobna R R

90 Gatunek 0 C K B G. Sl. RP Graphis scripta (L.) Ach. Literak właściwy E V E nt V V Gyalecta flotowii Kocrb. Wgłębniczek Flotowa Ex E E E Gyalecta geoica (Wahlcnb. ex Ach.) Ach. Wgłębniczek ziemny Ex Ex Ex V Gyalecta jenensis (Batsch) A. Zahlbr. Wgłębniczek jenajski Ex R R nt R Gyalecta truncigena (Ach.) Hepp Wgłębniczek pienny Ex E E E Gyalecta ulmi (Sw.) A. Zahlbr. Wjjębniczek wiązowy Ex R E E Gyalidea fritzei (Stein) Vezda var. rivularis (Eitner)Vczda Czernik Fritza w odmianie potokowej R R Haematomma ochroleucum (Ncckcr) Laundon Krwawice czerwony Ex E E V Hymenelia ceracea (Arnold) Poclt et Vezda Rodzajnik woskowy Ex nt I Hymenelia lacustris (With.) Poelt & Vezda Rodzajnik jeziorny R R Hypocenomyce caradocensis (Lcight. ex Nyl.) P. James & G. Schneider Krostka leśna I R nt 1 V Hypocenomyce sorophora (Vain.) P. James & Poelt in Poelt & Vezda Luskwiak rozsypany R R Ionaspis epulotica (Ach.) Blomb. & Forss. Gładysz różowy V V 89

91 Gatunek 0 C K I? G. SI. RP Ionaspis odora (Ach.) Th. Fr. in B. Stein Gładysz wonny V V Julella fallaciosa (Stiz. ex Arnold) R. C. Harris Julella zwodnicza Ex Ex Kiliasia tristis (Mliii. Arg.) Hafcllner Kiliasia matowa R R imsallia pustulata (L.) Mćrat Lasallia pęcherzykowata Ex Ex Ex R Lecanactis abietina (Ach.) Koerb. Promianek jodłowy Ex V V V Lecanactis amylacea (Ehrh. ex Pers.) Arnold Promianek mączysty Ex Ex E Lecanactis dilleniana (Ach.) Koerb. Promianek Dillena R R R Lecania dubitans (Nyl.) A. L. Sm. Miscczniczka nerkowata Ex R R Lecania fuscella (Schaer.) Koerb. Miscczniczka brunatnawa Ex R R E Lecania inúndala (Hcpp ex Koerb.) Mayrh. Miseczniczka rdzawa I I nt 1 Lecania quercicola Eitner Miseczniczka dębowa Ex Ex Lecania rabenhorstii (Hepp) Arnold Miseczniczka Rabenhorsta Ex Ex Lecania turicensis (Hepp) Miill. Arg Miseczniczka wapienna I I R Lecattora albella (Pers.) Ach. Misccznica blada E E V E E 90

92 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Lecanora allophana (Ach.) Nyl. Misecznica pogięta I E Ex V E Lecanora campestris (Schacrer) Hue Misecznica polna I nt V nt 1 Lecanora cateilea (Ach.) Massal. Misecznica otulona Ex Ex I Lecanora crenulata Hook Misecznica karbowana I nt nt nt nt Lecanora glabrata (Ach.) Malme Misecznica wygładzona Ex nt I Lecanora intricata (Ach.) Ach. Misecznica skupiona I nt I Lecanora intumescens (Rcbent.) Rabenh. Misecznica wytworna Ex E V E V Lecanora phaeostigma (Koerb.) Almb. in R. Sant. Misecznica czarniejąca Ex R R Lecanora piniperda Koerber Misecznica sosnówka I R R R R Lecanora rupicola (L.) A. Zahlbr. Misecznica skalna Ex nt nt Lecanora saligna (Schrad.) A. Zahlbr. Misecznica wierzbowa nt nt R nt nt Lecanora sambuci (Pers.) Nyl. Misecznica bzowa Ex Ex Lecanora subaurea A. Zahlbr. Misecznica hercyńska R R Lecanora subrugosa Nyl. Misecznica mocna E 1 V E V 91

93 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Lecanora symmicta (Ach.) Ach. Misecznica niestała I nt nt nt nt Lec idea atomaria Th. Fr. Krążniczka maleńka Ex R R R Lecidea erratica Koerb. Krążniczka żwirowa Ex R nt 1 Lecidea fallax (Hepp) Linds. Krążniczka blada R R R Lecidea fuscoatra (L.) Ach. Krążniczka brunatnoczarna Ex nt nt Lecidea hypopta Ach. Krążniczka delikatna Ex Ex Lecidea lignicola (Eitner) A. Zahlbr. Krążniczka drzewna Ex Ex Lecidea limosa Ach. Krążniczka mułowa ( 1 Lecidea lithophila (Ach.) Ach. Krążniczka skalna I nt nt nt Lecidea nylanderii (Anzi) Th. Fr. Krążniczka Nylandera Ex Ex E Lecidea piana (Lahm in Koerber) Nyl. Krążniczka plaska Ex nt 1 Lecidea sphaerella Hedl. Krążniczka kulista Ex Ex Lecidea turgidula Fr. Krążniczka napęczniala R V V V Lecidella anomaloides (Massal.) Hertel & Kilias Amylka zwyczajna 1 I 92

94 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Lecidella carpathica Kocrb. Amylka karpacka I nt 1 Lecidella elaeochroma (Ach.) Choisy Amylka oliwkowa nt nt V nt nt Lecidella euphorea (Fik.) Hertel Amylka pospolita nt E nt nt Lecidella scabra (Tayl.) Hertel & Leuckert Amylka szorstka I I E Lecidella subincongrua (Nyl.) Hertel & Leuckert Amylka niezgodna R R Lecidoma demissum (Rutstr.) Gotth. Schneider & Hertel in Hertel Lecidoma opuszczona 1 I Lempholemma cltalazanum (Ach.) B. dc Lesd. Kisielec ziarnisty Ex E Ex V E V Lempholemma myriococcum (Ach.) Th. Fr. Kisielec błoniasty R R R Lepraria crassissima (Hue) Lett. Liszajec gruby nt E nt I Lepraria neglecta Vainio Liszajec zaniedbany R nt I Leptogium biatorinum (Nyl.) Leight. Pakosx blystkowa R R R Leptogium gelatinosum (With.) Laundon Pakosx zatokowa Ex E R V Leptogium lichenoides (L.) A. Zahlbr. Pakosx pomarszczona Ex nt E nt nt Leptogium minutissimum (Fik.) Fr. Pakos'c najmniejsza R R Leptogium plicatile (Ach.) Leight. Pakosx pofałdowana R R 93

95 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Leptogium saturninum (Dicks.) Nyl. Pakość pilśniowata R R E Leptogium schraderi (Bernh.) Nyl. Pakość Schradera R R Leptogium tenuissimum (Dicks.) Koerb. Pakość wątła Ex R R Leptorhaphis lucida Koerber Igliczka lśniąca Ex Ex Leptorhaphis ąuercus (Bcllr.) Kocrber Igliczka dębowa Ex Ex Lithographa tesserata (DC.) Nyl. Rytek skalny 1 I R Lobothalia radiosa (Hoffm.) Lobotalia promienista I nt nt nt nt Lopadium pezizoideum (Ach.) Koerb. Podkielisznik kustrzebkowaty R R E Loxospora cismonica (Beltr.) Hafellner Krwawnik jodłowy V V V Loxospora elatina (Ach.) Massal. Krwawnik proszkowany E V E E Melaspilea gibberulosa (Ach.) Zwackh Czartopis garbaty Ex R E E Micarea lignaria (Ach.) Hedl. Krużynka halna R R Micarea melaena (Nyl.) Hedl. Krużynka czarniawa 1 R V V V Micarea nitschkeana (Lahm. ex Rabcnh.) Harm. Krużynka Nitschkego Ex R R V 94

96 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Micarea peliocarpa (Atizi) Coppins & R. Sant. Krużynka trójdzielna Ex nt 1 Micarea prasina Fr. Krużynka żółtozielona I nt nt nt nt Micarea sylvicola (Flotow) Vćzda & V. Wirth Krużynka leśna Ex nt 1 Mycobilimbia berengeriana (Massal.) Hafellncr & V. Wirth Grzezica Berengera Ex Ex Mycobilimbia hypnorum (Lib.) Kalb & Hafellner in V. Wirth Grzezica krwistoczarna R R Mycobilimbia lobulata (Sommerf.) Hafellner Grzezica łatkowata Ex E E E Mycoblastus affinis (Schaer.) Schauer Grzybik pokrewny E E E Mycoblastus fucatus (M as sal.) Hafellner & V. Wirth Grzybik drobny R nt I Mycoblastus sanguinarius (L.) Norm. Grzybik krwawy V V E Normandina pulchella (Borr.) Nyl. Muszlik nadobny E E E Ochrolechia androgyna (Hoffm.) Arnold Obrost pyszny Ex nt V V Ochrolechia arborea (Kreyer) Almb. Obrost niepozorny 1 E V E V Ochrolechia pallescens (L.) Massal. Obrost blady Ex E E E 95

97 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Ochrolechia parella (L.) Massal. Obrost gruby Ex R R I Ochrolechia subviridis (Hoceg) Erichs. Obrost ziclonawy Ex V V V Ochrolechia turneri (Sm. in Sm. & Sow.) Hasselrot Obrost mqczysty Ex R R R Ochrolechia upsaliensis (L.) Massal. Obrost halny Ex Ex Omplialina hudsoniana (H. S. Jcnn.) H. E. Bigelow Pępówka żółtofiolctowa V V Omphalina umbellifera (L. Fr.) Quelet Pępówka wrzosowa V V Opegrapha atra Pers. Pismaczck czarny 1 1 V Opegrapha dolomitica (Arnold) Kocrb. Pismaczek dolomitowy Ex E E R V Opegrapha litliyrga Ach. Pismaczck kamienny I 1 Opegrapha mougeotii Massal. Pismaczek Mougeota nt Ex nt I Opegrapha niveoatra (Borr.) Laundon Pismaczek gwiazdkowaty Ex V V V Opegrapha ochroclieila Nyl. Pismaczek czerwonawy R R R Opegrapha rufescens Pers. Pismaczek rudawy Ex nt nt 1 V Opegrapha saxícola Ach. Pismaczek skalny Ex Ex 96

98 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Opegraplia varia Pers. Pismaczek odmienny E E V E V Opegraplia vermicellifera (Kunze) Laundon Pismaczek pęcherzykowaty Ex V E E Opegrapha viridis Pers. Pismaczek zielony Ex V V V Opegrapha vulgata Ach. Pismaczek zwyczajny Ex Ex Pachyphiale carneola (Ach.) Arnold Sadlinka rożkowata E E I Pachyphiale fagicola (Hepp in Arnold) Zwackh Sadlinka buczynowa Ex V V V Pannaria leucopltaea (Vahl.) P. M. Jorg. Strzępiec drobny E E V Pannaria pezizoides (Web.) Trevis. Strzępiec kustrzebkowaty V V V Parmeliella triptophylla (Ach.) Müll. Arg. Łusecznica koralkowata V V E Peltigera rufescens (Weis.) Humb. Pawężnica rudawa E nt nt I Pertusaria albescens (Huds.) Choisy & Werner Otwornica krążkowata nt E nt I Pertusaria alpina Hepp ex H. E. Ahles Otwornica alpejska Ex E E V Pertusaria amara (Ach.) Nyl. Otwornica gorzka nt nt E nt nt Pertusaria aspergilla (Ach.) Laundon Otwornica bialosorediowa R R 97

99 Gatunek 0 C K 1! G. SI. RP Pertusaria caesioumbrina Eitner Otwomica ciemnoniebieska Ex Ex Ex Pertusaria coronata (Ach.) Th. Fr. Otwornica uwieńczona Ex nt Ex nt V E Pertusaria flavicans Lamy Otwornica siarkowożółta R R Pertusaria flavida (DC.) Laundon Otwornica żółtawa Ex Ex V Pertusaria hemisphaerica (Fik.) Erichs. Otwornica półkulista Ex V V V Pertusaria hymenea (Ach.) Schaerer Otwornica Wulfena Ex Ex E Pertusaria leioplaca DC. in Lam. & DC. Otwornica gładka Ex Ex V E V Pertusaria leucostomma (Bernh.) Massal. Otwornica białootworkowa Ex Ex Pertusaria multipuncta (Turner) Nyl. Otwornica kropkowana Ex Ex E Pertusaria pertusa (L.) Tuck. Otwornica dziurawa Ex E V E V Petractis clausa (Hoffm.) Kremp. Skalniczka zamknięta R R R Petractis hypoleuca (Ach.) Vezda Skalniczka blada Ex Ex Phaeographis dendritica (Ach.) Mtill. Arg. Liternica nadrzewna Ex Ex E Phaeophyscia ciliata (Hoffm.) Moberg Orzast orzęsiony E E E

100 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Phaeopliyscia hirsuta (Mereschk.) Moberg Orzast szczecinkowaty V V Phaeopliyscia nigricans (Fik.) Moberg Orzast czarniawy nt nt V nt nt Phaeopliyscia pusilloides (A. Zahlbr.) Essl. Orzast wątły R R Phaeopliyscia sciastra (Ach.) Moberg Orzast promienisty R nt nt nt nt Phlyctis agelaea (Ach.) Flot. Rozsypek gładki Ex R E E Phlyctis argena (Ach.) Flotow Rozsypek srebrzysty nt nt V nt nt Physcia aipolia (Ehrh. ex Humb.) Fiirnr. Obrost sinawy E F, V E V Physcia dimidiata (Arnold) Nyl. Obrost posfredni E E E E Physcia stellaris (L.) Nyl. Obrost gwiazdkowaty R nt V nt I Physcia tribacia (Ach.) Nyl. Obrost kędzierzawy R R Physciella chloantha (Ach.) Essl. Obrostka luganeńska R V V V Physconia detersa (Nyl.) Poelt Soreniec brunatnawy R R Physconia distorta (With.) Laundon Soreniec opylony E E E V E V Physconia eiiteroxantlia (Nyl.) Poelt Soreniec żółtawy R R 99

101 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Physconia perisidiosa (Erichs.) Moberg Soreniec dachówkowaty E E E E E E Placocarpus schaereri (Fr.) O Hreuss Płytka osobliwa Ex E E R Placynthium nigrum (Huds.j S. F Gray Rozłożyk czarny nt n t I nt m Placynthium subradiatum (Nyl.) Arn. Rozłożyk półpromiemsty E E R Placynthium tremniacum (Massal.) Jatta Rozłożyk tremniacki _ nt R R R Polyblastia amota Arn. Komornica obca n! Ex R Polyblastia bavarica (DT. & Sarnth.) Zsch. Komornica bawarska E nt E Polyblastia cruenta (Kocrb.) P. James & Swinscow Komornica czamoziclona I I Polyblastia cupularis Massal. Komornica miseczkowata Ex Ex Polyblastia kutakii Serv. Komornica Kutaka I Polyblastia pallescens Anzi Komornica jas'niejąca _ Ex Ex Polyblastia sendtneri Krempelh. Komornica Sendtnera Ex Ex Polysporina lapponica (Schaerer) Dege!, Wielozarodnica lapońska E i nt V Porina guentheri (Flotow) A. Zahlbr. Przewiertmca Guenthera _ R R 100

102 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Porina leptalea (Durieu & Mont.) A. L. Sm. Przewiertnica cienka R R R Porina mammillosa (Th. Fr.) Vain. Przcwiertnica brodawkowata i I Porpidia cinereoatra (Ach.) Hertel & Knoph Porpidia popielato-czarna V V V Porpidia macrocarpa (DC. in Lam. & DC.) Hertel & Schwab Porpidia większa Ex nt 1 V Porpidia melinodes (Koerb.) Gowan & Ahti Porpidia melinowa 1 I Protoblastenia calva (Dicks.) A. Zahlbr. Kulistka pelna Ex E E Protoblastenia incrustans (DC.) Steiner Kulistka inkrustowana Ex Ex Protoblastenia testacea (Hoffm.) Clauz. & Rondon Kulistka luskowata E E V Protothelenella sphinctrinoidella (Nyl.) Mayrh. & Poelt Zreniczek mkly E E E Psilolechia clavulifera (Nyl.) Coppins Psilolechia gwoździkowa I I Psilolechia lucida (Ach.) Choisy Psilolechia jaskrawa R 1 nt I Psora albilabra (Duf. in Fr.) Koerb. ssp. deceptoria (Nyl.) Clauz. & Roux. Paznokcik południowy Ex Ex E Psora decipiens (Hedw.) Hoffm. Paznokcik zwodniczy E E V 101

103 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Psorotichia schaereri (Massal.) Arnold Strupinka Schaerera R R R Pycnothelia papillaria (Ehrh.) Duf. Karlinka brodawkowata I E 1 E E V Pyrenula laevigata (Pers.) Arnold Otocznica gładka Ex E E E Pyrenula nitida (Weig.) Ach. Otocznica [.śniąca E E E V E E Pyrenula nitidella (Fik. e \ Schaer.) Müll. Arg. Otocznica drobna Ex E E E Racodium rupestre Pers. Pakiaczek skalny I 1 Rhizocarpon alpicola (Hepp) Rabenh. Wzorzec alpejski 1 1 Rhizocarpon badioatrum (Fik. ex Sprengel) Th. Fr. Wzorzec brunatnoczarny Ex nt I V Rhizocarpon distinctum Th. Fr. Wzorzec pospolity R nt nt nt Rhizocarpon geminatum (Flotow) Koerber Wzorzec mniejszy I nt I Rhizocarpon geographicum (L.) DC. Wzorzec geograficzny 1 nt nt nt Rhizocarpon hoclistetteri (Koerb.) Vain. Wzorzec Hochstettera I I Rhizocarpon lecanorinum Anders Wzorzec misecznicowaty R R Rhizocarpon obscuratum (Ach.) Massal. Wzorzec ciemny I nt nt nt 102

104 Gatunek 0 C K 1! G. Sl. RP Rhizocarpon simiuimum (Anzi) Lcttau Wzorzec wątły I I Riitodina archaea (Ach.) Arnold Brunicc szarobrunatny Ex R R I Riitodina bischoffii (Hepp) Massai. Bruniec Bischoffa nt nt R I 1 Riitodina colobina (Ach.) Th. Fr. Bruniec siny Ex nt R E Rinodina coitfragosa (Ach.) Koerber Bruniec brodawkowaty Ex Ex Rinodina exigua (Ach.) S. F. Gray Bruniec drobny Ex R R R V Rinodina gennarii Bagl. Bruniec Gennara I I Rinodina pyrina ( Ach.) Arn. Brunicc gruszowy E nt I nt nt Rinodina sophodes (Ach.) Hellbom Bruniec jarzębinowy Ex nt V V Rinodina teichophila (Nyl.) Arnold Bruniec zebrany I I 1 Sagiolecliia protuberans (Ach.) Massai. Kryzek guzkowaty Ex E E Sarcogyne privigna (Ach.) Massai. Sctniczka zaniedbana R I 1 I Sarcosagium campestre (Fr.) Poetsch & Schied. Stokrotek polny Ex R E R R I Schismatomma abietinum (Ehrh.) Massai. Oczarka jodłowa Ex Ex E E E 103

105 Gatunek 0 C K 1? G. SI. RP Sclerophora farinacea (Chev.) Chev. Pruszynck mączysty Ex E E E Sclerophora nivea (Hofl'm.) Tibell Pruszynck s;nieżysty Ex E E E Scoliciosporum umbrinum (Ach.) Arn. Szadziec skręcony nt nt R nt nt Sphaeropliorus fragilis (L.) Pcrs. Widlina krucha Ex Ex Sphaeropliorus globosus (Huds.j Vain. Widlina kulista E E V Sporastatia polyspora (Nyl.) Grumm. Bruzdniczka wielozarodnikowa - Ex Ex Squamarina cartilagínea (With.) P. James in D. Hawksw. Obielcc grubszy Ex Ex Squamarina gypsacea (Sm.) Poelt Obielec gipsowy Ex Ex Staurothele succedens (Rehm ex Arnold) Arnold Wnętrznica wyniesiona I I Steinia geophana (Nyl.) B. Stein Steinia gruntowa R R R R I Strangospora moriformis (Ach.) B. Stein Stuziarnka guzkowata I R R R Strangospora pinícola (Massal.) Koerb. Stuziarnka sosnowa R E R V V V Strigula stigmatella (Ach.) R. C. Harris Oziemek buczynowy V V V Strigula sychnogonoides (Nitsch.) R. C. Harris Oziemek niepozorny Ex R R I 104

106 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Tephromela atra (Huds.) Hafellncr Tefromela czarna Ex nt nt I Thelidium absconditum (Krempclh. in Hepp) Rabcnh. Sutkowiec zatopiony Ex Ex R Thelidium aeneovinosum (Anzi) Arnold Sutkowiec miedziany I I Thelidium aąuaticum Serv. Sutkowiec wodny I I Thelidium decipiens (Nyl.) Kremp. Sutkowiec zwodniczy nt R nt Thelidium eitneri A. Zahlbr. Sutkowiec Eitnera I I Thelidium immersum (Leight.) Mudd Sutkowiec wgłębiony R R Thelidium margaceum (Leight.) Zsch. Sutkowiec marglowy I I Thelidium minutulum Koerber Sutkowiec wierzchołkowy Ex Ex Thelidium olivascens (A. Zahlbr.) J. Nowak & Tobol. Sutkowiec oliwkowy I I Thelidium papulare (Fr.) Arn. Sutkowiec pęcherzykowaty R R R Thelidium subabsconditum Eitner Sutkowiec niebieskawy Ex Ex I Thelidiut/i zalilbruckneri Serv. Sutkowiec Zahlbrucknera R R Thelocarpon epibolum Nyl. Siarczynka zgrabna R R nt R 105

107 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Thelocarpon impressellum Nyl. Siarczynka miseczkowata R R Thelocarpon intermediellum Nyl. Siarczynka pośrednia E E 1 Thelocarpon laureri (Flotow) Nyl. Siarczynka Laurera I nt nt nt nt Thelomma ocellatum (Koerb.) Tibcll Oczlikowiec palecznikowaty R R Thelotrema lepadinum (Ach.) Ach. Puchlinka ząbkowata E V E E Thrombium epigaeum (Pers.) Wallr. Glinicc właściwy I nt I Thrombium viridifuscum (Eitner) Zsch. Gliniec zielonobrunatny I I I Toninia aromatica (Sm.) Massal. Garbatka wonna Ex Ex Ex Toninia athallina (Hepp) Timdal Garbatka bczplechowa Ex Ex Toninia candida (Web.) Th. Fr. Garbatka s'niezysta Ex V E V Toninia sedifolia (Scop.) Timdal Garbatka niebiesko-czarna V E nt V V Trapelia coarctata (Sm.) Choisy in Werner Czarenka skupiona I nt nt nt nt Trapelia placodioides Coppins & P. James Czarenka rozrzucona R I 1 Trapeliopsis granulosa (Hoffm.) Lumbsch Szarek guzełkowaty nt nt R nt nt 106

108 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Trapeliopsis pseudogranulosa Coppins & P. James Szarek nibygruzelkowy R R R Trapeliopsis viridescens (Schrad.) Coppins & P. James Szarek zieleniejący I V V E Umbilicaria decussata (Vill.) A. Zahlbr. Kruszownica żeberkowana Ex Ex R Umbilicaria deusta (L.) Baumg. Kruszownica strojna Ex Y V Umbilicaria hirsuta (Swartz ex Westr.) Hoffm. Kruszownica szorstka Ex R R Umbilicaria nylanderiana (A. Zahlbr.) H. Magn. Kruszownica Nylandera R R Umbilicaria polyphylla (L.) Baumg. Kruszownica wielolistkowa V V V Verrucaria acrotella Ach. Brodawnica szczytowa 1 I Verrucaria aethiobola Wachlenb. in Ach. I 1 Verrucaria aethioboloides Zsch. Brodawnica nikła R R Verrucaria annulifera Eitner Brodawnica obrączkowana Ex Ex Ex Verrucaria anziana Garov. Brodawnica Anziego E E Verrucaria apomelaena (Massal.) Hepp Brodawnica szczerniala I 1 Verrucaria aquatilis Mudd Brodawnica wodna Ex Ex E E V 107

109 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Verrucaria atroviridis Serv. ex J. Nowak & Tobol. Brodawnica czarnoziclona V V Verrucaria caerulea DC. in Lam. & DC. Brodawnica ołowiana 1 nt I Verrucaria calciseda DC. Brodawnica wapicniowa nt R nt nt Verrucaria carnea (Arn.) Serv. Brodawnica cielista R R R Verrucaria crassiuscula Serv. (nom. n.) Brodawnica zgrubiała R R Verrucaria deminuta Serv. Brodawnica drobna R R I R Verrucaria denúdala Zsch. Brodawnica obnażona V V V Verrucaria foveolata (Flk.) Massal. Brodawnica dolomitowa 1 1 Verrucaria funckii (Spreng. in Funck) A. Zahlbr. Brodawnica Funcka Ex 1 Y V V Verrucaria glaucina Ach. Brodawnica sina 1 nt R nt I Verrucaria griseorubens Migula Brodawnica szaroczerwonawa I I I Verrucaria guestphalica Serv. Brodawnica westfalska I I Verrucaria hoclistetteri Fr. Brodawnica Hochstetteri I R R Verrucaria impura (J. Nowak) J. Nowak Brodawnica nieczysta R R 108

110 Gatunek 0 C K B G. SI. RP Verrucaria muralis Ach. Brodawnica murowa I nt nt nt nt Verrucaria obnigrescens Nyl. Brodawnica obczerniona I 1 Verrucaria polygonia Koerb. Brodawnica popękana nt R nt nt Verrucaria rheithrophila Zsch. Brodawnica oliwkowoziclona V V V Verrucaria sagedioides Serv. Brodawnica przewiertnicowata E E Verrucaria subhydrela Serv. Brodawnica wilgotna V V Verrucaria sublobulata Eitn. ex Serv. Brodawnica nibylatkowata E E V Verrucaria submauroides Zsch. Brodawnica nibymorska E E Verrucaria sylvatica (Ara.) Zsch. Brodawnica les'na R R R Verrucaria velana (Massal.) A. Zahlbr. Brodawnica plonna nt R R Vezdaea aestivalis (Ohlert) Tscherm. Woess & Poelt Wezda letnia R R Ex Xanthoria candelaria (L.) Th. Fr. Zlotorost postrzępiony \ V E nt V V Xanthoria elegans (Link.) Th. Fr. Zlotorost pyszny nt nt V nt nt Xanthoria fallax (Hepp) Arn. Zlotorost zwodniczy E V E nt V V 109

111 Gatunek 0 c K B G. SI. RP Xanthoria polycarpa (Hoffm.) Rieber Zlotorost wieloowocnikowy I nt nt nt Xanthoria ulophyllodes Rds. Zlotorost podwinięty - R R Xylographa parallela (Ach. Fr.) Behlen & Desberg. Kresecznica równoległa V V E Objaśnienia:----- gatunek dotychczas nie stwierdzony: Ex - gatunek wymarty lub prawdopodobnie wymarty: E - gatunek wymierający; V - gatunek narażony; R - gatunek rzadki; 1 - gatunek o nieokreślonym zagrożeniu; nt - gatunek niezagrożony; ziemie: li - bielska, C - częstochowska, K - katowicka, O - opolska; C. Śl. - Górny Śląsk; RP - Rzeczpospolita Polska. 110

112 Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska jest państwową jednostką budżetową powołaną Zarządzeniem Nr 204/92 Wojewody Katowickiego z dnia 15 grudnia 1992 r. do badania, dokumentowania i ochrony oraz prognozowania stanu pizyrody Górnego Śląska. Z dniem 1stycznia 1999 r. Centrum jest samorządową jednostką budżetową, przekazaną województwu śląskiemu Rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 listopada 1998 r.