Budowanie jednostek efektów uczenia się dla celów systemu ECVET w edukacji formalnej

Transkrypt

1 Irnusz WOŹNIAK, Michał NOWAKOWSKI Instytut Tchnologii Eksploatacji PIB Radom Budowani jdnostk fktów ucznia się dla clów systmu ECVET w dukacji formalnj Dvlopmnt of units of larning outcoms for th purpos of ECVET in formal ducation Słowa kluczow: dukacja formalna, mobilność pracowników, sktor budowlany, ECVET. Ky words: formal ducation, mobility of workrs, th construction sctor, ECVET. Abstract Th construction sctor is on of th ky sctors of th Europan conomy, mploying a larg part of human rsourcs in Europ. Th opning of bordrs causd on th on hand incrasing of mobility of construction workrs in th Europan Union, but also th problms of comparison and rcognition of thir qualifications and profssional comptncs. On of th tools that can hlp to solv th problm of carr and ducational mobility is th Europan Crdit Systm for Vocational Education and Training (ECVET). Lonardo da Vinci Projct No PL1-LEO Mobility in Building Sctor through ECVET (ECVET BUD) promots transfr, validation and rcognition of larning outcoms in formal, nonformal and informal in particular in th construction sctor in Poland, Switzrland and Italy. Th projct is implmntd in by: Towarzystwo Naukow Organizacji i Kirownictwa, Gdańsk (ladr), Instytut Tchnologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy, Radom, Związk Zawodowy Budowlani, Warsaw (Poland), Stiftung ECAP Schwiz (Switzrland), Ent ACLI Istruzion Formazion Profssional Friuli Vnzia Giulia (Italy), Training 2000 (Italy). Wprowadzni Otwarci rynków pracy w Unii Europjskij spowodowało zwiększni mobilności pracowników, al równiż wzrost problmów związanych z porównywanim oraz uznawanim kwalifikacji i komptncji zawodowych. Sktor budowlany jst jdnym z kluczowych sktorów gospodarki uropjskij zatrudniających znaczną część zasobów ludzkich w Europi, stąd skala i wyrazistość problmów z mobilnością w branży budowlanj jst dobrym polm do tstowania nowych rozwiązań i instrumntów. Jdnym z narzędzi, któr mogą pomóc w rozwiązywaniu problmu mobilności zawodowj i dukacyjnj, jst Europjski Systm Transfru Osiągnięć w Kształcniu i Szkolniu Zawodowym Europan Crdit Systm for Vocational Education and Training (ECVET). Projkt Lonardo da Vinci Nr PL1-LEO Mobilność w sktorz budowlanym z wykorzystanim ECVET Mobility in Building Sctor through ECVET (ECVET-BUD) promuj możliwości prznosznia, walidacji i uznawania fktów ucznia się w dukacji formalnj, pozaformalnj i niformalnj w szczgólności w sktorz budownictwa, w Polsc, Szwajcarii i w Włoszch. Projkt ralizują w latach instytucj partnrski: Towarzystwo Naukow Organizacji i Kirownictwa Oddział w Gdańsku (lidr), Instytut Tchnologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy w Radomiu, Związk Zawodowy Budowlani w Warszawi, Stiftung ECAP Schwiz (Szwajcaria), Ent ACLI Istruzion Formazion Profssional Friuli Vnzia Giulia (Włochy), Training 2000 (Włochy). 1. Wspomagani transfru osiągnięć w dukacji zawodowj

2 Uzgodniona w Kopnhadz 29 i 30 listopada 2002 r. dklaracja uropjskich ministrów ds. kształcnia i szkolnia zawodowgo oraz Komisji Europjskij, w sprawi wspirania ściśljszj współpracy uropjskij w zakrsi kształcnia i szkolnia zawodowgo, rozpoczęła tzw. procs kopnhaski mający na clu poprawę wyników, jakości oraz atrakcyjności kształcnia i szkolnia zawodowgo poprzz ściśljszą współpracę na szczblu uropjskim 1. Okrślono w nij potrzbę wykorzystywania różnych możliwości kształcnia zawodowgo, w kontkści ucznia się przz cał życi i przy pomocy wspólnych uropjskich ram i narzędzi zwiększających przjrzystość i jakość komptncji oraz kwalifikacji ułatwiających mobilność gograficzną, dukacyjną i zawodową. Do najważnijszych narzędzi transfru osiągnięć w dukacji ogólnj i zawodowj nalżą: Europjska Rama Kwalifikacji dla Ucznia się przz Cał Życi, Europjska Rama Odnisinia na rzcz Zapwniania Jakości w Kształcniu i Szkolniu Zawodowym, dokumnty EUROPASS (paszporty dukacyjn), Europjski Systm Transfru Osiągnięć w Kształcniu i Szkolniu Zawodowym (ECVET). Prac nad modlm Europjskij Ramy Kwalifikacji, jako jdngo z głównych narzędzi ucznia się przz cał życi, rozpoczęto w 2004 r. 2. Rok późnij Komisja Europjska przdstawiła do konsultacji projkt 8-poziomowj struktury kwalifikacji 3. Ostatczna wrsja ERK, po poprawkach związanych z krytycznymi uwagami zgłaszanymi przz organizacj gospodarcz, ż ni uwzględniono dostatczni uznawania kwalifikacji nabywanych na drodz ucznia się w mijscu pracy i przz doświadczni zawodow 4, została przyjęta w kwitniu 2008 r. 5. Od tgo momntu kraj członkowski Unii Europjskij dążą do opracowania własnych, krajowych ram kwalifikacji. Projkt Polskij Ramy Kwalifikacji zawirającj osim poziomów przdstawiono w tzw. raporci rfrncyjnym w czrwcu 2013 r. 6. Zgodni z idą rama kwalifikacji ułatwia uznawani i walidację kwalifikacji uzyskiwanych za granicą, dzięki przypisaniu kwalifikacji (czyli dyplomu, świadctwa lub inngo crtyfikatu poświadczającgo kwalifikacj) do jdngo z ośmiu poziomów Europjskij Ramy Kwalifikacji. W wdrażaniu Europjskij Ramy Kwalifikacji ma pomóc Europjska Rama Odnisinia na rzcz Zapwniania Jakości w Kształcniu i Szkolniu Zawodowym 7. Efktywn rozwijani mobilności dukacyjnj i zawodowj w Europi ni będzi możliw bz wytworznia powszchngo przkonania, ż rzczywist kwalifikacj i komptncj osób uczących się i poszukujących pracy odpowiadają akcptowalnmu poziomowi jakości. Budowani atmosfry wzajmngo zaufania między partnrami transfru osiągnięć dukacyjnych wymaga działań ujdnolicających krytria jakości kształcnia i szkolnia zawodowgo. Zwłaszcza instytucj nadając kwalifikacj i okrślając ich poziom w krajowych i Europjskij Rami Kwalifikacji powinny to czynić wdług przjrzystych procdur i ogólni uznanych krytriów. Zapwnini odpowidnij jakości dokumntowania wyników ucznia się powinno pomóc w wdrażaniu innych instrumntów uropjskich, takich jak dokumnty Europass, uropjski systm transfru i osiągnięć w kształcniu i szkolniu zawodowym oraz wspóln uropjski zasady idntyfikacji i walidacji ucznia się pozaformalngo i niformalngo. 1 Tkst Dklaracji Kopnhaskij dostępny pod adrsm: /ducation_training_youth/vocational_training/f0018_pl.htm. 2 Council of Th Europan Union: Education & Training Th succss of th lisbon stratgy hings on urgnt rforms, 14358/03 EDUC 168 COM (2003) 685 final, Brussls, 3 March Commission Staff Working Documnt: Towards A Europan Qualifications Framwork for Liflong Larning, Brussls, , SEC(2005) Committ on Employmnt and Social Affairs: Rport on th cration of a Europan Qualifications Framwork (2006/2002(INI)). Final, A6-0248/2006, Zalcni Parlamntu Europjskigo i Rady z dnia 23 kwitnia 2008 r. w sprawi ustanowinia uropjskich ram kwalifikacji dla ucznia się przz cał życi (2008/C 111/01), Dzinnik Urzędowy Unii Europjskij, Raport rfrncyjny. Odnisini Polskij Ramy Kwalifikacji na rzcz ucznia się przz cał życi do Europjskij Ramy Kwalifikacji. Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa, czrwic Zalcni Parlamntu Europjskigo i Rady z dnia 18 czrwca 2009 r. w sprawi ustanowinia uropjskich ram odnisinia na rzcz zapwniania jakości w kształcniu i szkolniu zawodowym (2009/C 155/01). Dzinnik Urzędowy Unii Europjskij

3 Europass jst inicjatywą Komisji Europjskij umożliwiającą przntację kwalifikacji i umijętności zawodowych wdług wzorcowych dokumntów 8 : 1. Europass CV przntacja informacji na tmat posiadanych kwalifikacji i komptncji; 2. Europass Mobilność odnotowywani okrsów pobirana nauki w krajach innych niż kraj ojczysty; 3. Europass Paszport językowy informacja o umijętnościach językowych; 4. Europass Suplmnt do dyplomu informuj o osiągnięciach dukacyjnych na poziomi szkolnictwa wyższgo; 5. Europass Suplmnt do dyplomu potwirdzającgo kwalifikacj zawodow opisuj komptncj i kwalifikacj odnotowan w świadctwi potwirdzającym odbyci kształcnia i szkolnia zawodowgo. Europass pomaga w przygotowaniu osobistgo portfolio dokumntów związanych z ucznim się zawodu, ułatwia kontynuowani nauki za granicą, dokumntowani kwalifikacji zdobytych w różnych krajach i systmach dukacji, a takż w różnj formi (kształcni formaln i pozaformaln, szkolnia, staż, praktyki). Pomocn jst przy poszukiwaniu pracy w kraju i za granicą oraz przy przkwalifikowywaniu się. Europjski Systm Transfru Osiągnięć w Kształcniu i Szkolniu Zawodowym (ECVET) 9 nalży do kluczowych dla rozwoju współpracy międzynarodowj w dzidzini kształcnia i szkolnia zawodowgo. Jgo zadanim jst pokonani barir wynikających z różnic w systmach dukacji i trściach programowych. ECVET to systm akumulacji i transfru jdnostk fktów ucznia się w kształcniu i szkolniu zawodowym w Europi. Umożliwia rjstrowani poświadczonych fktów ucznia się uzyskiwanych w różnych krajach, w różnych systmach ucznia się: formalnym, pozaformalnym i niformalnym, a następni transfrowani ich do systmu dukacji w kraju pochodznia, gdzi zostają zaliczon do uzyskanych kwalifikacji. Przdmiotm transfru jst jdnostka fktów ucznia się będąca zbiorm widzy, umijętności oraz komptncji prsonalnych i społcznych. Zbiór okrślonych jdnostk fktów ucznia się tworzy kwalifikację. Clm osoby uczącj się w różnych krajach i systmach dukacji jst zgromadzni w osobistym portfolio wszystkich jdnostk składających się na kwalifikację, potwirdzonych przz komisję walidacyjną w kraju pochodznia. Elmntm pomocniczym transfru osiągnięć jst przyznawani tzw. punktów ECVET jako synttycznj informacji o stani zgromadzonych jdnostk fktów ucznia się i kwalifikacji. W rkomndacji wprowadzającj systm ECVET z 2009 r. przyjęto, ż fktom ucznia się uzyskiwanym w ciągu jdngo roku formalngo kształcnia i szkolnia zawodowgo, w płnym wymiarz godzin, odpowiada 60 punktów ECVET. Sformalizowani współpracy międzynarodowj wymaga tworznia partnrstw instytucjonalnych i sici współpracy instytucji uprawnionych do nadawania płnych kwalifikacji i jdnostk fktów ucznia się dla clów transfru i walidacji osiągnięć dukacyjnych. Pirwszym krokim jst zapisani ogólnych zasad współpracy i sposobów komunikowania się partnrów w postaci tzw. porozuminia o partnrstwi (Mmorandum of Undrstanding MoU). Porozumini zawira zgodę na porównywalność okrślonych kwalifikacji i jdnostk fktów ucznia się do clu transfru osiągnięć. Drugi dokumnt umożliwiający transfr osiągnięć to porozumini o programi zajęć zawirając tożsamość uczącgo się, długość okrsu nauki, zakładan fkty ucznia się i odpowiadając im punkty ECVET. Trzci dokumnt to indywidualny wykaz osiągnięć uczącgo się, zawirający przyznan, w wyniku uznania lub walidacji w jdnostc macirzystj, kwalifikacj i jdnostki fktów ucznia się uzyskan za granicą, wraz z punktami ECVET. 2. Cl badań i problmy badawcz Prznoszni osiągnięć dukacyjnych między krajami o różniących się znaczni systmach dukacji wymaga okrślnia wspólngo obszaru kształcnia. Na wstępi uzgodniono, ż analizy porównawcz zostaną przprowadzon dla wybranych zawodów branży budowlanj i w odnisiniu 8 Dcyzja nr 2241/2004/WE Parlamntu Europjskigo i Rady z 15 grudnia 2004 r. w sprawi jdnolitych ram wspólnotowych dla zapwninia przjrzystości kwalifikacji i komptncji (Europass). Dzinnik Urzędowy Unii Europjskij Nr L 309/6 z dnia 31 grudnia 2004 r. 9 Rcommndation of Th Europan Parliamnt and of Th Council of 18 Jun 2009 on th stablishmnt of a Europan Crdit Systm for Vocational Education and Training (ECVET). 2009/C 155/02.

4 do polskij podstawy programowj kształcnia w zawodach. Partnrzy projktu wspólni wybrali trzy zawody zawirając łączni pięć kwalifikacji 10 : 1. Dkarz B.12. Wykonywani robót dkarskich 2. Montr zabudowy i robót wykończniowych w budownictwi B.5. Montaż systmów suchj zabudowy B.6. Wykonywani robót malarsko-tapciarskich B.7. Wykonywani robót posadzkarsko-okładzinowych 3. Murarz-tynkarz B.18. Wykonywani robót murarskich i tynkarskich. Clm badań było wyodrębnini wspólnych jdnostk fktów ucznia się przypisanych do powyższych zawodów i kwalifikacji, któr nadawałyby się do transfru osiągnięć dukacyjnych między krajami partnrskimi projktu: Polską, Włochami i Szwajcarią. W szczgólności poszukiwano odpowidzi na problmy badawcz: Któr komptncj zawodow właściw dla trzch wybranych zawodów i pięciu kwalifikacji sktora budowlango są ważn dla pracodawców jdnoczśni w Szwajcarii, Włoszch i w Polsc? Któr jdnostki fktów ucznia się obcn w podstawach programowych kształcnia trzch wybranych zawodów i pięciu kwalifikacji sktora budowlango są ważn w kształcniu i szkolniu zawodowym jdnoczśni w Szwajcarii, Włoszch i Polsc? Czy można zbudować matrycę łączącą ważn dla pracodawców trzch krajów komptncj zawodow z ważnymi dla kształcnia i szkolnia zawodowgo jdnostkami fktów ucznia się? 3. Mtody i tchniki badawcz organizacja badań Do badania wspólnych obszarów komptncji zawodowych i jdnostk fktów ucznia się zastosowano mtodę sondażu diagnostyczngo, a w jj ramach trzy tchniki badawcz: analiza dokumntów, wywiad kwstionariuszowy, uzgodninia opinii ksprtów (tzw. sędziów komptntnych). Analiza dokumntów Analizi poddano rzultaty projktu Lonardo da Vinci nr PL1-LEO Mapowani komptncji jako nowoczsn narzędzi zarządzania widzą w przdsiębiorstwi (Mapping of comptncis as a modrn tool of knowldg managmnt in a company MapCom) w postaci tzw. map komptncji zawodowych 11. Mapy wykonan zostały dla branży budowlanj i objmowały profil zawodow stanowisk pracy występując podczas budowy domu i prac wykończniowych. Drugim dokumntm poddanym analizi były polski podstawy programow kształcnia w wybranych zawodach i kwalifikacjach. Mapy komptncji zawodowych porównano z zawartością podstaw programowych i w rzultaci uzyskano trści wspóln dla komptncji zawodowych wymaganych przz pracodawców i fktów ucznia się zawodu w formalnym systmi dukacji. Wyodrębnion trści posłużyły do zbudowania kwstionariuszy wywiadów. Wywiad kwstionariuszowy Wywiady kwstionariuszow miały na clu zbrani opinii rspondntów z trzch krajów partnrskich projktu o przydatności komptncji zawodowych wymaganych przz pracodawców oraz fktów ucznia się zawodu w systmi formalnym do clów mobilności i systmu ECVET. Rspondntom zapwniono takż możliwość proponowania własnych zapisów, niwynikających z analizowanych dokumntów. Dla każdgo zawodu zbudowano dwa rodzaj kwstionariuszy wywiadów: 1. Analiza porównawcza wykazu komptncji zawodowych w wybranych zawodach i kwalifikacjach. 2. Analiza porównawcza postaw programowych kształcnia w wybranych zawodach i kwalifikacjach. 10 Rozporządzni Ministra Edukacji Narodowj z 7 lutgo 2012 r. w sprawi podstawy programowj kształcnia w zawodach (Dz.U nr 0 poz. 184). 11 L. Kunc, I. Woźniak (rd.): Kształcni i szkolni zawodow w oparciu o analizę procsu pracy w przdsiębiorstwi. TNOiK o/gdańsk, ITE PIB, Gdańsk Radom 2012.

5 Wywiady prowadzon były indywidualni i grupowo przz partnrów projktu w Włoszch i Szwajcarii. Uzgodninia opinii ksprtów Uzyskan za pomocą wywiadów kwstionariuszowych wstępn wyniki badań poddano dyskusji w groni ksprtów przdstawicili partnrów projktu. W wyniku konsultacji zrzygnowano z tych fktów ucznia się, któr ni były rprzntatywn dla wszystkich trzch krajów partnrskich projktu jdnoczśni (Włochy, Szwajcaria, Polska). W wyniku badań i konsultacji uzyskano wspólny zbiór jdnostk fktów ucznia się, który będzi na dalszych tapach projktu zwartościowany w postaci punktów ECVET. Organizacja badań Organizacja badań przbigała w trzch tapach. W pirwszym badano wspóln obszary komptncji wymaganych na rynku pracy w wybranych zawodach (rspondntami byli pracodawcy i pracownicy sktora budowlango). W drugim tapi badano podobiństwa formalnych standardów kształcnia zawodowgo w Włoszch i Szwajcarii do polskij podstawy programowj (rspondntami byli spcjaliści z dzidziny dukacji zawodowj). W trzcim dokonano analizy wyników obu kwstionariuszy ankit w clu wyodrębninia wspólnych dla trzch krajów jdnostk fktów ucznia się, potrzbnych na tych rynkach pracy i jdnoczśni obcnych w formalnych programach kształcnia i szkolnia zawodowgo. 4. Narzędzia badawcz Głównym zadanim kwstionariuszy wywiadów było okrślni wspólnych obszarów komptncji zawodowych w trzch zawodach branży budowlanj, przydatnych na rynkach pracy trzch krajów partnrskich, a następni wybrani odpowiadających im wspólnych fktów ucznia się, któr staną się przdmiotm transfru osiągnięć dukacyjnych w systmi ECVET. Kwstionariusz wywiadów składały się z pytań o charaktrz zamkniętym z możliwością uzupłninia trści przz rspondntów. Odpowidzi rspondnci udzilali w skali pięciostopniowj: Bardzo ważn (5) Ważn (4) Istotn (3) Mało ważn (2) Niważn (1). Kwstionariusz 1: Analiza porównawcza wykazu komptncji zawodowych w wybranych zawodach i kwalifikacjach Clm wywiadu było porównani profili stanowisk pracy w wybranych zawodach budowlanych w trzch krajach partnrskich (Polska, Włochy, Szwajcaria). Podstawą porównania były profil stanowisk pracy opracowan w postaci map komptncji zawodowych w projkci LdV MapCom. Clm lpszgo zrozuminia pojęć stosowanych w kwstionariuszu rspondnci mogli zaznajomić się z krótkim słownikim: Obszar komptncji objmuj komptncj zawodow koniczn do prawidłowgo wykonywania pracy w ramach działania główngo (zgodni z modlm MapCom). Komptncj zawodow idntyfikowan na podstawi działań składowych (modl MapCom) procsu pracy. Dla każdgo obszaru komptncji wyszczgólnia się okrśloną liczbę komptncji zawodowych. Każda komptncja zawodowa warunkuj poprawn wykonani skojarzongo z nią zadania zawodowgo. Umijętności zdolność do poprawngo wykonywania czynności prowadzących do zralizowania zadania zawodowgo. Zbiór skojarzonych z danym zadanim umijętności okrśla jdnoczśni zawartość komptncji zawodowj przypisanj do tgo zadania. W modlu MapCom umijętności są rprzntowan przz działania lmntarn i skojarzon z nimi komptncj lmntarn. Mtakomptncj zbiór komptncji społcznych związanych z odpowidzialnością i autonomią pracownika, a takż komptncji kluczowych nizbędnych do prawidłowgo wykonywania zadań zawodowych. Poniżj fragmnt kwstionariusza dla zawodu Murarz-tynkarz (tabla 1).

6 Tabla 1. Przykład konstrukcji kwstionariusza wywiadu do badania komptncji zawodowych wymaganych przz pracodawców Wstaw X w odpowidnij kolumni Ocna Nr Nazwa Bardz o ważn Ważn Istotn Mało ważn Obszar 5: Wykonywani ścian z lmntów drobnowymiarowych 5.1. Wyznaczni oraz przygotowani mijsca pod budowę murów z cgił Rozładować, nosić i układać matriały budowlan oraz przygotować narzędzia oraz urządznia do pracy Okrślać usytuowani podstawowych lmntów konstrukcyjnych budynku zgodni z projktm architktonicznym Dokładni oczyszczać powirzchnię Zabzpiczać obszar budowy 5.2. Przygotowani zaprawy murarskij mtodą ręczną i zmchanizowaną Wybirać matriały potrzbn do przygotowania zaprawy murarskij Dozować składniki zaprawy wagow, objętościow lub objętościowo-wagow Miszać zaprawę wg biżącj rcptury Sprawdzać konsystncję zaprawy murarskij ( ) ( ) Niważn Kwstionariusz 2: Analiza porównawcza postaw programowych kształcnia w wybranych zawodach i kwalifikacjach Clm kwstionariusza wywiadu było porównani polskich podstaw programowych kształcnia dla wybranych zawodów w sktorz budownictwa z analogicznymi podstawami programowymi kształcnia lub wzorcowymi programami nauczania w krajach partnrskich (Włochy, Szwajcaria). Na tj podstawi okrślon zostały wspóln obszary fktów ucznia się, co jst warunkim funkcjonowania systmu ECVET. W wstępi do kwstionariusza wyjaśniono zagranicznmu rspondntowi jgo konstrukcję zawirającą lmnty polskij podstawy programowj kształcnia w zawodach. Chodziło zwłaszcza o podkrślni, ż widza i umijętności oraz komptncj prsonaln i społczn, których uczący się nabywa w procsi kształcnia zawodowgo, są opisan, zgodni z idą uropjskich ram kwalifikacji, w języku fktów kształcnia, któr objmują: fkty kształcnia wspóln dla wszystkich zawodów, w tym komptncj prsonaln i społczn; fkty kształcnia wspóln dla zawodów w ramach obszaru kształcnia, stanowiąc podbudowę do kształcnia w zawodzi lub grupi zawodów; fkty kształcnia właściw dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodach. Obliczani wskaźnika ważności Rspondnci udzilali odpowidzi w skali pięciostopniowj: Bardzo ważn (5) Ważn (4) Istotn (3) Mało ważn (2) Niważn (1), którj przypisano wartości liczbow. Wskaźnik ważności poszczgólnych zapisów komptncji zawodowych (widza, umijętności, komptncj prsonaln i społczn) obliczono wdług wzoru dla śrdnij arytmtycznj: W 5 i1 5 Li i, L gdzi: W wskaźnik ważności, L i liczba rspondntów wystawiających daną ocnę, i wartość stopnia skali (i = 1, 2, 3, 4, 5). i1 i

7 Przyjęto, ż do dalszych prac powinny wjść t zapisy komptncji zawodowych, któr uzyskały wskaźnik ważności większy bądź równy 3,0 przy czym dopuszcza się odstępstwa od tj zasady po wnikliwym przdyskutowaniu problmatycznych zapisów w groni ksprtów projktu. Poniżj fragmnt kwstionariusza dla zawodu Murarz-tynkarz. Tabla 2. Przykład konstrukcji kwstionariusza wywiadu do badania fktów ucznia się w podstawi programowj kształcnia w zawodach Nr Nazwa Bardz o ważn Ważn Wstaw X w odpowidnij kolumni Ocna Mało Niważn Istotn ważn : Efkty kształcnia właściw dla kwalifikacji wyodrębnionj w zawodzi Murarz-tynkarz kwalifikacja B.18. Wykonywani robót murarskich i tynkarskich 3.2. Wykonywani murowanych konstrukcji budowlanych Rozróżnia rodzaj murowanych konstrukcji budowlanych Posługuj się dokumntacją projktową, spcyfikacjami tchnicznymi wykonania i odbioru robót budowlanych, normami, katalogami oraz instrukcjami wykonania murowanych konstrukcji budowlanych Rozpoznaj sposoby wiązania cgił w murach Rozróżnia rodzaj izolacji budowlanych oraz okrśla sposoby ich wykonania Dobira oraz przygotowuj matriały do wykonania murowanych konstrukcji budowlanych Dobira narzędzia i sprzęt do wykonywania murowanych konstrukcji budowlanych Sporządza przdmiar robót związanych z wykonanim murowanych konstrukcji budowlanych oraz kalkuluj koszty ich wykonania ( ) ( ) 5. Trn badań i próba badawcza W okrsi od maja do czrwca 2013 r. przprowadzono 27 wywiadów w dwóch rgionach włoskich oraz w Szwajcarii. Szwajcaria Przprowadzono 11 wywiadów: 4 właścicili małych i śrdnich przdsiębiorstw, 3 kirowników śrdnigo szczbla w śrdnich przdsiębiorstwach, 2 pracowników małych przdsiębiorstw, 2 przdstawicili instytucji szkolniowych odpowidzialnych za jakość i crtyfikację prsonlu w sktorz budowlanym. Włochy (Friuli Vnzia Giulia Rgion) Przprowadzono 7 wywiadów: 1 właścicil małgo przdsiębiorstwa, 1 kirownik śrdnigo szczbla w małym przdsiębiorstwi, 2 pracowników małych przdsiębiorstw, 3 przdstawicili instytucji szkolniowych. Włochy (March Rgion) Przprowadzono 9 wywiadów: 1 właścicil mikroprzdsiębiorstwa,

8 4 pracowników małych przdsiębiorstw, 1 pracownik śrdnigo przdsiębiorstwa, 3 przdstawicili instytucji szkolniowych. 6. Zbudowani matrycy wspólnych komptncji zawodowych i fktów ucznia się Podstawowym krytrium doboru jdnostk fktów ucznia z podstawy programowj kształcnia w zawodach było spłniani wymagań pracodawców (danych w postaci zbioru komptncji zawodowych) w trzch krajach partnrskich projktu jdnoczśni. Dzięki tmu kształcni w ramach wymiany międzynarodowj powinno zwiększać szans zatrudninia i tym samym być pożytczn dla uczących się zawodu. Zgodni z ustalniami z posidznia Komittu Strującgo projktu ECVET-BUD 9 paździrnika 2013 r. zaproponowano podział zbyt dużych trściowo jdnostk fktów ucznia się danych w podstawi programowj kształcnia w zawodach, na mnijsz części, któr nazwano lmntami jdnostk fktów ucznia się. Elmnty jdnostk fktów ucznia się nawiązują do składowych komptncji zawodowych aprobowanych przz pracodawców. Odpowidni korlacj ukazano w formi matrycy, przykładowo dla zawodu Murarz-tynkarz (tabla 3).

9

10 Wnioski Osiągnięto cl badań, jakim było zidntyfikowani uzgodniongo wspólni zbioru komptncji zawodowych akcptowanych przz pracodawców oraz odpowiadających im jdnostk fktów ucznia się okrślonych w podstawach programowych kształcnia w trzch zawodach i pięciu kwalifikacjach, któr są koniczn do uzgodniń dotyczących mobilności dukacyjnj między trzma krajami partnrskimi projktu: Polską, Włochami i Szwajcarią. Odpowidziano na oba problmy badawcz przz: 1) okrślni ważnych dla rynków pracy trzch krajów partnrskich komptncji zawodowych w wybranych zawodach i kwalifikacjach; 2) okrślni jdnostk fktów ucznia się odpowiadających ważnym komptncjom

11 zawodowym oraz 3) zbudowani matrycy odpowiadających sobi komptncji zawodowych wymaganych przz pracodawców oraz fktów ucznia się okrślonych w podstawi programowj kształcnia w wybranych zawodach i kwalifikacjach. Sprawdziła się zastosowana w badaniu mtodyka sondażu diagnostyczngo składającgo się z trzch tchnik: 1) analizy dokumntów, 2) wywiadów kwstonariuszowych, 3) uzgodniń opinii ksprtów. Sprawdziły się narzędzia badawcz w postaci dwóch rodzajów kwstionariuszy wywiadów: 1) do analizy porównawczj komptncji zawodowych ważnych dla pracodawców oraz do 2) analizy porównawczj podstaw programowych kształcnia w wybranych zawodach i kwalifikacjach. Mtodykę okrślania wspólnych dla poszczgólnych krajów fktów ucznia się można zastosować do innych, niż przyjętych w projkci, zawodów, kwalifikacji i krajów, pod warunkim ż istniją sprcyzowan wykazy komptncji zawodowych wymaganych przz pracodawców (np. mapy komptncji zawodowych, opisy profili stanowisk pracy, standardy komptncji zawodowych) oraz podstawy programow lub wzorcow programy kształcnia odpowiadając tym wykazom. W związku z tym, ż jdnostki fktów ucznia się okrślon w podstawi programowj kształcnia w zawodach zawirają bardzo duży zasób trści kształcnia, co moż utrudnić mobilność dukacyjną między krajami partnrskimi, zaproponowano w matrycy (tabla 3) podział jdnostk fktów ucznia się na mnijsz części nazwan lmntami fktów ucznia się, któr korlują z komptncjami zawodowymi wymaganymi przz pracodawców. Propozycja wydzilnia lmntów fktów ucznia się była dyskutowana i zaaprobowana na spotkaniu Komittu Strującgo projktu ECVET-BUD 9 paździrnika 2013 r., w obcności członków Krajowgo Zspołu Eksprtów ECVET Polska. Bibliografia 1. Butkiwicz M. (rd.) (2010), Uznawani kwalifikacji zawodowych w polskim sktorz budownictwa, nabytych w procsi pracy. Związk Zawodowy Budowlani, Warszawa. 2. Kramk Z., Sławińska K., Symla K. (rd.) (2012), Systm wsparcia ucznia się pozaformalngo i niformalngo osób o niskich kwalifikacjach. Instytut Tchnologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy, Radom. 3. Kunc L., Woźniak I. (rd.) (2012), Kształcni i szkolni zawodow w oparciu o analizę procsu pracy w przdsiębiorstwi. TNOiK o/gdańsk, ITE PIB, Gdańsk Radom. 4. Rcommndation of Th Europan Parliamnt and of Th Council of 18 Jun 2009 on th stablishmnt of a Europan Crdit Systm for Vocational Education and Training (ECVET). 2009/C 155/ Raport rfrncyjny. Odnisini Polskij Ramy Kwalifikacji na rzcz ucznia się przz cał życi do Europjskij Ramy Kwalifikacji. Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa, czrwic Rozporządzni Ministra Edukacji Narodowj z dnia 7 lutgo 2012 r. w sprawi podstawy programowj kształcnia w zawodach (Dz.U nr 0 poz. 184). 7. Woźniak I., Nowakowski M.: Analysis and prparatory rsarch of profssional fild. Rport of th task WP2. Projct Lonardo da Vinci No PL1-LEO Mobility in Building Sctor through ECVET (ECVET-BUD). 8. Woźniak I., Nowakowski M.: Shard dsign of profssional qualification clustrs. Rport of th task WP3. Projct Lonardo da Vinci No PL1-LEO Mobility in Building Sctor through ECVET (ECVET-BUD). 9. Zalcni Parlamntu Europjskigo i Rady z 18 czrwca 2009 r. w sprawi ustanowinia uropjskich ram odnisinia na rzcz zapwniania jakości w kształcniu i szkolniu zawodowym (2009/C 155/01). Dzinnik Urzędowy Unii Europjskij dr Irnusz WOŹNIAK, mgr Michał NOWAKOWSKI Instytut Tchnologii Eksploatacji PIB Radom Ośrodk Pdagogiki Pracy Innowacyjnj Gospodarki irnusz.wozniak@it.radom.pl michal.nowakowski.it.radom.pl