Ekonomii Społecznej. Targi ekonomii społecznej. na lubelskim Starym Mieście

Transkrypt

1 Buletyn Ekonom Społecznej Bezpłatny dodatek, 29 lstopada 2013 Buletyn Ekonom Społecznej wydany na zlecene Regonalnego Ośrodka Poltyk Społecznej w Lublne. fot. Marcn Jaszak Targ ekonom społecznej na lubelskm Starym Meśce Dzęk Targom meszkańcy Lublna zobaczyl efekty dzałana przedsęborstw społecznych T ypowy paźdzernkowy dzeń, Stare Masto, Trybunał Koronny wszędze zelone namoty. Charytatywne Stowarzyszene Nesena Pomocy Chorym Msercorda na zlecene Regonalnego Ośrodka Poltyk Społecznej w Lublne zorganzowało Regonalne Targ Ekonom Społecznej. Celem mprezy było promowane podmotów ekonom społecznej, które funkcjonują na terene województwa lubelskego. Targ okazały sę doskonałym mejscem do spotkań osób zanteresowanych tematyką ekonom społecznej, platformą do wymany poglądów dośwadczeń oraz stworzyły możlwość popularyzowana de ekonom społecznej wśród osób, które dotychczas ne zetknę- ły sę z tym pojęcem. Wśród wystawców były podmoty ekonom społecznej oraz nstytucje tworzące otoczene wsperające ch rozwój, m.n.: organzacje pozarządowe, przedsęborstwa społeczne, zakłady aktywnośc zawodowej, ośrodk wsparca ekonom społecznej oraz Regonalny Ośrodek Poltyk Społecznej w Lublne. Targ stworzyły m doskonałą okazję do zaprezentowana meszkańcom Lublna swojej dzałalnośc dorobku. Dzęk temu męl okazję zobaczyć w praktyce efekty dzałana przedsęborstw społecznych. Spacer po Starym Meśce dla welu z nch był perwszym w życu spotkanem z ekonomą społeczną, a produkty wytwarzane przez przedsęborców społecznych okazały sę godne uwag. Przechodne chętne kosztowal wyrobów garmażeryjnych kupowal wyroby rękodzelncze. Na stosku wystawennczym Regonalnego Ośrodka Poltyk Społecznej w Lublne odbyło sę wele rozmów o ekonom społecznej, a zanteresowan zostal zaopatrzen w Buletyn Ekonom Społecznej, Katalog Dobrych Praktyk Podmotów Ekonom Społecznej oraz nne broszury. Równolegle z Targam Ekonom Społecznej odbywała sę regonalna konferencja. Uczestncy mel możlwość zapoznana sę z różnym aspektam dzałalnośc podmotów ekonom społecznej z punktu wdzena przedsęborców społecznych oraz lokalnych bznesmenów. Została uwypuklona specyfka funkcjonowa- na obszarów wejskch. Opsano dzałana podejmowane na przestrzen klkunastu ostatnch lat w celu aktywzacj społecznośc lokalnych, szczególne wejskch. Słuchacze otrzymal garść nformacj o perspektywach rozwoju ekonom społecznej w województwe lubelskm oraz otrzymal odpowedź na pytane jake mejsce będze zajmować ekonoma społeczna w przyszłej perspektywe fnansowej. Czy Regonalne Targ Ekonom Społecznej okazały sę wartoścowym wydarzenem? Bez wątpena tak dają możlwość praktycznego dośwadczena zasłyszanych defncj pojęć. Mejmy nadzeję, że za rok równeż spotkamy sę na Starym Meśce, ale już w wększym grone. ROPS w Lublne Regonalny ośrodek poltyk społecznej w Lublne Projekt Opracowane, realzacja montorng weloletnego regonalnego planu dzałań na rzecz promocj upowszechnana ekonom społecznej oraz rozwoju nstytucj sektora ekonom społecznej jej otoczena w regone - Drogowskaz rozwoju społecznego jest współfnansowany przez Unę Europejską z Europejskego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kaptał Ludzk

2 2 Buletyn Ekonom Społecznej Rozwój wsparce ES fot. ZAZ Msercorda fot. 123rf Gwarantowana jakość w baze wyberam.es. W baze znajdzemy równeż przedsęborstwa z naszego regonu M arzą wam sę nowe meble do meszkana? Szukace prezentu dla ukochanej osoby? Ręczne robonej zabawk dla dzecka? Ne możece znaleźć dobrego caterngu? A może prezentów na Boże Narodzene? I chcece jednocześne, aby wasze penądze tworzyły wartość społeczną? Zapraszamy do korzystana z usług zakupów w przedsęborstwach, które znajdują sę w baze wyberam.es. Znajdzece w nej trzynaśce kategor dom wnętrze, dzecko, frma usług, gastronoma, komputery nformatyka, kultura rozrywka, sport wypoczynek, rękodzeło, transport motoryzacja, ubrana dodatk, wedza, zdrowe uroda oraz zwerzęta. Jak czytamy na strone nternetowej wyberam.es baza prezentuje najlepsze polske przedsęborstwa społeczne, czyl take podmoty gospodarcze, które poza dostarczanem dobrej jakośc produktów usług oraz generowanem zysku są nastawone przede wszystkm na dokonane pozytywnej zmany społecznej. Robą to mędzy nnym zatrudnając osoby, którym trudno odnaleźć sę na rynku pracy, przeznaczając zysk na swoją społeczne użyteczną dzałalność lub dostarczając produktów społeczne odpowedzalnych. Nowo powstały serws jest prowadzony przez Fundację Incjatyw Społeczno-Ekonomcznych (FISE), która stneje od 1990 roku. Fundacja już od 8 lat zajmuje sę ekonomą społeczną współpracując z osobam chcącym założyć przedsęborstwo społeczne. Celem strony jest promowane społecznych przedsęborstw poprzez zameszczane nformacj na temat ch dzałalnośc oraz oferowanych usług. W baze znajdują sę równeż przedsęborstwa z woj. lubelskego. Jest to mędzy nnym Spółdzelna Socjalna Emanus, Spółdzelna Socjalna Incjatywa, Krana Rumanku oraz ZAZ Msercorda. Baza wyberam.es jest na beżąco rozbudowywana. Jak zapowadają twórcy strony, w przyszłośc znajdą sę tu wszystke przedsęborstwa społeczne dzałające w kraju. Anna Krzyżanowska Fundusz pożyczkowy ekonom społecznej N awet 100 tysęcy złotych preferencyjnej pożyczk mogą uzyskać przedsęborstwa społeczne na rozwój z funduszu pożyczkowego ES. W jak sposób można uzyskać kredyt? Od 2013 roku Towarzystwo Inwestycj Społeczno-Ekonomcznych S.A. jest jedną z dwóch nstytucj w Polsce, które zarządzają ES Funduszem, czyl plotażowym funduszem pożyczkowym dla podmotów ekonom społecznej, fnansowanym ze środków Europejskego Funduszu Społecznego. 2,1 mln zł tyle penędzy jest jeszcze do dyspozycj przedseborstw społecznych w naszym regone Podstawowym zadanem ES Funduszu jest dostarczene podmotom ekonom społecznej preferencyjnych pożyczek na szeroko pojęty rozwój. Z oferty mogą skorzystać spółdzelne pracy, spółdzelne nwaldów newdomych, spółdzelne socjalne, organzacje pozarządowe, spółk akcyjne z o.o. non-proft, a także koścelne, osoby prawne jednostk admnstracyjne. Aby uzyskać pożyczkę trzeba jednak spełnć pewne warunk. Po perwsze dzałalność gospodarcza co najmnej 12 mesęcy. Być mkro lub małym przedsęborcą czyl zatrudnać ponżej 50 osób w dzałalnośc gospodarczej, przy rocznym obroce ne przekraczającym 10 mlonów EUR oraz całkowtym blanse rocznym ne przekraczającym 10 mlonów EUR. Oczywśce ne można zalegać w płatnoścach zobowązań podatkowych z tytułu opłacana składek na zabezpeczene emerytalne. Ostat- nm głównym wymogem jest zabezpeczene co najmnej w forme weksla n blanco z deklaracją wekslową. Oferta pożyczk: Kwota do 100 tys. zł (do 100% wartośc przedsęwzęca) Maksymalny okres fnansowana do 5 lat Oprocentowane pożyczk od 25% do 50% stopy redyskonta weksl (obecne 0,69% 1,38%) Nższe oprocentowane w wysokośc 25% stopy redyskonta weksl (obecne 0,69% w skal roku) przysługuje: - spółdzelnom socjalnym, które w ostatnm rocznym okrese obrachunkowym osągnęły przychody nższe nż zł - podmotom, w których ne mnej nż 50% pracownków pochodz z grup: bezdomnych, uzależnonych od alkoholu, narkotyków, osób z zaburzenam psychcznym, zwalnanych z zakładów karnych, uchodźców (w rozumenu ustawy o zatrudnenu socjalnym); osoby nepełnosprawne. - podmotom przeznaczającym co najmnej 10% zysku lub nadwyżk blansowej na dzałalność pożytku publcznego. Środk ES Funduszu są podzelone na pęć makroregonów w Polsce. W skład naszego regonu ES Funduszu wchodzą województwa lubelske, podkarpacke podlaske. Początkowa alokacja kaptału pożyczkowego dla makroregonu wynosła ,04 zł. Oprócz tego przewdzano bezpłatne specjalstyczne doradztwo po udzelenu pożyczk dla 22 podmotów ekonom społecznej. Aktualne w naszym regone udzelono 8 pożyczek, a kwota jaka jest jeszcze do dyspozycj przedsęborstw społecznych to 2,1 mln złotych. Marcn Jaszak

3 Buletyn Ekonom Społecznej 3 Dobre praktyk Pelęgnują zeleń dbają o rozwój meszkańców Na początku była kosarka. Późnej dołączyło do nej klka drobnych narzędz zamatarka ulczna, taka samojezdna, choć trochę ułatwająca cężką wyczerpującą pracę. Wykonywal ją c, dla których była ratunkem szansą na lepsze życe. Take były początk frmy, która pokazała, że warto pomagać nwestować w ludz oraz drzemący w nch potencjał. Ręczna myjna, to gwarancja dokładnejszego wykonana usług fot. Aleksander Prugar (2) B BPS zatrudna wykwalfkowaną kadrę, która zna sę na swojej pracy cągły rozwój ma ambtne plany. Wśród nch znalazły sę usług opekuńcze, prowadzene banku żywnośc sklepu ogrodnczego. Chce też realzować zlecena w zakrese małej archtektury ogrodowej czy być podwykonawcą w pelęgnacj po- boczy przy nwestycjach w budowę dróg. Docena przy tym swoch pracownków. W sezone zatrudna ch nawet 13. Jeżel ktoś sę wykazuje, ma szansę na otrzymane prem. Tym bardzej, że w spółce pracują osoby wykwalfkowane. Część z nch posada prawo jazdy kat B, T lub uprawnena plarza drwala. Wększość natomast bez problemu posługuje sę drobnym urządzenam, kosarkam czy kosam spalnowym. Irena Gadaj, prezes BARR S.A. w trakce konferencj w Janowe Lubelskm w 2008 r. (czyl śweżo po uruchomenu BPS), dotyczącej ntegracj społecznej w naszym regone, udowodnła uczestnkom na czym polega sukces funkcjonowana BPS. Zapewnała, że frma zbudowała swoją pozycję na dobrej pracy swoch podwładnych. Środowsko lokalne docenło te starana zleceń cały czas przybywa. Spółka dobrze też planuje swoje dzałana oraz otrzymuje wsparce fnansowe doradcze z zewnątrz. Na pewno może lczyć na ne w BARR S.A. Błgorajska Agencja Rozwoju Regonalnego S.A. powstała dzęk ncjatywe Towarzystwa Gospodarczego Burmstrza Błgoraja. Jej początk sęgają 1994 r. BARR S.A. Spółka ma duży potencjał stale sę rowja. Dzęk wykwalfkowanej kadrze oferuje wcąż nowe usług Frma nagradza najlepszych pracownków. To daje m wększą motywację do pracy Fot. Archwum BPS łgorajske Przedsęborstwo Społeczne Sp. z o.o. powstało w 2007 r. dosłowne z nczego. Założyły je osoby bezrobotne, które spotkały sę w ramach unjnego projektu EQUAL. Od początku spółka zatrudnała tych, którym z różnych względów grozło społeczne wykluczene - długotrwale bezrobotnych, byłych węźnów, alkoholków. Tych, którzy marzyl o lepszej przyszłośc pragnęl, aby ktoś dał m szansę. Do powstana BPS przyczynło sę masto Błgoraj, które wnosło w kaptał zakładowy spółk 30 tys. zł. Swoje 17 tys. zł. dołożyła też Błgorajska Agencja Rozwoju Regonalnego S.A. To ona wspera rozwój małych średnch frm, organzuje szkolena nwestuje w ludzk potencjał. W tym momence współpracuje z ną już 80 przedsęborstw. Jednym z nch jest właśne wspomnane BPS. Po zakupe odpowednego sprzętu do pracy, trzeba było pomyśleć o jakejś sedzbe. I ta bardzo szybko sę znalazła. Duży, parterowy budynek na ul. Prusa w Błgoraju nadawał sę do tego celu dealne. Nestety był w opłakanym stane. Jego remont pochłonął ok. 400 tys. zł. Kto go sponsorował? Ponowne gmna Błgoraj. To w odśweżonym obekce znalazła sę fnalne sedzba baza raczkującej dopero frmy. Perwsze, drobne zamówena wykonywano dla masta. Ośmu pracownków BPS zajmowało sę pelęgnacją zelen sprzątanem. Dbano mędzy nnym o czystość szkół, urzędów, bur oraz zwykłych domów meszkańców. Zamatano chodnk, a w zme toczono walkę ze śnegem odkrywając spod bałego puchu zasypane ulczk park. Możlwośc spółk stawały sę coraz wększe. Inwestycja w sprzęt bardzo sę opłacła dzęk czemu BPS stało sę konkurencją na rynku. Pelęgnowano zeleń, wykonywano drobne usług remontowe, a nawet uruchomono ręczną myjnę samochodową. Dzęk temu pracowncy mogl być spokojn o swoją przyszłość, poneważ wedzel, że ch praca ne jest sezonowa zawsze znajdze sę popyt na ch usług. To jednak ne konec. Spółce udało sę uruchomć kolejną usługę - utrzymane bosk o sztucznej nawerzchn. Błgorajske Przedsęborstwo Społeczne ne spoczęło na laurach. Stawa na Zajmuje sę główne wsperanem rozwoju małych średnch przedsęborstw oraz przedsęwzęć ukerunkowanych przede wszystkm na: tworzene nowych mejsc pracy, wdrażane produkcj nowoczesnych wyrobów technolog, wprowadzane nowych form zarządzana, wzrost efektywnośc rentownośc przedsęwzęć, promocję wyrobów regonalnych. Spółka oferuje też m.n. doradztwo w zakrese rozpoczynana prowadzena własnej dzałalnośc, udzelane nformacj w zakrese zewnętrznych źródeł fnansowana, organzację szkoleń oraz udzelane pożyczek gotówkowych dotacj. Dzęk ogromnemu dośwadczenu zaufało jej mnóstwo przedsęborstw, którym pomaga na co dzeń. I tak jak BPS, odmena ludzke życe spełna marzena osób, dla których własna frma jest szansą na sukces. Alcja Stój

4 4 Buletyn Ekonom Społecznej Trochę teor OWES, a cóż to takego?! Dlaczego jest ch tak mało?! Zmany w funkcjonowanu Ośrodków Wsparca Ekonom Spolecznej pozwolły zlkwdować bałe plamy umożlwły latwejszy dostęp wszystkm podmotom społecznym do usług OWES-ów Z many w funkcjonowanu ośrodka wsparca ekonom społecznej ułatwły dostęp podmotom ekonom społecznej do wsparca dla nch dedykowanego. Dla osób nstytucj dzałających w obszarze ekonom społecznej określene OWES ne jest obce. Jednakże pozostałym pojęce to często zasłyszane w codzennośc mów newele... Zatem co oznacza ten skrót jaką deę reprezentuje? OWES czyl Ośrodek Wsparca Ekonom Społecznej to nstytucja wsperająca śwadcząca usług na rzecz już stnejących powstających podmotów ekonom społecznej oraz osób fzycznych zanteresowanych założenem podmotu ekonom społecznej. Instytucja mająca ambcję być OWES mus śwadczyć kompleksowe dzałana wsperające ekonomę społeczną, tj.: śwadczyć usług prawne, ksęgowe marketngowe na rzecz podmotów ekonom społecznej, udzelać poradnctwa, organzować szkolena dostarczające wedzę kształtujące umejętnośc z zakresu m.n. zakładana prowadzena dzałalnośc w sektorze ekonom społecznej, realzować usług wsperające rozwój partnerstw lokalnych, opartych na współpracy samorządu lokalnego organzacj pozarządowych na rzecz ekonom społecznej, promować ekonomę społeczną zatrudnene w sektorze ES. 4 5 W ramach komponentu regonalnego Programu Operacyjnego Kaptał Ludzk zostały wprowadzone zapsy mające na celu utworzenu systemu kompleksowego wsparca ekonom społecznej o długofalowym dzałanu. Potrzebne było bowem usprawnene uporządkowane dzałań mających na celu wsparce podmotów ekonom społecznej na terene województwa lubelskego. W celu zapewnena równego dostępu do usług dla podmotów ekonom społecznej z terenu całego województwa lubelskego w 2011 roku opracowana została koncepcja 3 ośrodków wsparca ekonom społecznej w oparcu o trzy subregony: a) chełmsko-zamojsk (Masto Zamość, Masta Chełmo raz powaty: janowsk, błgorajsk, krasnostawsk, chełmsk, zamojsk, hrubeszowsk, tomaszowsk); lubelsko-balsk (Masto Bała Podlaska, Masto Lubln oraz powaty: balsk, parczewsk, włodawsk, łęczyńsk, śwdnck, lubelsk, kraśnck); puławsk (powaty: lubartowsk, łukowsk, opolsk, puławsk, radzyńsk ryck). b) c) Tym samym zasęg terytoralny dzałana OWES-ów odpowada potrzebom lokalnych organzacj społecznośc na pozome powatów. W celu budowana trwałej sec nstytucj oferujących wystandaryzowane kompleksowe wsparce dla podmotów ekonom społecznej oraz osób fzycznych, postanowono wytypować 3 nstytucje dysponujące odpowednm potencjałem kaptałem, które mogłyby być OWES. Monka Tarnowska subregony: puławsk OWES Lubartów Fundacja Rozwoju Lubelszczyzny ul. Słowackego Lubartów tel.: fax: e-mal: lubartow@ fundacja.lubln.pl Kto może skorzystać z oferty OWESów } lubelskobalsk chełmskozamojsk Lubelsko-Balsk Ośrodek Wsparca Ekonom Społecznej Stowarzyszene na rzecz Integracj Społecznej Modrzew Ośrodek Wsparca Ekonom Społecznej (OWES)w Zamoścu: Fundacja Rozwoju Lubelszczyzny, Fla w Zamoścu ul. Racławcka 38-44, Śwdnk tel./fax: (81) e-mal: modrzew@ modrzew.org ul. Partyzantów 3, Zamość tel.: , fax: e-mal: buro@wowes.pl jednostk samorządu terytoralnego ch jednostk organzacyjne, organzacje pozarządowe, grupy neformalne, podmoty ekonom społecznej, w tym: CIS, KIS, ZAZ, WTZ, osoby ndywdualne, chcące założyć podmot ekonom społecznej

5 Buletyn Ekonom Społecznej 5 Skuteczne pozyskwane środków Regrantng sposobem na dodatkową gotówkę Coraz węcej samorządów na Lubelszczyźne sęga po regrantng. Dzęk nemu w cudowny sposób zanwestowane penądze podwajają sę. Nc dzwnego, że zanteresowane tym sposobem donwestowana wcąż wzrasta. Błgoraj prowadz Projekt Regrantng jako sposób zwększena zakresu, skal efektywnośc realzacj zadań publcznych przez organzacje pozarządowe w gmne powece ma na celu wypracowane modelowego rozwązana w zakrese regrantngu rozpropagowana go, aby mógł on być stosowany we wszystkch samorządach w Polsce. W województwe lubelskm projekt przeprowadza Błgorajska Agencja Rozwoju Regonalnego. Jednym z zadań było szkolene dla organzacj pozarządowych, które w przyszłośc będą mogły być operatoram lub odborcam w procese regrantngu. Przeszkolonych zostało 80 nstytucj, ale gdy Masto Błgoraj w ramach konkursu na realzację zadań przez organzacje pozarządowe przeznaczyło 10 tys. złotych na zadana w ramach mechanzmu regrantngu wpłynęła jedna oferta od Fundacj Fundusz Lokalny Zem Błgorajskej. - Dzęk tej metodze oprócz penędzy, które możemy zanwestować wartość projektów kulturalnych wzrasta o środk, które przynos ze sobą Fundacj Fundusz Lokalny Zem Błgorajskej mów Burmstrz Rosłan najproścej mówąc przeznaczamy pewną pulę środków na ścśle określone dzałana, ale przydzał penędzy odbywa sę poprzez konkurs grantowy przeprowadzany przez jedną organzację pozarządową, zwaną operatorem. - W tym roku w ramach regrantngu przeznaczylśmy 56,5 tys. zł na wsparce 16 projektów mów Irena Gadaj, prezes Fundacj Fundusz Lokalny Zem Błgorajskej. Dla owocnego przeprowadzena procesu regrantngu potrzeba: dobrej, aktywnej, odważnej nastawonej na współpracę jednostk samorządu terytoralnego (grantodawca, dotujący), godnej zaufana, sprawdzonej, dośwadczonej w dzałalnośc grantodawczej, potrafącej pozyskwać środk z różnych źródeł organzacj, która może pełnć funkcję operatora, wele małych lokalnych organzacj pozarządowych (dotowany, grantoborca), ustawających sę w kolejce po małe granty na dobre, ważne dla społecznośc lokalnej pomysły, pełnego zrozumena chęc praktycznego zastosowana regrantngu, chęc współpracy współdzałana, zaufana, gotowośc dojrzałośc do stosowana zasady pomocnczośc, ncjatora zastosowana mechanzmu regrantngu w zlecanu realzacj zadań publcznych Procedura praktyczna zastosowana regrantngu: Do końca lstopada każdego roku jest opracowywany, konsultowany zatwerdzany roczny plan współpracy z organzacjam pozarządowym. Warto w programe współpracy wpsać możlwość zastosowana mechanzmu regrantngu. Przygotowane otwartego konkursu ofert na realzację konkursu grantowego, określene zakresu zadań publcznych możlwych do realzacj w ramach konkursu grantowego, podjęce decyzj w sprawe wysokośc środków przeznaczonych na regrantng, uzgodnene warunków przeprowadzena konkursu grantowego. 1 2 Publczne Samorządowe Przedszkole w Markowczach - Przedszkolny plac zabaw. fot. archwum Czym jest regrantng? Regrantng to proces zlecana realzacj zadań publcznych przez jednostkę samorządu terytoralnego organzacjom pozarządowym w sposób ne bezpośredn lecz za pośrednctwem operatora - organzacj pozarządowej pośrednczącej w przekazywanu dotacj. W praktyce oznacza to, że samorząd zleca organzacj, by ta wybrała ostatecznych realzatorów zadana publcznego w sposób zapewnający jawność uczcwą konkurencję, a węc w otwartym konkurse ofert. Wprowadzene takego rozwązana, zwanego powszechne regrantngem, od lat postulowały lokalne organzacje pozarządowe samorządy lokalne. Od 2010 roku pozwala już na to prawo. Regrantng jest zatem nezwykle skutecznym wypróbowanym sposobem na zwększene zakresu, skal efektywnośc realzacj zadań publcznych przez organzacje pozarządowe, poneważ służy także wzmacnanu potencjału lokalnych operatorów, organzacj pozarządowych specjalzujących sę we wsperanu fnansowych aktywnośc obywatelskej. Dzęk temu mogą one także coraz skutecznej pozyskwać środk zewnętrzne, np. fundusze zagranczne, które stanową dodatkowe wsparce dla dzałań służących meszkańcom gmn, powatów regonów, w których te organzacje dzałają. Stowarzyszene Zrównoważonego Rozwoju Przedsęborczośc Społecznej Rodznne, zdrowo na sportowo Korzyśc ze stosowana regrantngu: samorząd pozyskuje ważnego partnera operatora konkursu grantowego, któremu może powerzyć część swoch obowązków wzmacna organzacje pozarządowe, mogą one lepej przygotować sę do realzacj zadań publcznych łatwej pozyskwać środk na dzałalność przeprowadzane otwartego konkursu grantowego przez operatora poprawa wzerunek samorządu wpływa na przełamywane nechęc obywatel do udzału w życu publcznym daje wększe szanse na pozyskane grantu przez młode organzacje grupy neformalne, Ogłoszene otwartego konkursu ofert na realzację konkursu grantowego. Wyłonene operatora konkursu grantowego, podpsane umowy oraz przekazane grantu. Przygotowane, pozyskwane dodatkowych środków na konkurs grantowy ogłoszene przez operatora otwartego konkursu grantowego dla organzacj pozarządowych. Regrantng - operator otrzymał grant od gmny organzuje konkurs grantowy dla małych lokalnych organzacj. Promocja konkursu grantowego, szkolena konsultacje przeprowadzane przez operatora. 6 które mogą sę uczyć od bardzej dośwadczonych organzacj uczy pozyskwana grantów jest dobrym dośwadczenem na drodze rozwoju organzacj, jest często wstępem do realzacj wększych, bardzej ambtnych projektów pozwala na lepsze zaspokajane potrzeb meszkańców, dzęk połączenu dzałań gmny, operatora dotowanych organzacj wpływa na wzrost zaufana, poprawa relacje w gmne, prowadz do wększej ntegracj lokalnej, uczy myślena w kategorach dobra wspólnego Przyjmowane aplkacj grantowych, badane zgodnośc, ocena ofert przez Komsję Grantową. Podpsane umów, realzacja dotowanych projektów. Montorowane przez operatora przebegu realzacj projektów. Sprawozdane rozlczene dotowanych przed operatorem. Podsumowane realzacj konkursu, nagrodzene najcekawszych projektów, wymana dośwadczeń dotowanych, przekazywane dobrych praktyk. Przygotowane rozlczena realzacj konkursu grantowego przez operatora dla gmny. Alcja Stój 12

6 6 Buletyn Ekonom Społecznej Nagrody w sektorze społecznym Wrażlw społeczne otwarc na rozwązywane problemów osób nepełnosprawnych. Tak w najwększym skróce można określć laureatów konkursu Lodołamacze. Przełamywać lody obojętnośc, burzyć barery, pokazywać pozytywne przykłady frm zatrudnających osoby nepełnosprawne to główne cele Konkursu Lodołamacze. Kolejna edycja już za nam. Zwycęzcy zostal wyłonen uhonorowan podczas uroczystej gal na Zamku Królewskm w Warszawe. Wśród wyróżnonych w centralnym etape konkursu znalazła sę nstytucja z naszego regonu. W kategor Otwarty Rynek II mejsce srebrny medal zdobył Zakład Fzjoterap Masażu Bo-Relax z Puław. - Zakład Fzjoterap Masażu Bo- Relax w Puławach zatrudna osoby nepełnosprawne od 2001 roku. W chwl obecnej w zakładze pracuje 11 osób nepełnosprawnych. W 2012 r. frma podjęła kolejne dzałana na rzecz dostosowana nfrastruktury zakładu do potrzeb osób nepełnosprawnych, poprzez zlkwdowane barer archtektoncznych psychcznych. Wszystke placówk zakładu są przyjazne psom asystującym. Zakład utrzymał wcześnej stworzone zmany w nfrastrukturze frmy. Mędzy nnym zanstalowane wndy, wyrównane powerzchn w poblżu obektów, lkwdację różncy pozomów w cągach komunkacyjnych. Zakład dzała na rzecz pracownków zapewnając m nowoczesne stanowska pracy oraz wysok pozom pomeszczeń socjalnych czytamy w uzasadnenu werdyktu Lodołamaczy. - Nagroda Lodołamacze jest dla nas bardzo cenna ważna, gdyż czujemy sę docenen jako pracodawca angażujący sę w rozwązywane problemów osób nepełnosprawnych w różnych dzedznach życa społecznego zawodowego. Dzęk nagrodze wele osób sprawnych nepełnosprawnych dowedzało sę o stnenu naszej frmy o naszym podejścu do zatrudnana osób nepełnosprawnych. Po otrzymanu nagrody aplkuje do nas coraz węcej osób nepełnosprawnych z czego bardzo sę ceszymy. Sądzmy, że naszym nepełnosprawnym pracownkom jest równeż mło, że to dzęk ch pracy możlwe było otrzymane takego ważnego wyróżnena mów Agata Potapska-Skwara z puławskego Bo-Relaxu. Lodołamacze Ne straszne m trudnośc Przełamują lody obojętnośc, burzą barery oraz zatrudnają osoby nepełnosprawne Gala rozdana nagród na Zamku Królewskm w Warszawe Zanm jednak rozdano nagrody w etape centralnym wybrano Lodołamacze w regonach. W naszym regone. Bo-Relax zajął perwsze mejsce w swojej kategor. Z kole w kategor Zakład Pracy Chrononej I mejsce Statuetkę Lodołamacz 2013 otrzymał Multfarb Sp. z o. o. w Rzeszowe. W tej kategor znalazł sę też element lubelsk. III mejsce zdobyło Charytatywne Stowarzyszene Nesena Pomocy Chorym Msercorda Zakład Aktywnośc Zawodowej w Lublne. Z kole w kategor Lodołamacz Instytucja - Pracodawca Neprzedsęborca podczas etapu regonalnego II mejsce srebrny medal otrzymało Stowarzyszene Incjatyw Lokalnych SIL w Lubartowe. Do konkursu zostalśmy wytypowan przez marszałka województwa lubelskego podkarpackego w zwązku z wysokm procentem zatrudnana osób nepełnosprawnych, dzęk projektow Wsparce osób z zaburzenam psychcznym na rynku pracy II. W ramach tego projektu zatrudnene dostało 14 osób - podkreśla Jolanta Włoszek, prezes SIL. Jeśl mowa o lubelskch akcentach Lodołamaczy, to ne można zapomneć o kategor tytułu honorowego. Super Lodołamacza przyznano Lubelskemu Forum Organzacj Osób Nepełnosprawnych Sejmk Wojewódzk. Jest to stowarzyszene organzacj dzałających na rzecz osób nepełnosprawnych na terene województwa lubelskego. Dzała od 1994 r., a w 2004r. uzyskało status Organzacj Pożytku Publcznego. Obecne skupa 47 organzacj pozarządowych. Jest stowarzyszenem autonomcznym nezależnym od organów admnstracj fot. archwum państwowej, organów samorządowych organzacj poltycznych. Forum ntegruje środowska organzacje osób nepełnosprawnych oraz promuje ch dzałalność. Poprzez różnego rodzaju ncjatywy wspera rozwój samopomocowych organzacj pozarządowych upowszechna deę współpracy pomędzy tym organzacjam w kraju, jak za grancą. Reprezentuje nteresy ntegracj osób nepełnosprawnych na forum lokalnym ogólnokrajowym. Warto też wspomneć o Lodołamaczu Specjalnym. Tu wyróżnony został Rafał Wlk. Były polsk żużlowec, trener żużlowy, obecne sportowec nepełnosprawny. Dwukrotny mstrz paraolmpjsk z Londynu (2012) w handbke u, kawaler Orderu Odrodzena Polsk. Karerę rozpoczął w 1991, a lcencję uzyskał w barwach drużyny Stal Rz. 3 maja 2006 roku podczas meczu lgowego mał wypadek, po którym stracł władzę w nogach w konsekwencj zakończył karerę żużlową. W latach pełnł funkcję trenera klubu KMŻ Lubln. Po wypadku ne zrezygnował z czynnej karery sportowej zaczął uprawać narcarstwo zjazdowe na nartach jednośladowych mono sk. Ponadto trenuje kolarstwo na rowerze z napędem ręcznym, tzw. handbke. W tej dyscyplne odnos swoje najwększe sukcesy. Mędzy nnym Mstrzostwo Polsk, Mstrzostwo Śwata, Puchar Śwata. W 2012 roku podczas XIV letnch grzysk paraolmpjskch zdobył dwa złote medale w kolarstwe szosowym w kategor H3. Rafał Wlk aktywne wspera mprezy dzałana na rzecz osób nepełnosprawnych. W ubegłym roku wzął udzał w projekce kartek śwątecznych dla Spółdzeln Socjalnej Republka Marzeń Fundacj Anny Dymnej Mmo Wszystko. Dochód ze sprzedaży kartek został przekazany na rzecz artystów, którzy zmagają sę z nepełnosprawnoścą. Podczas ostatnch zawodów w Kanadze, zapewnł już sobe Puchar Śwata. Podczas Mstrzostw Śwata, które odbyły 29 serpna 2013 w Bae-Comeau zdobył złoty medal w jeźdze ndywdualnej na czas, a klka dn późnej dwa złote medale na Mstrzostwach Polsk. Wszystkm uczestnkom laureatom gratulujemy, a wszystkch zachęcamy do wzorowana sę na Lodołamaczach. Marcn Jaszak postace ekonom społecznej stansław wojcechowsk ( ) - dzałacz w Towarzystwe Kooperatystów w Warszawe założonym. Będąc w zarządze tej organzacj, zajął sę dzałalnoścą prasy, banku, kółek rolnczych, sklepów robotnczych podległych Towarzystwu. Był redaktorem czasopsma spółdzelczego Społem. Opublkował ksążkę pt. Ruch spółdzelczy rozwój jego w Angl. Był organzatorem perwszego zjazdu organzacj ruchu spółdzelczego spożywców. Od 1911 do 1915 zajmował stanowsko dyrektora Zwązku Towarzystw Spożywczych. Organzacja posadała własne hurtowne, Dom Społem ośrodek edukacyjny. edward abramowsk ( ) polsk myślcel poltyczny, flozof, psycholog socjolog. Blsk przyjacel Stefana Żeromskego, perwowzór Szymona Gajowca w poweśc Przedwośne. Welk teoretyk, prekursor zarówno ruchu stowarzyszenowego, jak ruchu spółdzelczego. potr wawrzynak ( ) jeden z głównych aktorów najdłuższej wojny nowoczesnej Europy, czyl walk polskch obywatel zaborów pruskego o własna tożsamość. Współzałożycel aktywny uczestnk welu towarzystw ( np. Towarzystwo Przemysłowe, Towarzystwo Ośwaty Ludowej), nsprator welu ncjatyw edukacyjnych kulturalnych), twórca Banku Ludowego Zwązku Spółek Zarobkowych.

7 Buletyn Ekonom Społecznej 7 Czytelna Kanon lektur dla zanteresowanych Zbór publkacj szeroko opsujących probematykę ekonom społecznej w Polsce na śwece Ekonoma społeczna. Podmot nstrumenty; dr hab. Katarzyna Głąbcka T Ekonoma społeczna w Polsce: osągnęca, barery rozwoju potencjał w śwetle wynków badań; pod red. Anny Guk-Poleszczuk, Jerzego Hausera, Fundacja Incjatyw Społeczno-Ekonomcznych Przedsęborstwo społeczne kaptalzm dla ludz; Yunus Muhammad, wyd. ConCorda Śwat bez ubóstwa. Czas na przedsęborstwo społeczne; Muhammad Yunus, wyd. ConCorda ublkacja Yunusa Muhammada to klasyka w dzedzne ekonom społecznej. Ksążka stanow nesamowtą lekturę dla osób, które nteresują sę tym pojęcem. Autor przedstawa w nej nezwykłe hstore szefów welkch frm takch jak Danone, BASF czy SAP, którzy zdecydowal sę na podjęce wyzwana uruchamana ryzykownych projektów zorentowanych na ubogą ludność jednego z najbednejszych krajów śwata. Każdego czytelnka zantrygują ne tylko hstore pokazujące etapy wdrożena tych nesamowtych przedsęwzęć, ale przede wszystkm motywacje dee autorów tych projektów. P K Jak zmenać śwat. Przedsęborcy społeczn - wzjonerzy naszych czasów, Davd Bernsten, wyd. Abwero Ekonoma społeczna, Zygmunt Narsk, wyd. Adam Marszałek W K ej ksążk ne może pomnąć żaden menażer przedsęborstwa społecznego. Publkacja przedstawa najstotnejsze zagadnena dotyczące ekonom społecznej. Uwzględna zarówno założena teoretyczne, jak praktyczne wdrażane de ekonom społecznej w Polsce. Najnowsza publkacja dr hab. Katarzyny Głąbckej składa sę z pęcu rozdzałów. W perwszym zostały dokładne omówone defncje ekonom społecznej. Rozdzał drug mów funkcjach, zadanach wartoścach tego pojęca. Trzec pośwęcony jest podmotom ekonom społecznej systemem ch wsparca. Kolejny o nstrumentach wsperających prawnych, fnansowych oraz programowych. Rozdzał pąty dotyczy aktywnośc gospodarczej społeczeństwa obywatelskego. Publkacja uzupełnona jest o płytę CD, gdze znajdzemy zbór ważnejszych aktów prawnych. N eodzowna lektura dla tych, którzy nteresują sę problematyką ekonom społecznej w Polsce. Publkacja jest zborem 10 tekstów dotyczących stanu tej dzedzny w naszym kraju będących analzą podsumowanem korpusu stnejących w 2008 roku opracowań, raportów, badań baz nformacj na temat sektora. W zborze znajdują sę teksty w sposób ogólny omawający uwarunkowana rozwoju przedsęborczośc społecznej w Polsce, jak opracowana odnoszące sę do konkretnych aspektów funkcjonowana podmotów ekonom społecznej. Wśród autorów znajdują sę Jerzy Hausner, Anna Gza-Poleszczuk, Jan Herbst, Izabela Rybka, Marek Rymsza Gula Galera. olejna publkacja Yunusa Muhammada to opoweść o sukcesach przedsęwzęć podejmowanych przez samego autora na rzecz walk z ubóstwem wykluczenem, nedożywenem, zaneczyszczenem środowska naturalnego, brakem dostępu do służby zdrowa czy szkolnctwa. To opoweść o wzj nowej formy dzałalnośc gospodarczej, w której osągnęte z bznesu zysk służą dopełnenu potrzeb społecznych. Autor przedstawa czytelnkow wele kreatywnych przykładów dzałalnośc wykorzystującej najnowsze technk z pożytkem dla najbednejszych. Tej lektury ne wolno przegapć! lasyka w dzedzne ekonom społecznej. Zygmunt Narsk przedstawa w nej zasady, prawdłowośc neprawdłowośc podzału tej częśc dochodu narodowego, która przypada ludnośc. Odnos sę to do ndywdualnych potrzeb oraz do potrzeb wspólnych, jak ośwaty, nauk czy zdrowa. Ekonoma społeczna omawa zjawska ekonomczne z punktu wdzena przyczynana sę do dobrobytu ndywdualnego społecznego oraz wpływu na sprawność gospodarowana. maju 2009 roku ukazała sę na rynku kolejna pozycja, którą warto przeczytać. Jeżel kedykolwek zadawalśmy sobe pytane: czy możlwe jest rozwązane problemu bedy bądź czy stneje sposób na objęce opeką zdrowotną każdego mejsca na zem to ta lektura jest właśne dla Was. Autor udowadna nam, że odpowedz na te pytana mogą być twerdzące. Przedstawa nam hstore, które udowadnają, że człowek jest w stane zmenć śwat. Patronat medalny nad tą publkacją objął m.n. portal Opracowane: Anna Krzyżanowska postace ekonom społecznej ks. stansław adamsk ( ) - wybtny organzator, dzałacz propagator polskej spółdzelczośc. Pracował w gneźneńskej spółdzeln kredytowej Kasa Ul, stał sę członkem Patronatu, a wreszce objął urząd Patrona Zwązku Spółek Zarobkowych Gospodarczych w Welkopolsce w 1911 r. Za jego patronatu w 1913 r. na 287 welkopolskch spółek kredytowych, aż w 212 pracowało blsko 300 ksęży, często na stanowskach prezesów kas. Dla ks. Adamskego spółdzelczość stanowła ważny element rozwoju gospodarczego. ks. wacław blzńsk ( ) twórca sukcesu ekonomcznego gmny Lsków w zaborze rosyjskm, do której przybył na przełome weków zachęcł meszkańców do współpracy. Założono Spółdzelne Spożywców, która powol rozrastała sę o mleczarnę, pekarnę, Stowarzyszene Zbożowe czy Stowarzyszene Budowlane, a także podjęto wele ncjatyw edukacyjnych kulturalnych. francszek stefczyk ( ) założycel w 1889 perwszej na zemach polskch wejskej spółdzeln oszczędnoścowopożyczkową wg wzoru Raffesena propagator kas stefczyka na ws galcyjskej. Dzałacz struktur organzacyjnych spółdzeln rolnczych.

8 8 Buletyn Ekonom Społecznej O d styczna 2012 roku Regonalny Ośrodek Poltyk Społecznej w Lublne realzuje projekt systemowy Opracowane, realzacja montorng weloletnego regonalnego planu dzałań na rzecz promocj upowszechnana ekonom społecznej oraz rozwoju nstytucj sektora ekonom społecznej jej otoczena w regone Drogowskaz rozwoju społecznego współfnansowanego ze środków Un Europejskej, w ramach Europejskego Funduszu Społecznego, Program Operacyjny Kaptał Ludzk, Prorytet VII Promocja ntegracj społecznej, Dzałane 7.1 Rozwój upowszechnene aktywnej ntegracj, Poddzałane Podnoszene kwalfkacj kadr pomocy ntegracj społecznej. W tym okrese udało nam sę zrealzować następujące dzałana: Zorganzowalśmy 8 spotkań Zespołu ekspertów ds. wdrażana promocj ekonom społecznej w województwe lubelskm, który był całem konsultacyj- Z naszego podwórka Tym możemy sę pochwalć ekonoma społeczna w Regonalnym Ośrodku Poltyk Społecznej w Lublne nym w trakce opracowywana regonalnego planu rozwoju ekonom społecznej w województwe Przeprowadzlśmy kompleksowe badane sektora podmotów ekonom społecznej w województwe lubelskm Przeprowadzlśmy szkolene dla Zespołu ekspertów, Zespołów roboczych, koordynatora projektu specjalsty ds. ekonom społecznej w celu wypracowana założeń do regonalnego programu rozwoju ekonom społecznej W roku zorganzowalśmy szkolene Uwzględnane problematyk ekonom społecznej w dokumentach programowych zawerana partnerstw publczno społecznych dla jednostek samorządu terytoralnego szczebla województwa, powatu gmny. W wynku tych dzałań 2 VII 2013 roku Zarząd Województwa Lubelskego zatwerdzł do realzacj Weloletn regonalny plan dzałań na rzecz promocj upowszechnana ekonom społecznej oraz rozwoju nstytucj sektora ekonom społecznej jej otoczena Zorganzowalśmy 2 regonalne konferencje upowszechnające ekonomę społeczną w województwe lubelskm na lata Wydalśmy różne publkacje: 3 numery Buletynu Ekonom Społecznej, Regonalny Katalog Dobrych Praktyk Podmotów Ekonom Społecznej Anmowalśmy środowska lokalne w zakrese zawerana partnerstw o utworzene podmotu ekonom społecznej: spółdzeln socjalnej w Sawne, Zakrzówku, Komarówce Podlaskej, Janowe Lubelskm klubu ntegracj społecznej w Tyszowcach, Kryncach centrum ntegracj społecznej w Hrubeszowe, Tomaszowe Lubelskm, Zawarlśmy porozumena z Ośrodkam Wsparca Ekonom Społecznej: Katolckm Stowarzyszenem Pomocy Osobom Potrzebującym AGAPE Fundacją Rozwoju Lubelszczyzny Stowarzyszenem na rzecz Integracj Społecznej Modrzew Dzałana w realzacj: Opracowujemy rekomendacje w zakrese rozwoju promocj ekonom społecznej w województwe lubelskm na kolejny okres programowana Opracowujemy raport dotyczący kondycj sektora podmotów ekonom społecznej w 2013 roku ROPS w Lublne Buletyn Ekonom Społecznej zdobywa nagrody D zennkarze pszący do naszego Buletynu zdobyl nagrody wyróżnena w Konkurse dla dzennkarzy prasowych na artykuł prezentujący lokalne ncjatywy z zakresu Ekonom Społecznej. Konkurs zorganzowało Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkch we współpracy z Departamentem Pożytku Publcznego. 15 lstopada podczas konferencj Realzacja Prorytetu I Programu Operacyjnego Kaptał Ludzk Zatrudnene ntegracja społeczna odbywającej sę w Mnsterstwe Pracy Poltyk Społecznej, laureac konkursu odebral dyplomy nagrody z rąk wcemnstra Jacka Męcny wcemnstra rozwoju regonalnego Pawła Orłowskego. Artykuły zameszczone w naszym Buletyne zdobyły II Mejsce oraz II Wyróżnene wśród pętnastu nagrodzonych. Druge mejsce w konkur se zdobył tekst pod tytułem Tam skąd pochodzę jestem swój, ale obcy. Tutaj jestem obcy, ale swój autorstwa Marcna Jaszaka. Z kole druge wyróżnene zdobyła Anna Krzyżanowska za artykuł pod tytułem Strachy, zemnak rumanek. Tym żyje polska weś. Konkurs mał na celu pobudzene w środowsku dzennkarskm zanteresowana problematyką Ekonom Społecznej oraz wyróżnene podjętych ncjatyw oraz pogłębene wedzy o lokalnych ncjatywach dobrych praktykach w obszarze Ekonom Społecznej. Alcja Stój acje Pomysł na wak Pomysł na anek. mnak rum Strachy, zesp łczesna weś Tym żyje w ó } sę my nauczyć spróbować Przy okazj może ekosysteme. przez Pyzę oraz znaczene w opowadaną żab oraz ch ę zemnaka k zwyczaje k poznać hstor e w Krane brzm jak jemy różne gatun teatralne. A może jedna ć o urodę zdrow Wszystko to koncertach pozna ze można zadba acja marzeń. zeć wdowsko zaws Przy żabch realz obejr s ada, a wyszywan, wara w sukce to nam ne odpow porykszydełkowana, potraw. Jeśl dea współpraca bardzej mylnego. można na ws lna nych zeć wspó usłys a-cza my zmu, Nc ej już wszelkch zemn zka od mara kogutów. Polcz na polskej ws. są pola, ale rzadz zmany ucec realzowane ne kur pane śwece dalej uprawane Rumanku. Chęć hasła mają być y, a nawet gdaka ej ws. W całym za. Wprawdze gólne jeśl take weczornej straw zy tylko polsk taje być rolnc ej przemysł, gających sę mrzonka szcze twem, przes ten ne dotyc rolnctwo, późn ene śwń, doma j weś. Problem ona cągle z rolnc zna-czene mało wedza, doznana twór... Weś kojarz czego żyje dzsa pastwsko, kwcz ększe z na najw ych czym rw w nej prowadzon tyczne. której najpe przekonać sę, enu zyskują wane krów. Wosk tema gospodark, w wsach, żeby sę. Na znacz nowa rów sobe zuje od ch sekto teral weś cję go rolnków w znany ncje określane jako ewolu dotykalna, dema Idzak w ksążce Wymyślć na sę coś nowe staje sę mnej tende aw wypor usług. Zaczy obserwuje sę ć... - psze Wacł usług gospodarka nych sposobów za sobą sekto. W sektorze może sę zaczą tetem. kują alternatyw jake nese y, coś nowego a obecne usług onym prory którzy poszu ke możlwośc, newymusz stare sę kończ dla turystów, dostrzega szero odwedzć pode wszystkm jest naturalnym czość. Tam, gdze nów wejskch ca, które warto m człowekem tyczne, ale przed j osób z rego wosk tema stawamy mejs a kontakt z drug Coraz węce Ponżej przed które tworzą anonmow, ych. są osób, ne dla tyczn to ne tylko j wosek tema ch hotel, gdze taje coraz węce klkugwazdkowy bez pows u, ne czynk m rego latach w naszy W ostatnch. ch wędrówek czas wakacyjny czeka odczytać. Na turystę ce o to co z nch owy... A wszystk zabawa w labryn nezapomnana dzenny weczor anku na naturalnej scener w pęknej, Krana rum ego kamennym. y tu obejrzeć bajk a cchego przyjazn Poza tym możem wyjętej jakby z smutek serc z rzutkne domowym u. dawnym w ne skansen tu bole ku możemy Zapomneć o nternka projektora. Oprócz Krany Ruman ą. ć Dynow kły zakątek na Polesu komputerze. Nauczy Jest tak nezwy nece, telefone ał odwedzć Woskę, czas jakby zatrzym bżuter z kamen Lubelskm, gdze sę wykonywana Polepospacerować po możesz upec chleb, Stowarzyszene Aktywzacj sę w mejscu. Tu kośc muszl oraz na zoła m znaleźć nający prehego órze ulepć garnek z glny,, wędrować sa Lubelsk cekawym, przypom. bolene o 66, Podedw terene serca czasy, Hołown e smutek storyczn ruo@op.pl wśród łanów e-mal: warzew cchym rankem.pl przy manku sę em ogrzać o Wesołe Skalsk manku, a weczor Hrub e ć w saune. tel ; dośwadczen do późnej Cchobórz 81, tel ognsku lub wypoc praktyczne zaprasza od wosny z cj warsztatoedukacja przez ego Krystyna Garbac wykonanu Woska Klkanaśce propozy ścą ludową, Śwętem Peczon teatralnym w łe skalsko jesen, kedy to z twórczo wskem wych zwązanych e Weso arze żegnają roboty ska - tel. 605 równeż zwązan Zemnaka gospod Zespołu Polane. hać Lucyna Ostrow z Fredem gry terenowe możemy przyjec polowe. W zme ws oraz pełny zakres Cchobórz zaprasza do epok kame- 006 z zabawy 502 z życem dawnej e tel. kospostac Danuta Hojda ze spa: Zabeg tu na kulg, ognska o, gdze główne usług zwązanych ze, na łupaneg e żab owe, wo Żab odżywc estw Flnston Królest cało Król anego mowe. W Hrub w Wolcy. seralu anmow metyczne na całe Wolca 23, oprowadzą tuwosk tematycznej jące, lftngujące, 397 nawlżające, dotlena kosmetyczne: czyl Fred Barney, h mejscach, Krana żabch koncertach poznamy Danuta Hojda - tel Zemnakowo awszyc szów mask Tutaj przy rystów po najcek je żab oraz regenerujące; m, 42, Hrube zwycza wające, ółk pojazda rozgrze Nowos gatunk lnym ce, zą orygna ska - tel eme. Gośce zemnakowo mask ścągają, różne wele przewo Jadwga Dąbrow ogeń bez zapałek ch znaczene w ekosyst ywa ze, plastyczne 808 nauczą rozpalać utwory lte- hstora Warz zołowe, odżywc lub l zabeg pelęgnacyjne. pokażą, co można zrobć z kamen żabej krany poznają zów d53@ntera.p nnych; masaże, motywem przegmne Hrubes e-mal: jadza. dekoltu... Makjaż Nowosółk w racke, w których Tu Pelęgnacja bustu a żab król Kumak do Zemnakowa. wodnm była żaba, zalnym zapraszają Wce Kolo, znaczene Wolcy ze szczegó stefanko opowe o hstor w poznamy hstorę nego zemnaka. na łące en dworkó a enst znaczen na. stosowane popular weś uwzględnenem polskej. ść atrakcj popro- Stefankowce-Kolona zemańskch w kulturze żab można Przez wększo tematycznej, jąc także różnych ają do wosk nas Pyza, pokazu W towarzystwe domową ółek zaprasz wyszy- wadz pracę, Nowos owana odrobć ogrody można go, pola, grządk nauczyć sę szydełk Poza gdze y, języka polske a kwatów palm, w pęknym krajobraze ws. z hstor, przyrod wana, tworzen w nny, dowedzeć sę, możlwość konnej fzyk, a wszystko to podane ja a przy okazj można sę wnętrze tym gośce mają cj zemnaało sposób, czyl edukac przejażdżk, degusta a kultury netradycyjny czym charakteryzow polskego. Na zne dośwadczene, poznan przez praktyc czanych potraw typowego dworku atrakcj z konmejscowośc. hstor turystę czeka pełno wdoją poezj lub certam, recytac owana W towarzystwe żab można mędzy nauczyć sę nnym szydełk wakacje w otaczającym śwec zobaczymy stanow e przyrody. Tutaj szp kołosy sko sosny czarne cudown podejrzymy j, śwa y pracę prawd t krasna zwego l kowala stolarz a. Poznać tu można Szpkołosy zapras wele mejsc zają do Śwata hstorycznych, takch snal przede jak park dwors wszystkm dzec, Krak z XIX weczną kuźną przeży które czy cmentarz ją mnóstwo wojenny przygód nespo z I wojny śwato dzanek przygo wej. towan Oprócz tego noludk-pomocnkó ych przez krasmożemy tu podzwać w psotn rekonstrukcje Maluchy ków. btew, rycznych manew wydarzeń hsto- borów poznają życe wśród jagód, rów wojennych ek, kwatów wząć udzał w oraz arcyce drzew oraz grach polgonowyc kawą hstor ę mejscowośc h. spsan ą przez Koszałka-Opałka. łecznej nom Spo 4 Buletyn Eko zapraszamy Buletyn Eko nom Społec na dzk zachó znej 5 Masłomęcke Stowarzysze ne Woska Gotów Masłomęcz 99, Hrub e-mal: mswg Bartłomej Barte ska-gotow.pl ck tel prezes stowa rzyszena Kryst yna Kraj - organzacja tel wzyt warsz tatów w Wosce Gotów w Masłomęcz u d do kułak owc Dzk Zachód Kułakowce Perw sze 19, Hrub woska Got Nad dzk M bugem ów Dorota Gębal a - tel W Ślpczu Nad Dzkm Bugem 169 Renata Zając Drużyna gocka odkryje- tel reprezentanc my dzkość neuregulowanego 199 Masłomęckeg ka rzek odcno Stowarzysze Morocz na Wo- ngdz Bug z jej meandram ska Gotów wraz yn wo oraz e ndzej nespo z zaprzyjaźnon ska strachó tykaną fauną wroga ym m ze Stowarzysze florą. Csza w w blasku wscho na Pro Antca Moroczyn powta Legonem dząceg słońca o XIV nad z Lublna, powró turystów polnym rozlewskam stracham na rzek możlcła wość wędko po btwe stoczonej wróble ustaw w wana trakce, bwak VII onym edycj propoz w ogrodach owana, to polach. Przy ycje dla dorosł śwetlcy ych. w zabytkowym parku przy runach pałacu neun w wosce knone spotka strachów ne z bałą czeka na nas oraz nne lub czarną damą, potwory czarna dama wedź, wedźma dabłem czy potwo mą, czarowncą rem. W trakce Ensten na łące terenowych będze ger Stefankowce-Kolo swoją wytrzy można sprawdzć Dorosłych małość psych na 17, Koszałek-Opałek Hrub 0 jednocześne czną prowadz w poprawć spraw kranę lat szczęśl pokontakt w pone ność wego fzyczną. Inne dzecń dzałk stwa, środy od propozycje wspan godz.9.00 do to jak zapachów, pomoż ałych smaków przygotowano dla 15.00, wtork, czwartk, pątk od gośc e znaleź w Wosce ć okruchy Strachów to godz do welkej hstor zabawa przy 18.00, pozna Janna Mróz ognsku - tel młoścą do własne ć ludz z pasją w rytm posenek 082 tańców po cygań e-mal: janna dzkość bugu, j zem. wspólne z Zespoł mroz.30@wp.pl sku nespotyka Jak podkreślają na fauna em Wokalno-Tea gospo flora oraz nczym nezm zdzwenem odkryj darze: Tutaj ze tralnym Czerwona - Festwalu Dackch ącona csza Ubrodo Jarzębna, zabaw Twerd esz wce - Nas lu pokoleń społec zmagana we- dla dzec z królk y odbywała sę w dnach z. Impreza Dla dzec ze em na podpałk woska oferuj znków, patro czerwca lepsze e, gry za twórców, czyl tów przy śwetlcy, przeja placu zabaw w dwóch różnych Nż chałk mejscach. Otwar bawy przy śwetlcy ważne cząstk w terene, tego, cygańskm alejam żdżka wozem ce festwalu wraz co określamy - obcowane manem kultur z ze zwerzętam uroczy hstory Jeżel chcesz pozna stą cznym ulcam odbyło paradą wym y polskej. trasam strach domo ć hstorę, tradyc czy przejażdżk ów polnych, warszt sę w przepęknym smak podpałek ję, Cudow konne plasty bytkow aty za. Ponadczne chleba jedź do ym to ny meśce w Rumun Mój straszek na wszystkch Ubrodo- Szpko Śwat Krasnal wc. Woska przyjm na wróble Jula. W chętnych czeka oraz sesje zdjęco łosy 42, zamerzchłej przesz Alba wypoż yczaln uje gośc, częstu we ze 0 a strach Hrub rower zarówno chlebo jąc Halna Najczu łośc nosło am. ów oraz śceżk ono nazwę Apulum edukacyjna wym smako k - tel a było ważnym z podstawow łykam lub 665 swojskm nomc ekowosk ą 077 jadłem, jak wedzą znym poltyc 776 a Strachów o funkcj granc cekawą y. hstorą mejsc Moroczyn 87, w rejone Dacj, znym ośrodkem Przez owośc. Tu dowe Ślpcz podbt e przebegają sz ej przez Imwszystkego na Hrub perum Rzyms temat peczena sę dzk zachód szlak turyst yczne. ke na chleba w kuł Szlak Nadbu młynarstwa oraz To tylko drobn początku II w. n. e. Transg zyn.p żańsk, akowcach wyrobu tradyc ranczna y skrawek nform Irena Czerwńska l yjnych per ludowych kwató Trasa o wydarzenac acj styczn - tel Turywszych w, pająków strokó a, pętla h w masło Józefa Czajka 856 Gotan Poznasz, pogłas w. męckej arche nadbużańsko- tel Cóż tu opsyw kasz ologczna oraz 573 ać. Tam trzeba zwerzęta domow nakarmsz różne Jake wspólne Nadbużańsk pojechać. elementy mają Tramp. e. W Ubrod Turysta cach dowesz ow- kultura ndańska odnajdze sę, jak w Ślpczu ślady we wejske masło zrobć prawdz- Można dowedzeć słowańska? hstor. Tajem najdawnejszej, ser sę tego pasjonatów grzybo maślankę. Na przyjeżdżając na ncze kurha z Mogłą Chrob Dzk Zachó ny brana spacer d po lese czekaj ów do Kułakowc Perw rego, cekaw ą wędrówk dzejam oraz ym szych. Tupo oko- taj ndańscy kulturą współ lcznych lasach wodzowe rodem cześne, gdze o odpow żyjący ch meszkańcó ednej z Ameryk porze roku można nocleg zapew w. Wyżywene nazberać kosze po wosc Północnej oprowadzą grzybów kobał nają w Ślpcz e ndań k maln. gospodarstw u wytropć zwerz skej, pomogą a agroturystyc a, szukać skarbó Jadw zne g Jana Padko pokażą gdze Nasze podpa wskch oraz można pojeźd w, łk lepsze nż Zof Henryka chałk zć na konu, wykon Ubrodowce Szlendaków. 16, ać póropusze Hrub nne ozdoby. Przy okazj turyst Nad Dzkm Buge Lucyna Anton a pozna hstorę kultur m ak ę Kułakowc, Ślpcze, lub tel spotka a także kowboja, z Hrub mógł zrobć pamą którym będze Anna Jancka tkową fotogr - tel afę. w wesoł 738 e-mal: anaja ym skalsku ncka4@wp.pl nauczymy sę tworzyć bżuterę z kamena Anna Krzyża nowska Regonalny ośrodek poltyk społecznej w Lublne Projekt Opracowane, realzacja montorng weloletnego regonalnego planu dzałań na rzecz promocj upowszechnana ekonom społecznej oraz rozwoju nstytucj sektora ekonom społecznej jej otoczena w regone - Drogowskaz rozwoju społecznego jest współfnansowany przez Unę Europejską z Europejskego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kaptał Ludzk