P. Cieplik. Wroclaw University of Economics. Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży chemicznej

Transkrypt

1 P. Cieplik Wroclaw University of Economics Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży chemicznej Working paper JEL Classification: A10 Słowa kluczowe: Zarządzanie wartością i ryzykiem przedsiębiorstwa, zarządzanie kapitałem pracującym, strategia finansowania i inwestowania w aktywa. Streszczenie: Raport przedstawia sposób zarządzania ryzykiem finansowym przedsiębiorstwa, sposoby osiągnięcia akceptowalnego poziomu ryzyka. Przy pomocy obliczeń, zostało przedstawione jak wybrać najlepszą strategię finansowania i inwestowania w aktywa bieżące.

2 WSTĘP Zwolennicy negatywnej koncepcji rozumienia ryzyka, definiują proces zarządzania ryzykiem jako zespół środków ukierunkowanych na zidentyfikowanie występujących w przedsiębiorstwie zagrożeń wyniku finansowego, ewentualne ograniczenie możliwości ich wystąpienia lub złagodzenia skutków ich oddziaływania. 1 Zwolennicy neutralnego podejścia do ryzyka, definiują zarządzanie ryzykiem jako system metod i działań zmierzających do optymalizacji ryzyka w funkcjonowaniu organizacji i do podejmowania w tym celu racjonalnych decyzji. 2 OPIS TEORETYCZNY WYBRANEJ METODY Strategie finansowania aktywów bieżących są zbiorem kryteriów i reguł postępowania w trakcie podejmowania decyzji odnoszących się do zdobywania środków na finansowanie bieżących i przyszłych potrzeb oraz określania sposobów i kierunków wykorzystania tych środków. Możliwe jest zastosowanie jednej z trzech strategii finansowania aktywów bieżących: agresywnej, umiarkowanej i konserwatywnej. Strategie inwestowania w aktywa bieżące są stosowanymi przez przedsiębiorstwo sposobami podejścia do kształtowania wielkości i struktury aktywów bieżących. Istnieją trzy podstawowe strategie: restryjkcyjna, pośrednia i elastyczna. Strategie kapitału obrotowego są stosowanymi przez przedsiębiorstwo sposobami podejścia do inwestowania i finansowania aktywów bieżących. Wynikają one z uwzględnienia zarówno strategii inwestowania w aktywa obrotowe, jak i strategii finansowania aktywów obrotowych. Wyróżniamy strategię: restrykcyjno-agresywną, restrykcyjno-konserwatywną, elastyczno-agresywną oraz elastyczno-konserwatywną. 3 1 H. Büschgen, Przedsiębiorstwo bankowe, t. 2, Poltext, Warszawa 1997, s J. Bizon-Górecka, Strategie zarządzania ryzykiem w organizacji gospodarczej, Przegląd Organizacji 2001, nr 1. 3 G. Michalski, Net Working Capital Management Strategies as Factor Shaping Small Firm Value, opublikowane na: r.

3 PRAKTYCZNY PRZYKŁAD ZASTOSOWANIA WYBRANEJ METODY Tabela 1. Analiza najlepszej strategii finansowania aktywów bieżących STRATEGIE FINANSOWANIA NWC Agresywna Umiarkowana Konserwatywna Przychody ze sprzedaży (CR) Aktywa trwałe (FA) Aktywa bieżące (CA) Aktywa całkowite (TA) = Pasywa całkowite (TL) Zobowiązania wobec dostawców (AP) Kapitał zaangażowany (E+D) Kapitał własny (E) Kapitał obcy długoterminowy (Dd) Kapitał obcy krótkoterminowy (Dk) Zysk przed odsetkami i opodatkowaniem (EBIT) Zysk operacyjny netto po opodatkowaniu (NOPAT) Wolne przepływy pieniężne od 1 do n (FCF1..n) Wolne przepływy pieniężne w 0 (FCFo) korekta premii za ryzyko ϣ 0,35 0,13 0,01 Współczynnik ryzyka βl 2,98 2,50 2,23 Koszt kapitału własnego (ke) 34,19% 29,35% 26,71% Koszt kapitału obcego długoterminowego (kdd) 17,82% 14,92% 13,33% Koszt kapitału obcego krótkoterminowego (kdk) 12,76% 10,68% 9,54% Koszt kapitału finansującego firmę (CC) 25,14% 21,89% 20,22% Przyrost wartości przedsiębiorstwa ( V) Źródło: G. Michalski, Net Working Capital Management Strategies as Factor Shaping Small Firm Value, opublikowane na: r., sprawozdania finansowe firmy pobrane z bazy internetowej EMIS Emerging Markets Powyższe obliczenia wskazują na to, że najlepszą strategią dla analizowanego przedsiębiorstwa będzie strategia konserwatywna, ponieważ powoduje ona największy przyrost wartości naszej firmy równy zł. Dodatkowo jej stosowanie skutkuje zmniejszeniem się kosztu kapitału finansującego firmę. Zarówno stałe jak i zmienne aktywa bieżące są utrzymywane dzięki finansowaniu długoterminowemu. Wraz ze wzrostem poziomu finasowania się kapitałem długoterminowym oraz zmniejszeniem się kosztu kapitału własnego, ryzyko maleje.

4 Strategie inwestowania w aktywa bieżące uwzględniają premię za elastyczność popytu oraz premię za korektę premii za ryzyko. Tabela 2. Analiza najlepszej strategii inwestowania aktywów bieżących STRATEGIE INWESTOWANIA NWC Restrykcyjna Pośrednia Elastyczna premia za elastyczność popytu 0 0,045 0,031 Przychody ze sprzedaży (CR) Aktywa trwałe (FA) Aktywa bieżące (CA) Aktywa całkowite (TA) = Pasywa całkowite (TL) Zobowiązania wobec dostawców (AP) Kapitał zaangażowany (E+D) Kapitał własny (E) Kapitał obcy długoterminowy (Dd) Kapitał obcy krótkoterminowy (Dk) udział EBIT w CR 0,6 0,45 0,35 Zysk przed odsetkami i opodatkowaniem (EBIT) Zysk operacyjny netto po opodatkowaniu (NOPAT) Wolne przepływy pieniężne od 1 do n (FCF1..n) Wolne przepływy pieniężne w 0 (FCFo) korekta premii za ryzyko µ 0,2 0,1 0,01 Współczynnik ryzyka βl 2,65 2,43 2,23 Koszt kapitału własnego (ke) 30,89% 28,69% 26,71% Koszt kapitału obcego długoterminowego (kdd) 15,84% 14,52% 13,33% Koszt kapitału obcego krótkoterminowego (kdk) 11,34% 10,40% 9,54% Koszt kapitału finansującego firmę (CC) 22,79% 21,12% 19,61% Przyrost wartości przedsiębiorstwa ( V) Źródło: G. Michalski, Net Working Capital Management Strategies as Factor Shaping Small Firm Value, opublikowane na: r., sprawozdania finansowe firmy pobrane z bazy internetowej EMIS Emerging Markets Jak widać, jeśli przedsiebiorstwo kieruje sie maksymalizacją przyrostu wartości, powinno wybrać strategię restrykcyjną, ponieważ powoduje ona przyrost wynoszący zł. Jednakże, jeśli fimie zależy na minimalizacji ryzyka, powinno wybrać strategię elastyczną. Im strategia inwestowania w aktywa bieżące jest bardziej agresywna, tym wyższe jest ryzyko. Wyższemu ryzyku towarzyszą wyższe stopy kosztu kapitalu wlasnego.

5 Tabela 3. Analiza najlepszej strategii zarządzania kapitałem pracującym. STRATEGIE INWESTOWANIA i FINANSOWANIA NWC Rest-Agres Rest-Kons Elast-Agres Elast-Kons premia za elastyczność popytu 0 0 0,085 0,085 Przychody ze sprzedaży (CR) Aktywa trwałe (FA) Aktywa bieżące (CA) Aktywa całkowite (TA) = Pasywa całkowite (TL) Zobowiązania wobec dostawców (AP) Kapitał zaangażowany (E+D) Kapitał własny (E) Kapitał obcy długoterminowy (Dd) Kapitał obcy krótkoterminowy (Dk) udział EBIT w CR 0,60 0,60 0,35 0,35 Zysk przed odsetkami i opodatkowaniem (EBIT) Zysk operacyjny netto po opodatkowaniu (NOPAT) Wolne przepływy pieniężne od 1 do n (FCF1..n) Wolne przepływy pieniężne w 0 (FCFo) korekta premii za ryzyko ϣ i µ 0,403 0,200 0,350 0,014 Współczynnik ryzyka βl 3,10 2,65 2,98 2,24 Koszt kapitału własnego (ke) 35,36% 30,90% 34,20% 26,80% Koszt kapitału obcego długoterminowego (kdd) 18,52% 15,84% 17,82% 13,39% Koszt kapitału obcego krótkoterminowego (kdk) 13,26% 11,34% 12,76% 9,58% Koszt kapitału finansującego firmę (CC) 26,03% 23,53% 25,14% 20,29% Przyrost wartości przedsiębiorstwa ( V) Źródło: G. Michalski, Net Working Capital Management Strategies as Factor Shaping Small Firm Value, opublikowane na: r., sprawozdania finansowe firmy pobrane z bazy internetowej EMIS Emerging Markets Strategia restrykcyjno-konserwatywna okazuje się być najkorzystniejszą dla badanego przedsiębiorstwa, ponieważ przyrost wartości przedsiębiorstwa w przypadku jej wykorzystania wynosi zł. PODSUMOWANIE Podstawowym finansowym celem zarządzania przedsiębiorstwem jest maksymalizacja jego wartości, a co za tym idzie, duże znaczenie ma poszukiwanie determinant przyrostu wartości przedsiębiorstwa. Decyzje w zakresie zarządzania kapitałem obrotowym netto powinny także przyczyniać się do realizacji głównego celu. Decyzje te wpływać mogą zarówno na poziom wolnych przepływów pienieżnych jak i na stopę kosztu kapitału finansujacego przedsiebiorstwo. 4 4 G. Michalski., Net Working Capital Strategies Decisions Influence on Firm Value in Polish, opublikowane na: r.

6 Bibliografia: 1. G. Michalski., Net Working Capital Strategies Decisions Influence on Firm Value in Polish, opublikowane na: 2. G. Michalski, Net Working Capital Management Strategies as Factor Shaping Small Firm Value, opublikowane na: 3. H. Büschgen, Przedsiębiorstwo bankowe, t. 2, Poltext, Warszawa 1997, s J. Bizon-Górecka, Strategie zarządzania ryzykiem w organizacji gospodarczej, Przegląd Organizacji 2001, nr G. Michalski, Strategiczne zarządzanie płynnością finansową w przedsiębiorstwie, CeDeWu, Warszawa 2010, str G. Michalski, Strategie finansowe przedsiębiorstw. Budżetowanie kapitałów i ocena finansowej opłacalności i ryzyka strategicznych decyzji przedsiębiorstw, ODDK Sp. z o.o., Gdańsk 2009, s G. Michalski,The Optimum Level of the Financial Liquidity in the Small and Middle Enterprises, opublikowane na 8. Sprawozdania finansowe firmy pobrane z bazy internetowej EMIS Emerging Markets 9. Michalski, Grzegorz Marek, Paradoks Cyklu Operacyjnego (February 23, 2013). Available at SSRN: Michalski Grzegorz, Strategie finansowe przedsiębiorstw (Entrepreneurial financial strattegies), oddk, Gdańsk 2009.

7 11. Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework), oddk, Gdańsk Michalski, Grzegorz Marek, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, (Introduction to Entrepreneurial Financial Management), Available at SSRN: or Michalski Grzegorz (2007), Portfolio Management Approach in Trade Credit Decision Making, Romanian Journal of Economic Forecasting, Vol. 3, pp , Available at SSRN: Michalski Grzegorz (2008), Operational risk in current assets investment decisions: Portfolio management approach in accounts receivable, Agricultural Economics Zemedelska Ekonomika, 54, 1, Michalski Grzegorz (2008), Corporate inventory management with value maximization in view, Agricultural Economics-Zemedelska Ekonomika, 54, 5, Michalski Grzegorz (2009), Inventory management optimization as part of operational risk management, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 43, 4, Michalski Grzegorz (2011), Financial Analysis in the Enterprise: A Value-Based Liquidity Frame-work. 18. Available at SSRN: Michalski Grzegorz (2007), Portfolio management approach in trade credit decision making, Romanian Journal of Economic Forecasting, 8, 3, Michalski Grzegorz (2008), Value-based inventory management, Romanian Journal of Economic Forecasting, 9, 1,

8 21. Michalski, Grzegorz Marek, Accounts Receivable Management in Nonprofit Organizations (Zarządzanie należnościami w organizacjach nonprofit), 2012, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 2012(68(124)): ICID: , Available at SSRN: or Michalski, Grzegorz Marek, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach (Financial Liquidity Management in Small and Medium Enterprises) (2013). Plynnosc Finansowa w Malych i Srednich Przedsiebiorstwach, PWN, Available at SSRN: Michalski, Grzegorz Marek, Crisis Caused Changes in Intrinsic Liquidity Value in Non- Profit Institutions (December 14, 2012). Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 2012, Volume 7, Issue 2. Available at SSRN: or Michalski, Grzegorz Marek, Factoring and the Firm Value (May 17, 2008). FACTA UNIVERSITATIS Series: Economics and Organization, Vol. 5, No. 1, pp , Available at SSRN: Soltes Vincent, 2004, Duration of coupon bonds as a criterion of the price sensibility of bonds with regards to the change of interest rates (Durácia kupónovej obligácie ako kritérium cenovej citlivosti obligácie vzhľadom na zmenu úrokových sadzieb in Slovak), EKONOMICKY CASOPIS, 52/2004(1), pp Michalski, Grzegorz Marek, Value-Based Inventory Management, Value-Based Inventory Management, Journal of Economic Forecasting, 9/1, 82-90, Available at SSRN: or Kopa Milos, D'Ecclesia RL, Tichy Tomas (2012), Financial Modeling, FINANCE A UVER-CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE, 62, 2,