M. Sturgulewska. A. Then

Transkrypt

1 M. Sturgulewska Wroclaw University of Economics A. Then Wroclaw University of Economics Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa na przykładzie przedsiębiorstw z branży zajmującej się produkcją skór oraz produkcją wyrobów drewnianych. Working paper JEL Classification: A10 Słowa kluczowe: Zarządzanie wartością i ryzykiem przedsiębiorstwa, zarządzanie należnościami, kapitał obrotowy Streszczenie: Praca przedstawia analizę zarządzania należnościami w przedsiębiorstwach z branży produkcji skór i produkcji wyrobów z drewna. Raport ma na celu wskazanie rozwiązań w zakresie zarządzania należnościami, które wpłyną na wzrost wartości przedsiębiorstwa. 1

2 WSTĘP: Odpowiednie zarządzanie należnościami w przedsiębiorstwie jest bardzo istotne, ponieważ zbyt długi okres spływu należności prowadzić może do utraty płynności a w dłuższym horyzoncie czasowym nawet do upadłości firmy. Należności to aktywa bieżące, które są roszczeniami. Największą rolę odgrywają należności krótkoterminowe z tytułu dostaw i usług. Te należności są wynikiem odroczenia zapłaty za wykonane usługi lub produkty dostarczone kontrahentowi. Zarządzanie należnościami na należy do zadań łatwych, ponieważ nawet jeżeli przedsiębiorstwo ma określoną politykę ściągania należności oraz termin ich spłaty to istnieje kilka czynników determinujących wielkość należności. Niektóre przedsiębiorstwa oferują kontrahentom pewne zniżki lub inne zachęty, które skłoniłyby ich do terminowego lub szybszego płacenia za produkty i usługi. Jednakże nie zawsze przynosi to oczekiwane rezultaty. Postępując wedle koncepcji zarządzania wartością przy podejmowaniu decyzji dotyczących zarządzania należnościami powinno się znaleźć optimum między stymulowaniem wpływów pieniężnych z tytułu sprzedaży oraz zmniejszaniem kosztów finansowania należności przy danym poziomie ryzyka 1. Analiza wskaźników związanych z zarządzaniem należnościami w analizowanych przedsiębiorstwach: Poziom należności przedsiębiorstwa wiąże się z tym jaka jest średnia dzienna sprzedaż oraz z tym na jaki czas oczekiwania na wpływ środków pieniężnych zgadza się przedsiębiorstwo. Zwiększenie lub zmniejszenie wielkości należności oddziałuje na przychody ze sprzedaży, koszty stałe, koszty zmienne oraz przyrost kapitału obrotowego netto. Wszystkie wymienione składniki wpływają na wartość przedsiębiorstwa. W celu przedstawienia sposobu zarządzania należnościami w analizowanych przedsiębiorstwach obliczone zostały poniższe wskaźniki, które pomogą w zaproponowaniu strategii wpływającej na wzrost wartości przedsiębiorstwa. 1 P.Szymański, Zarządzanie majątkiem obrotowym w procesie kreowania wartości przedsiębiorstwa, Petros, Łódź

3 Tabela 1 WSKAŹNIK Przedsiębiorstwo 1 Przedsiębiorstwo Udział należności w aktywach ogółem 0,1254 0,0034 0,0701 0,0925 Udział należności w majątku obrotowym 0,278 0,0089 0,3841 0,3986 Należności przeciętne Rotacja należności , ,0 0,0132 0,2155 8, ,2279 Średni okres inkasowania należności Udział należności przeterminowanych w należnościach ogółem Porównanie trendów w sprzedaży i należnościach 27557, , , , , ,5082 0,0568 0,0863 0,8985 0,7523 Obliczenia własne na podstawie Szymański P. Zarządzanie majątkiem obrotowym w procesie kreowania wartości przedsiębiorstwa, Wyd. PETROS, Łódź 2007 Ocena wyliczonych składników pozwala na wysunięcie wniosków na temat zarządzania należnościami. W przedsiębiorstwie 1 widoczne są duże rozbieżności w wyliczonych wskaźnikach. Duży wpływ mają na to, należności, które w 2010 roku pochodziły przede wszystkim od jednostek powiązanych oraz mała sprzedaż w porównaniu z rokiem Szczególną uwagę należałoby zwrócić na rotacje należności, która pozostaje na bardzo małym poziomie oraz na okres inkasowania należności, który należałoby zmniejszyć. Dobrym aspektem w przedsiębiorstwie 1 jest brak należności przeterminowanych, które mogłyby wpłynąć na wzrost kosztów. Duży wskaźnik trendu w sprzedaży i należnościach wynika z dużego wzrostu sprzedaży przy niewielkim wzroście należności. W przedsiębiorstwie 2 pozytywną tendencją jest zwiększenie rotacji należności, oraz z zmniejszenie okresu inkasowania należności, odniesie to pozytywny wpływ na płynność przedsiębiorstwa. Aspektem, który należałoby poprawić są należności przeterminowane, według informacji w sprawozdaniu jednostki dużą część stanowią należności od jednostek powiązanych. Mimo to, wielkość tej pozycji powinna zostać zmniejszona przez przedsiębiorstwo, aby pozytywnie wpłynąć na wzrost wartości przepływów. Relacja w trendach w sprzedaży i należnościach powinna zostać poprawiona, ponieważ w analizowanych okresach wzrost sprzedaży był mniejszy niż przyrost należności. 3

4 Oprócz analizy wskaźników, która pomogła w przedstawieniu obecnego zarządzania należnościami warto przeanalizować to, jak zmienia się kapitał obrotowy. Jest on różnica między aktywami bieżącymi a pasywami bieżącymi, zależność tą można zapisać wzorem: NWC = CA CL= AAR + ZAP + G AAP (1) Gdzie: CA- aktywa bieżące, CL pasywa bieżące, AAR należności, ZAP- zapasy, G- środki pieniężne i inne ekwiwalenty, AAP zobowiązania krótkoterminowe; Zmiany w kapitale obrotowym w analizowanym okresie: Tabela 2 Przedsiębiorstwo 1 Przedsiębiorstwo NWC AAR ZAP G AAP Przyrost Źródło: obliczenia własne na podstawie Michalski G. Ukierunkowana na wzrost wartości przedsiębiorstwa efektywność inwestycji w operacyjne zasoby gotówki. Analiza kapitału pracującego netto pozwala na określenie jaka część środków zostaje zamrożona w przedsiębiorstwie i nie przyczynia się do wzrostu wartości przedsiębiorstwa. W sytuacji przedsiębiorstwa 1 następuje spadek kapitału pracującego netto, zaangażowanie środków pieniężnych zmniejsza się, odwrotna sytuacja ma miejsce w przedsiębiorstwie 2, w którym widoczne jest zwiększone unieruchomienie środków, na niekorzyść działa także to, że kapitał obrotowy jest ujemny, czyli firma finansuje część aktywów trwałych zobowiązaniami krótkoterminowymi, taka tendencja powinna zostać zmieniona. W związku z zanalizowanymi wskaźnikami, należałoby się zastanowić która z dwóch strategii zarządzania należnościami będzie najbardziej odpowiadała danemu przedsiębiorstwu. W praktyce miesza się strategię defensywną i ofensywną, bowiem stosowanie zbyt skrajnych działań nie jest korzystne dla podmiotów. 4

5 Zaproponowane przez nas działania z obu strategii mające na celu wzrost efektywności zarządzania należnościami, który wpłynie na wzrost wartości przedsiębiorstwa. Aby by osiągnąć wzrost wartości przedsiębiorstwa należy tak zarządzać kapitałem obrotowym aby jego przyrost nie zwiększał się w czasie, ponieważ świadczy to o zamrożeniu części środków, które mogłyby zostać wykorzystane. Na podstawie wyliczeń wykonanych dla analizowanych przez nas przedsiębiorstw zalecamy działania w zarządzaniu należnościami, które wpłyną na przyrost kapitału obrotowego netto. W przypadku przedsiębiorstwa 1 należałoby skupić się na zwiększeniu rotacji należności, ponieważ jej poziom w analizowanych latach jest bardzo mały, zwiększeniu powinny ulec należności od jednostek pozostałych, natomiast zmniejszeniu od jednostek powiązanych, które stanowią dużą cześć całkowitych należności. Zwiększenie należności od jednostek pozostałych wpłynęłoby pozytywnie na wzrost sprzedaży, jednak razem z tym działaniem powinno się dokonać analizy kontrahentów aby zmniejszyć ryzyko niedotrzymania terminu płatności oraz prowadzić dosyć restrykcyjną politykę w tym względzie. Stosowanie upustów za wcześniejszą spłatę należności oddziaływałoby pozytywnie na spływ należności. W przedsiębiorstwie 2 niepokojącym sygnałem jest rosnący udział należności przeterminowanych w należnościach ogółem, z informacji dotyczących przedsiębiorstwa wynika, że posiada ono politykę sprzedaży tylko zweryfikowanym klientom, a okres spłaty należności zazwyczaj wynosi 60 dni, natomiast indywidualne umowy dotyczą spłaty należności na okres 1-3 miesięcy. W tej sytuacji korzystne byłoby zwiększenie liczby klientów, co wpłynęłoby na wzrost sprzedaży przy zaostrzeniu terminu spłaty należności, takie rozwiązanie mogłoby pomóc w zmniejszeniu należności przeterminowanych i jednocześnie wpłynęło na rotację należności oraz okres inkasowania należności. PODSUMOWANIE Należności jako składnik kapitału obrotowego netto mają wpływ na przyrost wartości przedsiębiorstwa, dlatego też zaproponowane przez nas rozwiązania przyczyniają się do przyrostu kapitału pracującego netto, zwiększony poziom należności może przyczynić się do większych przyrostów kapitału pracującego, ale chodzi głównie o usprawnienie procesu spływu i zarządzania należnościami. Zalecane jest stosowanie strategii umiarkowanej, łączącej strategię defensywną z ofensywną i dostosowywanie rozwiązań adekwatnych do sytuacji przedsiębiorstwa w danym czasie. 5

6 Bibliografia: Michalski Grzegorz, Strategie finansowe przedsiębiorstw (Entrepreneurial financial strattegies), oddk, Gdańsk Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework), oddk, Gdańsk Michalski, Grzegorz Marek, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, (Introduction to Entrepreneurial Financial Management), Available at SSRN: or Michalski Grzegorz (2007), Portfolio Management Approach in Trade Credit Decision Making, Romanian Journal of Economic Forecasting, Vol. 3, pp , Available at SSRN: Michalski Grzegorz (2008), Operational risk in current assets investment decisions: Portfolio management approach in accounts receivable, Agricultural Economics Zemedelska Ekonomika, 54, 1, Michalski Grzegorz (2008), Corporate inventory management with value maximization in view, Agricultural Economics-Zemedelska Ekonomika, 54, 5, Michalski Grzegorz (2009), Inventory management optimization as part of operational risk management, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 43, 4, Michalski Grzegorz (2011), Financial Analysis in the Enterprise: A Value-Based Liquidity Frame-work. Available at SSRN: Michalski Grzegorz (2007), Portfolio management approach in trade credit decision making, Romanian Journal of Economic Forecasting, 8, 3, Michalski Grzegorz (2008), Value-based inventory management, Romanian Journal of Economic Forecasting, 9, 1, Michalski Grzegorz (2012), Financial liquidity management in relation to risk sensitivity: Polish enterprises case, Quantitative Methods in Economics, Vydavatelstvo EKONOM, Bratislava, Michalski Grzegorz (2008), Decreasing operating risk in accounts receivable mangement: influence of the factoring on the Enterprise value, [in] Culik, M., Managing and Modelling of Financial Risk, Michalski Grzegorz (2010), Planning optimal from the Enterprise value creation perspective. Levels of operating cash investment, Romanian Journal of Economic Forecasting, vol: 13 iss: 1 pp Polak Petr, Robertson, D. C. and Lind, M. (2011), The New Role of the Corporate Treasurer: Emerging Trends in Response to the Financial Crisis (December 12, 2011). International Research Journal of Finance and Economics, No. 78, Available at SSRN: Soltes Vincent (2012), Paradigms of Changes in the 21th Century - Quest for Configurations in Mosaic, Ekonomicky Casopis, v.60 is.4 pp Soltes Vincent (2011), The Application of the Long and Short Combo Option Strategies in the Building of Structured Products, 10th International Conference of Liberec Economic Forum, Liberec. Zmeskal Zdenek, Dluhosova Dana (2009), Company Financial Performance Prediction on Economic Value Added Measure by Simulation Methodology, 27th International Conference on Mathematical Methods in Economics, Mathematical Methods in Economics, Polak Petr, Sirpal R., Hamdan M. (2012), Post-Crisis Emerging Role of the Treasurer, European Journal of Scientific Research, 86, 3, Kresta A.; Tichy Tomas (2012), International Equity Portfolio Risk Modeling: The Case of the NIG Model and Ordinary Copula Functions, FINANCE A UVER-CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE 62, 2,

7 Kopa Milos, D'Ecclesia RL, Tichy Tomas (2012), Financial Modeling, FINANCE A UVER-CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE, 62, 2, Michalski, Grzegorz Marek, Value-Based Inventory Management, Value-Based Inventory Management, Journal of Economic Forecasting, 9/1, 82-90, Available at SSRN: or Dluhosova Dana, et. al., 2006, Finanční řízení a rozhodování podniku: analýza, investování, oceňování, riziko, flexibilita, Ekopress, Prague. Soltes Vincent, 2004, Duration of coupon bonds as a criterion of the price sensibility of bonds with regards to the change of interest rates (Durácia kupónovej obligácie ako kritérium cenovej citlivosti obligácie vzhľadom na zmenu úrokových sadzieb in Slovak), EKONOMICKY CASOPIS, 52/2004(1), pp Michalski, Grzegorz Marek, Factoring and the Firm Value (May 17, 2008). FACTA UNIVERSITATIS Series: Economics and Organization, Vol. 5, No. 1, pp , Available at SSRN: Michalski, Grzegorz Marek, Crisis Caused Changes in Intrinsic Liquidity Value in Non-Profit Institutions (December 14, 2012). Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 2012, Volume 7, Issue 2. Available at SSRN: or Michalski, Grzegorz Marek, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach (Financial Liquidity Management in Small and Medium Enterprises) (2013). Plynnosc Finansowa w Malych i Srednich Przedsiebiorstwach, PWN, Available at SSRN: Michalski, Grzegorz Marek, Accounts Receivable Management in Nonprofit Organizations (Zarządzanie należnościami w organizacjach nonprofit), 2012, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 2012(68(124)): ICID: , Available at SSRN: or MPB - Dane dla lat , Szymański Piotr, Zarządzanie majątkiem obrotowym w procesie kreowania wartości przedsiębiorstwa, Wyd. PETROS, Łódź 2007 Waśniewski Piotr, Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa jako sterowanie jego wartością, Studia i prace wydziału nauk ekonomicznych i zarządzania nr 21. Michalski Grzegorz, Wpływ czynników kształtujących poziom ostrożnościowych zasobów gotówki na wartość przedsiębiorstwa (Influence of Factors Creating Precautionary Cash Levels on Firm Value in Polish), [in:] Strategie wzrostu wartości przedsiębiorstwa. Teoria i praktyka, E. Urbańczyk [ed.], ZN US nr 434, Prace Instytutu Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw nr 48, Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2006, ISSN: , t.1, p Michalski Grzegorz, Wpływ decyzji w zakresie strategii zarządzania kapitałem obrotowym netto na wartość przedsiębiorstwa (Net Working Capital Strategies Decisions Influence on Firm Value in Polish), [in:] P. Karpuś, J. Węcławski [ed.], Problemy rozwoju rynku finansowego w aspekcie wzrostu gospodarczego, UMCS Lublin 2007, ISBN: , p