ZATRUDNIENIE PŁACE I CZAS PRACY W 1982 ROKU

Transkrypt

1 WOJEWÓDZKI URZĄD STATYSTYCZNY W KATOWICACH Do użytku służbowego t g L N / 6 J.. / / / / ZATRUDNIENIE PŁACE I CZAS PRACY W 1982 ROKU V Katowce czerwec 1983

2 К г 6 в к a /-/ - zjawsko ne występuje. Z e r o K r o p Z n a k W tym" /О/ - к а / / - /х/ - zjawsko stneje, Jednakże w loścach mnejszych od lczb, które mogłyby być wyrażone uwdocznonym w tablcy znakam cyfrowym, np. Jeżel produkcja wyrażona Jest w tysącach ton /w lczbach całkowtych/, znak /0/ oznacza, że produkcja w danym przypadku ne osąga 0,5 tys. ton. zupełny brak Informacj, albo brak nformacj warygodnych. wypełnene rubryk, ze względu na układ tablcy, jest nemożlwe lub necelowe. - oznacza, że ne podaje aę wszystkch składnków sumy ogólnej. WAŻNIEJSZE SKRÓTY z 1 tya. - mln t złotych 1 И ltr tysąc m metr mlon m2 metr kwadratowy tona szt. = sztuka U w a g a. Nektóre dane lczbowe mają charakter tymczasowy mogą ulec zmanom w późnejszych opracowanach Wojewódzkego Urzędu Statystycznego. I

3 SPIS TREŚCI» «* Str. Uagl metodyczne... Uwag analtyczne SPIS TABLIC BBRBBDR CZĘŚĆ I. PRACUJĄCY W GOSPODARCE NARODOWEJ Pracujący м gospodarce narodowej /poza rolnctwem ne uspołecznonym/ Zatrudnene w gospodarce narodowej Pracowncy pełnozatrudnlenl w gospodarce uspołecznonej według pozomu wykształcena... Ruch pracownków pełnozatrudnlonych w gospodarce uspołecznonej Zatrudnene w gospodarce uspołecznonej Zatrudnene w gospodarce uspołecznonej według dzałów 1 gałęz gospodark narodowej Osoby korzystające z urlopów wychowawczych Zatrudnane w gospodarce uspołecznonej w podzale na masta 1 w e ś Zatrudnene w gospodarce uspołecznonej w mastach gmnach Zatrudnene w gospodarce uspołecznonej według płc w mastach 1 gmnach Pracowncy pełnozatrudnen na stanowskach robotnczych oraz na stanowskach nerobotnczych w gospodarce uspołecznonej Pracowncy pełnozatrudnen w gospodarce uspołecznonej według pozomu wykształcena Pracowncy pełnozatrudnen według pozomu wykształcena, dzałów gałęz w gospodarce uspołecznonej Przyjęca do pracy pracownków pełnozatrudnlonych w gospodarce uspołecznonej 74 Przyjęca do pracy pracownków pełnozatrudnlonych według płc w gospodarce uspołecznonej Zwolnena z pracy pracownków pełnozatrudnlonych w gospodarce uspołecznonej 83 Zwolnena z pracy pracownków pełnozatrudnlonych według płc w gospodarce uspołecznonej Ucznowe w gospodarce narodowej Młodocan w uspołecznonych zakładach pracy CZęść II. ZATRUDNIENIE PRZECęTNE, WYNAGRODZENIA ZA PRACę, CZAS NIE PRZEPRA COWANY W GOSPODARCE USPOŁECZNIONEJ Przecętne zatrudnene w gospodarce uspołecznonej... 89* Wynagrodzena w gospodarce uspołecznonej Przecętne wynagrodzena mesęczne w gospodarce uspołecznonej Przecętne płace mesęczne w gospodarce uspołecznonej Czaa pracy robotnków grupy wytwórczej w gospodarce uspołecznonej w sferze produkcj materalnej/poza rolnctwem / Pracownkogodzny ne przepracowane przez zatrudnonych w gospodarce uspołecznonej w sferze produkcj materalnej /poza rolnctwem/ Pośrednctwo pracy CZęśĆ III. PRACUJĄCY W GOSPODARCE USPOŁECZNIONEJ W MIASTACH LICZĄCYCH W 1982 ROKU 100 TYSęCY I WęCEJ LUDNOŚCI Zatrudnene w gospodarce uspołecznonej według mast lczących w 1982 roku 100 tysęcy 1 węcej ludnośc Przykłady rozlczena zatrudnena w 1982 roku w wybranych przedsęborstwach 94 Opracował Oddzał Badaó Demografcznych 1 Społecznych

4 Układ 1 zakres nformacj 1. Publkacja nnejsza zawera Intonacje o pracujących w gospodarce narodowej /poza rolnctwem ne uspołecznonym/ oraz o wynagrodzenach, czase ne przepracowanym o pośrednctwe pracy w gospodarce uspołecznonej. Opracowane podzelono na 3 częśc.. Część I zawera Informacje o lczbe pracujących według grup społeczno-ekonomcznych 1 płc w gospodarce narodowej /poza rolnctwem ne uspołecznonym/, o lczbe zatrudnonych w gospodarce uspołecznonej wg płc, w podzale na masto 1 weś; grupy zatrudnonych 1 pozom wykształcena oraz o ruchu zatrudnonych w gospodarce uspołecznonej. Dane podaje sę w przekrojach dzałowo-gałęzowych. Część II zawera nformacje o przecętnym zatrudnenu 1 wynagrodzenach za pracę w gospodarce uspołecznonej o wykorzystanu czasu pracy w sferze produkcj materalnej /pozę rolnctwem/ oraz o pośrednctwe pracy. Część III zawera nformacje o lczbe zatrudnonych w mastach llczęcych 100 tys. 1 węcej ludnośc w 1982 r. opracowane metodę zakładową 1 przedsęborstw. 2. Informacje o pracujących w gospodarce narodowej /poza rolnctwem ne uspołecznonym/ obejmuję: zatrudnonych na podstawe stosunku pracy /pełnozatrudnonych 1 nepełnoza- trudnonych w głównym mejscu pracy/, osoby wykonujące pracę nakładczą, agentów wynagradzanych z funduszu agencyjno-prowlzyjnego, agentów w systeme agencj zryczałtowanej oraz prowadzących punkty sprzedaży, zakłady gastronomczne 1 zakłady usługowa na podstawe umowy na warunkach zlecena',' członków rolnczych spółdzeln produkcyjnych oraz pracujących w gospodarce ne uspołecznonej poza rolnctwem, tj. właśccel'; współwłaśccel pomagających członków rodzn, zatrudnonych na podstawe umowy o pracę oraz nnych /osoby zatrudnone w nstytucjach koścelnych zakonnych oraz duchoweństwo/. 3. Informacje o zatrudnenu w gospodarce uspołecznonej dotyczą pracownków zatrudnonych na podstawe stosunku pracy /umowy o pracę, manowana, powołana, wyboru ltp./ w uspołecznonych zakładach pracy. Dane te ne ujmują zatrudnonych w Jednostkach budżetowych resortu obrony narodowej resortu spraw wewnętrznych oraz ze względu na odmenny prawny stosunek pracy, osób wykonujących pracę nakładczą, agentów, członków rolnczych spółdzeln produkcyjnych pracujących w gospodarce zespołowej oraz osób zatrudnonych przez komtety rodzcelske / w placówkach ośwaty wychowana/. Dane dotyczące zatrudnonych w gospodarce ne uspołecznonej ujmują wyłączne zatrudnonych na podstawe umowy o pracę. 4. Do ogólnego etanu zatrudnena w gospodarce uspołecznonej wlczono pracownków pełnozat rudnonych, łączne z sezonowym dorywczo zatrudnonym oraz pracownków napeł- nozatrudnonych w głównym mejscu pracy. Rozwązane take elmnuje klkakrotne ujmowane osób zatrudnonych w nepełnym wymarze godzn pracy przez stosowane metody ujęca pracownków nlapełnozatrudnonych tylko Jeden raz tj. w głównym mejscu pracy. W gospodarce ne uspołecznonej, ze względu na trudnośc w wydzelenu głównego mlejeca pracy pracownków nlapełnozatrudnonych ujęto wszystke oaoby pracujące w pełnym oraz nepełnym wymarze czasu pracy. Wszystke nformacje dotyczące stanu zatrudnena podane eą w podzale na płeć»; bez przelczeń nepełnozatrudnonych na pełne etaty.

5 5. Informacje o wynagrodzenach odpowadaję zakresowe stosowanemu do 1981 r. włóczne pojęcu funduszu płac /osobowy, bezosobowy, honorarów, agancyjno-prowzyjny^ zakładowy fundusz nagród, wynagrodzena ucznów, rekompensaty/. Źródła danych statystycznych 1. Materalem źródłowym w zakrese stanu 1 ruchu zatrudnonych oraz pozomu wykształcena w gospodarce uspołecznonej są badana etatystyczne prowadzone przez Główny Urząd Statystyczny na formularzach Z-Ol 1 Z-02. Materałem źródłowym w zakrese pracujących w gospodarce ne uspołecznonej poza rolnctwem sę dane: - Centralnego Zwązku Rzemosła w zakrese rzemosła prywatnego, - Naczelnej Rady Zrzeszeń Prywatnego Handlu Usług w zakrese handlu 1 usług wszystkch branż; - Zakładu Ubezpeczeń Społecznych w zakrese nektórych grup pracownków /пр. pracown-. cy obsług prywatnych domów meszkalnych1,' pomoc domowa, pracujący w organzacjach wyznanowych/, - Urzędu do Spraw Wyznań w zakrese lczby duchownych wszelkch wyznań pełnących obowązk duszpasterske, - Zespołu Koordynacj Rzemeślnczych uomów Towarowych, - Zrzeszena Rybaków Morskch w zakrese lczby prywatnych rybaków morskch zorganzowanych zrzeszenu /zalczonych do dzału przemysł/; - Krajowego Zwązku Spółdzeln Transportowo-Motoryzacyjnych w zakrese prywatnego transportu konnego. 2. Podstawą opracowana nformacj lczbowych dotyczących zatrudnena przecętnego 1 wynagrodzeń za pracą w gospodarce uspołecznonej Jest kwartalna sprawozdawczość statystyczna z zakresu zatrudnena 1 płac Głównego Urzędu Statystycznego nektórych resortów oznaczona w czwartym człone symbolu lczbowego lterą "x oraz roczna sprawozdawczość etatystyczna GUS o symbolu Z Źródłem danych dotyczących wykorzystana czasu pracy Jest sprawozdawczość statystyczna GUS o symbolu Z źródłem danych z pośrednctwa pracy Jest sprawozdawczość MPPSS o symbolu ZP-20. Metody grupowana danych statystycznych 1. Podzał zatrudnonych według dzałów gospodark narodowej Jeet zgodny z każdorazową Klasyfkacją Gospodark Narodowej obowązującą: dla lat r od 1 styczna 1975 r. zaś dla 1981 r. - od 1 styczna 1981 r. 2. Zatrudnonych zalczono do poszczególnych dzałów gospodark narodowej na podstawe numerów statystycznych nadanych przez organa statystyk państwowej zgodne z postanowenam uchwały Nr 195 Rady Mnstrów z dna 17 paźdzernka 1975 r. w sprawe systemu Identyfkacj 1 klasyfkacj jednostek gospodark narodowej - REGON /М.Р. nr 35,poz. 211/. Dane etatystyczne dotyczące zatrudnena 1 wynagrodzeń w przekrojach terytoralnych ujmowana eą według każdorazowego podzału admnstracyjnego obowązującego od dna 1 czerwca 1975 r. 3. Dane dotyczące stanu zatrudnena za względu na przyjętą metodę lczena stanową ścsły obraz terytoralnego rozmeszczena zatrudnonych w gospodarce uspołecznonej,

6 przy czya decydującym kryterum zalczene pracownka do odpowednego województwa /masta^ wal/ jest faktyczne /stała/ mejsce pracy pracownka. Informacje o zatrudnenu przecętnym 1 wynagrodzenach opracowywane na podstawe sprawozdawczośc kwartalnej ne daję wprawdze tak dokładnego rozmeszczena terytoralnego zatrudnonych /dane grupuje sę w zależnośc od dzału metodę przedsęborstw lub zakładową/ ale stanowę w chwl obecnej Jedyne źródło nformacj z tego zakresu w układze terytoralnym. Podstawowe pojęca stosowane w publkacj 1. Do stanu zatrudnena w zakładze pracy zalczono pracownków pełnozatrudnlonych, sezonowych oraz nepełnozatrudnlonych ujętych w ewdencj jednostk sprawozdawczej, wynagradzanych z osobowego funduszu płac, bez względu na to czy w okrese sprawozdawczym byl obecn w pracy, czy nle% nezależne od przyczyn neobecnośc /choroba, urlop, wyjazd służbowy tp./. Pracownków czasowo delegowanych przez macerzysty zakład do pracy w nnym zakładze zalczono do zatrudnonych zakładze; w którym otrzymuję wynagrodzene za pracę. Ponadto do stanu zatrudnena zalcza eę: członków zorganzowanych grup roboczych; tj, członków Ochotnczych Hufców Pracy /z wyjątkem młodzeży odbywającej w Ochotnczych Hufcach Pracy naukę zawodu/t; żołnerzy oraz skazanych pracujących na podstawe zborczej umowy o pracę z zakładem pracy!, jak równeż osoby odbywające wstępny staż pracy. Do etanu zatrudnena ne zalcza sę czasowo zatrudnonych słuchaczy szkół odbywających praktykę wakacyjną1; ucznów w zakładach pracy; a także osób, z którym zawarto umową o dzeło lub umowę zlecena, wynagradzanych z bezosobowego funduszu płac oraz funduszu honorarów, jak równeż osób korzystających z urlopów wychowawczych. Podstawę kwalfkowana pracujących do poszczególnych grup, tj. do pełnozatrudnlonych, sezonowych zatrudnonych dorywczo, nepełnozatrudnlonych, osób wykonujących pracę nakładczą!; agentów oraz ucznów są odpowedne ustalena umów zawartych z tym osobam. 2. Przez pracownków pełnozatrudnlonych rozume sę pracownków, którzy pracują w pełnym wymarze godzn pracy), obowązującym w danym zakładze pracy lub na danym stanowsku pracy. 3. Pracownkam sezonowym są pracowncy, z którym zawarto umowę o pracę na okras z góry określony; a węc pracowncy przyjęc do sezonowych prac rolnych, w przemyśle, w gospodarce meszkanowej komunalnej, tp. Do pracownków sezonowych zalczono równeż członków Ochotnczych Hufców Pracy, żołnerzy oraz skazanych. 4. Przez pracownków zatrudnonych dorywczo rozume sę pracownków pełnozatrudnlonych na stosunkowo krótk okres, w zasadze ne dłuższy nż 1 mesąc, w celu wykonana określonych prac pomocnczych; wynagradzanych z osobowego funduszu płac. 5. Pracownkam nepałnozafrudnonym są pracowncy, którzy zgodne z umową o pracę pracują stele w nepełnym wymarze godzn pracy obowązującym w danym zakładze pracy lub na danym stanowsku 1 są wynagradzan z osobowego funduszu płac. 6. Pracowncy nlepełnozatrudnlen w głównym mejscu pracy są to pracowncy, którzy złożył w zakładze pracy specjalne ośwadczene stwerdzająca; że dany zakład pracy jest ch głównym mejscem zatrudnena.

7 7. Przez pracownków zatrudnonych na stanowskach robotnczych rozwala sę osoby zatrudnona na stanowskach, no których wykonywane są - czynnośc /operacje/ składające sę na proces technologczny wytwarzana produkcj przemysłowej, budowlanej, rolnczej 1 nnej lub śwadczena usług o charakterze materalnym /robotncy bezpośredno produkcyjn/; - prace pomocncze 1 obsługa w zakrese nezbędnym do sprawnego przebegu wspomnanych procesów produkcyjnych /robotncy pośredno produkcyjn/; - czynnośc /operacje/ mające charakter obsług lub rzemosła; składające sę na procesy technologczne w sferze cyrkulacj /transporce, łącznośc, handlu/ oraz gospodarce komunalnej-. Jak równeż usług o charakterze nemateralnym'; śwadczone na rzecz ludnośc lub Jednoetek gospodark narodowej /stanowska pokrewne robotnczym/. 8. Przez pracownków zatrudnonych na stanowskach nerobotnczych rozume sę osoby zatrudnone na stanowskach ne określonych Jako robotncze, bez względu na wyuczony zawód. Sę to stanowska kerowncze', stanowska specjalstyczne samodzelne lub wykonawcze, ne mające charakteru kerownczego; lecz wymagajęce gruntownego specjalstycznego przygotowana na pozome wyższym lub średnm zawodowym, albo wysokego pozomu umejętnośc twórczych lub artystycznych; Jak równeż stanowska, na których wykonywane sę czynnośc pomocncze /o charakterze manpulacyjnym/ burowe 1 gospodarcze, zwęzane z dzałalnoścą prowadzoną na wyżej wymenonych stanowskach, 9. Do osób wykonujących pracę nakładczą zalcza sę osoby, z którym zawarto umowę o wykonane pracy nakładczej. 10. Agentam wynagradzanym z funduszu agencyjno-prowzyjnego są osoby ne będące pracownkam danego zakładu pracy, z którym zawarto umowy agencyjne, a ch wynagrodzene uzależnone Jest od wartośc dokonanych transakcj sprzedaży, kupna lub wartośc wykonywanych usług. Do wynagradzanych z tego funduszu zalcza sę m.n.: - w przemyśle, w branży przemysłu zemnaczanego owocowo-warzynnczego - pracownków obsług punktów skupu zemnaków, owoców warzyw, osoby trudnące elę załadunkem wyładunkem w przemyśle cukrownczym'; - w leśnctwe - zatrudnonych przy skupe runa leśnego, - w handlu - agentów prowadzących kosk małe sklepy, sprzedawców w koskach "Ruchu", osoby prowadzące stacjo benzynowa, w gastronom - agentów zatrudnonych przy sprzedaży obnośnej obwoźnej, - w admnstracj państwowej - sołtysów wynagradzanych z tytułu nkasa podatków, - w nstytucjach fnansowych ubezpeczenowych - pośrednków ubezpeczenowych Państwowego Zakładu Ubezpeczeń,osoby prowadzące zakładowe agencje PKO oraz kolektorów zatrudnonych w przedsęborstwe "Totalzator Sportowy" 1 w przedsęborstwach prowadzących terenowe gry lczbowe. 11. Dane dotyczące agentów wynagradzanych z funduszu agencyjno-prowzyjnego ne ujmują tych osób, które w tej samej jednostce sprawozdawczej otrzymują wynagrodzena z osobowego funduszu płac 1 Jednocześne z funduszu agencyjno-prowzyjnego/ np. lekarze weterynar zatrudnen dodatkowo przy kontrol zwerząt męsa; geodec otrzymujący dodatkowe wynagrodzene z funduszu agencyjno-prowzyjnego za czynnośc klasyfkacyjne, 1 pomary gruntów/. 12. Agenc zatrudnen w systemeagencj zryczałtowanej ne eą pracownkam przedsęborstwa uspołecznonego, a Jedyne eą zwązan z tym przedsęborstwem uaową określa-

8 jgcg ryczałtowo kwot««jak* osoby te wnny wpłacć przedsęborstwu w zw*zku z prewar, dzun* w menu przedsęborętwa sprzedaż* detalczną; gastronomczne, usługów* tp. Dane dotycz*ce agentów wykazano łączne z danym dotycz*cym zatrudnonych przez agentów. System agencj zryczałtowanej występuje przede wszystkm w handlu. 13. Do agentów prowadź*cych punkty sprzedaży, zakłady gastronomczne oraz zakłady usługowe na podstawe umowy na warunkach zlecena zalcza sę osoby, które - zgodne z postanowenam uchwały nr 160 Rady Mnstrów z dna 3 lstopada 1У77 г. /M.P. Nr 29/19//, poz. 140 M.P. Nr 32/1978, poz.llb/oraz zarządzena Mnstra Handlu Wewnętrznego Usług z dna r. w sprawe przekazywana 1 prowadzena na podstawe umowy na warunkach zlecena zakładów usługowych /Dz.Urz.Mn. HWU Nr 2,poz.2/ - prowadzę, łączne z członkam rodzny nnym osobam pozoetajęcym z nm we wspólnym gospodarstwe domowym oraz osobam zatrudnonym, dzałalność handlów* usług handlowe powerzone la przez przedsęborstwa państwowe; ponosząc na rzecz przedsęborstwa zryczałtowan* kwotowo lub procentowo odpłatność uzależnoną od obrotów. 14. Do ucznów w zakładach pracy zalcza sę; - młodocanych'; z którym zawarto umowę o naukę zawodu lub przyuczena do określonej pracy, - pełnoletnch; którzy jako młodocan zawarl z zakładem pracy umowę o naukę zawodu lub przyuczene do określonej pracy po osągnęcu pełnoletnośc kontynuuj* naukę na zasadach tej umowy. Zgodne z obowązującym przepsam ucznowe, z którym zakład pracy zawarł umowę o naukę zawodu,- poberają w zakładze pracy naukę praktyczną zawodu /ndywdualne lub zespołowo/ nezależne od tego; czy uczęszczają do szkół zawodowych dla pracujących /przyzakładowych lub dokształcających/; czy też do tych szkół ne uczęśzczaj*. Ucznowe c Ujęc są w ewdencj zakładu pracy 1 otrzymują wynagrodzene z funduszu płac ucznów. Ponadto w górnctwe do grupy ucznów zalcza sę robotnków pełnoletnch w okrese początkowych 28 dn pracy. Do ucznów ne zalcza sę uczących sę w szkołach dla ne pracujących, którzy odbywają praktykę w zakładze pracy 1 z którym zakład pracy ne zawarł umowy o naukę zawodu. Wyjątek stanową ucznowe zasadnczych szkół górnczych dla ne pracujących opłacan z lmtowanego funduszu płac ucznów. 13. Do młodocanych zalcza sę pracownków, których wek ne przekracza 18 lat. Pojęce pracownka młodocanego ne Jest równoznaczne z pojęcem uczna, gdyż pracowncy młodocan występują równeż w grupe zatrudnonych poza ucznam /zalcza sę Ich wówczas do lczby zatrudnonych w zakładze pracy/, z drugej zaś strony; Jak wspomnano w wyjaśnenu dotyczącym ucznów, część ucznów Jest w weku ponad 18 lat. 16. Do osób korzystających z urlopów wychowawczych zalcza sę te osoby, którym zakład pracy udzelł urlopu wychowawczego zgodne z postanowenam rozporządzena Rody Mnstrów z dna 12 llpca 1981 r. w sprawe urlopów wychowawczych /Oz.U.Nr 19, poz.97/. Z lczby osób przebywających na tych urlopach, wyodrębnono lczbę osób otrzymujących zasłk wychowawcze przewdzane postanowenam w/w rozporządzena. 17. Pracownkam posadającym wykształcene wyższe a* pracowncy, którzy przedstawl dyplom ukończena studów wyższych* zawodowych; magsterskch /jednoltych/ 1 magsterskch uzupełnających.

9 Posadającym wykształcene wyższe eę równeż 1 te osoby, które ne ukończyły właścly»ej szkoły wyższej; ale uzyskały etopleń nżynera na podstawe art ustawy z dna 28 styczna 1948 r. o stopnu Inżynera /Dz.U.RP Nr 10; poz. 68/. Zatrudnonych z ne ukończonym wyższym wykształcenem zalcza sę do grupy posadających wykształcene średne zawodowe lub do grupy posadających wykształcene średne ogólnokształcące, w zależnośc od posadanego przez nch śwadectwa dojrzałośc średnej szkoły zawodowej lub ogólnokształcącej. 18. Pracownkam posadającym wykształcene średne zawodowe są cl pracowncy, którzy enyekaju. śwadectwo dojrzałośc technkum zawodowego lub równorzędnej szkoły zawodowej stopna lcealnego1; uprawnające do studów wyższych, absolwenc szkół polcealnych', jak równeż osoby, które otrzymały śwadectwo ukończena szkoły średnej zawodowej bez egzamnów maturalnych. 19. Pracownkam posadającym wykształcene średne ogólnokształcące są cl pracowncy, ktprzy uzyskal śwadectwo dojrzałośc szkoły ogólnokształcącej, jak równeż osoby, które otrzymały śwadectwo ukończena szkoły średnej ogólnokeztałcęeej bez egzamnów maturalnych. 20. Pracownkam posadającym wykształcene zasadncze zawodowe są c pracowncy, którzy uzyskal śwadectwo ukończena zasadnczej szkoły zawodowej, zasadnczej szkoły rolnczej, szkoły przysposabającej do zawodu1; szkoły przysposobena rolnczego, szkoły prowadzonej przez OHP, szkoły artystycznej I stopna, ezkoły mstrzów tp. szkół równorzędnych. 21. Dane o ruchu zatrudnonych dotyczą pracownków pełnozatrudnonych /bez sezonowych zatrudnonych dorywczo/, bez zatrudnonych w organzacjach poltycznych oraz w dzałalnośc statutowej /podstawowej/ zwązków zawodowych nnych organzacj społecznych. Informacje z zakresu ruchu zatrudnonych dotyczą lczby przyjęć do pracy oraz zwolneń z pracy /a ne lczby osób; które zmenły mejsce pracy/. Lczba przyjęć do procy oraz zwolneń z pracy jest wyższa od lczby osób przyjętych lub zwolnonych z pracy, poneważ jedna osoba może w cągu roku klkakrotne zmenać pracę. Do pracownków przyjętych do pracy zalcza elę tych pracownków, z którym zakład pracy zawarł umowę o pracę. Do pracownków przyjętych zalczono zatemt - absolwentów szkół wyższych, szkół polcealnych zawodowych, lceów ogólnokształcących; technków 1 szkół równorzędnych /tj. lceów zawodowych/ oraz absolwentów zasadnczych szkół zawodowych dla ne pracujących 1 dla pracujących podejmujących pracę po raz perwszy, - osoby podejmujące pracę zawodową po raz perwszy /poza wyżej wymenonym absolwentam/; «pracownków, którzy uprzedno pracowal w uspołecznonych ne uspołecznonych /poza rolnctwem ndywdualnym/ zakładach pracy /łączna z przenesonym służbowo oraz przyjętym z nnego zakładu pracy na podstawa porozumena mędzy zakładam/, - osoby przechodzące do pracy z rolnctwa Indywdualnego; - pracownków przenesonych służbowo w ranach jednostk sprawozdawczej z terenu nnego województwa, pozostałych przyjętych do pracy. Ponadto do pracownków przyjętych do pracy zalcza sę równeż osoby powracające do pracy z urlopu wychowawczego; udzelonego zgodne z postanowenam rozporządzena

10 Rady Ml alet rów z dna 12 lpce 1981 r. w sprawe urlop*;* wychowawczych /Dz.U.Nr 29; poz. 97/ z urlopów bezpłatnych. Oo pracownków zwolnonych z pracy zalcza etę tych pracownków, z którym zakład pracy rozwązał stosunek pracy. Oo pracownków zwolnonych zalczono zatemt - zwolnonych z pracy w drodze wypowedzena przez zakład pracy, - zwolnonych z pracy w drodze wypowedzena przez pracownka, - przenesonych służbowo w ramach jednostk sprawozdawczej na teren Innego województwa, - porzucających praco, - przenesonych na emeryturę lub rentę1-; - pozostałych zwolnonych- Ze względów ewdencyjnych do pracownków zwolnonych z pracy zalcza elę równeż pracownków zmarłych. Ponadto do pracownków zwolnonych z pracy zalcza sę równeż osoby, które otrzy» * mały urlop wychowawczy, udzelony zgodne z postanowenam cytowanego powyżej rozporządzena Rady Mnstrów z dna 12 lpca 1981 r. 1 urlop bezpłatny. W przypadku', jeżel pracownk otrzymał wypowedzene umowy o pracę, lecz po upływe termnu wypowedzena pracuje nadal /ewentualne na nowych warunkach pracy 1 płao/, wówczas pracownka tego ne traktuje sę jako zwolnonego, an jako nowo przyjętego. Wyjątkem od tej zasady eę przypadk, w których z pracownkem zatrudnonym poprzedno na pełnym etace zawarto umowę o zatrudnenu w nepełnym wymarze godzn pracy, jak równeż te, w których pracownk zatrudnony poprzedno w nepełnym wymarze godzn pracy przechodz na pełny etat. W tych przypadkach pracownka tego traktuje elę jako zwo» nlonego z grupy pracownków pełnozatrudnonych przyjętego do grupy pracownków nle- pełnozatrudnlonych odwrotne. Współczynnk przyjęć jest to stosunek procentowy lczby pracownków przyjętych do pracy w okrese sprawozdawczym do etanu zatrudnena w końcu okresu poprzedzajęcego okres sprawozdawczy. Do osób korzystajęcych z uprawneń wcześnejszego przejśca na emeryturę zalcza elę osoby, które przeszły na wcześnejszą emeryturę z tytułu postanoweń* - ustawy z dna 29 maja 1974 r. o zaopatrzenu nwaldów wojennych wojskowych oraz ch rodzn /Dz.U.Nr 21, poz.117/ wraz z późnejszym zmanam, - rozporządzen Redy Mnstrów z dna 7 marca 1975 r. w sprawe wcześnejszego przechodzene na emeryturę /Dz.U.Nr 9, poz.53/, - ustawy z dna 23 paźdzernka 1975 r. o dalszym zwększanu śwadczeń dla kombatantów węźnów obozów koncentracyjnych /Dz.U.Nr 34; poz.186/, - rozporządzena Rady Mnstrów z dna 17 lpce 1981 r. w sprawe szczególnych zasad przechodzena na emeryturę pracownków uspołecznonych zakładów pracy w okrese dc dna 31 grudna 1981 r. /Dz.U.Nr 19, poz.95/. 22. Informacje o przecętnym zatrudnenu dotyczą precownlków pełnozatrudnonych /łączne z sezonowym 1 zatrudnonym dorywczo/ oraz nlepołnozetrudnlonych w przelczenu nepełnozatrudnlonych na pełne etaty. W dzałach gospodark narodowej "nauka 1 rozwój technk"; "ośwata 1 wychowane", "kultura 1 sztuka", "ochrona zdrowa 1 opeka społeczna"; "kultura fzyczna; turystyka 1 wypoczynek, "organzacje* poltyczne, zwązków zawodowych 1 nne ujęto wyłączne pracownków pełnozatrudnonych /pracownków zatrudnonych w tych dzałach w nepełnym wymarze godzn ne uwzględnono w ogólnej lczbe zatrudnonych/.

11 ЯЗ. Informacje о wynagrodzenach obejmuje następujące składnk wynagrodzena osobowe, wynagrodzena bezosobowo, wynagrodzena agencyjno-p rewzyjne'; honorara, wynagrodzena z zakładowego funduszu nagród 1 z czystej nadwyżk spółdzeln1, wynagrodzena ucznów oraz rekompensaty wypłacane pracującym /bez rekompensat dla członków rodzn fnansowanych ze środków ZUS/. Wynagrodzena osobowe ujmuj* wynagrodzena pracownków zatrudnonych w uspołecznonych zakładach pracy na podstawe stosunku pracy /pełnozatrudnlonych; łączne z sezonowym 1 zatrudnonym dorywczo nepełnozatrudnlonych/ oraz osób wykonujących pre- >8 nakładczą, a także wynagrodzena przysługujące zorganzowanym grupom roboczym z tytułu pracy w jednostkach gospodark uspołecznonej. Do wynagrodzeń osobowych zalcza sę wypłaty penężne oraz wartość śwadczeń w maturze należne pracownkom z tytułu stosunku pracy, a węc płace zasadncze, preme 1 nagrody / z zysku/ dodatk za wysługę lat, wynagrodzena wynkające z kart górnka, hutnka ltp., dopłaty za pracę w godznach nadlczbowych śwątecznych, wy-, nagrodzena za czas urlopów wypoczynkowych lub okolcznoścowych, wartość deputatów f umundurowana ltp. Wynagrodzena osobowe podano łączne z rekompensatam pracownczym. Do wynagrodzeń bezosobowych zalcza sę wynagrodzena z tytułu umów zlecena lub umów o dzeło za pracy, dla której wykonana - ze względu na Jej doraźny lub przejścowy charakter albo newelke rozmary - ne jest przewdzane w plane Jednostk gospodark uspołecznonej zatrudnene pracownków, a ponadto nektóre nne wypłaty na rzecz pracownków obcych lub nnych osób ne będących pracownkam. Do bezosobowego funduszu płac zalcza sę m.in. wynagrodzena za usług załadunkowe wyładunkowe, transport, składowane kopcowane zemopłodów, udzał w posedzenach komsj, za ekspertyzy, konsultacje, porady tłumaczena ne przeznaczone do publkacj w forme wydawnctwa ; za prace twórcze autorske - z wyjątkem wynagrodzeń wypłaconych z honorarów. Do wynagrodzeń agencyjno-prowzyjnych zalcza eę należnośc osób ne będących pracownkam danego zakładu pracy za wykonane przez ne zlecone m czynnośc, opłacane według określonej wysokośc stawk prowzyjnej od dokonywanych transakcj kupna, sprzedaży lub wykonywanych usług; a w szczególnośc za* sprzedaż prowadzoną na zasadach umowy agencyjnej /np. zryczałtowanej, prowzyjnej/ oraz za sprzedaż akwzycyjną f skup zemopłodów, runa leśnego lub drewna, wykonywane czynnośc agentów ubezpeczenowych, roznoszene mleka nnych towarów; prowzyjne nkaso podatków ltp. Do honorarów zalcza eę wynagrodzena za prace twórcze, autorske raazatorske, należące do podstawowej /statutowej/ dzałalnośc Jednostek gospodark uspołecznonej wypłacających te wynagrodzena, jeżel te prace wykonywane są przez pracownków własnych lub przez nne osoby fzyczne na podstawe umowy zlecena lub umowy o dzeło zwązane z* przygotowanem, realzacją rozpowszechnanem flmów, przygotowanem, realzacją organzacją mprez artystycznych, teatralnych, muzycznych1", przygotowanem edycją ksążek oraz nnych wydawnctw neperodycznych; czasopsm'; wydawnctw prasowych; przygotowanem środków reklamy tp. Do wynagrodzeń z zakładowego funduszu nagród 1 z czystej nadwyżk spółdzeln zalcza sę wypłaty nagród Indywdualnych /penężnych 1 w naturze/ z tych środków dokonano na rzecz pracownków. Do tych wynagrodzeń zalcza eę równeż fundusz nagród z tytułu pracy nakładczej. Rekompensaty ujęte w wynagrodzenach dotyczą od 1981 r. wzrostu cen peczywa nnych przetworów zbożowo-nącznych; a od 1982 r. także wzrostu cen Innych podstawowych artykułów żywnoścowych, opału 1 energ.

12 24. Przecętne płace mesęczne oblczono na podstawe wynagrodzeń osobowych z rekompensatam pracownczym pomnejszonych o wynagrodzene oeób wykonujących pracę nakładczy, przy uwzględnenu lczby pracownków nlepałnozat. adnlonyoh w przelczanu na pełnozatrudnlonych. W dzałach nauka 1 rozwój technk, ośwata 1 wychowane, kultura 1 sztuka, ochrona zdrowa 1 opeka społeczna, kultura fzyczna; turystyka 1 wypoczynek oraz organzacje poltycznej zwlęzków zawodowych 1 ln. - przecętne płace mesęczne oblczono wyłączne dla pracownków pełnozatrudnonych, tzn. pomnejszając wynagrodzena osobowe dodatkowo o część przypadającą na pracownków nepełnozatrudnonych. Przecętne wynagrodzene mesęczne obejmuje ponadto wypłaty z zakładowego funduszu nagród,z czystej nadwyżk spółdzeln. Przecętne płace mesęczne przecętne wynagrodzene mesęczne ne obejmuje wynagrodzeń ucznów. 25. Badanem dotyczącym wykorzystana czasu pracy objęto pracownków pełnozat rudnonych /łączne z pracownkam sezonowym/ 1 nepełnozat rudnonych w przelczenu na pełnoza- trudnonych w zakładach pracy sfery produkcj ne objęto ucznów. materalnej poza rolnctwem. Badanem Do sfery produkcj materalnej zalczono dzałalność produkcyjną w następujących dzałach gospodark narodowej przemysł, budownctwo; leśnctwo; transport łączność, handel; gospodarka komunalna oraz dzał pozostałe gałęze produkcj materalnej - borących bezpośredn udzał w procese produkcj materalnej. Nomnalny czas pracy jest to czas, który pracownk pownen przepracować zgodne z obowązującą na zajmowanym stanowsku normą czasu pracy. Nomnalny czas pracy jest sumą czasu przepracowanego w godznach normalnych czasu ne przepracowanegoj łączne z urlopam wypoczynkowym 1 proflaktycznym. 26. Dane o pośrednctwe pracy dotyczą poszukujących pracy 1 wolnych mejsc pracy zarejestrowanych w wydzałach zatrudnena urzędów admnstracj terenowej. Dane o skerowanych do pracy wykazano łączne z osobam przyjętym przez zakłady p асу na podstawe zezwoleń wydanych przez wydzały zatrudnena urzędów admnstracj terenowej. Objaśnena do częśc III 1. Podstawową Jednostkę klasyfkacyjną stosowaną w planowanu statystyce jest przedsęborstwo. Przez przedsęborstwo jako Jednostko klasyfkacyjną rozume eę a/ przedsęborstwa jednozakładowe, b/ przedsęborstwa welozakładowe, kombnaty składające sę z wyodrębnonych zakładów na pełnym wewnętrznym rozrachunku gospodarczym, с/ przedsęborstwa welozakładowe, których część jednostek jest wyodrębnona w postac zakładów na pełnym wewnętrznym rozrachunku gospodarczym, d/ jednostk budżetowe zakłady budżetowe, e/ gospodarstwa pomocncze Jednostek budżetowych dzałające ne zasadach uproszczonych lub na zasadach rozrachunku gospodarczego, t/ jednostk oadawcze szkoły wyższe, ' g/ zakłady na pełnym wewnętrznym rozrachunku gospodarczym podległe bezpośredno jednostkom pośrednm, nadrzędnym naczelnym, b/ jednostk utrzymywane z narzutów na koszty przedsęborstw lub koszty nwestycj /np. centrala zjednoczena /zrzeszena/; zarząd nwestycj/; 1/ nne jednostk gospodark uspołecznonej samodzelne blansujące /np. organzacje społeczne, poltyczne, zwązkowe; rady adwokacke/, J/ w gospodarce ne uspołecznonej - frmy będące jednostkam prawnym /bez względu na

13 to ozy prowadzą rachunkowość^ czy ne/, np.zakład wytwórczy % goepddaretwo rolne, oklep. 2. Ola potrzeb ujmowana danych w przekrojach terytoralnych 1 gełęzlowo-branżowych jednostką klasyfkacyjną 1eat zakład. Przez zakład lako Jednostką klasyfkacyjną rozume sę; a/ jednostk wymenone w pkt. 1 w pozycjach a, d, e% fy g, h 1, b/ zakłady na pełnym wewnętrznym rozrachunku gospodarczym wchodzące w skład przedsęborstw welozakładowych wymenonych w pkt. lbdlcy с/ zarządy przedsęborstw welozakładowych wymenonych w pkt. lb% d/ jednostk wymenone w pkt. 1 w pozycj с po wyodrębnenu z nch zakładów na pełnym wewnętrznym rozrachunku gospodarczym. 3. Informacje o zatrudnenu w gospodarce uspołecznonej de 11 mast lczących w 1982 roku 100 tys. węcej ludnośc podane w tablcy 27 zostały opracowane metodą zakładową przedsęborstw, a obejmują zatrudnonych tylko na terene województwa katowckego. Opracowując tablcę nr 27% dzał przemysł przyjęto z tablcy nr 28 lczbę zatrudnonych w Hutnczym Przedsęborstwe Remontowym dla a. Katowc grupując dane metodą zakładową, a metodą przedsęborstw Część I nnejszej publkacj oraz wersz "a" w tablcy 27 z częśc III opracowano metodą zakładową według faktycznego mejsca pracy a przykład tego rodzaju grupowana przedstawono w tablcy 28 na konkretnych przedsęborstwach. U W A G I A N A L I T Y C Z N E вмааявааавнпаняаввш аввааааамвявн Zatrudnene w gospodarce uspołecznonej według dzałów gospodark narodowej Zatrudnen na podstawe stosunku pracy w gospodarce uspołecznonej to podstawowa część składowa zborowośc pracujących w gospodarce narodowej. W 1982 roku zatrudnene w gospodarce uspołecznonej wynosło 1567,6 tys. osób było wyższe o 27,0 tys. tj., o 1,8 % od osągnętego w 1975 roku. Oednocześne w porównanu do lat odnotowano w 1982 roku spadek zatrudnena. Wzrost zatrudnena w stosunku do roku 1975 wykazywał znaczne zróżncowanenlędzydzałowe. Najwększy przyrost zatrudnena w 1982 roku w porównanu z 1975 rokem odnotowano w dzale ochrona zdrowa opeka społeczna /31,9 %/', ośwata 1 wychowane /21,5 %/, fnanse 1 ubezpeczena /15,0 %/. W następnej kolejnośc pod względem welkośc dynamk zatrudnena /w stosunku do roku 1975/ plasują sę take dzały jak; kultura 1 sztuka /wzrost zatrudnena w 1982 roku w stosunku do roku 1975 o 12,9 %/ oraz handel /4,5 %/. Systematyczny spadek zatrudnena występował w dzałach budownctwo 1 leśnctwo. Generalne stwerdzć należy, że lata charakteryzowały sę stopnowym wzrostem zetrudnlenlm. Począwszy od 1980 roku notuje sę na terene województwa katowckego systematyczny apadek zatrudnena. Ne zmena to faktu. Iż bezwzględna lczba zatrudnonych na terene woj. katowckego była w 1982 roku wększa od lczby zatrudnonych w latach mnejsza od lczby zatrudnonych w latach

14 sto»unke do roku zanlejezyło sę znaczne zatrudnen» «następujących dzałach? suka 3 rozwój technk o 24,4 % transport 1 łęcznoś o 7,6 % budownctwo o 7:,0 % Spadek zatrudnena w dzale nauka 1 rozwój technk»powodowany był w dużej werze lkwdację welu placówek naukowo-badawczych, watrzyaenlea badań prowadzonych w tego rodzaju placówkach, zmnejszane» dotacj z budżetu państwa na rozwój nauk 1 technk. Na zmnejszane sę zatrudnena w budownctwe wlało wpływ zene Jazone sę frontu robót oraz wstrzymane welu Inwestycj. Globalne zatrudnene w gospodarce uspołecznonej zmnejszyło sę w 1982 roku w porównanu z 1981 rokem o 33,7 ty»«osób', tj. o z; %. Jednocześne w porównanu z 1981 rokem wzrosło zatrudnena w następujęcych dzałach j leśnctwo о 6,1 % ośwata 1 wychowane о 4.0 % ochrona zdrowa opeka społeczna <0 3,7 % kultura 1 sztuka о $.7 % handel о 2.2 Х Sten zatrudnena w ostatna dna roku я gospodarce uspołecznonej według dzałów gospodark narodowej przedstawa ponższe zestawene* DZIAŁY GOSPODARKI NARODOWEJ t0 w tysącach « O G Ö L E M , У Д ,6 101, ,9 tym; Przemysł , ,3 852,8 103,8 98,5 98,3 Budownctwo ,7 223,8 200,1 186,0 82, ,0 Rolnctwo... 20,0 20, , ,4 Leśnctwo Л 4.3 4,0 4,2 77, ,1 Transport Łączność , ,6 96,8 87,4 92,4 Handel ,2 119, , ,9 102,2 Nauka rozwój technk.. 19, ,5 70, Ośwata 1 wychowane... 64,3 71,9 74,5 78,1 121-,5 108,6 104,8 Kultura sztuka... 6,2 6,9 6,7 7,0 112,9 101,4 103,7 Ochrona zdrowa 1 opeka społeczna... 53,6 65,8 68,2 70,7 131, Admnstracja państwowe 1 wymar sprawedlwośc... 13,0 13,0 12,8 12,9 99,2 99,2 100,8 Fnanse 1 ubezpeczena.. 7,3 8,0 8,2» Л ,1 W wynku zróżncowanych przyrostów 1 ubytków zatrudnene w dzełach gospodark narodowej wyetęplły przesunęca w alędzydzlałowej strukturze zatrudnena w gospodarce uspołecznonej, Poczęwszy od roku 1978 zanotowano neznaczny wzrost udzału przemysłu w globalnym zatrudnenu w gospodarce uspołecznonej. Fakt ten wart Jest podkreó- lene ne za względu na rozmar zmeń, lecz dlatego, ża tendencje ogólnopolske e#

15 odwrotne, tzn, systematyczne maleje odzał zatrudnonych w przemyśle w ogólnym zatrudnenu, Wzrost udzału zatrudnena notuje sę równe! w takch dzałach jak handel, ośwata 1 wychowane1; ochrona zdrowa opeka społeczna. Jednocześne systematyczne maleje udzał dzału budownctwo, nauka 1 rozwój technk, transport 1 łączność w ogólnym stane zatrudnena w gospodarce uspołecznonej. Systematyczne zwększane sę udzału zatrudnena w sferze poza produkcję materalną Jest w województwe zgodne z tendencjam ogólnopolskm. Strukturę zatrudnena w gospodarce uspołecznonej według dzałów gospodark narodowej przedstawa nzej zameszczona tablc*.; DZIAŁY GOSPODARKI NARODOWEJ w odsetkach OG&ŁEM ,0 100,0 100,0 ; Przemysł ,5 53,2 54,2 54,4 Budownctwo... 14,9 13,8 12,5 11,9 Rolnctwo ,3 Leśnctwo... 0, ,3 0,3 Transport Łączność Handel... 7,6 7, ,8 Nauka 1 rozwój technk , ,9 Ośwata wychowane ,7 5.0 Kultura sztuka.... 0,5 0,4 0,4 0.4 Admnstracja państwowa wymar sprawedlwośc.... 0,8 0, Ochrona zdrowa opeka społeczna 3,6 4,0 4,3 4,5 Fnanse ubezpeczena.... 0,5 0,5 0,5 0.5 Kompleksowa charakterystyka problematyk kształtowana sę zatrudnena w gospodarce uspołecznonej wymaga równeż zaprezentowana nformacj dotyczących podstawowego podzału zatrudnonych - na pracownków na stanowskach robotnczych oraz pokrewnych oraz pracownków na stanowskach nerobotnczych. Na ogólną lczbą 1481,7 tys. pracownków /pełnozatrudnonych bez sezonowych zatrudnonych dorywczo/ zatrudnonych w 1982 r. w gospodarce uspołecznonej, 1062,6 tys. tj. 71,7 % stanowl pracowncy na stanowskach robotnczych. Pozostałą część, tj. 28,3 % stanowl pracowncy na stanowskach nerobotnczych. Powyższe proporcje są w zasadze charakterystyczne dla całego okresu ednocześne stwerdzć należy, że odsetek osób zatrudnonych na stanowskach robotnczych jest w województwe katowckm wyższy nż w pozostałych województwach kraju /wg danych ogólnopolskch pracowncy zatrudnen na stanowskach robotnczych 1 pokrewnych stanowl ok. 65 % u 1981 r. ogółu zatrudnonych/. Jest oczywste, że najwększy udzał robotnków w ogólnej zborowośc zatrudnonych na mejsca sferze produkcj materalnej. W przemyśle w 1982 r. pracowncy na stanowskach robotnczych pokrewnych stanowl 83,4 % ogólnej lczby zatrudnonych dzale gospodark narodowej /dla porównana w admnstracj państwowej 1 nstytucjach wymaru sprawedlwośc - 7,2 %/. Łączne cztery podstawowe dzały gospodark narodowej /przemysł, budownctwo, transport łączność oraz handel/ zatrudnały 89,8 % ogólnej lczby robotnków zatrudnonych w gospodarce uspołecznonej.

16 Z,trudnene pracownków na atanowlakach robotnczych 1 nerobotnczych przedatawla ponższe zastawena: о о И > С 4 N С $ Н "О в N С S H f l U X AI И W о U w н CL o u а * " 2 S. 585 C5 а/ Dane dotycz» pracownków pałnozatrudnlonych /baz sezonowych zatrudnonych dorywczo/ t

17 Zatrudnene gospodarce uspołecznonej według płc. W 1982 r. w gospodarce uspołecznonej zatrudnonych było 990,9 tye. mężczyzn 1 576,7 kobet.w lczbach względnych mężczyźn stanowl 63,2 %; a kobety 36,8 % całej zborowośc zatrudnonych. W latach udzał kobet w zatrudnenu ogółea w gospodarce uspołecznonej utrzymywał sę w zasadze na tym samym pozome. Zatrudnene w gospodarce uspołecznonej według płc /stan w dnu 31 XII/ przedstawa ponższe zestawenet LATA Ogółem Mężczyźn Kobety w tysącach ,6 971, ,1 1022,9 604, ,4 1014,3 587, ,6 990,9 576, ,6 105,2 106, ;9 104,3 103, »; ;0 101,4 w odsetkach ,0 63,0 37, ,0 62, , , 0 63,2 36,8 W latach w dzałach gospodark narodowej tradycyjne zatrudnających kobety /ochrona zdrowa 1 opeka społeczna; ośwata 1 wychowane,handel, admnstracja państwowa wymar sprawedlwośc, fnanse ubezpeczana/,* udzał kobet w ogólnej lczbe zatrudnonych utrzymywał sę na wysokm pozome. Charakterystyczny jest wzrost udzału kobet w tych dzałach gospodark narodowej, która uznawane były za typowo męskef np. budownctwo /wzrost udzału kobet w zatrudnenu ogółem tego dzału z 20,1 % w 1975 r. do 21,0 % w 1982 г./, transport 1 łączność /wzrost odpowedno z 30,0 % do 30,6 %/ czy też rolnctwo /wzrost odpowedno z 31,9 % do 33,2 %/. Zatrudnene kobet w gospodarce uspołecznonej /stan w dnu 31 XII/ przedstawa ponższe zestawene!* DZIAŁY GOSPODARKI NARODOWEO w Z zatrudnena.w dzele Ogółem... 37,0 3/.1 36,1 36.b tym* ' Przemysł... 26,6 27,2 25-, В 25.2 Budownctwo , ,8 21,0 Rolnctwo... 31, ,5 33,2 Leśnctwo... 23,0 22,8 22,8 20.9

18 c.d. tablcy DZIAŁY GOSPODARKI NARODOWEJ w % zatrudnena w dzale Transport łęczność... 30,0 30,2 30,6 30,6 Handel ,3 80,8 80,3 80,8 Nauka 1 rozwój technk... 45,7 45, , 5 78,1 78,2 78,8 Kultura 1 sztuka... 62,1 66; 5 66,9 65,9 Admnstracja państwowe wymar sprawedlwośc ,6 65;0 65, Fnanse 1 ubezpeczena... 87,7 88,0 88, Podobne Jak w przypadku dynamk ogólnego zatrudnena w gospodarce uspołecznę- - nej równeż w dynamce zatrudnena kobet wystąpł okres wzrostu zatrudnene w latach , a następne w latach bezwzględny spadek zatrudnena kobet. Charakterystyczne jest to, źe udzał kobet w zatrudnenu ogółem w gospodarce uspołecznonej Jest w województwe katowckm mnejszy od ogólnopolskego /wg danych ogólnopolskch kobety stanowły w 1981 r. 43,3¾ ogółu zatrudnonych w gospodarce uspołecznonej. dla województwa katowckego analogczny odsetek wynosł w 1981 r. 36,7 %/. Głów- nę przyczynę tego zjawska jest mały udzał kobet zatrudnonych w przemyśle. Kobety stanowę tylko 25,2 % ogółu zatrudnonych w przemyśle /wg danych ogólnopolskch - rok aż 37,5 %/. Mały udzał kobet w zatrudnenu w przemyśle spowodowany jest specyfcznym charakterem pracy w zakładach na terene województwa katowckego /przemysł węglowy, hutnczy, metalurgczny/. Powodem nskej aktywzacj zawodowej kobet jest w pewnej merze tradycja patrarchalnej rodzny górnczej oraz dosyć wysoke /relatywne do pozostałych grup zawodowych/ zarobk mężczyzn zatrudnonych w przemyśle wydobywczym. Pracujęcy w systeme nakładczym W 1982 r. w systeme pracy nakładczej zatrudnano 9,8 tye. osób, tj. o 773 osoby mnej /o 7>3 %/, anżel w 1981 r. Lata charakteryzowały elę stotnym spadkem lczby pracujęcych w systeme nakładczym. Zatrudnene w systeme nakładczym w gospodarce uspołecznonej /stan w dnu 31 XII/ przedstawało elę naatępujęco WYSZCZEGÓLNIENIE w lczbach bezwzględnych odsetkach o g Ol e m ,9 92,7 100,0 100,0 ; Przemysł ,9 92,0 90,9 89,7 Hendel ,7 99,

19 Spadek lczby pracujących я systeme nakładczy* węzeł sę ścśle z sytuację gospodarcze kraju, brakam * zaopatrzenu w surowce materały. Nedomog te szczególne odbły sę na pracujących systeme ze względu na charakter rodzaj pracy. System pracy nakłaoczej stosowany Jest główne w przemyśle-, oraz w mnejszej skal w hanlu; gospodarce komunalnej oraz leśnctwe. Pracujący w systeme pracy nakładczej и przemyśle; leśnctwe1, handlu gospodarce komunalnej stanowl w końcu 1982 r. 99,6 % ogółu zatrudnonych w systeme pracy nakładczej w gospodarce uspołecznonej. Relatywne do nnych województw odsetek zatrudnonych przy pracy nakładczej w województwe katowckm Jest nższy nż w takch województwach Jak* belske, częstochowske, krakowske, kalske1, nowosądecke, potrkowske, radomske 1 zamojske. Oest to spowodowane tym; że w województwe katowckm występują wększe możlwośc znależlonla zatrudnena w systeme zwartym forma pracy nakładczej Jest węc mnej popularna. Prncujacy na podstawe umów agencyjnych. są agenc. W 1982 roku w sys osób mnej /o 5,3 %/ anżel Kolejną grupę pracujących w gospodarce uspołecznonej teme agencyjno-prowzyjnym pracowało 12,1 tys., tj. o 675 w 1981 r. Jednocześne zaobserwowano wzrost zatrudnena pracujących w systeme agencj zryczałtowanej. W systeme agencj zryczałtowanej pracowało w 1982 r. 6,6 tys. osób /w 1981 r. - 6,3 tys. w ,2 tys. osób/. Podobne jak w przypadku nakładców, spadek lczby agentów wynagradzanych z funduszu agencyjno-prowzyjnego zanotowano także w 1982 r. Przyczyn należy upatrywać w trudnej sytuacj gospodarczej kraju wyrażonej zahamowanem produkcj, skupu, wzrostem cen tp. Kształtowane sę zatrudnena na podstawe umów agencyjno-prowzyjnych /stan w dnu 31 XII/ przedstawa ponższe zestawene!: WYSZCZEGÓLNIENIE o - ogółem a - mężczyźn к - kobety w lczbach bezwzględnych 1975 = =100 «r odsetkach Ogółem.... o ,1 94,7 100, D ,7 93,5 100,0 100,0 к ,4 95,0 100,0 100,0 w ty«: Handel... o ,8 92, ,2 a ,0 91,0 48,5 55,0 к ,4 93,2 72,7 73,6 Fnanse 1 ubezplecze-o ,9 100,0 21,7 22,4 ne m ,6 28, к , , Admnstracja państ ,5 92, wowa 1 wymar sprawedlwośc к ,1 84,7 о.з ,2 95, ,0 1,3 Oak z powyższego wynka, system agencyjno-prowzyjny stosowany jest główne w handlu uspołecznonym, nstytucjach fnansowych Ubezpeczenowych oraz nstytucjach admnstracj państwowej wymaru sprawedlwośc. Te trzy dzały zatrudnały w końcu 1982 r. 97,1 % ogólnej lczby pracujących eystemle. Najczęścej spotykaną formą agencj w handlu jest prowadzene kosków 1 małych sklepów, kosków "Ruchu"', stacj benzynowych', a w gastronom - sprzedaży obnośeaj obwoźnej.

20 W admnstracj państwowej do grupy agentów wynagradzanych z funduszu agencyjnoprowzyjnego zalczono sołtysów wynagradzanych z tytułu nkasa oodetków» W Instytucjach fnansowych ubezpeczenowych do grupy agentów zalczono pogrodnków ubezpeczenowych PZU, osoby prowadzące zakładowe agencje PKO oraz kolektorów zatrudnonych w przedsęborstwe "Totalzator Sportowy" 1 przedsęolorstwach prowadzących terenowe gry lczbowe, W latach kobety stanowły grupę domnującą /z wyjątkem dzału admnstracja państwowa 1 wymar sprawedlwośc/; przy czym obserwowano tendencje do wzrostu udzału kobet w ogólnej lczbe pracujących w systeme agencyjno-prowzyjnya. Pracowncy młodocan w gospodarce uspołecznonej. w 1982 r. w gospodarce uspołecznonej pracowało 68,5 tys. młodocanych. Zdecydowana wększość, tj. 64,0 tys. /94,3 %/ to ucznowe pracujący w gospodarce uspołecznonej na podstawe umowy o naukę zawodu lub przyuczena do określonej pracy. Pozostała grupa młodocanych /4^5 tys./ to osoby zatrudnone w gospodarce uspołecznonej na podstawe umowy o pracę. Poczynając od 1976 r. notowano systematyczny spadek lczby młodocanych pracujących w gospodarce uspołecznonej. W 1982 r. lczba pracownków młodocanych była już o 18,2 tys. mnejsza nż w szczytowym 1975 r. Zatrudnene młodocanych^ w gospodarce uspołecznonej /stan w dnu 31 XII/ przedstawało sę następująco: WYSZCZEGÓLNIENIE o - ogółem a - mężczyźn к - kobety w tysącach 1975 « »100 OGÓŁEM... 86,7 77,9 71,0 68,5 79,0 96,5 m 60,6 55,2 49,0 46,2 76,2 94,3 к 26,1 22,7 22,0 22,3 85, w t y m Przemysł... 50,9 42; 7 38,3 39,1 76,8 102,1 m 38,9 31,7 27,4 27,8 71,5 101,5 к 12,0 11,0 10,9 11, ,7 Budownctwo... 14,0 13,7 12,6 9,9 70,7 78,6 m 12,8 12,9 11,6 9, ,9 к 1.2 0,8 1,0 0,4 41,7 50,0 Transport 1 łączność... o 7,3 8,1 7,4 6,4 87,7 86,5 m 6,5 7,1 6, ,5 81,5 к 0.8 1, ,5 122,2 Handel ,1 10,4 10,1 10,3 85,1 102,0 a 0.9 1, , к 11, ,6 8,8 79,5 102,3 1/ W weku od 15 do 18 let. Na spadek zatrudnena młodocanych w gospodarce uspołecznonej w latach znaczący wpływ mały zmany zachodzące w przemyśle 1 budownctwe. W tych dwóch dzałach gospodark narodowej notowano /począwszy od roku 1975/ znaczny spadek zatrudnena młodocanych. Tendencje spadkowe w handlu, transporce 1 łącznośc były mnejsze. Z ogólnej lczby młodocanych zatrudnonych w gospodarce uspołecznonej w 1982 r. 65,7 tys.r tj. 95,9 % pracowało w przemyśle, handlu, budownctwe oraz transporce

21 1 łęcznośc? przy czym najwększy odsetek młodocanych /57,1 %/ w przemyśle uspołecznonym. Należy zaznaczyć', że utrzymujące elę tendencje epadkca zatrudnena młodocanych spowodowała, że odsetek młodocanych dzale w ogólnej lczbe młodocanych zatrudnonych w gospodarce uspołecznonej był w 1982 г. o 2,0 punkty nższy anżel w 1975 r. Kolejnym dzałem! zatrudnającym znaczne lczbę młodocanych eę handel, w którym w 1982 r. pracowało 15;0 % ogólnej lczby młodocanych /w 1975 r. - 14,0 ЗУ, budownctwo z udzałem w wysokośc 15,5 % / 1975 r. - 16,1 ЗУ, oraz transport 1 łączność z u- dzałem w wysokośc 9;3 % /w 1975 r. - 8,4 %/. Pozostałe dzały ne odnotowały w latach lczęcych sę zman w welkośc grupy pracownków młodocanych, a tym aa- aym ne uległ znaczęcym zmanom udzał młodocanych zatrudnonych w tych dzałach w ogólnej lczbe młodocanych zatrudnonych w gospodarce uspołecznonej. Ruch zatrudnonych w gospodarce uspołecznonej. Dane o ruchu zatrudnonych wykazuję, że росzęwazy od 1977 r. lczba przyjęć /ne- rzona współczynnkem przyjęć/ zaczęła sę zmnejszać, osęgajęc 17,4 % w 1981 r % w 1982 r. Współczynnk przyjęć zwolneń pracownków gospodark uspołecznonej przedstawały elę następujęco* WYSZCZEGÓLNIENIE Współczynnkt 197S 1 1 «Ю W % przyjęć , ,0 zwolneń... 23V3 19,8 l/;2 19,2 W analzowanym okrese / / najwyższy współczynnk przyjęć zanotowano w 1976 r. - 2b,5 %. W latach następnych zaznaczyła sę wyraźna tendencja spadkowa omawanego zjawska, w 1982 r. przyjęto do pracy 302,5 tya. osób, co oznacza zmnejszene e«w porównanu z 1976 r. o 23,1 %. Jak Już wspomnano, w latach 19/5-19w2 najnższy pozom przyjęć do pracy zanotowano w 1981 roku. W 1981 r. przyjęto do pracy 283,0 tye. osób; co oznacza zmnejszene elę w porównanu z 1976 r. o 28,1 %. Tendencja spadkowa w zakrese zwolneń z pracy pojawła sę już w 1976 roku. W stosunku do 1975 r. obnżył sę w latach współczynnk zwolneń, w analzowanym okrese najnższy pozom zwolneń z pracy zanotowano w 1981 r. W 1901 r. lczba zwolnonych osęgnęła pozom 308,9 tye. osób, /współczynnk zwolneń 17,2 %/. Istneje prawdłowość!,' że kobety zatrudnone w gospodarce uspołecznonej charakteryzuję sę mnejszę fluktuację anżel mężczyźn. Prawdłowość ta dotyczy także całego okresu Współczynnk przyjęć zwolneń pracownków gospodark uspołecznonej według płc przedstawały elę naetępujęco Współczynnk * % LATA przyjęć zwolneń mężczyźn kobety mężczyźn kobety , , ,8 12, , ,5 11, ,