Najtęższe glowy w laboratoriach gigantów przemysłowych my /q dzień. i noc jak dogodzić pokoleniu Młodych Lwów". Teraz MY - Pokolenie Z

Transkrypt

1

2 Temat kładkwy Większść czytelników MT t sby urdzne p rku 1990-ym, zaliczane d Pklenia Z. Ptrzeby, gusta, nawyki Zetów wyznaczają trendy rzwjwe cywilizacji technlgicznej. Na kilkudziesięciu strnach teg wydania MT próbujemy pisać rzwój cywilizacji Zetów w perspektywie najbliższych pięciu lat. Szkły Nauczyciele l\liesiqcznik l\lłdy Technik jnsl clslqpny dla szkól pdstawwych i pnadpdstawwych 11 prnnu11wp1cie częściw spnsrll'ancj przez l\li11islcrslw Nauki i Szklniclwa \\'yższeg. Szkły płacają 50% ksztó11 prenumeraty :\lłdeg 'lechnika. IJziqki lej prcnh11rnracie i\lłrły Technik I rafia prawie d każdej bibliteki szklnej i jest czytany przez kil kas()[ tysięcy Hczniów. Specjalnie dla uczniów znaczamy slpic1'1 lrndnśc:i artykułów: jeden punkt znacza. że arlykul p11 inni zrzumieć Hc:znill'ie szkół pdsta1rnwych, dll'a phnkt dpwiada pzi- 1110\\'i uczniów gimnazjum. lrr.y punk i_\' - pzim szkły średniej. Najtęższe glwy w labratriach gigantów przemysłwych my /q dzień i nc jak dgdzić pkleniu Młdych Lwów". Teraz MY - Pklenie Z Pamiętacie film Młde Lwy"? T pkleniu dwud:dcstparlatków, które ddał życie w drugiej wjnie światwej. Każda epka ma swje pklenie Młdych Lwów. W czasach pkju nie zagryzają się wzajemnie, ale pżerają mnóstw dóbr knsumpcyjnych. Oni są królami dżungli kapitalistycznej. Oni nadają tn i wyrkują, kt z prducentów się rzwinie, a kt upadnie. Starsi nie mają nic d pwiedzenia. Mgą tylk karykaturalnie udawać mldych i pdążać ślad w ślad za Mldymi Lwami. Dlateg przemysł drży ze strachu i dzień i nc glówkuje jakimi prduktami nakarmić Młde Lwy. Obecne pklenie Młdych Lwów t sby urdzne w latach Razem z nimi rdzi I się, rósł i rzwijał Internet, technlgie mbilne, najpierw p prstu kmórkwe, ptem smartfnw-tabletwe. Przyjęt nazywać tę generację: Cyfrwi 1l1bylcy" (Digital Natives], alb inaczej Pklenie Z. Przed nimi był pklenie Y (urdzeni w latach siemdziesiątych], a jeszcze wcześniej pklenie X. Najważniejsze jest Pklenie Z, b przed nim przyszlść. Ptrzeby, gusta, nawyki Zetów wyznaczają trendy rzwjwe cywilizacji technlgicznej. Oni nie znają świata bez kmputerów, sieci i gadżetów mbilnych. Pruszają się, w świecie tych technlgii w spsób naturalny. Nie musieli się ich mzlnie uc>:yć i pr>:eslawiać się. Na kilkudziesięciu strnach teg wydania MT próbujemy pisać rzwój cywilizacji technlgicznej Zelów w perspektywie najbliższych pięciu lat. My starsi (mówię sbie i mim pkleniu) będziemy się tej cywilizacji pierać, ale wynik jest przesądzny - nie damy rady i mzlnie będziemy się uczyć jak używać teg wszystkieg, c Zety chwytają w lt jak rzeczy naturalne. Krzepiące dla mnie jest t, że starsze pklenia nie dpuszczają", chcą się uczyć i nadążać, n i... czytają Młdeg Technika. Mamy już wstępne wyniki wielkiej ankiety, którą dlączyliśmy d pprzednieg wydania MT. Okazuje się, że r>:kład wiekwy czytelników MT jest bimdalny (dwugarbny]. Dminują czytelnicy w wieku lal, ale jest te;i: duża reprezentacja grupy wiekwej lat. Mże la dwugarbnść" tlumaczy skrajnie przeciwstawne ceny wystawine pszczególnym rubrykm MT. Na dkladniejszą analizę wyników ankiety przyjdzie jeszcze czas, ale już teraz wyciągamy wniski z cen Niezbędnika Kulturalneg" - ddatku d MT. Zebrał n niemal w równych ilściach jedynki i piątki. Rzumiemy, że stawiający pałę" wyrzucają ten ddatek d ksza. Szkda pieniędzy wydanych na druk. Szkda też pzbawiać lektury ddatku tych, którzy są nim zachwyceni. Dlateg kntynuujemy redagwanie Niezbędnika Kulturalneg", ale będziemy g publikwać w frmacie PDF na nas>:ej strnie internetwej - Wiesław Marciniak P.S. 1) Zaintereswanie kilkunastdcinkwym Praktycznym Kursem Elektrniki jest lbrzymie. Będziemy g udstępniać w calści (POF-y) na aby w każdej chwili mgli dłączyć nwi kursanci". 2) Ruszył nasz 24-gdzinny serwis newswy na smartfny i tablety - m.mldytechnik.pl. Teraz nie przeczysz żadnej nwści ze świata techniki. Uczniwie Prenumerata MT -50% czytaj na str. 112 Studenci Prenumerata MT -50% czytaj na str

3 STAŁY KONKURS. Active Reader Od stycznia 2013 rku nastąpiła w knkursie Active Reader WIELKA ZMIANA Dawniej rzstrzygnięcia i przyznawanie nagród dbywał się c pól rku. Teraz jest t prces ciągły. P prstu, Czytelnicy zdbywają punkty i d razu mgą je zamieniać na nagrdy wartściach wyceninych w punktach (szczegóły na strnie 11 O raz na Teraz każdy uczestnik knkursu AR sam sbie wybiera nagrdy z bardz długiej listy, zawierającej: KSIĄZKI GRY PŁYTY MODELE NARZĘDZIA SPRZĘT AKCESORIA 4 m.technik -

4

5 Cś Cię pruszył? Chcesz pdzielić się z Redakcją i Czytelnikami MT swją pinią, wiedzą kmentarzem? Wyślij na adres activereader@mt.cm.pl lub list na adres ul Leszczynwa li, Warszawa. rlist m1es1ąca nagrda: 3 płyty wybrane z listy I OO Zmiany, zmiany, zmiany. P pierwszych zmianach w MT wybuchla burza. Czy dbrze? Czy źle? D pczątkw drzucanych zmian, które zaszly już się przyzwyczailam, jednak d tej pry nie przeblałam straty jlki. Przeglądając lutwy numer dslrzeglam listy niemal wzburznych fanów MT. Szczerze mówiąc jestem przerażna niektórymi wypwiedziami. Od internetu nie mżna teraz uciec, zresztą żaden z nastlatków uciekać d nieg nie chce. Sam fakt, że wielu uważa, że jeśli nie ma czegś w sieci t nie istnieje, mówi sam za siebie. Abstrahując trchę d tematu - nawet papież zalżyl knt na Twitterze w statnich miesiącach. Fakt, niektóre dzialy mnie nie interesują ale t nie znaczy, że nie zainteresują innych. Zawsze mgę rzucić kiem na treść, mże akurat ten temat mi się spdba. Jednak najbardziej zdziwił mnie list emerytwaneg Błąd Czytając statnie wydanie MT zauważyłem bląd dtyczący aplikacji Bi/km (str. 56). Piszecie Państw że aplikacja ta jest dstępna wyłącznie na ipda c jest nieprawdą. Sam używam jej także na iphne, a na ipdzie leż zgdnie z zapewnieniami prducenta działa. RJkt, że ze względu na większy ekran w ipdzie zstała wydana wersja Bi/km fr ipd, która dziala tylk na ipdzie. Link d bu aplikacji: id ?mt=8 id ?mt=8 Maciej Knkl nauczyciela elektrniki. Akurat w tej dziedzinie której Pan pisze MT nie mżna abslutnie nic zarzucić. W prównaniu z pprzednią wersją - przed zmianami jest nieb lepiej. Sama akcja z chinkami wymagała nie tylk dużeg nakładu pracy, ale też finansweg. Nie wspmnę już Praktycznym Kursie Elektrniki, który (mam nadzieję) nauczy wielu z nas jej pdstaw. W szkle na lekcjach fizyki czy techniki nie mżna liczyć na l, że każdy będzie mógł przeprwadzić t sam dświadczenie d pdstaw, a tym bardziej na t, że każdy zrzumie t ca rbi. Nie ma na t ani czasu ani (w większści szkól] wantnków. Zmiany byly blesne, niektóre zasady niezrwmiale, punkmcjn mnf U'chę nf<pmwid/;w, ni w"y<tk zmierza w dbrym kierunku. I Kinga Tbała Hal, tu jesteśmy! Ciągle jestem pd wrażeniem lektmy świetneg arty kulu w MT 11/2012 życiu i cywilizacjach pzaziemskich. Sceptycy pdnszą argument, że nieb milczy" i nie bserwujemy żadnych sygnałów d tych cywilizacji. Czytałem statnia, że naukwcy zajmujący się SETI (search fr extraterrestrial intelligence) rzważają prblem wysylania przez Ziemian sygnalów w ksms ujawniających istnienie cywilizacji ziemskiej. Pdnszne są przy tym glsy, że jest t bardz ryzykwne, b gdyby inne cywilizacje miały być wrg d nas nastawine, t nierzumne jest wysyłanie im sygnałów hal, tu jesteśmy!". Lepiej siedzieć cich. N tak, ale identycznie mgą rzumwać tamte istt)r, a jeśli wszyscy we wszechświecie egistycznie, czy ze strachu będą ukrywać 6 Od Redakcji Autrów publikwanych listów będących prenumeratrami MT, nagradzamy płytami z najwyższej półki. Mamy pnad 100 tytułów wspaniałych albumów muzycznych. Prsimy Autrów listów, aby z listy Płyty z na!"wyższej półki", publikwanej w każdym wydaniu miesięcznika Audi", wybrali płytę d a siebie i napisali d redakcji ( redakcja@mt.cm.pł) list zawierający: - tytuł wybranej p łyty (Autr Listu miesiąca" ma praw d nagrdy w pstaci 3 płyt wybranych z w/w listy); - numer prenumeratra MT. Wybraną płytę wyślemy wraz z przesyłką najbliższeg numeru MT.

6 Grące tematy na Frum mt.cm.pl IXlłącz d Frumwiczów,, _,. ',," \'>. ',t,cr, : :'\: Spłe=iść MT kmunikuje się na Facebku Mldy'l'echnik. Sptkasz tam swich znajmych i pznasz wielu fajnych ludzi. swje istnienie, t mże dlateg nieb milczy". Tym prblemem, dylematem ujawniać się czy nie", zajmują się naukwcy stsując aparat badawczy terii gie1: Wydaje mi się jednak, że t nauka dla nauki", przecież naszą becnść w kmsie ujawniamy niechcący" chćby przez emisje fal elektrmagnetycznych w pasmach radiwych i świetlnych. W.K. Odżyły wspmnienia Szalenie mil byl mi ujrzeć w kisku MT", któreg pamiętam jeszcze z późnych lat. 70, pdczytywaneg w dmwej bibliteczce. Rzumiałem z teg tyle, c nic, jak pdstawówkweg pętaka intereswały mnie głównie militaria i samchdy [a zdjęć d Was i z śp. Hryzntów Techniki" nazbiera/by się pewnie mnóstw... ], ale wspmnienia pzstały. a razem z nimi - jakieś za mi/wanie d nauk ścislych [ech. ia'ólestw za zebrane Rzmaitści Matematyczne".], mim że aktualnie d tychże nauk mcn dbiegiem. Serdecznie pzdrawiam całą Redakcję i trzymam kciuki za MT. I jeszcze drbiażdżek: pmysł Przemysława Gawrna z nr 1/2013, dtyczący telefnów GSM z dwiema kartami SIM [zamieszczny w Pmyslach. "],już daaaawn dczeka! się realizacji: mania.pl/2011/02/08/telefn-na-dwie-karty-sim -%E2%80%93-przeglad-najciekawszych Ł.K. Plski wkład P przeczytaniu bardz ciekaweg artykułu Red. Mirsława Usidusa Adres. na pełnym mrzu", przedstawiająceg prjekty plywającycli miast lkalizwanych na mrzu i ceanie, natrafi/em na interesującą wiadmść. Otóż Ministerstw Rzwju Reginalneg pda/ infrmację, że naukwcy Plitechniki Gdańskiej chcą zaprjektwać i wybudwać prtatyp pdwdneg htelu, w którym będzie mżna glądać z pkju, np. rafę kralwą. Htel m być zaprjektwany tak, że będzie pdzielny na dwa segmenty, jeden z nich znajdzie się pd wdą na glębkści k. 10 metrów, drngi będzie stanwi! knstrukcję wystającą nad wdą. Oba segmenty będą płączne tunelem, wewnatrz któreg będzie się mżna pruszac windą bądź schdami. jak pda! resrt, budwa teg htelu ma ruszyć w tym rku i ma się nazywać Water Discus Htel. Zainterseswane zakupem są już htele w Dubaju i na Malediwach. Plscy naukwcy będą współpracwać ze specjalistyczną firmą Deep Ocean Technlgy i mają być wspierani śrdkami unijnymi. Maciej Skrzetuszewski Prpzycje d przemyślenia Bardz pdba mi się vtbsza gazetka. Irchę drga, ale nie tym chciałem napisać. festem uczniem gimnazjum, a właściwie w tym rku z nieg wychdzę. Interesuję się chemią, mam nawet w dmu małe labrtrium. W Mldym Techniku" brakuje mi chemicznych artykulów, dział Chemia inna niż w szkle" t mim zdaniem trchę za ma/. Pz tym, nie pdba mi się cały cykl kmpleksach - wszem, temat ciekawy, ale chyba nie na tyle, by cafy czas nich pisać. Zaprpnwałbym niec chemii analitycznej, np. analiza plmieniwa katinów. Pza tym fajnie by/by, gdyby punkty Active Reader były przyznawane także za pdesłanie d \l\łis zdjęć z przeprwadznych przez czytelników dświadczeń chemicznych. Nie tylk tych skmplikwanych, ale także tych, d których ptrzebne są substancje z życia cdzienneg. Również nie pdba mi się t, że w Active Reader mgą brć udzial wyłącznie prenumerlrzy a nie zwykli czytelnicy. którzy kupują gazetę w kisku. rjnie by/by też c jakiś czas zmbić knkurs, w którym ptrzebna by/aby wiedz z dziedzin takich jak fizyka, bilgia czy chemia. Wjciech Stawski Redakcja. Ciekawe uwagi. Przyjmujemy d przemyślenia. Jedną prpzycję już wdrażamy (punkty za zdjęcia i pisy dświadczeń chemicznych). Zdjęcia są ważne W lutwym numerze Mldeg Thchnik, w dziale listy", pewien czytelnik napisal, że nie pdba mu się szata gmficzna Młdeg Technika, że jest w nim za duż zdjęć a za mał tekslu. Napisał źle się t czyta". Abslutnie się z tym nie zgadzam! Tekst jest ważny. ale bez przesady! Bardz duż mżna wywniskwać ze zdjęć. Tekst bez zdjęć, t jak chleb bez mas/a. Szta graficzna MT jest super. C jak c, ale t jest waite pchwały. jeśli już mwa zdjęciach, t mim zdruliem pwimiiście ich dawać więcej w dziale na warsztacie". jak nie w czaspiśmie, t chciaż na strnie internetwej. Te zdjęcia naprawdę pmagają w wyknywaniu prjektów. Jeśli chdzi mniej czasclilnne prjekty. t mgliby. cie dawać filmiki pkazujące mntaż. Kamil Drel Prmcja frum MT Aby przyciągnąć" nwe sby czytające czaspism d frm MT, mglibyście zrbić sweg rdzaju prmcję, aby nwe sby mialy liczne pierwsze X pstów w liczbie np. 25 punktów AR za wpis. Byłaby t świetna kazja d dbreg startu w AR i zapznania z atmsferą panującą na frm. Dariusz Reinhlz 7

7 l I Inf Zm '0 >. N O> N.. Q_ N (/) O> N E O> c: O) TERAZ AFRYKA Pierwszy tablet i smartfn z czarneg kntynentu Tak się złżył, że Afryka musiała dtychczas krzystać z mbilnych gadżetów pwstałych na innych kntynentach. Ale teraz już są i afrykańskie gadżety przenśne. Smartfn i tablet - ba prdukty t pmysły Verne Manku z Knga, prdukwane są w Chinach. Urządzenia firmy VMK pracują w systemie Andrid. Manku na knferencji Tech4Africa głsił, że mają pdbijać rynek afrykański. Jeg prdukty nie są aż tak tanie, jak niektórzy, być mże, się spdziewali. Za smartfna trzeba będzie zapłacić 170 dlarów, zaś 300 dlarów za tabłel. Jednak w przyszłym rku firma planuje wprwadzić na rynek tańszy dpwiednik tabletu dla studentów. Tablet VMK łączy się siecią Wi-Fi i feruje 4 GB pamięci wewnętrznej. Telefn ma dwie kamery i 3,5 calwy wyświetlacz. Rynek afrykański wcale nie jest lak dziewiczy. Szczególnie duż jest lu użytkwników smartfnów Blackberry i aparatów Nkii. Jednak uważa się, że w Afryce istnieje duża ptrzeba pwstawania prduktów całkwicie afryka Ilskich. EKSPLORACJA KOSMOSU Drga Mleczna ma c najmniej tyle planet ile gwiazd Przynajmniej st miliardów planet w naszej macierzystej Galaktyce - tyle wynika z najnwszych szacunków Kalifrnijskieg lnslylulu Technlgiczneg (Callech). Przynajmniej - t znaczy, że nie wyklucza się, iż jest ich znacznie, znacznie więcej. Pdstawą d szacunku amerykańskich ucznych była bserwacja i analiza planet krążających gwiazdę Kepler-32, według nich, E-PAPIER Kmputer znów jak książka Wyginający się jak zwykła flia 1:1: panel wyświetlający t dzieł badaczy l!j 11 z Uniwersytetu Kanady we współpracy z Plastic Lgic i Intel Labs. Nwa technlgia jest kreślana jak nwy typ tabletu, chciaż bardziej wygląda a

8 INNOWACYJNE BATERIE Magnez zamiast litu w hybrydach reprezentatywną dla grmnej większści gwiazd Drgi Mlecznej. P przyjęciu załżenia, że większść układów gwiezdnych wygląda pdbnie d leg, wystarczył tylk przemnżyć przeciętną liczbę planet przez liczbę gwiazd. Teretycznie, b uczeni szacwali niec inaczej. Liczba planet wkół gwiazdy dkrytej przez ksmiczny teleskp Kepler wynsi pięć. Tyle przynajmniej udał się dkryć i ptwierdzić ucznym. Są rzmiarami zbliżne d Ziemi i, jak pdkreślają astrnmwie, stanwią typwe składniki ukladów biektów takich jak Kepler-32, karła typu M. Trzy czwarte gwiazd w Galaktyce należy d leg typu. Ktś spstrzegawczy i znający liczbę gwiazd w Drdze Mlecznej móglby zauważyć, że cś tu się nie zgadza. Obecnie uważa się, że nasza Galaktyka mże zawierać nawet d 400 mld gwiazd. Kalifrnijscy badacze jednak nie dważyli się mnżyć liczby karłów M przez pięć. Przyjęli z naukw strżnścią jedną planetę na jedną gwiazdę i jeszcze ddatkw pmniejszyli swje przewidywania. Tymczasem astrnmwie z pbliskieg bserwatrium w Berkeley dkryli sześć egz -kmet wkół młdych gwiazd znaczanych jak lill 9672, HD , 2 Andrmedy, HD 21620, HD i HD T pierwsze teg rdzaju biekty pza Układem Słnecznym. Oczywiście tu też należy zachwać strżnść, jednak t pważny sygnał, że ten typ biektów ksmicznych mże być równie pwszechny w Galaktyce jak planety. t jak tradycyjne dbitki zdjęć na papierze. Kncepcja zakłada też nwe, chć, gdyby się zastanwić, t raczej stare" pdejście d kmputerweg czy tabletweg desktpu. Miałby n mianwicie zamiast ekranu i kien twieranych kliknięciem lub dtykiem, składać się z pliku takich kartek", jak na zdjęciu, niczym czaspism, bądź książka. Wynalazek sprawia wrażenie, jakby wynikał z chęci brny tradycyjneg świata papieru, kartek, wertwania itp. przed inwazją urządzeń pr.. enśnych i dtykwych wyświetlaczy. Ale, kt wie, mże sbm starszej daty pmże t przyswić najnwsze technlgie? Tyta pracuje nad zastąpieniem litu magnezem w bateriach wykrzystywanych w autach hybrydwych. Zatem znane baterie Li-łn zastąpiłyby gniwa Mg-łn. Za przestawieniem siq na magnez przemawiają względy eknmiczne - jest tańszy, a baterie z jeg użyciem mają być efektywniejsze energetycznie. T bardz biecujące rzwiązanie" - ceni! Nikhilendra Singh z półncnamerykańskieg instytutu badawczeg Tyty. W jeg cenie, już niedług rzpczną się plwe testy nwych baterii. Większa wydajnść magnezu wynikać ma m. in. z faktu, że jeg jny charakteryzują się ładunkiem +2 a nie tak jak w przypadku litu, jedynie +1. Zatem przy tej samej masie teretycznie pwinn się dać zmagazynwać dwukrtnie większy ładunek elektryczny. Oczywiście nie wszystk wygląda aż tak różw. Inżynierwie Tyty próbują na dwa spsby. Jeden z nich t zastswanie andy z magnezu. jednak wówczas nie współpracuje na ze znanymi dtychczas elektrlitami. Rzwiązaniem byłby zastswanie nwych typów substancji d elektrlizy. Drugi spsób l zupełnie nwa knstrukcja andy i katdy, wykrzystanie wyższych napięć, czyli zupełnie nwe kncepcje gniw. Wart ddać, że bk magnezu badacze pracują nad zastswaniem w samchdwych bateriach jeszcze inneg pierwiastka -sdu. 9

9 - Q) N Q_ N U) Q) N E Q) c: O> 1 1 Inf Zm SPOSÓB NA ZIMĘ Jak suszą buty prfesjnaliści Trudn kreślić, kt t urządzenie wymyślił, w tylu miejscach w Internecie mżna znaleźć instrukcję, jak je wyknać. Więc gólnie załóżmy, że wynalazcą jest Internet. Akurat czas przesilenia zimw-wisenneg bywa szczególnie grźny dla naszeg buwia. Rztpy. wda, błt, sprawiają, że wilgć wnika d butów i zagraża zdrwiu. Pnadt, każdy wie, że buwie nie pwinn być suszne na kalryferach, grzejnikach ale w temperaturze pkjwej. Wynalazek, który demnstrujemy, nie tyle grzewa buty, ile wentyluje je d wewnątrz, c przyśpiesza wysychanie i nf zagraża ich rasnwi. Jak widać, całe urządzenie t płączenie wiatraczków niskiej mcy (mgą pchdzić np. z nieużywaneg kmputera, gdzie służyły d chłdzenia CPU) raz systemu plastikwych przewdów. Nie musi t w naszym wyknaniu wyglądać dkładnie lak jak na zdjęciach, b mżemy mieć d dyspzycji niec inne plastikwe rurki. Ważne, aby knstrukcja skutecznie dprwadzała nawiew d przedniej części buta. D damskich kzaczków wydłużymy niec rurkę, d butów dziecięcy zastsujemy mniejsze przewdy. Urządzenie" włącza się przez włżenie 1 2-wltweg zasilacza d gniazdka. EKO INŻ'YNIERIA Mst na wiatr Prawic 40 milinów kwh energii rcznie ma prdukwać mst, zaprjektwany przez włskich knstruktrów - Prancesc Cłarssieg, GivannQ Saracin i Luisę Saracin. Mgłby t zaspkić ptrzeby 15 tysięcy gspdarstw dmwych. Wiadukt Slar Wind" (słneczny wiatr), na drdze pmiędzy Bagnerą i Scilłą we Wlszech, ma mieć długść 20 km. Pmiędzy pdprami mstu jest miejsce na 26 turbin wiatrwych dstarczających energię. Drga na górze ma być wypsażna w panele słneczne dające ddatkwą energię. Prjektanci zakładają, że ich wiadukt przyciągał będzie nie Lyłk przejeżdżających pdróżnych, ale stanic siq atrakcją samą w sbie. Zaprjektwali specjalnie wyznaczne, bezpieczne miejsca służące d pdziwiania panramy włskieg wybrzeża - będzie t zielna prmenada dla pieszych, z mżliwścią kupwania np. świeżych warzyw i wców. Rcznie z paneli Włsi zamierzają pzyskiwać 11,2 milinów kwh i kł 36 mln kwh z turbin wiatrwych.

10 OŚWIETLENIE ULICZNE Inteligentne LED-y zabłysną w Krakwie Sztuczna inteligencja zajaśnieje w stlicy Małplski pełnym blaskiem. I będzie t plska inteligencja. Akademia Górnicz-Hutnicza w ramach prgramu Green AGH Campus przygtwuje systemy, które mają samdzielnie sterwać ulicznym świetleniem miejskim pd Wawelem. Rzwiązanie, nad którym pracują specjaliści z Krakwa, pzwala dynamicznie sterwać świetleniem typu LED. Gdy maleje natężenie ruchu pjazdów czy pieszych, lampy przygasają. Przy tradycyjnym wyłączaniu i włączaniu światła z dużą częsttliwścią, żarówki szybk się zużywają. Pbierają też więcej energii. System przygtwywany w katedrze prf. Leszka Ktulskieg piera się na danych pchdzących z kamer i sensrów rzmieszcznych w infrastrukturze miejskiej. Naukwcy testują już system na terenie miasteczka akademickieg. Teraz chcieliby włączyć system d części sieci miejskiej, tak aby przeszedł testy i uczył się w prawdziwych warunkach.

11 l 'I Inf Zm '0 () Q) N E Q) c: Ol CZAS ROBOTÓW Mięśnie, kści - p prstu rbt a Naukwcy z Uniwersytetu Tkijskieg sknstruwali rbta mająceg kści i tkankę mięśniwą. Niewątpliwie, gdy się g gląda i bserwuje spsób pruszania, t przypmina się filmwy Terminatr". A t tylk niewielki i uiegrźny rbcik łagdnym, japńskim imieniu Kenshir, któremu d Arnlda Schwarzeneggera dść dalek, b ma zaledwie 150 centymelrów wzrstu i waży 50 kilgramów. Prttyp zstał wyknany na bazie prprcji ciała 12-letnieg dziecka. W skład knstrukcji rbta wchdzą kści wyknane z aluminium raz 160 sztucznych mięśni, rzmieszcznych na szyi, raminach, tułwiu i ngach. Tkanki mięśniwe mają mżliwść kurczenia i rzszerzania, przez c mże n naśladwać naturalne ruchy człwieka. TABLET REKORDZISTA Slidny kawał tabletu d Lenv Tablet z wyświetlaczem 27 cali t chyba niec pd prąd w czasach, gdy inni minimalizują i myślą głównie 7 góra 7,5 cala. Jednak firma Lenv nie bi się ppularnść swjeg nweg tableciska. I mże ma rację. Załżenie jest takie, że tabletu używać mże więcej niż jedna sba. równcześnie. Rdzinna rzrywka przy ulubinej grze lub wspólne glądanie filmu l dbry pmysł. Dlaczeg d wielu zastswań, które wymyśln dla tabletów, nie ddać integracji w grupie'! PC Table zarządzany jest przez nwy system peracyjny Windws 8. C ciekawe prgramwanie pzwala na bsługę przez kilka sób równcześnie. Chdzą słuchy, że Chińczycy z Lenv pracują nad nwym, jeszcze większym, b 39-calwym, tabletem. 12 m.technik -

12 BEZPIECZNE DANE USB sam się skasuje, gdy rzpzna szpiega Prjekt szpiegwskieg" pendrive ' a autrstwa Travis Gdspeeda, h akera z USA, umie rzpznać, czy zstał pdłączny d urządzenia, któreg zadaniem jest skpiwanie zawartych na nim danych bez zgdy właściciela i wymazać w tej sytuacji swją zawartść. Wynalazcy udał się zbudwać płytę elektrniczną nazwie Facedancer. Gdspeed zauważył, że bardz łatw mżna zdefiniwać prcedurę, kreślającą czy dysk zstał pdłączny jak zwyczajny nśnik przez ptencjalneg użytkwnika, czy też trafił w ręce eksperta d wydbywania całści danych z dysku. jeśli umiemy pznać, w jakim celu ktś pdłączył napęd, t mżemy także dpwiedni zaprgramwać reakcję urządzenia. Mżna zaprgramwać zachwanie danych, tak, aby dysk sprawiał wrażenie uszkdzneg. Ale da się też wydać urządzeniu plecenie usunięcia wszystkich plików, gdy dkryje pdejrzaną działalnść hsla. Wnisek z teg taki, że infrmatyk śledczy musiałby się, dla niepznaki, zachwywać p pdłączeniu pendrive'a jak zwykły amatr, aby nie móc wyknać swją pracę. Jednak czy wykna ją, np. pbierze braz dysku, gdy nie uruchmi fachwych prcedur? [!] 1 a [!] ti. DLA CZUWAJĄCYCH Oczy dkła głwy? Mam! Nie wiadm, czy knstruktrzy aparalu nazwie FlyVIZ znają plskie pwiedznk :i:alecające wzmżną uwagę. Jednak sprawili, że nasze czy dkła głwy" stały się ciałem. Płączenie kasku i syslemu wizyjneg pzwala widzieć właśnie tak - równ 360 stpni dkła nas, bez dwracania się. Oczywiście, mżna się dwracać i wtedy również widzimy wszystk c jest dkła nas, z przdu, z bku i z lyłu. Odwrócenie się więc, c d zasady, nie zmienia pla widzenia... Dzieje się tak dzięki kamerze umieszcznej na czubku głwy, a właściwie - kasku. Urządzenie pdbne d tych, których używają ftgrafwie np. Ggle'a d rbienia panramicznych zdjęć, przekazuje braz d umieszcznych przed czami właściciela kasku wyświetlaczy LCD. Łatw zgadnąć, że przy wyknywaniu skrętów, pjawia się dezrientacja, która wymaga d urządzenia, aby infrmwał użytkwnika przynajmniej lym, gdzie jest kierunek zgdny z przdem" ustawienia jeg ciała. Knstruktrzy uważają, że wynalazek mże przydać się żłnierzm, plicjanlm, strażakm i pdbnym służbm. 13

13 Inf Zm I UW'"GAI Ruszył 24 gdzinny (24/7) serwis newswy.l"1 na smartfny i tablety m.mldytechnik.pl a - Q) N _ N (/) Q) N E Q) c Ol WSPÓŁCZESNA ARMIA Plska mina uderza z bku Inżynierwie z bydgskich Zakładów Elektrmechanicznych Belma" zaprezentwali nwy typ miny MPBK-ZN, która stanwi jedn z najnwcześniejszych rzwiązań teg typu na świecie i znacząc różni się d tradycyjnych min. Plska knstrukcja, w przeciwieństwie d sptykanych becnie w świecie, nie ma klasyczneg zapalnika naciskweg, zaś infrmację detnacji uzyskuje w spsób akustyczny. Urządzenie wypsażne jest. w czułe mikrfny, które ptrafią zlkalizwać przeciwnika i uderzyć na nieg z bku, nie zaś z dłu, jak l ma miejsce w tradycyjnych rzwiązaniach. Miną mżna też sterwać - wtedy za detnację" dpwiada ukryty nie dalej niż 300 metrów d niej peratr. Jak pdaje prducent mina przeznaczna jest d eliminwania z pla walki wzów bjwych i śrdków transprtwych p'przez rażenie bcznych części tych biektów. Jest na skuteczna także d zwalczania pjazdów z pancerzami reaktywnymi. Stswana mże być d zaminwania terenów zurbanizwanych, przełęczy górskich, kmpleksów leśnych raz w każdych warunkach, gdzie użycie innych min przeciwpancernych jest utrudnine lub niecelwe." WARSZTATOWY WEHIKUŁ Marzenie mechaników samchdwych Płączenie krzesła, wózka, platfrmy d leżenia pd pdwziem - jednym słwem Human Hist. Obawiamy się tylk, czy p bejrzeniu wide prezentująceg zalety lej knstrukcji, mechanicy samchdwi nie zaczną masw szukać teg, gdzie się da. A zdaje się, urządzenie t jest wciąż na plskim rynku niedstępne. Wehikuł pzwala swbdnie pruszać się p warsztacie, zmieniać wyskść siedzenia, pzycję, szybkim ruchem zamienić krzesełk w leżak i wsunąć się szybk pd aul. Hydrauliczny mechanizm, sterwany dźwigniami z bu slrn ciała kierująceg, sprawnie zmienia wyskść siedz nia i pzycję parcia. Blłsk 1,5 miliarda luclzł na świecie żyjących na bszarach wiejskich ale ma dstępu d energii elektrycznej. 14 m.technik -

14 Pdłącz się - nie przecz żadnej nwści ze świata technild. Wiele sób uważa, że Human Hist mże kazać się nieceniną pmcą nie tylk dla mechaników samchdwych. Lecz także dla niepełnsprawnych, jeżeli przydarzyłby im się np. spaść z wózka. Strna internetwa prjektu: ROWEROWA EWOLUCJA Raptr - elektryczny rwer jednkłwy a Plska nazwa takieg urządzenia t nie tyle jednkłwy rwer, ile - mncykl. Jeg knstruktr, Nick Thatcher, wykrzystał d budwy pjazdu m. in. rnikrkntrler - Arduin Un, który przetwarza i analizuje dane. Wehikuł napędzany jest silnikiem elektrycznym mcy 350 Wat, c pzwala rzpędzić się d najwyżej 16 km/h. Nie jest t więc jednstka pścigwa, czy sprtwa bestia, a raczej miejska spacerówka lub też transprtwiec rbczy d dużych bszarów magazynwych, hal fabrycznych, wielkich sklepów. Mógłby rywalizwać np. z segwayem, wykrzystywanym w pdbnych sytuacjach, w centrach handlwych lub na terenach parków tematycznych. Raptr waży kł 25 kilgramów i ma na stanie akumulatr, dzięki któremu, zależnie d prędkści, kierujący pjeździ d półtrej d dwóch gdzin. Thatcher biecuje jeszcze zwiększyć wydajnść pjazdu. MOBILNA TV Intel: damy wam telewizję internetwą Testy usługi telewizyjnej firmy znanej dtychczas raczej jak dstawca szybkich prcesrów rzpczną się już w marcu, czywiście dla wybranych użytkwników w Stanach Zjedncznych. Odbiór TV w Internecie będzie mżliwy p pdłączeniu d swjeg urządzenia dbirczeg, np. laptpa, urządzenia typu set-tp-bx. Za pśrednictwem takieg właśnie dekdera" mżliwe będzie glądanie w Internecie wybranych kanałów telewizji kablwej. Rewlucją, niekniecznie już technlgiczną, pachnie pmysł Intela, aby dbircy zamiast płacić za całe pakiety, mieli mżliwść subskrypcji jedynie wybranych przez siebie stacji lub nawet pjedynczych prgramów, niezależnie d umwy z dstawcami kablwymi. Prducent chipów biecuje również, że w chmurze przechwywać będzie mżna wszystkie subskrybwane przez użytkwnika prgramy emitwane w cią,,au statnieg miesiąca. Dzięki temu będzie je mżna bejrzeć w dwlnym mmencie, nie martwiąc się nagrywanie. Set-tp-bx Intela ma również umżliwiać dstęp d cyfrweg sklepu z aplikacjami. 15

15 Jak działa girskp? Czym różni się aerdynamika w Frmule 1 d zwykłych pjazdów? C t jest inżynieria materiałwa i dlaczeg dgrywa tak ważną rlę w prcesie prjektwania wynalazków? Jak trzymać czyste srebr, wykrzystując d teg glukzę lub kwas mrówkwy? - t tylk niektóre tematy tegrcznych warsztatów. Prjekt dla uczniów warszawskich i wrcławskich szkół gimnazjalnych prwadzny jest przez firmę Rbert Bsch. W tym rku rganizatrzy przygtwali nwe atrakcje, nie tylk dla młdzieży. W ramach prgramu edukacyjneg gimnazjaliści będą mgli dwiedzić Plitechnikę Warszawską i Plitechnikę Wrcławską, by uczestniczyć w zajęciach pświęcnych nauce i technice. Każdy uczeń będzie mógł wziąć udział w trzech warsztatach, pdczas których pd kiem przedstawicieli Studenckich Kół Naukwych wykrzysta w praktyce wiedzę teretyczną. Ddatkw w tej edycji dbędą się dwa warsztaty na temat własnści intelektualnej i chrny patentów w Urzędzie Patentwym RP. Nwści w III edycji Akademii bejmują rzszerzenie działalnści Klubu Abslwenta m.in. warsztaty w siedzibie firmy Bsch, czy sptkania współrganizwane z partnerami prgramu. Wiedza zdbyta pdczas warsztatów mże zainspirwać d kreatywneg myślenia i przygtwać gimnazjalistów d wzięcia udziału w drugiej części prgramu, czyli knkursie na wynalazek. Uczniwie mgą zgłaszać pmysły na urządzenia przyjazne dla śrdwiska, eknmiczne w prdukcji i mżliwe d szerkieg zastswania. 16 m.technik - www. mt.cm.pl akademia wynalazców im. Rberta Bscha Zapisy na warsztaty w ramach Akademii Wy nalazców im. Rberta Bscha" trwają d 28 luteg 2013 rku. Nauczyciele mgą rejestrwać swich pdpiecznych, wypełniając frmularz zgłszeniwy zamieszczny na strnie: nalazcw.edu. 1!. Uczniwie zgłaszający swje pmysły d knkursu na wynalazek muszą uczestniczyć w rganizwanych w marcu i kwietniu warsztatach. Udział w Akademii jest bezpłatny, a finałwe zespły mgą liczyć na dfinanswanie na etapie przygtwywania prttypów wynalazków. Na strnie internetwej pjawią się nwe zakładki: Wh is wh" - pświęcna młdym wynalazcm raz Kreatywna szkła" - dedykwana szkłm, których uczniwie zakwalifikwali się d knkursu na wynalazek. Przewidziane są także ddatkwe atrakcje dla nauczycieli, np. knkurs na scenariusz lekcji. Trzecia edycja prgramu jest prwadzna pd patrnatem hnrwym Plskiej Akademii Nauk, Urzędu Patentweg RP, Plitechniki Warszawskiej i Wrcławskiej. Uwaga Nauczyciele

16 TEMAT NUMERU GADŻETY POKOLENIA z a a a a a Zmierzch PC-tów Przyszłe pklenia kreślą ubiegły, 2012 rk, jak ten, w którym nastąpił kres hegemnii tradycyjneg kmputera sbisteg - być mże głównie za sprawą tej samej firmy, która kiedyś była nierzerwalnie związana z PC-tem -Micrsftu. Pdbnie jak Apple i Ggle, prducent Windwsa skłania się już ku pdejściu multi-platfrmwemu - telefny kmórkwe, tablety (1) i craz częściej telewizry z wbudwanym systemem peracyjnym - nieustannie zagrażają tradycyjnej dminacji kmputera PC. Przechwywanie 18 m.technik - www. mt.cm.pl 1. Tablety, smartfny, kmputery - gadżety Pklenia Z danych w chmurze zamiast na dysku twardym kmputera stacjnarneg, aplikacje ze sklepu App Ś tre, Ggle Play, zamiast pbieranych ze strn WWW - czasy się zmieniają. Kiedyś analgwy aparat ftgraficzny zstał zastąpiny cyfrwym. Ten z klei jest stpniw wypierany przez zaawanswane telefny z wbudwanym aparatem cyfrwym. Nie ma wątpliwści, że za kilka lat nadal będą istniały filmy analgwe, aparaty cyfrwe raz kmputery sbiste, jednak swje dni chwały mają już za sbą. W tej sytuacji nie byłby zaskczeniem, gdyby już w ciągu najbliższych pięciu lat smartfny straciły swój becny status bwiązkweg gadżetu, pnieważ ich miejsce zajmą kulary rzeczywistści rzszerznej. A mże jednak będzie t zestaw - smartfn lub mały tablet w kieszeni a kulary, rzszerzające rzeczywistść, na nsie. Kmputery, a raczej wyspecjalizwane układy scalne (np. chipy RFID), wbudwane będą we wszystkie urządzenia i przestaną być zauważane; świat pełen będzie inteligentnych przedmitów wbudwanych w ubrania, pjazdy, elementy dmów czy urządzeń gspdarstwa dmweg i sprzętów służących rzrywce. Gdyby ppuścić niec wdze fantazji, t mżna się spdziewać, że za kilka la.t dstępne będą już na rynku stsunkw niedrgie, dstępne dla zwykłych użytkwników superkmputery z prcesrami zbudwanymi za pmcą nantechnlgii lub na tajemniczych memrystrach, mcach bliczeniwych zbliżnych d ludzkieg mózgu. Na jeszcze silniejsze kmputery, parte na qubitach kwantwych, pczekamy zapewne znacznie dłużej niż pięć lat.

17 TERAZ MY - Pklenie Z Liczy się wygląd i... tablety Pdstawwą frmą gadżetu, główneg twarzysza, pmcnika i łącznika z resztą świata, dstawcy wiedzy i rzrywki, jest dla Zetów smartfn lub tablet, z czasem, jak się przewiduje cś pśrednieg pmiędzy tymi urządzeniami, hybryda większa niec d typweg smartfna, jednak zmniejsznych rzmiarach w prównaniu z tabletem frmacie takim jak ipad. W angielskim techn-żargnie hybryda taka ma już swją nazwę - phablet" (phne + tablet). Od 2007 rku, czyli d premiery pierwszeg iphne'a wiadm, że w świecie gadżetów wygrywają nie tylk niezawdne urządzenia rzlicznych funkcjach i mżliwściach. Od elektrnicznych przyrządów wymaga się becnie, z Fa cebkiem, wyświetla brazy, bądź krótkie teks- aby dbrze wyglądały, c znacza płączenie piękna designu z prstą, przyjazną, bsługą. 2. T-shirt z wyświetlaczem LED Dlateg Ggle Glass, smartfn przyszłści, nie mógł wyglądać jak grube szkła w telewizrwych" prawkach w stylu naszych dziadków, tylk jak mdne kulary, w których piękne kbiety wyglądają jeszcze piękniej. Klejny przykład kncepcyjnej technlgii pdbnej d kularów Ggle'a, nazwie Sight, zaprezentwali niedawn abslwenci Akademii Sztuk Pięknych Bezalel w Jerzlimie. Oglądając tę wizję mżna się tylk zastanawiać, czy rzeczywiście przyszłść znaczać będzie ucieczkę w świat kmputerweg marzenia senneg". Innym gadżeciarskim nurtem, któreg nie mżna zlekceważyć, jest integracja przyrządwania ze strjem, a także, pwiedzmy, wystrjem człwieka. O damskich klczykach lub klipsach - słuchawkach, brszkach - mikrfnach itp., słyszymy d dawna. Nie są też nwe kncepty ubrań, które stanwią anteny lub systemy ładwania baterii przez ruch lub pcieranie. Stsunkw nwym, b zrdznym z eksplzji Internetu spłecznściweg, pmysłem jest t-shirt, który, płączny ze smartfnem właściciela, a przez t zintegrwany np. ty publikwane jedncześnie w Internecie (2). Niezależnie d prjektów takich jak kulary Ggle (a wart ddać, że według pgłsek, Apple pracuje również nad pdbnym prjektem), ubrania czy zdby, gadżetem nadchdzącej pięcilatki będzie najpewniej tablet, który nie tylk zakńczył już właściwie karierę małych netbków, nie 19

18 TEMAT NUMERU 3. PrimeSense - czujnik ruchu 4. Smartfn wypsażny w technlgię FingerSense E N.. tylk, dzięki wszędbylskści mbilnych łączy Internetwych, przejmuje kmunikacyjne funkcje telefnu, ale również, c już ptwierdzają nwe dane z rynku, wypiera czytniki e-bków. I pwli wkracza na tereny wizualnej rzrywki, gdzie dminwały dtychczas knsle d gier i sprzęt wide. Według Fina Ilkka Paananena, szefa prdukującej gry firmy SuperCell (bardz ppularne gry na urządzenia mbilne - Cłash f Clans" i Hay Day"). już niebawem tablety staną się jedną z najważniejszych platfrm wspierających gry wide i najchętniej wybieranym przez graczy urządzeniem mbilnym. Dtyk rządzi i rzwija się Oczywiście, trwają prace nad różnymi tecbni.kami interakcji z maszynami. Ostatni chyba najintensywniej testuje się gestykulacyjne frmy interakcji, takie jak Kinect firmy Micrsft, łub PrimeSense (3), który na prezentacji wide wygląda niezwykle interesując. Jednak ekrany dtykwe i technlgie mułli-tuch becnie są najppularniejszymi spsbanti kmunikacji z przenśnym sprzętem. Techniki dtykwe wciąż się rzwijają; czym świadczy np. wynalazek firmy Qeex nazwie - FingerSense (4). Inżynierwie z tej firmy wypsażyli panel wyświetlacza smartfna w specjalne czujniki akustyczne, dzięki którym ekran jest w stanie rzróżnić dtknięcia puszkiem palca, paznkciem alb przegubem palca. Na filmie pkazujemy prttyp z zastswanym w aparacie Galaxy S III rzwiązaniem FingerSense. Zamias klikania w menu, w celu wybru klejnych pcji, mamy tu wygdne, knfigurwane przez użytkwnika, różne frmy dtyku. Nasuwa t skjarzenie ze skrótami klawiaturwymi w kmputerze. Oszczędza czas i energię. Nie twierdzimy, że akurat d FingerSense będzie należał następne kilka lat, tak jak pprzednie kilka należał d mułli-tucha, ale pmysł wygląda na bardz senswny i użyteczny, zatem wróżymy mu przyszłść. 3D w Tv, na scenie, w biurze Pisaliśmy już w naszych prgnzach na 2013 rk (MT2/2013). że planwane są w najbliższych miesiącach kncerty hlgraficznych prjekcji m. in. Elvisa Presleya, Amy Winehuse i być mże Micheala 20 m.technik - Jacksna. Na scenach teatralnych mają wkrótce zagścić gwiazdy z dawnych lat, zaś w filharmniach znów k ncertwać będą Ignacy Paderewski, Maria Callas, Jan Kiepura. Królestwem technlgii 3D jest już becnie kin i telewizja. Wszyscy spdziewają się upwszechnienia technlgii brazu 3D bez kniecznści używania specjalnych kularów. Teg typu rzwiązania pjawiają się już, głównie w fercie krea6skich prducentów elektr11iki, ale wciąż czekamy na rzwiązai1ia prstsze, tai\sze i zapewniające wyższą jakść brazu. Rzwój technlgii brazu w 3D stwarza niezwykle mżliwści w rzrywce, na przykład w grach, symulatrach, wirtualnych światach. Te perspektywy są jeszcze ciekawsze gdy pmyśli się zastswa11iu przy tym gestykulacyjnych interfejsów typu Kinect Valb wykrzystaniu elementów rzszerznej rzeczywistści z wyświetlaczem pdbnym d Ggle Glass. Ważnym aspektem prac nad technlgiami 3D jest pprawianie jakści brazu. Na ubiegłrcznych targach IFA w Berlinie firma LG Electrnics zaprezentwała pierwszy na świecie 84-calwy telewizr Ultra Definilin (UD) 3D, wypsażny w technlgię CINEMA 3D. Użytkwnicy, mając d dyspzycji funkcję 30 Depth Cntrl, mgą regulwać wirtualną dległść między biektami na ekranie. Takich infrmacji zapewne będzie craz więcej, b dbircy 3D wciąż są dalecy d satysfakcji z jakści brazu, którą im się feruje. Ddatkw, mldsi widzwie mają wyskie zaptrzebwanie na smart TV, czyli telewizję zintegrwaną z Internetem i spłecznściami. Kreańczycy w styczniu zaprezentwali Cinema 3D Smart TV (5). Urządzenie t, w płączeniu z kilkma innymi technlgiami, np. z interfejsem NFC (Near Field Cmmunicatin). pzwli utwrzyć z całeg psiadaneg w dmu sprzętu, zarządzaną np. za pmcą smartfna, prawdziwi.e spłecznściwą machinę multimedialną. Zdaniem prgnstyków z IBM, już wkrótce mżliwa będzie na szerszą skalę kmunikacja z wykrzystaniem hlgramów, pdbna d znanej z Gwiezdnych Wjen". Będzie więc mżna nagrywać, przesyłać i dtwarzać wizualne trójwymiarwe prezentacje z udziałem jednej lub kilku sób.

19 TERAZ MY - Pklenie Z..,, \ 5. LG Cinema 3D Smart TV 6. Ładwarka słneczna WakaWaka Pwer Statin Zdaniem ekspertów wspmnianej firmy, prjektry hlgramów będą szybk miniaturyzwane, tak aby mieścily się w telefnie lub tablecie. Ptrzębne dłużej działające baterie D tej masy przenśnych gadżetów, które wytwarza becna cywilizacja techniczna, ptrzeba znacznie lepszych, trwalszych i wydajniejszych źródeł zasilania. Równcześnie z rewlucją mbilną musi nastąpić rewlucja w dziedzinie wydajnści baterii. Teg Zety czekują i dawali temu wyraz niejeden raz. Przewiduje się, że w ciągu 5 lat baterie w urządze- 11iach przenśnych staną się 10-krtnie wydajniejsze w stsunku d leg, c mamy d dyspzycji dzisiaj. Naukwcy przewidują, że zmieni się również technlgia ich wyknania i będziemy mgli naładwać telefn p prstu pprzez ruch lub pcierając g ubranie. Prawdpdbne jest również, że pwstaną baterie, które będą ptrafiły same się ładwać wykrzystując tlen z tczenia. Są też inne kncepty Naukwcy z uniwersytetu w Rice, w Teksasie zaprezentwali baterie w sprayu" - czyli nanszne na dwlne pwierzchnie i kształty warstwy substancji stanwiącej andę, katdę i elektrlit. Malwaną" baterię twrzy pięć warstw, które pracują jak anda, katda, dwa dbirniki prądu i ddzielający je plimer, czyli identycznie jak w przypadku klasycznych gniw. Baterie mżna metdą natrysku nanieść na pwierzchnie ceramiczne, szkł, stal raz plimery. Baterie w ' sprayu są zaskakując trwałe. P 60 pełnych cyklach ładwania/rzładwywania w bateriach zantwan niewielki jedynie spadek pjemnści. Właśnie w mżliwści integrwania teg typu baterii z panelami słnecznymi widzi się najbardziej biecujące zastswanie baterii z natrysku. Nie bez znaczenia jest również t, że bateria będąca nanszną na pwierzchnię pwłką mże mieć praktycznie dwlny kształt. Zespół z Uniwersytetu Rice chciałby pracwać także baterie-farby, d zastswań na zewnątrz pmieszczeń. Być mże niezłą alternatywą będzie party na energii słnecznej system ładwania WakaWaka Pwer Statin (6), który, jak twierdzą jeg prjektanci, ptrafi naładwać baterię mządzenia przenśneg nawet d 75% w 6 gdzin. W prówlrnniu z pprzednimi wynalazkami teg rdzaju - t grffilly pstęp. Jednak czywiście dalek ładwarce Wa kawaka d wydajnści tradycyjnych, pbierających prąd z sieci, urządzeń. A prps energii... Fakt, że tablety i smartfny wypierają starsze, większe mządzenia, jak kmputery biurkwe czy nawet laptpy, nie znaczy, że gólna masa kmputerów na świecie zmniejszy się. Raczej przeciwnie. Na tę lekką" sieć i miliny pręcznych urządzeń przenśnycl1 musi pracwać craz ptężniejsza infrastruktura bliczeniwa. I ktś wpadł na pmysł, że t też mże być źródł energii. Ptężne centra bliczeniwe, serwerwnie, a wreszcie setki tysięcy kmputerów wykrzyst)'\'lane w firmach zużywają masę energii na chłdzenie, jedncześnie nie wykrzystując emitwaneg ciepła. Zdaniem ekspertów IBM, w niedalekiej przyszłści nauczymy się wykrzystywać energię cieplną kmputerów d grzewania budynków zimą raz zasilania klimatyzacji latem. Osbliwść Równie nagle, jak się pjawił, trend ten mże niedług zniknąć - ludzie pracujący nad twrzeniem nwych zagrżeń bezpieczeństwa mgą zstać zastąpieni maszynami walczącymi z maszynami. Właśnie na tym plu pstęp w dziedzinie sztucznej inteligencji mógłby mieć isttne znaczenie. Magicznym słwem jest tu sbliwść" - termin pjawiający się w badaniach dtyczących przyszłści na kreślenie mmentu, kiedy kmputery będą wystarczając inteligentne, aby rzwijać się niezależnie, bez pmcy człwieka. Brzmi t niewiarygdnie i nawet wśród naukwców duże kntrwersje nadal budzi pytanie kiedy - lub czy w góle - nadejdzie taki mment. Zdaniem Raya Kurzwei\a, który niedawn zaczął pracwać dla Ggle'a, mment, gdy zatrze się różnica i granica pmiędzy człwiekiem a maszyną (n tak rzumie sbliwść" - singularity) jest już całkiem bliski. 21

20 TEMAT NUMERU ::i - Cf) Q) - E.N... SIEC WSZĘDZIE, SZYBKO TANIO Więcej Internetu niż tlenu w atmsferze Agencja DARPA (Defense Advanced Researcb Prjects Agency), uznawana za matkę Internetu", pinfrmwała niedawn planie uruchmienia infrastruktury bezprzewdwej, w której szkielet" (umwny termin przez analgię d sieci przewdwej) siągnąłby przepustwść 100 GB/s! I taki prjekt wyznacza kntekst przyszłści Internetu. Internet bezprzewdwy, becny w każdym miejscu, w każdej chwili, jak pwietrze, ferujący niewiarygdną szybkść transmisji danych. Oczywiście prjekt DARPA ma cel wjskwy - ma służyć szybkiej i niezawdnej łącznści na plu walki. Jednak przypminamy, że Internet stwrzny przez DARPA w latach 60-lych też pczątkw miał charakter wyłącznie militarny. Wi-Fi d pkju a w pk1u W1-Gig W strefie cywilnej też spr się dzieje. Całkiem niedawn knsrcjum rzwijające technlgię Wi-Fi płączył się z mniej znanyn;i aliansem nazwie Wi-Gig (1). Ten statni związany jest z technlgią, której przepustwść ma wynsić nawet d 6 GB/s. jednak ze względu na bardz wyskie częsttliwści, które wykrzystuje (60 GHz) zasięg Wi-Gig nie przekracza kilku metrów, czyli granicza się d pjedynczych pmieszczeń. Dlateg nie traktuje się Wi-Gig jak technlgii knkurencyjnej, ani takiej, która zastąpi Wi-Fi. Oba systemy mgą się z pwdzeniem uzupełniać i współpracwać. Jedncześnie knsrcjum Wi-Fi pracuje nad własnym standardem giga-przesyłu llac w innym zakresie częsttliwści. Brzmi t mże niec skmplikwanie, ale wnisek z punktu widzenia głdneg szybkiej i wszędbylskiej sieci, przedstawiciela Pklenia Z, mże być tylk jeden, bezprzewdwa sieć będzie się rzwijać a transmisje rzędu gigabajtów na sekundę są realne w perspektywie kilku następnych lal. Czwarta generacja u bram Wróćmy niec d becnych realiów, w których d drzwi puka nwa generacja bezprzewdwej łącznści. Już 2013 rk ma być rk.iem masweg 22 m.technik - upwszechnienia sieci bezprzewdwej kreślanej jak sieć czwartej generacji - 4G. Panuje zgdnść, że bezprzewdwy Internet przestanie się w warunkach 4G różnić szybkścią i wydajnścią przesyłu danych d sieci szerkpasmwej przewdwej. A t pzwli na transmisje wizualne, wide, telewizję w sieciach bezprzewdwych, na pdbnym d stałych łączy pzimie. Sieć 4G - tak kreśla się technlgię partą na sieci radiwej szybkim przesyle i wielfunkcyjnych punktach nadawcz-dbirczych, funkcjnującą w paśmie 1800 MHz. Sieć czwartej generacji różni się d sieci 3G głównie szybkścią transferu. 4G t przepustwść na pzimie 100 Mb/s, zaś wysyłanie pakietów danych dbywa się w tej technice z prędkścią pwyżej 25 Mb/s. Z czwartą generacją kjarzy się becnie standard przesyłu danych LTE (Lng Term Evlutin). Pzwala na przesył danych z prędkścią d 100 a nawet 300 Mb/s w dół łącza" czyli z punktu widzenia użytkwnika kńcweg - tzw. zrzucania" d kmórki lub tabletu i 50 Mb/s przy wrzucaniu" danych d sieci. Trwają jedncześnie prace nad technlgiami kreślanymi jak LT E-A (Advanced). które według załżeń mają zapewnić transmisję d abnenta z prędkścią 500 Mb/s d nawet 1 Gb/s. W Internecie bezprzewdwym ważna jest nie tylk prędkść, ale także zasięg, łatwść i wszędbylskść dstępu (2). Mment, w którym Internet będzie pwszechny jak elektrycznść, czy mże nawet pwietrze, zbliża się wielkimi krkami. Egzabajty i zetabajty danych W czerwcu 2012 r. firma Cisc publikwała wniski z drczneg badania Cisc Visual Netwrking Iudex Frecast ( ), w ramach któreg Cisc pracwuje prgnzy i analizuje wzrst ruchu w Internecie raz pwiązane z nim tendencje na całym świecie. Z prgnzy wynika, że w 2016 r. gólnświatwy ruch IP (czyli Internetwy) sięgnie 1,3 zetabajta rcznie (jeden zelabajl jest równważny sekstylinwi bajtów lub trylinwi gigabajtów, czyli 1021). Przewidywany wzrst ruchu w glbalnej sieci IP w samych tylk lalach wynsi pnad 330 egzabajtów, c stanwi niemal równwartść całeg ruchu IP na świecie w 2011 r. (369 egzabajlów). Ten znaczny wzrst ruchu w sieci i dstępnści usług wynika z szeregu czynników, takich jak: Większa liczba urządzeń - upwszechnianie się tabletów, telefnów kmórkwych i innych urządzeń inteligentnych raz kmunikacji M2M