Zasady tworzenia Szkoły Promującej Zdrowie
Proces tworzenia szkoły lub placówki promującej zdrowie: przebiega różnie w różnych środowiskach odpowiednio do diagnozy potrzeb i zasobów; realizowany jest zgodnie z zasadą małych kroków; wprowadza wiele zmian w myśleniu i działaniu społeczności szkolnej, która sama identyfikuje swoje problemy, uświadamia sobie potrzebę ich rozwiązania i podejmuje działania w tym kierunku, sprawdzając ich skuteczność.
Etapy tworzenia i pracy ppz Model działań w tworzeniu szkoły promującej zdrowie modyfikacja modelu L. W. Greena i M. Kreutera
Przygotowanie Inicjacja narodzenie się pomysłu i chęci tworzenia SzPZ w społeczności szkolnej. Propagowanie idei SzPZ w społeczności szkolnej, wśród rodziców i społeczności lokalnej (przedstawienie koncepcji oraz zasad tworzenia SzPZ). Pozyskiwanie uczestników i sojuszników (uzyskanie aprobaty 60% społeczności szkolnej dla tworzenia Szkoły Promującej Zdrowie). Podjęcie wzajemnych zobowiązań przez osoby przystępujące do działania (złożenie Karty zgłoszenia). Powołanie szkolnego koordynatora i zespołu ds. promocji zdrowia.
Diagnoza stanu wyjściowego Zebranie danych dotyczących aktualnych problemów ludzi, warunków funkcjonowania szkoły lub placówki, itd. (diagnoza podstawowa lub cząstkowa). Analiza tych danych. Ustalenie listy problemów wymagających rozwiązania. W zbieraniu i analizowaniu danych oraz wyborze problemu priorytetowego powinni uczestniczyć przedstawiciele różnych grup społeczności szkolnej, a uzyskane wyniki powinny być udostępniane całej społeczności szkolnej.
Budowanie planu działań i ich ewaluacji Wybór problemu priorytetowego. Określenie przyczyn problemu i rozwiązań dla jego usunięcia. Wyznaczenie celu wynikającego z problemu priorytetowego i ustalenie sposobu sprawdzania jego osiągnięcia. Zbudowanie planu działań dla osiągnięcia celu.
Realizacja planu. Działanie Monitorowanie działań (ewaluacja procesu). Dokonywanie niezbędnych korekt planu dla osiągnięcia celu.
Ewaluacja Ewaluacja procesu jak przebiegała realizacja zadania. Ewaluacja wyników czy osiągnięto wyznaczony cel i wykonano zaplanowane zadania.
Polski model SzPZ
Standardy Szkoły Promującej Zdrowie 1. Szkoła Promująca Zdrowie pomaga członkom społeczności szkolnej (w tym rodzicom) zrozumieć i zaakceptować koncepcję Szkoły Promującej Zdrowie. 2. Szkoła Promująca Zdrowie zarządza projektami promocji zdrowia w sposób sprzyjający: - uczestnictwu, partnerstwu i współdziałaniu społeczności szkolnej, w tym rodziców i społeczności lokalnej, - skuteczności i długofalowości działań. 3. Prowadzi edukację zdrowotną uczniów i pracowników i dąży do zwiększenia jej skuteczności.
Standardy Szkoły Promującej Zdrowie 4. Tworzy klimat społeczny sprzyjający: - zdrowiu i rozwojowi uczniów i pracowników, - osiąganiu przez wszystkich sukcesów i wspierający ich poczucie własnej wartości, - uczestnictwu, partnerstwu i współdziałaniu członków społeczności szkolnej, rodziców i osób ze społeczności lokalnej. 5. Tworzy środowisko fizyczne sprzyjające zdrowiu, bezpieczeństwu i dobremu samopoczuciu uczniów i pracowników.
Standardy Szkoły Promującej Zdrowie spełniają dwie funkcje: wyznaczają główne kierunki pracy SzPZ. Opisują one jej model oraz specyfikę wyróżniającą te szkoły i placówki od innych, które nie podjęły się tworzenia SzPZ. Przy tym szerszym pojęciu niektóre standardy zazębiają się ; stanowią punkt wyjścia do programowania ewaluacji SzPZ, czyli sprawdzania, w jakim stopniu szkoła lub placówka zbliża się do poziomu, który można by uznać za idealny.
Polska Sieć Szkół Promujących Zdrowie organizacja
W ramach upowszechniania programu Szkoła Promująca Zdrowie stworzono strukturę wspierającą rozwój sieci SzPZ. Obecnie w Polsce jest ponad 3 000 szkół i placówek w sieci Szkół Promujących Zdrowie.
Struktura Programu Szkoły Promującej Zdrowie I. Poziom krajowy Krajowy koordynator ds. promocji zdrowia w szkole działa w Ośrodku Rozwoju Edukacji w Warszawie. II. Poziom wojewódzki - Wojewódzki Koordynator Sieci Szkół Promujących Zdrowie, - Wojewódzki Zespół ds. Szkół Promujących Zdrowie działający w imieniu Lubelskiego Kuratora Oświaty.
Struktura Programu Szkoły Promującej Zdrowie III. Poziom powiatowy, miejski W województwie lubelskim działa: 13 koordynatorów powiatowych, 4 koordynatorów miejskich. IV. Poziom szkolny W każdej szkole promującej zdrowie działa koordynator oraz zespół ds. promocji zdrowia odpowiedzialny m.in. za współpracę z miejskim i wojewódzkim koordynatorem.
Struktura szkolna Szkolny koordynator ds. promocji zdrowia kluczowa osoba w tworzeniu SzPZ. Lider, który inicjuje, koordynuje i organizuje pracę na terenie szkoły lub placówki; kieruje szkolnym zespołem ds. promocji zdrowia; współdziała w doskonaleniu, kształceniu pracowników szkoły lub placówki, uczniów, rodziców w zakresie promocji zdrowia oraz monitoruje działania szkoły lub placówki w zakresie edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia. Szkolny zespół promocji zdrowia przedstawiciele wszystkich grup społeczności szkolnej, osoby aktywne, otwarte na nowości, zaangażowane, wspierające koordynatora.
Miejska Sieć Szkół Promujących Zdrowie Miasta Lublin
W celu rozwoju sieci SzPZ, łatwiejszego koordynowania oraz skuteczniejszego wspierania pracy szkół i placówek, prowadzonych na terenie gminy Lublin realizujących program SzPZ, zorganizowano Miejską Sieć Szkół Promujących Zdrowie Miasta Lublin oraz opracowano kryteria przynależności szkoły lub placówki do Miejskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie Miasta Lublin i nadawania Miejskiego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie, jako formę docenienia, na poziomie Miasta, wysiłku szkół i placówek, realizujących długofalowe i systemowe działania, dostosowane do diagnozowanych potrzeb w zakresie szeroko rozumianej promocji zdrowia.
Po spełnieniu warunków wstępnych przynależności i złożeniu karty zgłoszenia, szkoła lub placówka zostaje uznana za przygotowującą się do wstąpienia do Miejskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie Miasta Lublin.
Okres przygotowawczy trwa od 1 roku do 3 lat, w tym czasie szkoła lub placówka podejmuje działania zgodne z koncepcją i zasadami tworzenia SzPZ przygotowując się do złożenia Wniosku o nadanie Miejskiego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie.
Warunki nadawania Miejskiego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie : podejmowanie, przez okres co najmniej roku, działań dla tworzenia SzPZ; powołanie koordynatora i szkolnego zespołu ds. promocji zdrowia; zapoznanie rady pedagogicznej z zasadami tworzenia SzPZ; badanie samopoczucia członków społeczności szkolnej (badanie stopnia zadowolenia ze szkoły lub placówki);
Warunki nadawania Miejskiego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie (cd.): dokonanie wyboru problemu priorytetowego i określenie planu działań i ewaluacji; realizowanie działań mających na celu rozwiązanie zdefiniowanego problemu priorytetowego; podejmowanie kompleksowych działań w zakresie promocji zdrowia;
Warunki nadawania Miejskiego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie (cd.): dokonanie publicznej prezentacji podjętych przez szkołę lub placówkę działań związanych z realizacją Programu Szkoła Promująca Zdrowie, w formie spotkania, imprezy itp. prowadzenie podstrony internetowej pn. Szkoła Promująca Zdrowie (zakładki na stronie internetowej szkoły lub placówki) i umieszczanie na niej informacji dotyczących działań prowadzonych w zakresie tworzenia SzPZ;
Warunki nadawania Miejskiego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie (cd.): złożenie wniosku o nadanie Miejskiego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie, w terminie od 1 do 30 listopada (I semestr); od 1 do 30 maja (II semestr); uzyskanie rekomendacji Miejskiego Koordynatora Szkół Promujących Zdrowie i Przewodniczącego Miejskiego Zespołu ds. Szkół Promujących Zdrowie do nadania Miejskiego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie.
Miejski Certyfikat Szkoła Promująca Zdrowie przyznawany jest na okres 3 lat. W tym czasie szkoła lub placówka zobowiązana jest do realizowania systemowych działań zgodnych z modelem pracy Szkoły Promującej Zdrowie, które sprzyjają dobremu samopoczuciu społeczności szkolnej, podejmowaniu przez jej członków działań na rzecz zdrowia własnego i innych ludzi oraz tworzenia zdrowego środowiska.
Opracowano na podstawie: Jak tworzymy szkołę promującą zdrowie, SzPZ doświadczenia 10 lat Barbara Woynarowska, Maria Sokołowska oraz materiałów Ośrodka Rozwoju Edukacji, Kuratorium Oświaty w Lublinie i Urzędu Miasta Lublin.
Dziękuję za uwagę. Monika Tanikowska Miejski Koordynator Szkół Promujących Zdrowie Wydział Oświaty i Wychowania Urząd Miasta Lublin