DOŚWIADCZENIA Z EKSPLOATACJI MEW O ZMIENNEJ PRĘDKOŚCI OBROTOWEJ



Podobne dokumenty
PROJEKT: GNIAZDO POTOKOWE

OPTYMALIZACJA PRZETWARZANIA ENERGII DLA MAŁYCH ELEKTROWNI WODNYCH Z GENERATORAMI PRACUJĄCYMI ZE ZMIENNĄ PRĘDKOŚCIĄ OBROTOWĄ

MIERNICTWO WIELKOŚCI ELEKTRYCZNYCH I NIEELEKTRYCZNYCH

BADANIE SILNIKA WYKONAWCZEGO PRĄDU STAŁEGO

500 1,1. b) jeŝeli w kolejnych latach stopy procentowe wynoszą odpowiednio 10%, 9% i 8%, wówczas wartość obecna jest równa: - 1 -

ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA

WARTOŚĆ PIENIĄDZA W CZASIE

WYDZIAŁ FIZYKI, MATEMATYKI I INFORMATYKI POLITECHNIKI KRAKOWSKIEJ Instytut Fizyki LABORATORIUM PODSTAW ELEKTROTECHNIKI, ELEKTRONIKI I MIERNICTWA

ANALIZA BRYTYJSKIEGO RYNKU RENT HIPOTECZNYCH EQUITY RELEASE ORAZ KALKULACJA ŚWIADCZEŃ DLA POLSKICH ROZWIĄZAŃ Z WYKORZYSTANIEM RACHUNKU RENT ŻYCIOWYCH

KOLOKACJA SYSTEMÓW BEZPRZEWODOWYCH NA OBIEKTACH MOBILNYCH

4.5. PODSTAWOWE OBLICZENIA HAŁASOWE WPROWADZENIE

KATEDRA ENERGETYKI. Laboratorium Elektrotechniki UKŁAD REGULACJI PRĘDKOŚCI. Temat ćwiczenia: SILNIKA PRĄDU STAŁEGO (LEONARD TYRYSTOROWY)

ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA

ZASTOSOWANIE SILNIKÓW O DUśEJ SPRAWNOŚCI DO NAPĘDÓW WENTYLATORÓW MŁYNOWYCH

Model klasyczny gospodarki otwartej

( 0) ( 1) U. Wyznaczenie błędów przesunięcia, wzmocnienia i nieliniowości przetwornika C/A ( ) ( )

Trójparametrowe formowanie charakterystyk promieniowania anten inteligentnych w systemach komórkowych trzeciej i czwartej generacji

OBLICZENIE SIŁ WEWNĘTRZNYCH DLA BELKI SWOBODNIE PODPARTEJ SWOBODNIE PODPARTEJ ALGORYTM DO PROGRAMU MATHCAD

Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 74/

II.6. Wahadło proste.

Ć wiczenie 17 BADANIE SILNIKA TRÓJFAZOWEGO KLATKOWEGO ZASILANEGO Z PRZEMIENNIKA CZĘSTOTLIWOŚCI

Źródła pola magnetycznego

Graf skierowany. Graf zależności dla struktur drzewiastych rozgrywających parametrycznie

Ćwiczenie 9 ZASTOSOWANIE ŻYROSKOPÓW W NAWIGACJI

Rodzajowy rachunek kosztów Wycena zuŝycia materiałów

VII MIĘDZYNARODOWA OLIMPIADA FIZYCZNA (1974). Zad. teoretyczne T3.

ĆWICZENIE PROJEKTOWE NR 4 POSADOWIENIE NA PALACH Wybrane schematy i tablice z PN-83/B :

11. DYNAMIKA RUCHU DRGAJĄCEGO

ĆWICZENIE 3 REZONANS W OBWODACH ELEKTRYCZNYCH

Artykuł techniczny CVM-NET4+ Zgodny z normami dotyczącymi efektywności energetycznej

WYKŁAD 1. W przypadku zbiornika zawierającego gaz, stan układu jako całości jest opisany przez: temperaturę, ciśnienie i objętość.

TRANSFORMACJA DO UKŁADU 2000 A PROBLEM ZGODNOŚCI Z PRG

Laboratorium Sensorów i Pomiarów Wielkości Nieelektrycznych. Ćwiczenie nr 1

OKREŚLANIE WARTOŚCI MOMENTU STATYCZNEGO DLA STANU NIERUCHOMEGO WAŁU SILNIKA INDUKCYJNEGO W PRZEKSZTAŁTNIKOWYM UKŁADZIE NAPĘDOWYM DŹWIGU

ELEMENTY MATEMATYKI FINANSOWEJ. Wprowadzenie

Wpływ błędów parametrów modelu maszyny indukcyjnej na działanie rozszerzonego obserwatora prędkości

GEOMETRIA PŁASZCZYZNY

AKADEMIA INWESTORA INDYWIDUALNEGO CZĘŚĆ II. AKCJE.

Siłownie ORC sposobem na wykorzystanie energii ze źródeł niskotemperaturowych.

Zawiadomienie o wyborze najkorzystniejszej oferty

PRZEMIANA ENERGII ELEKTRYCZNEJ W CIELE STAŁYM

REZONATORY DIELEKTRYCZNE

Ć wiczenie 9 SILNIK TRÓJFAZOWY ZWARTY

Uwagi: LABORATORIUM WYTRZYMAŁOŚCI MATERIAŁÓW. Ćwiczenie nr 16 MECHANIKA PĘKANIA. ZNORMALIZOWANY POMIAR ODPORNOŚCI MATERIAŁÓW NA PĘKANIE.

20. Model atomu wodoru według Bohra.

Pole magnetyczne. 5.1 Oddziaływanie pola magnetycznego na ładunki. przewodniki z prądem Podstawowe zjawiska magnetyczne

WYKŁAD 11 OPTYMALIZACJA WIELOKRYTERIALNA

2. Trójfazowe silniki prądu przemiennego

POLITECHNIKA OPOLSKA

RWE Stoen Operator Sp. z o.o.

Ocena siły oddziaływania procesów objaśniających dla modeli przestrzennych

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Matematyka Poziom rozszerzony

Instalacje i Urządzenia Elektryczne Automatyki Przemysłowej. Modernizacja systemu chłodzenia Ciągu Technologicznego-II część elektroenergetyczna

Wykonanie modulatora światłowodowego w technologii optoelektroniki zintegrowanej

MONITORING STACJI FOTOWOLTAICZNYCH W ŚWIETLE NORM EUROPEJSKICH

METODY ILOŚCIOWE Matematyka finansowa wykłady 1-2-3

Automatyczna detekcja i pomiar markerów w fotogrametrycznym systemie trójwymiarowego pozycjonowania ciała dla celów rehabilitacji leczniczej *

Wallace & Tiernan Analizator/Kontroler serii SFC Stała analiza parametrów wody

9. 1. KOŁO. Odcinki w okręgu i kole

WYZNACZANIE SIŁ MIĘŚNIOWYCH I REAKCJI W STAWACH KOŃCZYNY DOLNEJ PODCZAS NASKOKU I ODBICIA

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA

BRYŁA SZTYWNA. Zestaw foliogramów. Opracowała Lucja Duda II Liceum Ogólnokształcące w Pabianicach

Politechnika Poznańska

WYBRANE DZIAŁY ANALIZY MATEMATYCZNEJ. Wykład 0 Wprowadzenie ( ) ( ) dy x dx ( )

Opis ćwiczeń na laboratorium obiektów ruchomych

Struktura czasowa stóp procentowych (term structure of interest rates)

Dobór zmiennych objaśniających do liniowego modelu ekonometrycznego

PROTOTYPOWY UKŁAD PRZETWARZANIA ENERGII DLA EFEKTYWNIEJSZEGO WYKORZYSTYWANIA POTENCJAŁU ENERGETYCZNEGO MEW

* ZESTAW DO SAMODZIELNEGO MONTAŻU *

(1) gdzie I sc jest prądem zwarciowym w warunkach normalnych, a mnożnik 1,25 bierze pod uwagę ryzyko 25% wzrostu promieniowania powyżej 1 kw/m 2.

Wzmacniacze tranzystorowe prądu stałego

ZARZĄDZANIE PRZETWARZANIEM ENERGII W MAŁEJ ELEKTROWNI WODNEJ O ZMIENNEJ PRĘDKOŚCI OBROTOWEJ

2 Przykład C2a C /BRANCH C. <-I--><Flux><Name><Rmag> TRANSFORMER RTop_A RRRRRRLLLLLLUUUUUU 1 P1_B P2_B 2 S1_B SD_B 3 SD_B S2_B

Wprowadzenie. metody elementów skończonych

ZASTOSOWANIE AGREGATU PRĄDOTWÓRCZEGO I PRZEMIENNIKA CZĘSTOTLIWOŚĆI DO ROZRUCHU SILNIKA POMPY WODY ZASILAJĄCEJ W WARUNKACH AWARII KATASTROFALNEJ

2. Schemat ideowy układu pomiarowego

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Z WYTRZYMAŁOŚCI MATERIAŁÓW

POLITECHNIKA OPOLSKA Wydział Elektrotechniki i Automatyki

LIST EMISYJNY nr 3 /2014 Ministra Finansów

Wyznaczanie współczynnika wzorcowania przepływomierzy próbkujących z czujnikiem prostokątnym umieszczonym na cięciwie rurociągu

WZORY Z FIZYKI POZNANE W GIMNAZJUM

Zrobotyzowany system docierania powierzchni płaskich z zastosowaniem plików CL Data

LINIA PRZESYŁOWA PRĄDU STAŁEGO

Zasilacz laboratoryjny symetryczny PS-3005D-II

FIZYKA 2. Janusz Andrzejewski

Sterowanie prędkością silnika krokowego z zastosowaniem mikrokontrolera ATmega8

Metody optymalizacji. dr inż. Paweł Zalewski Akademia Morska w Szczecinie

Podstawowe konstrukcje tranzystorów bipolarnych

Optymalizacja sieci powiązań układu nadrzędnego grupy kopalń ze względu na koszty transportu

Energia kinetyczna i praca. Energia potencjalna

OBWODY PRĄDU SINUSOIDALNEGO

OBWODY LINIOWE PRĄDU STAŁEGO

Generator funkcyjny DDS MWG20 1Hz-20MHz

ι umieszczono ladunek q < 0, który może sie ι swobodnie poruszać. Czy środek okregu ι jest dla tego ladunku po lożeniem równowagi trwa lej?

LABORATORIUM ELEKTRONIKI

PRZEMIENNIKI CZĘSTOTLIWOŚCI W DWUSIL- NIKOWYM NAPĘDZIE WAŁU TAŚMOCIĄGU PO- WIERZCHNIOWEGO

Pracownia komputerowa

MODELOWANIE PRĄDÓW WIROWYCH W ŚRODOWISKACH SŁABOPRZEWODZĄCYCH PRZY WYKORZYSTANIU SKALARNEGO POTENCJAŁU ELEKTRYCZNEGO

Analiza możliwości wykorzystania wybranych modeli wygładzania wykładniczego do prognozowania wartości WIG-u

Transkrypt:

Zeszyty Poblemowe Maszyy Elektycze N 3/212 (96) 97 Tomasz Węgiel, Daiusz Bokowski Politechika Kakowska, Kaków DOŚWIAZENIA Z EKSPLOATACJI MEW O ZMIENNEJ PRĘDKOŚCI OBROTOWEJ EXPLOITATION EXPERIENCES OF VARIABLE SPEED SHP Abstact: Electical geeatos fo today s Small Hydopowe Plats (SHP) ae desiged fo a costat otatio speed. Chages of eegy povided by wate deped o wate flow, which is vey ueliable fo small ives. Theefoe, full efficiecy ca be achieved fo powe techology with geeatos wokig at a vaiable speed. This pape pesets a cocept of a eegy covesio system optimizatio fo applicatio i a SHP which is based o a pemaet maget (PM) geeatos with a popelle tubie itegated with the geeato otos. These PM geeatos ca wok at a vaiable speed ad theefoe eegy poduced by the PM geeatos have to be coveted by meas of a powe electoic uit to fit to the theephase powe gid paametes. The elemets of such SHP ae descibed. Due to oliea tubie chaacteistics it is ecessay to fomulate a suitable cotol algoithm fo the whole system of eegy covesio theefoe the cotol system piciples fo optimal powe poductio ad hydoset opeatio i stable way ae discussed. 1. Wstęp Odejście od, pzyjmowaej powszechie w Małych Elektowiach Wodych (MEW), zasady utzymywaia stałej pędkości obotowej geeatoa pozwala zapewić uzyskiwaie optymalych watości spawości tubi pzy fluktuacjach pzepływu, jak i ówieŝ spadu [1, [2, [4. Zagadieie to jest szczególie istote w pzypadku MEW, gdzie stosuje się, ze względu a obiŝeie kosztów, tubiy śmigłowe, w któych występuje jedyie moŝliwość egulacji w układzie otwacia apaatu kieowiczego. Jedym z ekspeymetalych ozwiązań opisaym w pacy, jest zastosowaie iewymagającego pzekładi, geeatoa woloobotowego z magesami twałymi (PMSG), w któym tubia śmigłowa o ustawioych a stałe łopatach jest zitegowaa z wiikiem geeatoa (Rys. 1) [3, [1. W ozwiązaiu tym wiik geeatoa z aklejoymi powiezchiowo magesami twałymi jest abudoway bezpośedio a zewętzym pieścieiu tubiy i pacuje w całkowitym zauzeiu w wodzie. Stoja geeatoa posiada klasyczą budowę z tym, Ŝe jest od wewątz wodoszczely i umieszczoy jest w obudowie całego hydozespołu a zewątz główego kaału pzepływu wody. Tubia hydozespołu jest pojektowaa a zasadach idywidualego dopasowaia do wauków atualych zeki a podstawie daych hydologiczych [1. Elemetem kotolującym pzepływ wody jest układ kieowiczy, steoway tak, aby zapewić maksymalą podukcję eegii, iezaleŝie od pędkości obotowej. Kąt otwacia apaatu kieowiczego uzaleŝioy jest główie od aktualych moŝliwości hydologiczych, czyli bieŝącej watości pzepływu [1. Geeacja eegii elektyczej pzy duŝej zmieości pędkości obotowej geeatoów wymaga, jedakŝe zastosowaia odpowiediego pzekształtikowego układu eegoelektoiczego dopasowującego paamety wytwazaej eegii do wymagań sieci elektoeegetyczej [5, [6, [7. W atykule zapezetowao budowę tou pzetwazaia eegii zeczywistej MEW wyposaŝoej w zitegowae hydozespoły o mocy 75kW. Paca pzedstawia ówieŝ stategię steowaia mocą hydozespołu pozwalającą a stabilą pacę całego układu oaz uzyskiwaie optymalych spawości pzetwazaia eegii.

98 Zeszyty Poblemowe Maszyy Elektycze N 3/212 (96) Układ kieowiczy Łopaty tubiy Wylot Stoja geeatoa Wlot Wiik z magesami twałymi Rys. 1. Główe elemety hydozespołu 2. To pzetwazaia eegii Pojekt i wykoaie geeatoa z magesami twałymi zitegowaego z tubią śmigłową wymaga idywidualego podejścia z uwagi a specyficze wauki pacy w wodzie oaz azucoe pzez pojektata tubiy wymiay wewętze wiika. Rys. 4. Widok hydozespołu od stoy wylotu Rys. 2. Widok zmotowaego hydozespołu Dae zamioowe geeatoa: P NG =75kW, U NG = 5 V, N =3 pm. Zmiay pędkości obotowej powadzą do popocjoalych zmia częstotliwości oaz watości apięcia geeatoa z magesami twałymi stąd iezbędym jest zastosowaie układu pzekształtikowego dopasowującego paamety geeowaej eegii do wymagań sieciowych. Na yku istieją gotowe ozwiązaia układów eegoelektoiczych, pzekształcających paamety eegii elektyczej, któe mogą być wykozystae w MEW. Jedym z takich układów jest opacoway pzez fimę TWERD pzekształtikowy układ geeacyjy (PUG) PZG75kW złoŝoy zgodie z Rys. 5, z postowika diodowego (AC/), układu podwyŝszającego apięcie (/) oaz falowika PWM (/AC) [9. Rys. 3. Widok hydozespołu od stoy wlotu

Zeszyty Poblemowe Maszyy Elektycze N 3/212 (96) 99 Postowik Diodowy / T i Falowik PWM Steowik u i Steowik s U Falowika ( u G, i G) I ( u s, is ) Rys. 5. Schemat blokowy pzekształtikowego układu geeacyjego Zadaiem steowika U jest wysteowaie pzełączaiem tazystoa T w układzie / (Rys. 6.) w celu podwyŝszeia apięcia a wejściu falowika PWM do poziomu p. U = 65V, gdyŝ miimaly poziom apięcia, jaki jest wymagay, aby umoŝliwić pzetwazaie i pzepływ eegii od stoy geeatoa do sieci wyosi u u 2 mi > 3 U ph sieci. W układzie / popzez zadawaie ogaiczeia pądu I w obwodzie jest moŝliwe bezpośedie steowaie pądem pobieaym z geeatoa, co jest istotym zagadieiem z puktu widzeia optymalizacji i dopasowaia chaakteystyki pzekształtikowego układu geeacyjego waz z geeatoem do puktów optymalej mocy a chaakteystyce tubiy. Zmiay apięcia wypostowaego z geeatoa powodują popocjoalą zmiaę mocy oddawaej pzy zadaym poziomie I. L T i D u U Szya C F u W układzie pzekształtikowym /AC (Rys. 7) do steowaia falowikiem PWM wykozystao algoytm DPCSVM, czyli bezpośediego steowaia mocą ze spzęŝeiem od witualego stumieia sieci (ag. Vitual Flux Diect Powe Cotol) z modulatoem SVM [5. Algoytm te bazuje a zamkiętej pętli egulacji chwilowej mocy czyej i bieej, i jest wykozystyway w pzekształtikowych układach apędowych. Szya U u PIU i p u Falowik PWM Modulato SVM uα pq u β αβ u q u p θ ω PIq PIp Pętla PLL q = i α Sieć elektoeegetycza 3x4V, 5Hz ab αβ i β Estymato stumieia ψα ψβ Estymato mocy q p 3 x L Rys. 7. Schemat blokowy układu /AC ealizującego algoytm DPC SVM W układzie /AC popzez zadawaie ogaiczeia pądu jest moŝliwe bezpośedie steowaie pądem sieciowym, a tym samym egulowaa jest moc pzekazywaa z układu do sieci. i a i b PWM PI I i i PII Rys. 6. Schemat blokowy układu podwyŝszającego apięcie / Rys. 8. Wygląd zewętzy dwóch PUG

1 Zeszyty Poblemowe Maszyy Elektycze N 3/212 (96) 5 45 = 345pm> S W [k P 4 35 3 25 2 15 1 5 5 1 15 2 25 3 35 4 [pm Rys. 1. P () U = 65V; = 275pm = I Rys. 9. Wygląd wewętzy szafy PUG Moc czyą pzekazywaą z geeatoa do sieci moŝa zapisać astępująco: U η 2 P( ) = 3U s NG N = I gdy < < (1) S S (2) gdy S > S NG s I U s I = N (3) η U 2/3 N U 2U NG = (4) gdzie: η jest spawością układu eegoelektoiczego, a jest pędkością, pzy któej układ / pzestaje podbijać apięcie. Z zaleŝości (1) moŝa wyzaczyć pzebiegi mocy P () pzekazywaej z geeatoa oaz mometu elektomagetyczego T (). Pzykładowe chaakteystyki pezetują poiŝsze ysuki. m [N T 14 12 1 8 6 4 2 5 1 15 2 25 3 35 4 [pm Rys. 11. T () W [k P 3 25 2 15 1 5 U =65V; = I 5 1 15 2 25 3 35 4 [pm Rys. 12. P () = 173pm< S U =65V; = 275pm = 275pm = 1 2 I

Zeszyty Poblemowe Maszyy Elektycze N 3/212 (96) 11 m [N T 14 12 1 8 6 4 2 5 1 15 2 25 3 35 4 [pm Rys. 13. T () W [k P 5 45 4 35 3 25 2 15 1 U = 65V; = 275pm = S > 1 2 I 5 = 44pm 5 1 15 2 25 3 35 4 [pm 3. Rzeczywiste chaakteystyki hydozespołu Pomiay zeczywistych chaakteystyk pzepowadzoo MEW o spadzie omialym 3m, w któym zaistalowao zitegowae hydozespoły o mocach zamioowych 75kW pacujące a pzepływie do 3m 3 /s. Dzięki zastosowaiu dwóch jedostek wytwóczych oaz zmieej pędkości obotowej elektowia ta moŝe pacować w szeokim zakesie zmiay watości pzepływu od 1 do 6 m 3 /s. Zamioowa pędkość tubi to 3 pm, atomiast ealy zakes pacy wyosi od 1 do 32 pm. Podstawowym wykesem obazującym właściwości oaz moŝliwości egulacyje hydozespołu jest odzia chaakteystyk mocy oaz mometu od pędkości óŝych kątów otwacia apaatu kieowiczego (Rys. 16 17). α=6 o α=5 o α=4 o Rys. 14. P () 14 12 U =95V; I s =I N =1[A α=1 o α=2 o α=3 o m [N T 1 8 6 4 2 = 44pm 5 1 15 2 25 3 35 4 [pm Rys. 15. T () U =95V; I s =I N =1[A Kształtowaie chaakteystyk popzez zadawaie w układzie pzekształtikowym watości ów pądów ( I, ) oaz efeecyjego apięcia obwodu ( U ) podczas zmieiających się obotów geeatoa ma szczególe zaczeie pzyjmowaych stategii steowaia całego hydozespołu pod kątem stabilości oaz optymalizacji pocesu pzetwazaia eegii wody pzy zadaych chaakteystykach tubi [1. Rys. 16. Chaakteystyki mocy tubiy P() zadaych kątów otwacia kieowicy α=2 o α=1 o α=4 o α=3 o α=6 o α=5 o Rys. 17. Chaakteystyki mometów tubiy T () zadaych kątów otwacia kieowicy

12 Zeszyty Poblemowe Maszyy Elektycze N 3/212 (96) Zadaiem podstawowym apaatu kieowiczego tubiy jest kotola pzepływu wody zgodie z aktualymi moŝliwościami hydologiczymi [1. Kąt otwacia kieowicy α staowi dodatkowo podstawowy paamet egulacyjy, któy umoŝliwia kotolę pędkości obotowej tubiy (maksymala watość mocy uzyskiwaa jest pzy kącie kieowicy α=6 o ). Dugą gupę paametów powadzących do egulacji pądu obciąŝeia geeatoa staowią wymuszae pzez układ pzekształtikowy zadae watości U,, I, któe bezpośedio pozwalają a egulację mometu obciąŝeia tubiy. Odpowiedi dobó tych dwóch gup paametów pozwala a pacę tubozespołu w dowolym pukcie obszau objętego odzią chaakteystyk (Rys. 1617). Wybó puktu pacy hydozespołu jest kluczowym zadaiem mającym wpływ a popawość pacy systemu, jego spawość oaz wykozystaie dostępej wody. 4. Steowaie pzepływem mocy hydozespołu Opacowaa stategia zaządzaia pzetwazaiem eegii została zaimplemetowaa w zeczywistym obiekcie MEW. Zgodie z zapopoowaą metodologią egulato kieowicy (pzepływu) pacuje a zaday poziom wody góej z podziałem pzepływu pomiędzy dwie tubiy [8. ObciąŜeie poszczególych geeatoów ealizuje egulato obciąŝeia popzez zmiaę watości ogaiczeia pądu w obwodzie pośediczącym I, któy odpowiada watości pądu geeatoa oaz pzez zmiaę watości ogaiczeia pądu sieciowego, któy uje maksymalą oddawaą moc. Watości obciąŝeia tubiy, popzez pąd geeatoa steoway za pomocą układu pzekształtikowego dobiea się tak, aby pukty pacy zajdowały się a chaakteystyce optymalej pacy [8. Na ys. 18 zostały pzedstawioe zeczywiste chaakteystyki pacy tubiy z ys. 17 oaz aiesioo pzykładowe chaakteystyki obcią Ŝeia geeatoa wymuszae za pośedictwem pzemieikowego układu geeacyjego wauków, gdy U = 65V oaz = I. α=2 o α=3 o Rys. 18. Zestawieie chaakteystyk mometów tubiy oaz geeatoa z PUG Aalizując miejsca pzecięć chaakteystyk tubiy z chaakteystykami obciąŝeń geeatoa wymuszoych pzez PUG, zauwaŝa się iekozyste pukty (ozaczeie a ys. 18 za pomocą okęgu). W miejscach tych występują wahaia pędkości tubiy spowodowae małym mometem dyamiczym, co staowi poblem utzymaia stabilej pędkości pzez układ egulacji. 5. Podsumowaie α=4 o α=5 o α=6 o = 275pm =6A =4A =2A Na podstawie pzedstawioych aaliz własości tou pzetwazaia eegii elektyczej moŝa stwiedzić, Ŝe ze względu a specyficze kształty chaakteystyk tubi wodych, paca układu powia odbywać się w zakesie utzymywaia stałego mometu obciąŝeia. Realizowae jest to popzez ustawieie w PUG watości pądu a poziomie omialym oaz egulację mometu pzez zmiay pądu I. Takie steowaie pozwala pecyzyjie ustalać pukty pacy tubiy a wyzaczoej chaakteystyce optymalej pacy [8. WiąŜe się to jedak z koieczością pacy układu / w zakesach podbijających apięcie falowika. Z tego względu moŝa a etapie pojektu obiŝyć apięcie zamioowe geeatoa (p. do poziomu 4V), zakładając ciągłą pacę układu / podwyŝszającego apięcie. Powadzi to do uposzczeia układu /, gdyŝ w pzeciwym azie wymagae byłoby zastosowaie dodatkowego układu obiŝającego apięcie. Poadto, uzasadioym jest ozwaŝeie moŝliwości obiŝeia apięcia po stoie iskiego apięcia tasfomatoa, do któego pzyłączoy jest PUG z uwagi a koieczość i tak zastosowaia tasfomatoa podwyŝszającego apięcie, gdyŝ oddawaie

Zeszyty Poblemowe Maszyy Elektycze N 3/212 (96) 13 eegii do sieci elektoeegetyczej odbywa się a śedim apięciu zędu 15kV. Działaia te mogą mieć wpływ a obiŝeie kosztów budowy pzekształtikowego układu geeacyjego, z uwagi a fakt, Ŝe tazystoy a iŝsze klasy apięć są zaczie tańsze, mimo zwiększeia ich pądu zamioowego. 6. Liteatua [1. KzyŜaowski W.: Tubiy wode kostukcja i zasady egulacji, WNT, Waszawa 1971. [ 2. Meio J.M., Lopez A.: ABB Vaspeed geeato boosts efficiecy ad opeatig flexibility of hydopowe plat, ABB Review 3/96. pp. 3338. [3. Bide A., Scheide T., Pemaet maget sychoous geeatos fo egeeative eegy covesio a suvey. Poc. of 11 th Euopea Cof. o Powe Electoics ad Applicatios, Desde 25. [4. FaileAdauy J., Wilhelmi J.R., Faile Moa J.J., Peez J.I.: VaiableSpeed Hydo Geeatio: Opeatioal Aspects ad Cotol, IEEE Tasactios o Eegy Covesio, vol. 21, o. 2, Jue 26. [5. Kaźmiekowski M., Kisha R., Blaabjeg F., Iwi J.: Cotol I Powe Electoics, ACADEMIC PRESS, 23, ISBN: 12427725. [6. Koczaa W., Chlodicki Z., Eest E.: Theoy of the adjustable speed geeatio systems. COMPEL: The Iteatioal Joual fo Computatio ad Mathematics i Electical ad Electoic Egieeig, 27(5): 11621177, 28. [7. Mazgaj W., Szula Z., Węgiel T., Sobczyk T.: Small Hydopowe Plat with vaiable speed PM geeato. Pzegląd Elektotechiczy, R.87 N 5/211, st. 282287. [8. Bokowski D., Węgiel T.: Optymalizacja pzetwazaia eegii małych elektowi wodych z geeatoami pacującymi ze zmieą pędkością obotową: Zeszyty Poblemowe Maszyy Elektycze N 92/211, pp. 121126. [9. Sobczyk T., Mazgaj W., Szula Z., T. Węgiel, Kopchak L., Kopchak B., Jacukowicz R., Twed M.: Powe Electoic Covesio System Fo Small Powe Plats Based o Reewable Souces, Naukowo Techicze Czasopismo, Uiwesytet w Odessie, 3(79) /211, st. 36737. [1. Noway Patet No 32315 TURBINOVA AS. Autozy D iŝ. Tomasz Węgiel * D iŝ. Daiusz Bokowski ** Politechika Kakowska Wydział IŜyieii Elektyczej i Komputeowej Istytut Elektomechaiczych Pzemia Eegii 31155 Kaków, ul. Waszawska 24 * tel. 48 12 6282621 email: pewegiel@cyfoet.pl ** tel. 48 12 6282659 email: dbokowski@pk.edu.pl