Program,,Myślę, czuję - jestem przedszkolakiem wychowanie do wartości realizowany w Gminnym Przedszkolu w Zbuczynie w roku szkolnym 2017/2018 I. Wstęp - charakterystyka programu. II. Cele edukacyjne. III. Procedury osiągania celu. IV. Ewaluacja programu.
I. Wstęp i charakterystyka programu programu. W XXI wieku dzieci dorastają w zupełnie innych realiach niż my sami, nasi rodzice czy dziadkowie. Niezależnie jednak od epoki, w której dorastamy, wszystkim rodzicom i wychowawcom zależy na tym, aby wychować dzieci na mądrych, dobrych i szczęśliwych ludzi, samodzielnych i twórczych. We współczesnym świecie ogromnie zaangażowani zawodowo rodzice stają się coraz bardziej niecierpliwi i dla swoich dzieci mają coraz mniej czasu, a tym samym i mniej czasu na okazywanie pociechom swojej miłości. W wielu rodzinach znikają normy grzecznościowe, wiele osób ma problem z dostosowaniem się do zasad i norm społecznych lub świadomie je pomija w codziennych kontaktach z innymi. Brakuje nauczania do wartości, brakuje konsekwencji w egzekwowaniu norm społecznych i zasad postępowania, i to stanowi główną przyczynę bezkarności dzieci, agresywnych zachowań młodzieży czy rosnących problemów funkcjonowania w grupie rówieśniczej. Nasza codzienność przepełniona jest nieustannie płynącymi z mediów informacjami o agresji, o tragicznych wypadkach drogowych, o tragediach rodzinnych, w których bohaterami są agresywni rodzice, synowie czy córki. Nierzadko przedstawiane są sytuacje, w których dziecko staje się świadkiem przemocy, agresji i prostactwa, a także sytuacje, w których przemoc skierowana jest przeciwko samemu dziecku. Podłożem emocjonalnych zaburzeń dzieci i dorosłych jest oglądanie nieodpowiednich programów telewizyjnych, zwłaszcza przez najmłodsze dzieci. Równocześnie dzieci, bez odpowiedniej kontroli rodzicielskiej, nadmiernie korzystają z komputerowych gier, uczących je agresji i zabijania, co w konsekwencji rodzi dziecięce lęki, demoralizuje, a nawet prowadzi do samotności. By zapobiec niepokojącym zjawiskom społecznym, należy wychowywać dzieci w oparciu o zasady wychowania do wartości, począwszy od domu rodzinnego, poprzez przedszkole, szkołę podstawową i kolejne etapy edukacji. Wspomaganie rozwoju dzieci w tym zakresie już od najwcześniejszych lat pozostawia w nich trwały, pozytywny i twórczy ślad. II. Cele edukacyjne. Głównym celem prezentowanego programu jest wyposażenie dziecka w wieku przedszkolnym w wiedzę i umiejętności, które umożliwią mu pełne przystosowanie się do otaczającego świata i jego reguł. Realizacja programu pozwoli dziecku poprawnie funkcjonować w grupie rówieśniczej, stosować w kontaktach z innymi zasady i normy społeczne, a w miarę możliwości również zmieniać świat na lepsze. Mocny system wartości, w który chcemy dzieci wyposażyć może stać się narzędziem ich życiowych sukcesów, może również ochronić przed wieloma błędnymi wyborami i niewłaściwymi wpływami z zewnątrz. Celem programu jest także ułatwienie podejmowania przez wszystkich (dzieci i dorosłych) - słusznych decyzji, - zapewnienie dobrej komunikacji międzyludzkiej, - budowanie harmonii w życiu, - skłanianie do zachowań, które są dobre dla wszystkich i nikogo nie krzywdzą.
Zgodnie z nową Podstawą programową wychowania przedszkolnego (Rozporządzenie MEN z dn. 14.02.2017) poniższy program będzie pomocny w realizacji takich zadań przedszkola jak: - Przygotowywanie do rozumienia emocji, uczuć własnych i innych ludzi oraz dbanie o zdrowie psychiczne, realizowane m.in. z wykorzystaniem naturalnych sytuacji, pojawiających się w przedszkolu oraz sytuacji zadaniowych, uwzględniających treści adekwatne do intelektualnych możliwości i oczekiwań rozwojowych dzieci. - Kreowanie, wspólne z wymienionymi podmiotami, sytuacji prowadzących do poznania przez dziecko wartości i norm społecznych, których źródłem jest rodzina, grupa w przedszkolu, inne dorosłe osoby, w tym osoby starsze, oraz rozwijania zachowań wynikających z wartości możliwych do zrozumienia na tym etapie rozwoju. III. Procedury osiągania celów Metody pracy: - podające: opowiadanie, pogadanka, historyjka obrazkowa, wiersz, piosenka itp.; - aktywizujące: pokaz, pedagogika zabawy, drama, teatrzyk dla dzieci; inscenizacje grup 4 i 5 letnich, bajkoterapia z udziałem rodziców i zaproszonych gości, taniec, śpiew; - problemowe: inscenizacja, burze mózgów, gra dydaktyczna; - praktyczne: ćwiczenia, gra dydaktyczna, zabawy intelektualne ( np. rebusy, układanki), spotkania z rodzicami (Dzień Rodziny). Formy pracy: - praca indywidualna; - zabawa swobodna; - czynności samoobsługowe; - prace domowe w grupie 5 latków; - spacery i wycieczki; - opieka nad roślinami w sali przedszkolnej; - wyznaczenie funkcji dyżurnego; - gry i zabawy dydaktyczne i konstrukcyjne; - zajęcia zorganizowane z całą grupą lub z małymi zespołami; - udział w imprezach i uroczystościach organizowanych na terenie przedszkola i poza nim; - współpraca z Gminną Biblioteką; - praca plastyczna Moja Rodzina ; - dyskusja z grupą przy ilustracjach. Propozycje zabaw z dziećmi kształcące wartości moralne. SZACUNEK Szacunek to grzeczność połączona z troską o uczucia i dobro drugiej osoby. Magiczne słowa i gesty- dzieci biegają po pokoju a rodzice je łapią Dziecko mówi grzecznie proszę mnie wypuścić dziękuję, jeśli zapomni i słowach proszę i dziękuję daje fanta którego musi potem wykupić. Rozmowa telefoniczna- pokaz elementów rozmowy
-powitanie osoby -przedstawienie się -używanie słów proszę, dziękuję, przepraszam. UCZCIWOŚĆ I PRAWDOMÓWNOŚĆ Uczciwość to prawdomówność i poszanowanie prawdy. Dworzec kolejowy- wskazanie złego kierunku (odjeżdża pociąg osoby pytającej) Sprzątanie zabawek - omówienie uczuć dziecka które dziecko posprzątało zabawki a przypisał to sobie ktoś inny dodatkowo otrzymał za to nagrodę. ODPOWIEDZIALNOŚĆ Odpowiedzialność to rzetelne wypełnianie swoich obowiązków, dbanie o dobro i zapobieganie złu, ponoszenie konsekwencji swoich wyborów i zachowań. słoik czasu wypełnianie słoja który jest symbolem doby obowiązków (piłeczki, klocki ) i przyjemności (kasza, ryz, piasek). Omówienie sytuacji co się stanie jeśli wykorzystamy czas na przyjemności a zabraknie nam go na obowiązki. Nitki nawyków- wyjaśnienie że ze złymi nawykami, często powtarzanymi trudno jest zerwać czego symbolem są gęsto przeciągnięte między dwoma patykami nitki. Jednocześnie zwracamy uwagę że dobre nawyki poprzez powtarzanie stają się mocniejsze. ODWAGA Odwaga to podejmowanie trudnych decyzji służących dobru i przeciwstawianie się złu. Pytania na spacerze- pokonywanie nieśmiałości i wyrabianie odwagi w kontaktach z innymi ludźmi poprzez zadawanie prostych pytań o godzinę, wyjście itp. Ponadto jest to ważna społeczna umiejętność proszenie o pomoc Witanie się i przedstawianie - pokaz prawidłowego sposobu witania siei przedstawiania z podkreśleniem ważności kontaktu wzrokowego ZGODA Zgoda to unikanie przemocy, to postawa człowieka który zawsze poszukuje rozwiązań uwzględniających dobro wszystkich stron lub dobro ogólne. Zabawa Kamyk w bucie- uzmysłowienie znaczenia wybaczania. Zabawa Pojednajmy się- ćwiczenie aktu przeprosin z użyciem zwrotów grzecznościowych. SPRAWIEDLIWOŚĆ Sprawiedliwość to forma uczciwości wymagająca rozwiniętego sumienia obiektywizmu i dobrej woli. Zabawa dla dzieci Zapałki i kredki- pokaz sprawiedliwego i niesprawiedliwego podziału. Zabawa Podział cukierków - dzielenie cukierków między dziećmi na zasadzie że nie dla wszystkich wystarczy, omówienie uczuć. SZCZĘŚCIE Szczęście to poczucie trwałego zadowolenia oraz wewnętrznej harmonii i spokoju Optymizm jest warunkiem szczęścia Zabawa Szklanka w połowie - omówienie koncentrowania się na złych i dobrych aspektach. Zabawa Kłucie w bucie - -omówienie skłonności do koncentrowania się na trudnościach i problemach a nie dostrzeganiu pozytywów Humor to umiejętność śmiania się z dowcipów, filmów, sytuacji (także z siebie). Humor i dowcip nie powinny nikogo ranić
PRZYJAŹŃ Przyjaźń to bliski i równoprawny związek pomiędzy osobami, oparty na sympatii, życzliwości, szczerości, zaufaniu, gotowości do pomocy oraz czerpaniu przyjemności z bycia razem. Złote myśli -jedyny sposób aby mieć przyjaciela to być przyjacielem -prawdziwa przyjaźń jest rośliną, która rośnie powoli i musi stawić czoła wielu przeciwnościom zanim uzyska prawo do tej nazwy /J. Waszyngton/ Przyjaźń to jedna dusza mieszkająca w dwóch ciałach /Arystoteles/ Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie. /A.Mickiewicz/ Zabawa,,Przepis na przyjaźń wspólne ułożenie receptury na przyjaźń w formie przepisu kulinarnego. Zabawa,,Zaufanie do przyjaciela - ćwiczenie odpowiedzialności za drugą osobę, omówienie zaufania do przyjaciela. Zabawa,,Cieplutkie uczucia obdarowywanie kolorowymi rekwizytami ( samodzielnie przygotowanymi ) swoich bliskich i głośne wyrażanie uczuć. PIĘKNO,,Bajka o lisie i sowie uzmysłowienie, że piękno jest czymś niejednoznacznym, że nie wszystkim podoba się to samo. Rozmowa na temat,,najpiękniejszy kwiat - piękno jest czymś innym dla każdego z nas. Piękne zachowania i postawy: - ratowanie innych - troszczenie się o słabszych - wspieranie dobrym słowem i pomocą. Zabawa,,Brzydki i piękny świat - wykonywanie prac na temat rzeczy pięknych i pozbawionych piękna, omówienie ich. MĄDROŚĆ Mądrość to celowe przyczynianie się do dobra poprzez właściwe wybory. Dokonywaniu właściwych wyborów sprzyjają: - refleksja - wiedza - doświadczenie - wyobraźnia - sumienie Co to są rady starszych, po co istnieją i dlaczego społeczeństwa powierzały im swoje sprawy? Zabawa,,Zwierciadło mądrości - znaczenie konsekwencji naszych wyborów. Prowadzenie rozmów dotyczących konkretnych sytuacji życiowych a pozwalających na analizę konsekwencji podejmowanych decyzji.
Tematyka zajęć: Zajęcia edukacyjne dotyczące programu Myślę, czuję- jestem przedszkolakiem wychowanie do wartości, będą realizowane raz w miesiącu, a tematyka zajęć będzie dotyczyła wartości : szacunek, uczciwość, odpowiedzialność, odwaga, zgoda, sprawiedliwość, szczęście, przyjaźń i miłość, piękno, mądrość. 1. Wprowadzenie wartości SZACUNEK jako grzeczności połączonej z troską o uczucia i dobro drugiej osób; - grzeczność w słowach (grzeczne i niegrzeczne zwroty); - grzeczność w gestach i zachowaniu; - dbałość o dobro innych; - zaspokajanie potrzeb innych osób; - poszanowanie odmienności a tolerancja; - dotrzymywanie słowa danego samemu sobie i innym; - magiczne słowa i gesty. 2. Wprowadzenie wartości UCZCIWOŚĆ I PRAWDOMÓWNOŚĆ jako mówienie i poszanowanie prawdy, rzetelności, nieprzywłaszczania sobie cudzej własności, stosowania zasady bezstronności i równości praw; - prawdomówność i poszanowanie prawdy; - nieprzywłaszczanie sobie cudzego mienia; -rzetelność; 3. Wprowadzenie wartości ODPOWIEDZIALNOŚĆ jako rzetelne wypełnianie swoich obowiązków, dbania o dobro i zapobieganie złu, a także gotowości do ponoszenia konsekwencji własnych wyborów i zachowań; - skutki braku odpowiedzialności; - rzetelne wypełnianie swoich obowiązków; - odpowiedzialność za własne uczucia; - odpowiedzialność za własne szczęście. 4. Wprowadzenie wartości ODWAGA jako podejmowanie trudnych, służących dobru decyzji oraz przeciwstawiania się złu; - podejmowanie nowych wyzwań (ze zwróceniem uwagi na konsekwencje); - przyznawanie się do winy; -pokonywanie nieśmiałości; - zawieranie znajomości; - patrzenie ludziom w oczy. 5. Wprowadzenie wartości ZGODA jako unikanie przemocy i poszukiwanie rozwiązań uwzględniających interesy wszystkich zainteresowanych stron; - przemoc jako nadużycie siły lub pozycji; - rozwiązywanie konfliktów; - radzenie sobie ze złością; - bierna agresja; - wybaczanie; - pojednawcze słowa i gesty.
6. Wprowadzenie wartości SPRAWIEDLIWOŚĆ jako uczciwość w ocenianiu i sądzeniu, przestrzegania zasady równości praw, poszanowania prawdy oraz prawości postępowania, czyli ludzkiej przyzwoitości, postępowania fair; - jednakowe prawa dla wszystkich; - podejmowanie sprawiedliwych decyzji; - sprawiedliwość wyrazem dojrzałości. 7. Wprowadzenie wartości SZCZĘŚCIE, jako trwałego zadowolenia, wewnętrznej harmonii i spokoju; - odpowiedzialność za swoje szczęście; - optymizm warunkiem szczęścia; - humor jako nieodłączna część optymizmu. 8. Wprowadzenie wartości PRZYJAŹŃ I MIŁOŚĆ jako bliskiego związku między osobami, opartego na wzajemnej sympatii, życzliwości, szczerości, gotowości do pomocy oraz czerpaniu przyjemności z przebywania razem; - rola dorosłych w uczeniu dzieci przyjaźni i miłości; - lojalność wobec przyjaciela; - wierność; - miłość jako uczucie do drugiej osoby, ale także jako więź emocjonalna z miejscem lub społecznością (patriotyzm). 9. Wprowadzenie wartości PIĘKNO jako coś, co nas zachwyca i czyni nas lepszymi. - różne rodzaje piękna; - brzydki i piękny świat; - piękne cechy; - piękno fizyczne a piękno duchowe; - nasze powinności względem piękna. 10. Wprowadzenie wartości MĄDROŚĆ jako celowe przyczynianie się do dobra poprzez właściwe wybory; - co to jest dobro; - rozmawiamy mądrze z innymi; - mądrość jako przewidywanie konsekwencji swojego postępowania; - przejawy mądrości. IV. Ewaluacja programu Realizowany program zakłada systematyczną jego ewaluację, która służyć będzie badaniu nabytych umiejętności dzieci w zakresie stosowania zasad i norm czyli wartości. Prowadzona ewaluacja pozwoli na refleksję nad własną pracą nauczycieli pracujących z programem pozwalając również go udoskonalić. Miarą osiągnięcia celu programu wychowawczego będzie dziecko które: rozpoznaje i nazywa podstawowe emocje, próbuje radzić sobie z ich przeżywaniem; szanuje emocje swoje i innych osób; przeżywa emocje w sposób umożliwiający mu adaptację w nowym otoczeniu, np. w nowej grupie dzieci, nowej grupie starszych dzieci, a także w nowej grupie dzieci i osób dorosłych;
przedstawia swoje emocje i uczucia, używając charakterystycznych dla dziecka form wyrazu; rozróżnia emocje i uczucia przyjemne i nieprzyjemne, ma świadomość, że odczuwają i przeżywają je wszyscy ludzie; zauważa, że nie wszystkie przeżywane emocje i uczucia mogą być podstawą do podejmowania natychmiastowego działania, panuje nad nieprzyjemną emocją, np. podczas czekania na własną kolej w zabawie lub innej sytuacji; wczuwa się w emocje i uczucia osób z najbliższego otoczenia; dostrzega, że zwierzęta posiadają zdolność odczuwania, przejawia w stosunku do nich życzliwość i troskę; przejawia poczucie własnej wartości jako osoby, wyraża szacunek wobec innych osób i przestrzegając tych wartości, nawiązuje relacje rówieśnicze; używa zwrotów grzecznościowych podczas powitania, pożegnania, sytuacji wymagającej przeproszenia i przyjęcia konsekwencji swojego zachowania; ocenia swoje zachowanie w kontekście podjętych czynności i zadań oraz przyjętych norm grupowych; przyjmuje, respektuje i tworzy zasady zabawy w grupie, współdziała z dziećmi w zabawie, pracach użytecznych, podczas odpoczynku; nazywa i rozpoznaje wartości związane z umiejętnościami i zachowaniami społecznymi, np. szacunek do dzieci i dorosłych, szacunek do ojczyzny, życzliwość okazywana dzieciom i dorosłym obowiązkowość, przyjaźń, radość; respektuje prawa i obowiązki swoje oraz innych osób, zwracając uwagę na ich indywidualne potrzeby; obdarza uwagą inne dzieci i osoby dorosłe; Narzędzia służące do ewaluacji to: ankiety dla nauczycieli przedszkola (październik, czerwiec); ankiety dla rodziców grup (październik, czerwiec); krótkie inscenizacje przygotowane przez dzieci z grup 4-5 letnich w maju 2018; prezentacja multimedialna podsumowująca program Myślę, czuję - jestem przedszkolakiem wychowanie do wartości. Program opracowali: Bartosz Mamcarz Ewelina Mamcarz Angelika Krupska Joanna Kotowska Dorota Trojanowska Magdalena Pogonowska