Warszawa, 11.02. 2015 r. Małgorzata Zadurska Zakład Ortodoncji WUM ul. Nowogrodzka 59 02-006 Warszawa tel.: (22) 502 10 32; fax: (22) 502 10 46 e-mail: malgorzata.zadurska@wum.edu.pl Raport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie ortodoncji za rok 2014 (X-XII) I. Ocena zabezpieczenia opieki zdrowotnej w zakresie danej dziedziny medycyny, farmacji, pielęgniarstwa, innej dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia na obszarze województwa, w tym: dostępność do świadczeń opieki zdrowotnej Na terenie województwa mazowieckiego jest zarejestrowanych 184 lekarzy posiadających specjalizację w dziedzinie ortodoncji, w tym 156 lekarzy wykonuje zawód, a 28 lekarzy jest emerytami lub rencistami ( dane z Okręgowej Izby Lekarskiej na dzień 30 grudnia 2014 r.). Podział 156 lekarzy według kategorii wiekowych: 0-30 lat: 1 lekarz, 31-40 lat: 22 lekarzy, 41 50 lat: 61 lekarzy, 51 60 lat; 26 lekarzy, pow. 61 lat: 46 lekarzy. Zwraca uwagę mała liczba młodych specjalistów do 40 roku życia. Wśród 156 lekarzy dentystów ze specjalizacją w dziedzinie ortodoncji 110 ma specjalizację II stopnia, a 46 uzyskało tytuł specjalisty w nowym trybie (bez stopnia). 1
Na podstawie danych zawartych w Rejestrze Podmiotów Wykonujących Działalność Leczniczą na dzień 30 grudnia 2014 r. 26 lekarzy zadeklarowało wykonywanie procedur ortodontycznych w podmiotach leczniczych w poszczególnych powiatach: - m. st. Warszawa: 11 lekarzy, - powiat grójecki: 1 lekarz, - powiat wołomiński: 1 lekarz, - powiat warszawski zachodni: 2 lekarzy, - powiat legionowski: 2 lekarzy, - powiat piaseczyński: 1 lekarz, - m. Radom: 2 lekarzy, - powiat pruszkowski: 6 lekarzy. Poza tym lekarze dentyści zadeklarowali wykonywanie procedur ortodontycznych w 188 gabinetach: - m. st. Warszawa: 117 lekarzy, - powiat białobrzeski: 1 lekarz, -powiat grójecki: 1 lekarz, - powiat makowski: 1 lekarz, - powiat mławski: 1 lekarz, - powiat nowodworski: 1 lekarz, - powiat ostrołęcki: 1 lekarz, - powiat sokołowski: 1 lekarz, - powiat węgrowski: 1 lekarz, - powiat wyszkowski: 1 lekarz, - powiat zwoleński: 1 lekarz, - powiat grodziski: 2 lekarzy, - powiat kozienicki: 2 lekarzy, - powiat ostrowski: 2 lekarzy, - powiat płoński: 2 lekarz, - powiat siedlecki: 4 lekarzy, - powiat pruszkowski: 3 lekarzy, - powiat sochaczewski: 3 lekarzy, - powiat wołomiński: 4 lekarzy, - powiat garwoliński: 5 lekarzy, - powiat legionowski: 5 lekarzy, - powiat otwocki: 5 lekarzy, 2
- powiat radomski: 6 lekarzy, - powiat piaseczyński: 8 lekarzy, - warszawski zachodni: 8 lekarzy. Powyższe dane nie obejmują powiatu płockiego, gostynińskiego i sierpeckiego oraz miasta Płock, który podlega Okręgowej Izbie Lekarskiej w Płocku. Według danych z NFZ na terenie województwa mazowieckiego liczba umów w zakresie świadczeń ortodoncji dla dzieci i młodzieży zawartych w II półroczu 2014 roku oraz na 2015 rok wynosiła 88, w tym było 101 miejsc udzielania świadczeń. ocena rozmieszczenia podmiotów leczniczych Rozmieszczenie podmiotów leczniczych i gabinetów świadczących usługi ortodontyczne jest bardzo nierównomierne. Większość z nich jest zarejestrowana w Warszawie i większych ośrodkach miejskich. ocena zabezpieczenia kadr medycznych w reprezentowanej dziedzinie, w tym ocena prawidłowości rozmieszczenia specjalistów na terenie województwa 3
Rozmieszczenie specjalistów na terenie województwa mazowieckiego jest nierównomierne, większość pracuje w stolicy i większych miastach. Poza tym w Warszawie i województwie mazowieckim pracują lekarze z województw ościennych (np. lubelskiego), których liczba jest trudna do ustalenia. Część specjalistów wykonuje świadczenia jedynie w ramach usług komercyjnych, poza NFZ. Struktura wiekowa specjalistów nie jest korzystna, na 156 specjalistów aż 72 lekarzy jest po 51 roku życia. ocena zabezpieczenia kadry pielęgniarskiej jednostki, które należy restruktyzować (podać przyczyny) ocena kontraktowania świadczeń opieki zdrowotnej Kontrakty świadczeń ortodontycznych w ramach NFZ są zawierane według obowiązujących ustaleń, realizowane przez specjalistów ortodontów lub lekarzy w trakcie specjalizacji w dziedzinie ortodoncji, po 2 latach rezydentury. Dwa podmioty lecznicze Instytut Matki i Dziecka w Warszawie i Zakład Ortodoncji WUM w Warszawie prowadzą leczenie ortodontyczne także w ramach Programu ortodontycznej opieki nad dziećmi z wadami wrodzonymi twarzowej części czaszki. II. Nadzór nad szkoleniem kadr medycznych 1. Ocena potrzeb szkoleniowych na najbliższą przyszłość. Na terenie województwa mazowieckiego znajduje się 5 jednostek akredytacyjnych, uprawnionych do prowadzenia szkolenia specjalizacyjnego w dziedzinie ortodoncji. L.P. Jednostka akredytacyjna 1. Poradnia Ortodoncji Mazowieckiego Centrum Stomatologii przy ul. Nowy Zjazd 1 w Warszawie 2. Poradnia Ortodontyczna Przychodni Stomatologicznej Radomskiego Szpitala Specjalistycznego przy ul. Liczba zatrudnionych lekarzy Liczba specjalistów Liczba miejsc szkoleniowych 10 7 8 5 4 3 4
Lekarskiej 4 w Radomiu 3. Poradnia Ortodontyczna Centralnej Wojskowej Przychodni Lekarskiej CePeLek w Warszawie przy ul. Koszykowej 78 4. Poradnia Ortodoncji Oddziału Stomatologii Centrum Medycznego WUM w Warszawie przy ul. Emilii Plater 5. Zakład Ortodoncji WUM w Warszawie przy ul. Nowogrodzkiej 59 5 3 2 3 3 2 22 17 12 Łącznie w województwie mazowieckim jest 27 miejsc szkoleniowych do specjalizacji w dziedzinie ortodoncji (25 w cywilnej i 2 w wojskowej służbie zdrowia). Po zakończeniu prowadzonych szkoleń specjalizacyjnych przez jednych lekarzy sukcesywnie są uruchamiane nowe miejsca szkoleniowe dla kolejnych, według zajmowanej pozycji na liście rankingowej. 2. Przeprowadzanie kontroli podmiotów leczniczych udzielających świadczeń zdrowotnych dotyczącej realizacji kształcenia i doskonalenia zawodowego lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, położnych, farmaceutów oraz osób wykonujących inne zawody medyczne lub inne zawody mające zastosowanie w ochronie zdrowia, w zakresie wynikającym z programów kształcenia: wykaz kontrolowanych jednostek, wnioski z kontroli, zalecenia pokontrolne. 1. Opiniowanie wniosków jednostek ubiegających się o wpisanie ich na prowadzoną przez ministra właściwego do spraw zdrowia listę jednostek organizacyjnych uprawnionych do prowadzenia specjalizacji: liczba zaopiniowanych wniosków, uwagi 1 wniosek o staże cząstkowe z ortodoncji do specjalizacji z innych dziedzin stomatologii w jednostce akredytacyjnej - Poradni Ortodoncji Oddziału Stomatologii Centrum Medycznego WUM w Warszawie przy ul. Emilii Plater. 5
2. Wydawanie na podstawie kontroli opinii o spełnianiu przez jednostkę uprawnioną warunków do prowadzenia stażu podyplomowego lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, położnych, farmaceutów oraz osób wykonujących inne zawody medyczne, a także opinii dotyczącej sposobu realizacji stażu lub specjalizacji oraz poziomu udzielanych świadczeń zdrowotnych przez osoby wykonujące zawód medyczny zatrudnione w tym podmiocie leczniczym: liczba wydanych opinii, uwagi, propozycje zmian. III. Kontrola podmiotów wykonujących działalność leczniczą 1. Przeprowadzanie kontroli: liczba placówek nazwa i adres kontrolowanych podmiotów 2. Przeprowadzanie wizytacji: liczba wizytowanych placówek 1 placówka nazwa i adres jednostek wizytowanych. Poradnia Ortodontyczna Centralnej Wojskowej Przychodni Lekarskiej CePeLek w Warszawie, przy ul. Koszykowej 78 3. Ocena kontrolowanych/wizytowanych podmiotów (z podkreśleniem jednostek, w których wystąpiły poważne uchybienia), w tym ocena: dostępności do świadczeń zabezpieczenia w sprzęt medyczny i diagnostycznych poziomu udzielanych świadczeń kwalifikacji personelu medycznego. 4. Informowanie organów administracji rządowej, podmiotów, które utworzyły podmioty lecznicze, oddziałów wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia oraz Rzecznika Praw Pacjenta o uchybieniach stwierdzonych w wyniku kontroli: wykaz informowanych podmiotów, rodzaj stwierdzonych uchybień. 5. Występowanie z wnioskiem do okręgowych rad właściwych samorządów zawodowych o przeprowadzenie kontroli jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych przez osoby wykonujące dany zawód medyczny: liczba wniosków, uwagi. 6
IV. Udzielone opinie i konsultacje 1. Wydawanie opinii dotyczących: kandydatów na ordynatorów oddziałów szpitalnych oraz udział w komisjach konkursowych likwidacji lub powstania nowego oddziału szpitalnego, przychodni specjalistycznej, pracowni diagnostycznej, apteki spełniania przez podmiot wykonujący działalność leczniczy warunków do udzielania świadczeń zdrowotnych w danej dziedzinie medycyny (liczba wydanych opinii, uwagi) stosowanego postępowania diagnostycznego, leczniczego i pielęgnacyjnego w zakresie jego zgodności z aktualnym stanem wiedzy, z uwzględnieniem dostępności metod i środków (liczba i rodzaj wydanych opinii) wyrobów medycznych, wyposażenia wyrobów medycznych, wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro, wyposażenia wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro oraz aktywnych wyrobów medycznych do implantacji innych. 3. Konsultacje przypadków problemowych. Konsultacje przypadków problemowych, trudnych są przeprowadzane na bieżąco, w kolejności zgłaszania się. V. Prognozowanie potrzeb zdrowotnych populacji. Zapotrzebowanie na świadczenia ortodontyczne raczej nie będzie się zmniejszać. Około 50% dzieci i młodzieży ma wady zgryzu, po dodaniu nieprawidłowości zębowych potrzeby sięgają 80% populacji. Poza tym do leczenia zgłasza coraz więcej pacjentów dorosłych, np. z patologiczną wędrówką zębów w przebiegu schorzeń periodontologicznych, w celu regulacji łuków zębowych przed rehabilitacją protetyczną lub ze wskazań estetycznych. Są oni leczeni w ramach usług komercyjnych, poza NFZ. VI. Podsumowanie ogólnej sytuacji w zakresie danej dziedziny medycyny, farmacji, pielęgniarstwa, innej dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia na terenie województwa (uwagi, problemy, wnioski). 7
Rozmieszczenie specjalistów w dziedzinie ortodoncji na terenie województwa mazowieckiego jest nierównomierne, większość pracuje w stolicy i większych miastach. Część specjalistów wykonuje świadczenia jedynie w ramach usług komercyjnych, poza NFZ. Według wykazu NFZ kolejki oczekujących wynoszą od 0 do 2735 osób. Nie ma jednolitych kryteriów kwalifikacji do leczenia, poza ogólnym podziałem na przypadki pilne i stabilne. W celu likwidacji problemu długich kolejek pacjentów oczekujących na leczenie ortodontyczne w ramach NFZ, wskazane byłoby opracowanie jednolitych, czytelnych dla pacjentów kryteriów przyjmowania do leczenia, np. na podstawie ogólnopolskiego wskaźnika potrzeb leczniczych, który uwzględniałby stopień nasilenia i charakter wady zgryzu oraz wiek pacjenta. Wprowadzenie do świadczeń ortodontycznych niedrogich aparatów stałych (bihelix, aparaty typu hyrax, maski twarzowe, aparaty stałe cienkołukowe 2x4) pozwoliłoby na uzyskanie lepszych i szybszych efektów leczenia. Niejednokrotnie byłoby to też leczenie tańsze, ponieważ zamiast kilku aparatów zdejmowanych można byłoby zastosować jeden aparat stały. W Programie ortodontycznej opieki nad dziećmi z wadami wrodzonymi twarzowej części czaszki nie są ujęte niektóre wrodzone wady rozwojowe, w których występuje charakterystyczny dla danego schorzenia dysmorfizm twarzy ( w połączeniu z określoną wadą zgryzu), nie są ujęte choroby nowotworowe (dzieci po chirurgicznym leczeniu guzów i torbieli kości szczęk, po chemioterapii i radioterapii chorób nowotworowych wieku rozwojowego), ciężkie urazy twarzowej części czaszki, reumatoidalne zapalenie stawów skroniowo-żuchwowych itp. Budzi to uzasadnione rozgoryczenie rodziców, którzy po ukończeniu przez dziecko 12-13 roku życia muszą ponosić pełne koszty terapii. Małgorzata Zadurska (pieczątka i podpis) 8