Raport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie psychiatrii za rok 2014, w okresie

Transkrypt

1 Marcin Wojnar Warszawa, Katedra i Klinika Psychiatryczna Warszawski Uniwersytet Medyczny ul. Nowowiejska 27, Warszawa tel: , fax: marcin.wojnar@wum.edu.pl Raport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie psychiatrii za rok 2014, w okresie I. Ocena zabezpieczenia opieki zdrowotnej w zakresie danej dziedziny medycyny, farmacji, pielęgniarstwa, innej dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia na obszarze województwa, w tym: dostępność do świadczeń opieki zdrowotnej i ocena rozmieszczenia podmiotów leczniczych Oddziały psychiatryczne stanowią kluczową część bazy lecznictwa stacjonarnego na Mazowszu. W województwie znajduje się 36 oddziałów zlokalizowanych w 6 szpitalach psychiatrycznych (ok łóżek) i 9 oddziałów w szpitalach wielospecjalistycznych (ok. 350 łóżek). Łącznie dysponują one ok łóżkami, na których w ciągu roku leczy się ok. 22 tys. chorych. Wskaźnik dostępności łóżek psychiatrycznych dla dorosłych wynosi ok. 3,5 / 10 tys. ludności nieznacznie poniżej oczekiwanego wskaźnika (4/10 tys.). Wykorzystanie łóżek ogólnych jest duże, w roku 2014 przekraczało 96% (96-104%) i było większe w oddziałach szpitali wielospecjalistycznych niż psychiatrycznych. Do najbardziej zatłoczonych należą oddziały w Szpitalu Bielańskim i Bródnowskim w Warszawie. W porównaniu z oddziałami szpitali psychiatrycznych, oddziały psychiatryczne szpitali ogólnych wyróżniają się krótszym średnim czasem trwania pobytu: odpowiednio dni wobec dni w szpitalach psychiatrycznych. Obok oddziałów ogólnych lecznictwo psychiatryczne dysponuje jeszcze ok łóżkami w oddziałach psychiatrycznych dla dzieci, dla chorych somatycznie, psychogeriatrycznych, chorych przewlekle, nerwicowych, rehabilitacyjnych, leczenia uzależnienia od alkoholu i innych substancji oraz sądowo-psychiatrycznych. Ponadto, w Zakładach Opiekuńczo- Leczniczych jest ok. 670 łóżek opiekuńczych. 1

2 W zakresie lecznictwa ambulatoryjnego w sferze publicznej (finansowanej przez NFZ) funkcjonuje ok. 120 poradni zdrowia psychicznego, obsługujących ok. 200 tys. pacjentów rocznie. Obok nich istnieje mniejsza liczba poradni wyspecjalizowanych (psychologicznych, seksuologicznych, psychogeriatrycznych, nerwicowych, psychosomatycznych, dla osób uzależnionych) oraz znaczna liczba zarejestrowanych poradni niepublicznych. Dostępność poradni publicznych jest bardzo ograniczona. W roku 2014, podobnie jak w latach ubiegłych, czas oczekiwania na przyjęcie pierwszorazowego pacjenta wynosił średnio około 2-3 miesięcy. Na Mazowszu działa ok. 15 zespołów leczenia środowiskowego. Według założeń Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego powinno ich być od 30 do 100. Z opieki oferowanej przez ok. 25 oddziałów dziennych korzysta rocznie nieco ponad ok. 3 tys. chorych. Liczba oddziałów dziennych jest również niewystarczająca, nie pozwala w pełni na oczekiwaną realizację świadczeń niestacjonarnej opieki psychiatrycznej, dostępnej w środowisku bliższym w stosunku do miejsca zamieszkania pacjentów. Wycena psychiatrycznych świadczeń leczniczych jest stanowczo zaniżona, finansowanie świadczeń przez NFZ nie pozwala na prowadzenie opieki psychiatrycznej na odpowiednim poziomie jakości, co w znacznej części związane jest niewystraczającym poziomem zatrudnienia w celu realizacji programów terapeutycznych i rehabilitacyjnych. Ponadto, zaniżone finansowanie świadczeń i utrzymania placówek lecznictwa psychiatrycznego przekłada się na ciężką sytuację w niektórych szpitalach, gdzie stwierdza się nadzwyczaj trudne warunki lokalowe i higieniczne pomieszczeń służących do prowadzenia działalności leczniczej. ocena zabezpieczenia kadr medycznych w reprezentowanej dziedzinie, w tym ocena prawidłowości rozmieszczenia specjalistów na terenie województwa Z informacji z ubiegłych lat wynika, że kadra lekarzy pracujących na Mazowszu w dziedzinie psychiatrii spełnia oczekiwane wysycenie wg wskaźników na 10 tys. mieszkańców. Jednakże obserwuje się w ostatnich kilku latach odpływ specjalistów z placówek publicznych do niepublicznych i prywatnych podmiotów leczniczych, co pomimo obiektywnych wskaźników powoduje niewystarczające zabezpieczenie w kadrę lekarską wielu placówek publicznych. Do narastających niedoborów przyczynia się także zaniżone finansowanie świadczeń przez NFZ, co prowadzi do utrzymywania zatrudnienia na poziomie minimalnych wymogów kadrowych, oraz niewystarczająca liczba rezydentur. Pod względem liczby innych pracowników lecznictwa psychiatrycznego obserwuje się niedobory (niekiedy znaczące) w każdym rodzaju specjalistów: psychologów klinicznych, terapeutów zajęciowych, pracowników socjalnych, psychoterapeutów z certyfikatem. Jedynie w lecznictwie odwykowym stwierdza się 2

3 wystarczające zabezpieczenie kadrowe w specjalistów i instruktorów psychoterapii uzależnień. ocena zabezpieczenia kadry pielęgniarskiej Stwierdza się narastające deficyty w zakresie zatrudnienia kadry pielęgniarskiej, szczególnie w placówkach lecznictwa stacjonarnego. jednostki, które należy restrukturyzować (podać przyczyny) Cały system psychiatrycznej opieki na Mazowszu wymaga restrukturyzacji według założeń Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. Konieczne jest tworzenie lokalnych Centrów Zdrowia Psychicznego w oparciu o zespół ambulatoryjny i środowiskowy z zapleczem stacjonarnym w rejonowym oddziale szpitalnym. Błędem jest zwiększanie liczby łóżek szpitalnych; znacznie ważniejsze jest zwiększanie dostępu do niestacjonarnych form leczenia, w tym placówek pracujących w środowiskowym modelu opieki psychiatrycznej. Konieczna jest również realna i racjonalna wycena kosztów realizowanych świadczeń. ocena kontraktowania świadczeń opieki zdrowotnej Niewystarczający jest poziom kontraktowania świadczeń środowiskowych. Ze względu na krótki okres pełnienia funkcji konsultanta wojewódzkiego nie oceniano zakresu i wysokości istniejących (aneksowanych) kontraktów. II. Nadzór nad szkoleniem kadr medycznych 1. Ocena potrzeb szkoleniowych na najbliższą przyszłość. Po względem zapotrzebowania kadrowego, liczba miejsc specjalizacyjnych na Mazowszu jest wystarczająca (296 miejsc). Jednakże liczba rezydentur z psychiatrii przyznanych dla województwa w ostatnich dwóch sesjach wynosiła łącznie zaledwie 8 miejsc rezydenckich, co nie zaspokaja nawet minimalnych potrzeb szkoleniowych. Liczne pozarezydenckie miejsca szkoleniowe nie są wypełniane ze względu na brak zasobów finansowych w placówkach prowadzących specjalizację i brak chętnych do podjęcia specjalizacji w ramach wolontariatu. 2. Przeprowadzanie kontroli podmiotów leczniczych udzielających świadczeń zdrowotnych dotyczącej realizacji kształcenia i doskonalenia zawodowego lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, położnych, farmaceutów oraz osób wykonujących inne zawody medyczne lub inne zawody mające zastosowanie w ochronie zdrowia, w zakresie wynikającym z programów kształcenia: 3

4 wykaz kontrolowanych jednostek, wnioski z kontroli, zalecenia pokontrolne. Nie prowadzono kontroli placówek w okresie pełnienia funkcji konsultanta. 1. Opiniowanie wniosków jednostek ubiegających się o wpisanie ich na prowadzoną przez ministra właściwego do spraw zdrowia listę jednostek organizacyjnych uprawnionych do prowadzenia specjalizacji: liczba zaopiniowanych wniosków, uwagi. Łącznie, zaopiniowano 4 wnioski zgłoszone przez Instytut Psychiatrii i Neurologii oraz Szpital Nowowiejski w Warszawie, do prowadzenia specjalizacji i staży specjalizacyjnych w nowym modułowym trybie specjalizacji z psychiatrii. 2. Wydawanie na podstawie kontroli opinii o spełnianiu przez jednostkę uprawnioną warunków do prowadzenia stażu podyplomowego lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, położnych, farmaceutów oraz osób wykonujących inne zawody medyczne, a także opinii dotyczącej sposobu realizacji stażu lub specjalizacji oraz poziomu udzielanych świadczeń zdrowotnych przez osoby wykonujące zawód medyczny zatrudnione w tym podmiocie leczniczym: liczba wydanych opinii, uwagi, propozycje zmian. Nie wydawano opinii. III. Kontrola podmiotów wykonujących działalność leczniczą 1. Przeprowadzanie kontroli: Nie przeprowadzano kontroli. liczba placówek nazwa i adres kontrolowanych podmiotów 2. Przeprowadzanie wizytacji: Nie przeprowadzano kontroli. liczba wizytowanych placówek nazwa i adres jednostek wizytowanych. 3. Ocena kontrolowanych/wizytowanych podmiotów (z podkreśleniem jednostek, w których wystąpiły poważne uchybienia), w tym ocena: dostępności do świadczeń zabezpieczenia w sprzęt medyczny i diagnostycznych poziomu udzielanych świadczeń kwalifikacji personelu medycznego. 4

5 4. Informowanie organów administracji rządowej, podmiotów, które utworzyły podmioty lecznicze, oddziałów wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia oraz Rzecznika Praw Pacjenta o uchybieniach stwierdzonych w wyniku kontroli: wykaz informowanych podmiotów, rodzaj stwierdzonych uchybień. Nie informowano. 5. Występowanie z wnioskiem do okręgowych rad właściwych samorządów zawodowych o przeprowadzenie kontroli jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych przez osoby wykonujące dany zawód medyczny: liczba wniosków, uwagi. W okresie pełnienia funkcji konsultanta wojewódzkiego nie prowadzono kontroli placówek. IV. Udzielone opinie i konsultacje 1. Wydawanie opinii dotyczących: likwidacji lub powstania nowego oddziału szpitalnego, przychodni specjalistycznej, pracowni diagnostycznej, apteki spełniania przez podmiot wykonujący działalność leczniczy warunków do udzielania świadczeń zdrowotnych w danej dziedzinie medycyny (liczba wydanych opinii, uwagi) stosowanego postępowania diagnostycznego, leczniczego i pielęgnacyjnego w zakresie jego zgodności z aktualnym stanem wiedzy, z uwzględnieniem dostępności metod i środków (liczba i rodzaj wydanych opinii) wyrobów medycznych, wyposażenia wyrobów medycznych, wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro, wyposażenia wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro oraz aktywnych wyrobów medycznych do implantacji innych. Wydano jedną opinię dotyczącą prowadzenia domu opieki dla osób z chorobą Alzheimera. 2. Konsultacje przypadków problemowych. Nie konsultowano. V. Prognozowanie potrzeb zdrowotnych populacji. Nie ma nowych danych wskazujących na zmianę w stosunku do lat ubiegłych. 5

6 VI. Podsumowanie ogólnej sytuacji w zakresie danej dziedziny medycyny, farmacji, pielęgniarstwa, innej dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia na terenie województwa (uwagi, problemy, wnioski). W relatywnie krótkim okresie pełnienia funkcji konsultanta wojewódzkiego nie było możliwości dokładnej oceny funkcjonowania psychiatrycznej opieki zdrowotnej w województwie mazowieckim, jednakże uderzająca jest niewydolność systemu skutkująca bardzo długim okresem oczekiwania na wizytę ambulatoryjną, brak adekwatnej dostępności do świadczeń dziennych i środowiskowych oraz wynikające z tego znaczące przepełnienie oddziałów szpitalnych. Braki kadrowe, znikoma oferta szkoleniowa w postaci rezydentur, bardzo trudne warunki lokalowe i niedostateczne finansowanie świadczeń nie pozwalają z optymizmem oceniać perspektyw rozwoju opieki psychiatrycznej w województwie i możliwości realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. (pieczątka i podpis) 6