Raport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego za rok 2015

Transkrypt

1 Ząbki, dnia r. Anna Dudek Mazowieckie Centrum Psychiatrii Drewnica Sp. z o.o. ul. Rychlińskiego Ząbki Tel Fax: a.dudek@drewnica.pl anna.dudek7@onet.pl Raport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego za rok 2015 I. Ocena zabezpieczenia opieki zdrowotnej w zakresie danej dziedziny medycyny, farmacji, pielęgniarstwa, innej dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia na obszarze województwa, w tym: dostępność do świadczeń opieki zdrowotnej Największy ciężar diagnostyki i leczenia pacjentów z zaburzeniami psychicznymi spoczywa na stacjonarnych oddziałach psychiatrycznych. W województwie mazowieckim świadczenia z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień świadczy 6 szpitali psychiatrycznych oraz oddziały psychiatryczne funkcjonujące w szpitalach wielospecjalistycznych. W ramach świadczeń psychiatrycznych na Mazowszu funkcjonują jeszcze całodobowe oddziały rehabilitacji psychiatrycznej, leczenia uzależnień, sądowo psychiatryczne, psychogeriatryczne, zakłady opiekuńczo lecznicze oraz oddziały psychiatryczne dla dzieci i młodzieży. W ramach lecznictwa niestacjonarnego funkcjonują Poradnie Zdrowia Psychicznego, Poradnie Uzależnień, Oddziały Dzienne oraz Zespoły Leczenia Środowiskowego. ocena rozmieszczenia podmiotów leczniczych. Większość podmiotów leczniczych rozmieszczona jest w Warszawie i okolicach. ocena zabezpieczenia kadr medycznych w reprezentowanej dziedzinie, w tym ocena prawidłowości rozmieszczenia specjalistów na terenie województwa ocena zabezpieczenia kadry pielęgniarskiej (w lecznictwie stacjonarnym i niestacjonarnym, dorośli, młodzież, dzieci, placówki publiczne i niepubliczne) Liczba pielęgniarek (w przeliczeniu na etaty) zatrudnionych w lecznictwie stacjonarnym 1424,79 1

2 Liczba pielęgniarek (w przeliczeniu na etaty) zatrudnionych w lecznictwie niestacjonarnym - 151,32 Razem 1576,11 Pielęgniarki z ukończoną specjalizacją w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego 153 Pielęgniarki z ukończonym kursem kwalifikacyjnym w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego 242 Pielęgniarki z wykształceniem wyższym (licencjat lub magister) 680 Zapotrzebowanie na kadrę pielęgniarską 35 Większość pielęgniarek zatrudniona jest na postawie umowy o pracę, wiele z nich u więcej niż jednego pracodawcy. Problemy finansowe w placówkach psychiatrycznych powodują, że liczba zatrudnionych pielęgniarek jest minimalna. Przekłada się to na obciążenie fizyczne i psychiczne pielęgniarek i na jakość opieki nad pacjentem. Każdego roku wzrasta średnia wieku, co skutkuje absencją chorobową. Młodzi adepci zawodu rzadko poszukują pracy w psychiatrii. Źródło: dane pochodzące z podmiotów leczniczych publicznych i niepublicznych, udzielających świadczeń z zakresu psychiatrii i leczenia uzależnień. Uwaga: nie wszystkie placówki udzielają informacji. jednostki, które należy restruktyzować (podać przyczyny) ocena kontraktowania świadczeń opieki zdrowotnej Kontraktowane usługi od wielu lat są wycenione w większości poniżej rzeczywistych kosztów. Wzrastają koszty leków, amortyzacji placówek, ubezpieczeń, finansowanie chorób współistniejących z chorobami psychicznymi. Stawka osobodnia jest ustalona poniżej kosztów rzeczywistych. Placówki psychiatryczne i leczenia uzależnień muszą pokrywać koszty wszystkich świadczeń w zakresie chorób somatycznych swoich pacjentów. Często w placówkach są trudne warunki lokalowe, co powoduje szereg skarg od pacjentów i ich rodzin. Kierownicy placówek mimo podejmowanych starań nie są w stanie przeprowadzać remontów i tym samym poprawić komfortu leczenia pacjentów. Niedostateczne finansowanie opieki psychiatrycznej powoduje stałe zadłużanie się podmiotów, co może doprowadzić do całkowitej zapaści systemu opieki psychiatrycznej. II.Nadzór nad szkoleniem kadr medycznych 1. Ocena potrzeb szkoleniowych na najbliższą przyszłość. Organizatorem specjalizacji w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego w 2015 r. były: Instytut Nauk o Zdrowiu Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Płocku oraz Ośrodek 2

3 Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych Warszawskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych. W Warszawie rozpoczęła się trzecia edycja specjalizacji dla pielęgniarek, finansowana ze środków Ministerstwa Zdrowia. Pielęgniarki systematycznie podnoszą swoje kwalifikacje zawodowe. Brak zgody pracodawcy na oddelegowanie na kształcenie i konieczność wykorzystywania na ten cel urlopów wypoczynkowych powoduje, że pielęgniarki są przeciążone fizycznie i psychicznie. Pracodawcy nie udzielają oddelegowań z powodu braków kadrowych. Mimo problemów stałe jest zapotrzebowanie na kształcenie podyplomowe pielęgniarek zatrudnionych w lecznictwie psychiatrycznym. Występuje ponadto duże zapotrzebowanie na inne kursy specjalistyczne takie jak: resuscytacja krążeniowo oddechowa, zapis i interpretacja ekg, komunikacja z pacjentem z zaburzeniami psychicznymi, trening relaksacyjny, postępowanie w sytuacjach nagłych, zastosowanie i dokumentowanie przymusu bezpośredniego, prawa pacjenta, zapobieganie zaburzeniom psychicznym i uzależnieniom, rehabilitacja psychiatryczna, psychoterapia podstawowa oraz warsztaty: jak sobie radzić z fizyczną agresją pacjentów oddziałach psychiatrycznych. 2. Przeprowadzanie kontroli podmiotów leczniczych udzielających świadczeń zdrowotnych dotyczącej realizacji kształcenia i doskonalenia zawodowego lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, położnych, farmaceutów oraz osób wykonujących inne zawody medyczne lub inne zawody mające zastosowanie w ochronie zdrowia, w zakresie wynikającym z programów kształcenia nie przeprowadzano kontroli. wykaz kontrolowanych jednostek, wnioski z kontroli, zalecenia pokontrolne. - Ośrodek Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych w Warszawie r. - Postępowanie kwalifikacyjne zgodne z regulaminem, specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego 3. Opiniowanie wniosków jednostek ubiegających się o wpisanie ich na prowadzoną przez ministra właściwego do spraw zdrowia listę jednostek organizacyjnych uprawnionych do prowadzenia specjalizacji nie zgłaszano liczba zaopiniowanych wniosków, uwagi nie zgłaszano 4. Wydawanie na podstawie kontroli opinii o spełnianiu przez jednostkę uprawnioną warunków do prowadzenia stażu podyplomowego lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, położnych, farmaceutów oraz osób wykonujących inne zawody medyczne, a także opinii dotyczącej sposobu realizacji stażu lub specjalizacji oraz poziomu udzielanych świadczeń zdrowotnych przez osoby wykonujące zawód medyczny zatrudnione w tym podmiocie leczniczym: liczba wydanych opinii, uwagi, propozycje zmian nie występowano 3

4 III. Kontrola podmiotów wykonujących działalność leczniczą 1. Przeprowadzanie kontroli: liczba placówek - 3 nazwa i adres kontrolowanych podmiotów: Samodzielny Wojewódzki Publiczny Zespół Zakładów Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej im. Barbary Borzym w Radomiu r. Wojewódzki Samodzielny Zespół Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej im. prof. Eugeniusza Wilczkowskiego w Gostyninie r. Mazowieckie Specjalistyczne Centrum Zdrowia im. Prof. Jana Mazurkiewicza w Pruszkowie r. Tematyka i zakres prowadzonych kontroli: Kontrola obejmowała: zakres liczby łóżek i wskaźnik ich wykorzystania, rejestr zakażeń wewnątrzszpitalnych w 2014 r., liczba zatrudnionych pielęgniarek oraz realizacja przepisów rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 28 grudnia 2012 r. w sprawie sposobu ustalania minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych w podmiotach leczniczych nie będących przedsiębiorcami, we wskazanych przez Wojewodę oddziałach. 2. Przeprowadzenie wizytacji liczba wizytowanych placówek 1 - Mazowieckie Specjalistyczne Centrum Zdrowia im. Prof. Jana Mazurkiewicza w Pruszkowie r. 3. Ocena kontrolowanych/wizytowanych podmiotów (z podkreśleniem jednostek, w których wystąpiły poważne uchybienia), w tym ocena: dostępności do świadczeń zabezpieczenia w sprzęt medyczny i diagnostycznych poziomu udzielanych świadczeń: Kontrolowane podmioty posiadają ustalone minimalne normy zatrudnienia, opracowane na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 28 grudnia 2012 r. w sprawie sposobu ustalania minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami. W podmiotach prowadzono klasyfikację pacjentów oraz uwzględniono zalecenia Konsultanta Krajowego w dziedzinie pielęgniarstwa dr hab. n. hum. Marii Kózka z dnia r. 4. Informowanie organów administracji rządowej, podmiotów, które utworzyły podmioty lecznicze, oddziałów wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia oraz Rzecznika Praw Pacjenta o uchybieniach stwierdzonych w wyniku kontroli: wykaz informowanych podmiotów, rodzaj stwierdzonych uchybień - Wojewoda Mazowiecki 4

5 - Ministerstwo Zdrowia rodzaj stwierdzonych uchybień brak uchybień 5. Występowanie z wnioskiem do okręgowych rad właściwych samorządów zawodowych o przeprowadzenie kontroli jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych przez osoby wykonujące dany zawód medyczny: nie występowano liczba wniosków, uwagi IV. Udzielone opinie i konsultacje 1. Wydawanie opinii dotyczących: kandydatów na ordynatorów oddziałów szpitalnych oraz udział w komisjach konkursowych nie zgłaszano likwidacji lub powstania nowego oddziału szpitalnego, przychodni specjalistycznej, pracowni diagnostycznej, apteki nie zgłaszano spełniania przez podmiot wykonujący działalność leczniczy warunków do udzielania świadczeń zdrowotnych w danej dziedzinie medycyny (liczba wydanych opinii, uwagi) stosowanego postępowania diagnostycznego, leczniczego i pielęgnacyjnego w zakresie jego zgodności z aktualnym stanem wiedzy, z uwzględnieniem dostępności metod i środków (liczba i rodzaj wydanych opinii) nie zgłaszano wyrobów medycznych, wyposażenia wyrobów medycznych, wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro, wyposażenia wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro oraz aktywnych wyrobów medycznych do implantacji nie dotyczy innych: - opinia dotycząca projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 czerwca 2015 r. w sprawie recept wystawianych przez pielęgniarki i położne. - opinia dotycząca projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 czerwca 2015 r. w sprawie wykazu substancji czynnych zawartych w lekach, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wykazu wyrobów medycznych i wykazu badań. - opinie wydano na wniosek następujących podmiotów: Warszawska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych, Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych. 2. Konsultacje przypadków problemowych nie zgłaszano Inne obszary działalności konsultanta Udział w pracach komisji: 1. Udział w pracach komisji i zespołów powoływanych w celu realizacji polityki zdrowotnej: - Mazowiecka Rada Zdrowia Psychicznego 5

6 - Wojewódzka Rada do Spraw Potrzeb Zdrowotnych Województwa Mazowieckiego Tematyka posiedzeń: r. Rozstać się godnie omówienie zagadnień z obszaru opieki nad kobietą po poronieniu Mazowiecki Urząd Wojewódzki r. prezentacja dotycząca realizacji Mazowieckiego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego oraz omówienie problemu bezdomności grupy osób z zaburzeniami psychicznymi Mazowiecki Urząd Wojewódzki r. spotkanie z Wojewodą Mazowieckim, omówienie kwestii związanych z funkcjonowaniem Wojewódzkiej Rady oraz uchwalenie Regulaminu Wojewódzkiej Rady do spraw potrzeb zdrowotnych Mazowiecki Urząd Wojewódzki r. - spotkanie grupy ekspertów powołanej przez Konsultanta Krajowego w dziedzinie psychiatrii Pana prof. Piotra Gałeckiego w sprawie opracowania formularza świadomej zgody oraz informacji dla pacjenta, któremu proponowana jest terapia elektrowstrząsami oraz sposobu stosowania i dokumentowania przymusu bezpośredniego oraz dokonywania oceny zasadności jego zastosowania Ministerstwo Zdrowia r. - spotkanie Wojewódzkiej Rady do spraw potrzeb zdrowotnych województwa mazowieckiego spotkanie konsultacyjne z Panią Barbarą Więckowską Dyrektorem Departamentu Analiz i Strategii Ministerstwa Zdrowia Warszawa r. - spotkanie w Ministerstwie Zdrowia zapoznanie z etapem prac związanych z tworzeniem dokumentacji pielęgniarskiej w wersji elektronicznej na rzecz jej stosowania oraz rozszerzeniem kompetencji pielęgniarki/położnej wynikających z przepisów prawa, w tym ordynowania produktów leczniczych, wyrobów medycznych i wystawiania recept, a także kwestią oceny sytuacji kadrowej w ramach ustawowych zadań konsultanta Pozostałe: r. - udział w konferencji nt. Jak skuteczniej porozumiewać się z pacjentem - Warszawa r. - udział w obchodach Międzynarodowego Dnia Pielęgniarki i Położnej organizowanych przez Warszawską Okręgową Izbę Pielęgniarek i Położnych Warszawa r. udział w uroczystym otwarciu oddziału przyjęciowego z izbą przyjęć w Mazowieckim Specjalistycznym Centrum Zdrowia im. prof. Jana Mazurkiewicza w Pruszkowie oraz ogólnopolska konferencja naukowa Psychiatria w życiu społecznym r. - udział w konferencji Oblicza współczesnej psychiatrii organizowanej przez Marszałka Województwa Mazowieckiego Warszawa 6

7 V. Prognozowanie potrzeb zdrowotnych populacji Zachorowania na choroby psychiczne rosną, wzrasta liczba osób uzależnionych, które z powodu braku lub niedostatecznej ilości alternatywnych form leczenia trafiają do placówek stacjonarnych. Nadal nie obserwuje się rozwoju psychiatrii środowiskowej. VI. Podsumowanie ogólnej sytuacji w zakresie danej dziedziny medycyny, farmacji, pielęgniarstwa, innej dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia na terenie województwa (uwagi, problemy, wnioski) W dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego brakuje systematycznego kształcenia podyplomowego. Oprócz specjalizacji w danej dziedzinie powinny być dostępne kursy kwalifikacyjne, które pielęgniarki mogłyby odbyć bezpłatnie. Obecnie bezpłatne kształcenie oferują Izby Pielęgniarskie. Pielęgniarki pracujące w psychiatrii podnoszą swoje kwalifikacje nie tylko na specjalizacji i kursach kwalifikacyjnych z dziedziny pielęgniarstwa psychiatrycznego, ale również na kursach specjalistycznych takich jak resuscytacja krążeniowo oddechowa, zapis i interpretacja ekg, czy kursy z zakresu opieki długoterminowej. W kształceniu specjalizacyjnym oraz na kursach kwalifikacyjnych należy poddać weryfikacji programy nauczania. Kształcenie powinno zawierać większą liczbę godzin, aby odpowiednio przygotować specjalistki do pracy w środowisku domowym pacjenta z zaburzeniami psychicznymi. Problemem jest również nabór pielęgniarek na kursy kwalifikacyjne i specjalizację w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego z powodu braku możliwości oddelegowania ich ze szpitala na czas kształcenia. Chętnych do pracy w psychiatrii brakuje, a średnia wieku pielęgniarek stale wzrasta. Praca w oddziałach psychiatrycznych nie jest atrakcyjna. Brakuje dokładnej liczby danych (brak centralnego rejestru) dotyczących rzeczywistej liczby pielęgniarek zatrudnionych w lecznictwie psychiatrycznym. Duża liczba pielęgniarek pracuje jednocześnie w dwóch niezależnych od siebie placówkach psychiatrycznych, co uniemożliwia dokładną weryfikację liczby zatrudnionych. Praca powyżej normy jednego etatu powoduje zmęczenie fizyczne i psychiczne. Tym samym efektywność pracy pielęgniarki obniża się. Minimalny poziom stanu zatrudnienia pielęgniarek powoduje ich nieustanne przeciążenie pracą. Niskie finansowanie świadczeń przekłada się na minimalne, albo wręcz niedostateczne zatrudnienie personelu pielęgniarskiego. Jeżeli kontraktowanie NFZ w dziedzinie psychiatrii nie zmieni się w niedalekiej przyszłości nie będzie pielęgniarek, które zechcą pracować z pacjentem z zaburzeniami psychicznymi. 7

8 Anna Dudek Konsultant Wojewódzki w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego 8