Warszawa, dnia r. Raport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie toksykologii klinicznej za rok 2015

Transkrypt

1 Warszawa, dnia r. Katarzyna Kalinko Pododdział Toksykologii Szpital Praski w Warszawie ul. Aleja Solidarności Warszawa telefon: fax.: k.kalinko@onet.eu Raport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie toksykologii klinicznej za rok 2015 I. Ocena zabezpieczenia opieki zdrowotnej w zakresie toksykologii klinicznej na obszarze województwa mazowieckiego. W województwie mazowieckim znajduje się jedna placówka szpitalna stanowiąca jedyną placówkę referencyjną z zakresu świadczeń w toksykologii klinicznej na obszarze województwa. Jest to Pododdział Toksykologii zlokalizowany w Szpitalu Praskim w Warszawie, który jako placówka referencyjna udziela świadczenia zdrowotne z zakresu toksykologii klinicznej na obszarze województw mazowieckiego i podlaskiego pacjentom dorosłym oraz młodzieży po ukończeniu 16-tego roku życia. Jednak dysponując obecnie tylko 8 stanowiskami intensywnej terapii toksykologicznej jest w stanie zabezpieczyć leczenie: I. części pacjentów z bardzo ciężką i ciężką postacią ostrego zatrucia ksenobiotykami, wymagających specjalistycznego leczenia, II. chorych z ostrym zatruciem (niezależnie od stanu klinicznego) wymagających leczenia specyficznego (podania dostępnych w tym ośrodku odtrutek i wybranych leków niezbędnych do ratowania życia pacjentów ostro zatrutych substancjami chemicznymi). Przypadki zatruć ostrych o lżejszym przebiegu są leczone w Pododdziale Toksykologii w sytuacji, gdy ośrodek dysponuje wolnymi miejscami do hospitalizacji i po uprzednim, telefonicznym uzgodnieniu miejsca. 1

2 W 2015 r. liczba hospitalizacji w Pododdziale Toksykologii wynosiła około 480 chorych (wg. danych Pododziału Toksykologii) z ostrym zatruciem. Zmniejszenie liczby hospitalizacji w 2015 r. w porównaniu do roku 2014 spowodowane było m.inn. liczebnym zmniejszeniem kadry lekarzy specjalistów-toksykologów klinicznych, co wpłynęło w sposób niekorzystny na możliwość zabezpieczenia pomocy pacjentom wymagającym leczenia specjalistycznego. W 2015 r. dwóch lekarzy specjalistów-toksykologów klinicznych zakończyło pracę w Pododdziale Toksykologii. W mojej ocenie, dla zapewnienia pełnego zabezpieczenia świadczeń w zakresie toksykologii, Pododdział Toksykologii Szpitala Praskiego powinien być samodzielną komórką organizacyjną pod względem organizacyjnym i merytorycznym oraz oddziałem powiększonym o co najmniej kilka łóżek i oddziałem ze zwiększoną ilością kadry lekarskiej. Kontraktowanie świadczeń z zakresu toksykologii przez Oddział Mazowiecki NFZ na rok bieżący 2016 nie uległo zmianie, wysokość kontraktu pozostała bez zmian, jak w roku 2014 i Przy systematycznie wzrastających kosztach niemal wszystkich elementów składających się na świadczenie medyczne, nie jest możliwe bilansowanie kosztów z refundacją świadczeń ze strony Narodowego Funduszu Zdrowia. W zakresie analityki, referencyjnym laboratorium toksykologicznym dla województwa mazowieckiego jest Laboratorium Toksykologiczne znajdujące się w strukturze Szpitala Praskiego w Warszawie. Zatrudnia fachowy personel, bierze udział w międzynarodowej kontroli oznaczeń. Wymaga doposażenia w sprzęt diagnostyczno-analityczny, który pozwoli na wykonywanie analiz laboratoryjnych zgodnie ze współczesnymi standardami oraz umożliwi w przyszłości zwiększenie liczby identyfikowanych trucizn, w tym nowych substancji psychoaktywnych. W zakresie zabezpieczenia kadry medycznej na terenie województwa mazowieckiego łączna liczba specjalistów toksykologów to 10 lekarzy. Przy udzielaniu świadczeń z zakresu toksykologii pracuje bezpośrednio tylko 2 lekarzy (dwóch; są to lekarze specjaliści zatrudnieni w Pododdziale Toksykologii Szpitala Praskiego). Pozostali specjaliści są zatrudnieni w innych placówkach ochrony zdrowia nie związanych z toksykologią, w związku z czym nie mogą być brani pod uwagę jako kadra zabezpieczająca potrzeby. Personel pielęgniarski zabezpiecza pracę oddziału, jednak w sytuacjach losowych (choroby) 2

3 i w trakcie urlopów, zapewnienie opieki pielęgniarskiej jest problematyczne. II. Nadzór nad szkoleniem kadr medycznych. Na terenie województwa mazowieckiego znajduje się tylko jedna jednostka posiadająca akredytację na prowadzenie specjalizacji z toksykologii klinicznej jest to Pododdział Toksykologii III Oddziału Chorób Wewnętrznych Szpitala Praskiego Spółka z o.o. w Warszawie. Pododdział posiada akredytację do prowadzenia szkolenia specjalizacyjnego w trybie modułowym oraz w trybie pozamodułowym. W roku 2015 liczba miejsc szkoleniowych w Pododdziale Toksykologii wynosiła 3 (trzy). W tym roku szkolenie specjalizacyjne z zakresu toksykologii klinicznej kontynuowała 1 (jedna) osoba, w trybie rezydenckim, w modułowym systemie kształcenia (szkolenie w zakresie internistycznego modułu podstawowego). Obecnie pododdział toksykologii posiada 2 (dwa) wolne miejsca szkoleniowe. W 2015 roku zostały przeprowadzone, zgodnie z obowiązującymi programami specjalizacji z innych dziedzin medycyny, trzy kursy z toksykologii klinicznej: dwa ogólnopolskie kursy dla lekarzy jako kursy przygotowawcze do specjalizacji z chorób wewnętrznych (w ramach szkoleń organizowanych przez CMKP) oraz jeden kurs dla lekarzy w ramach specjalizacji z anestezjologii i intensywnej terapii. Został także przeprowadzony cykl wykładów dla studentów II roku ratownictwa medycznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, w zakresie postępowania z pacjentem ostro zatrutym. Dodatkowo, na terenie województwa mazowieckiego 1 osoba (diagnosta laboratoryjny) odbywa szkolenie specjalizacyjne z zakresu laboratoryjnej toksykologii medycznej (Laboratorium Toksykologiczne Szpitala Praskiego). Pododdział Toksykologii Klinicznej jest jedyną jednostką referencyjną w zakresie tej dziedziny medycyny na obszarze województwa mazowieckiego, dlatego też nie było konieczności przeprowadzania kontroli w zakresie realizacji kształcenia i doskonalenia zawodowego objętych programem specjalizacji. III. Kontrola podmiotów wykonujących działalność leczniczą. Nie były przeprowadzane kontrole innych podmiotów leczniczych udzielających świadczeń zdrowotnych w zakresie toksykologii na terenie województwa mazowieckiego. Konsultacje przypadków problemowych zatruć przeprowadza się w Pododdziale Toksykologii Szpitala Praskiego w Warszawie w ramach całodobowych telefonicznych konsultacji 3

4 toksykologicznych, które są wystarczającą formą sprawowania nadzoru merytorycznego nad leczeniem pacjentów z ostrym zatruciem hospitalizowanych w innych placówkach szpitalnych. Nie powinno być podejmowane leczenie w innych placówkach ochrony zdrowia pacjentów z ciężką postacią ostrego zatrucia bez uprzedniej konsultacji. IV. Udzielone opinie i konsultacje. W 2015 roku nie zwracano się do mnie w sprawie wydania opinii dotyczących kandydatów na ordynatorów oddziałów szpitalnych. Nie uczestniczyłam w komisjach konsursowych. V. Prognozowanie potrzeb zdrowotnych populacji. Liczba ostrych zatruć w województwie mazowieckim jest duża, stopniowo wzrasta. Dominują zatrucia lekami, co wynika z dużej dostępności społeczeństwa do różnych preparatów leczniczych, oraz możliwości ich nabycia bez zalecenia lekarskiego. Ponadto narasta liczba zatruć narkotykami klasycznymi i nowymi substancjami psychoaktywnymi (w Polsce nazywanymi żargonowo dopalaczami). Wiele ostrych zatruć wymaga intensywnej terapii toksykologicznej. VI. Podsumowanie ogólnej sytuacji w zakresie toksykologii klinicznej na terenie województwa mazowieckiego. Pododdział Toksykologii dysponujący obecnie 8 stanowiskami (łóżkami) toksykologicznymi zabezpiecza w świadczenia medyczne z zakresu ostrych zatruć populację województwa mazowieckiego, w tym miasta Warszawy i województwa podlaskiego. Przyczyny zatruć to głównie leki, także dostępne bez recepty, alkohole niespożywcze, substancje psychoaktywne, chemiczne produkty używane w gospodarstwie domowym. Moim zdaniem jako konsultanta wojewódzkiego należałoby wyodrębnić Oddział Toksykologii jako samodzielną komórkę organizacyjną, zapewniającą specjalistyczną opiekę pacjentom hospitalizowanym z powodu ostrych zatruć. Pozwoli to na racjonalne wykorzystanie specjalistycznej kadry lekarskiej i pielęgniarskiej w świadczeniu usług medycznych z zakresu toksykologii. Dla zabezpieczenia potrzeb Pododział Toksykologii powinien być powiększony o co najmniej kilka łóżek w celu zapewnienia w szerszym niż dotychczas zakresie leczenia innych postaci ostrych zatruć, głównie wymagających intensywnej terapii toksykologicznej. Konieczne jest także zwiększenie kadry lekarskiej. Zatrudnienie dwóch lekarzy w Pododziale Toksykologii jest ilością absolutnie niewystarczającą dla zabezpiecznia świadczeń medycznych w zakresie 4

5 toksykologii klinicznej mieszkańców województwa mazowieckiego i podlaskiego (czyli ponad 6,5 miliona mieszkańców). Uważam, że w sytuacjach kryzysowych, które należy przewidywać np. masowe zatrucia w wyniku awarii z udziałem niebezpiecznych substancji chemicznych, zdarzenia o charakterze terroryzmu chemicznego, czy liczne zatrucia nowymi substancjami psychoaktywnymi, tak nieliczna kadra lekarska Pododdziału Toksykologii jest niewystarczająca do prawidłowego zabezpieczenia tego rodzaju niekorzystnych zdarzeń zdrowotnych. Katarzyna Kalinko 5