pieczątka jednostki organizacyjnej 1 OPIS PRZEDMIOTU, PROGRAMU NAUCZANIA ORAZ SPOSOBÓW WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA CZEŚĆ A * (opis przedmiotu i programu nauczania) OPIS PRZEDMIOTU Nazwa przedmiotu Literatura Młodej Polski Wydział Wydział Humanistyczny Instytut/Katedra Instytut Filologii Polskiej i Kulturoznawstwa Kierunek Filologia polska Specjalność/specjalizacja podstawowa Poziom kształcenia studia pierwszego stopnia Profil ogólnoakademicki Forma studiów stacjonarne Rok/semestr 2 III Tytuł /stopień naukowy (zawodowy). Imię i nazwisko prowadzącego przedmiot/ koordynatora przedmiotu dr Agnieszka Grzelak Liczba godzin dydaktycznych 30 (wykład) + 30 (ćwiczenia) i formy zajęć Liczba punktów ECTS 3 Rygory zaliczenia zaliczenie z oceną, egzamin Typ przedmiotu kierunkowy Język wykładowy polski Przedmioty wprowadzające i wymagania wstępne zaliczenie I roku studiów licencjackich
2 Efekty kierunkowe STUDENT: K_W01: opisuje podstawowe elementy wiedzy o miejscu i znaczeniu nauk humanistycznych, zwłaszcza filologii polskiej, umiejscawiając je w strukturze kultury narodowej oraz określając ich specyfikę przedmiotową i metodologiczną. K_W02:definiuje podstawowe terminy z zakresu badań języka, literatury i kultury. Efekty przedmiotowe STUDENT: W01: omawia najistotniejsze zagadnienia periodyzacji literatury polskiej okresu 1890-1918 i potrafi go konfrontować ze zjawiskami kultury modernizmu; wymienia nurty, światopoglądy, kierunki literackieokresu. W02:posługuje się terminologią definiującą zjawiska literackie okresu Młodej Polski. Efekty kształcenia K_W03: rozpoznaje i charakteryzuje podstawowe elementy wiedzy obejmujące teorie i metodologie z zakresu filologii polskiej. K_U01: wyszukuje, obserwuje, analizuje, ocenia, interpretuje, selekcjonuje i użytkuje pochodzące z różnych źródeł informacje z zakresu kultury, literatury i języka/ pedagogiki, psychologii, dydaktyki, etyki, emisji głosu, a także z zakresu nowoczesnych technologii informatycznych oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. W03: zna najnowszy stan badań nad literaturą lat 1890-1918 i potrafi wykorzystywać go do własnych prac nad literaturą. U01: analizuje, interpretuje, ocenia teksty literatury pięknej okresu; wyszukuje informacje o nich w pracach literaturoznawczych. K_U02: posługuje się podstawową terminologią, dobiera i stosuje odpowiednie metody, narzędzia badawcze oraz opracowuje i prezentuje wyniki pozwalające na rozwiązywanie problemów w zakresie językoznawstwa, literaturoznawstwa, kultury, edytorstwa /pedagogiki/ psychologii/ dydaktyki. K_U03: samodzielnie zdobywa wiedzę i rozwija umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego. K_U04: stosuje podstawową wiedzę, paradygmaty badawcze i pojęcia z zakresu kultury języka polskiego, stylistyki współczesnej, leksykologii i leksykografii. K_K02: przyjmuje różne role wynikające ze współdziałania i pracy w grupie, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego/opiekuna praktyki zawodowej. U02: stosuje terminologię związaną z kulturą i literaturą modernizmu, dobiera odpowiednie metody jej badania i prezentuje wyniki pozwalające rozwiązywać problemy z jej zakresu. U03: posiada orientację w dorobku literatury młodopolskiej - potrafi łączyć zagadnienia ogólne z twórczością poszczególnych pisarzy, problematyzować ją, wykorzystując w pracy indywidualnej. U04: korzystając ze znajomości podstawowej terminologii, potrafi rozwiązywać sytuacje problemowe w ramach indywidualnych studiów. K02: akceptujekonieczność samodzielnego rozwoju intelektualnego i uczestniczy w różnych przejawach życia kulturalnego. podpis prowadzącego/koordynatora przedmiotu
3 PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU Rok akademicki: (2015/2016)Semestr: (zimowy) Nazwa przedmiotu Literatura Młodej Polski Wydział Wydział Humanistyczny Instytut/Katedra Instytut Filologii Polskiej i Kulturoznawstwa Kierunek Filologia polska Specjalność/specjalizacja podstawowa Opisywana forma zajęć wykład Liczba godzin dydaktycznych 30 Tytuł /stopień naukowy (zawodowy). dr Agnieszka Grzelak Imię i nazwisko prowadzącego zajęcia Treści programowe realizowane podczas zajęć W ramach wykładu ukazana zostanie periodyzacja literatury polskiej lat 1890-1918, z uwzględnieniem odpowiednich jej kontekstów: europejskich (symboliści francuscy, twórczość M. Maeterlincka, H. Ibsena, A. Strindberga, G. Hauptmanna,,O. Wilde a, J. K. Huysmansa), a także historycznych, filozoficznych (koncepcje A. Schopenhauera, F. Nietzschego, H. Bergsona), religijnych (synkretyzm religijny), psychologicznych (np. zjawisko mizoginizmu), plastycznych (m. in. prerafaelici, teoria sztuki J. Ruskina), socjologicznych (ruchy emancypacyjne i rewolucyjne). Program wykładu uwzględnia historyczno - społeczne warunki rozwoju literatury zabory, rewoltę 1905 r., kontakty z kulturą europejską, rozwój czasopiśmiennictwa. Wyjaśnione zostaną terminy określające epokę: modernizm, neoromantyzm, Młoda Polska. Przedstawione zostaną najważniejsze zjawiska artystyczne lat 1890-1918 (dekadentyzm, naturalizm, symbolizm, impresjonizm, ekspresjonizm i secesja, parnasizm, neoklasycyzm, franciszkanizm, rozwój kabaretu literackiego, nowe tendencje w teatrze) z uwzględnieniem wewnętrznej cezury: 1890 1900 i 1900 1918. Omówiony zostanie stosunek Młodej Polski do tradycji literackiej i kulturowej oraz dorobek najważniejszych twórców okresu (S. Korab Brzozowski, K. Przerwa Tetmajer, T. Miciński, L. Staffa, J. Kasprowicz, S. Brzozowski, W. Berent, K. Irzykowski, S. Wyspiański, S. Przybyszewski, poetki Młodej Polski, S. Żeromski, B. Leśmian) oraz przemiany w zakresie poezji i prozy (m. in. specyfika poematu prozą, liryzacja prozy), rodzajów literackich (synkretyczność liryki, epiki, dramatu) i gatunków literackich (np. polifonizm powieści W. Berenta, proza halucynacyjna, Pałuba jako nowy typ powieści). Zaprezentowane zostaną najważniejsze zagadnienia problemowe literatury tego okresu, takie jak: rola artysty w społeczeństwie, spór artysta: filister, młodopolski erotyzm, znaczenie mitu i literackie jego reinterpretacje, poszukiwania światopoglądowo religijne, motywy inicjacji i transgresji, obraz miasta, motywika tatrzańska, koncepcje historiozoficzne). Podczas wykładu ukazana zostanie problematyka niepodległościowa i zilustrowany rozwój krytyki literackiej okresu (wraz z jej programami i najważniejszymi dyskusjami) Podkreślone zostanie również prekursorskie znaczenie literatury tego okresu (m. in. młodopolski preekspresjonizm) dla zjawisk XX-wiecznych. Metody dydaktyczne wykład Metody i kryteria oceniania egzamin Rygor zaliczenia obecność na zajęciach 1. A. Hutnikiewicz, Literatura Młodej Polski (dowolne wydanie). 2. M. Podraza-Kwiatkowska, Literatura Młodej Polski (dowolne wydanie). 3. Taż, Symbolizm i symbolika w poezji Młodej Polski. Teoria i praktyka (dowolne wydanie). Literatura podstawowa 4. Taż, Somnambulicy - dekadenci - herosi (dowolne wydanie). 5. W. Gutowski, wstęp do: T. Miciński, Wybór poezji, Kraków 1999. 6. Tenże, Nagie dusze i maski. O młodopolskich mitach miłości(dowolne wydanie). 7. Tenże, Z próżni nieba ku religii życia, Kraków 2001.
Literatura uzupełniająca 4 8. Młodopolski świat wyobraźni, pod red. M. Podrazy- Kwiatkowskiej (dowolne wydanie). 9. G. Matuszek, Naturalistyczne dramaty (dowolne wydanie). 10. T. Walas, Ku otchłani. Dekadentyzm w literaturze polskiej 1890 1918, Kraków 1986. 11. Słownik literatury polskiej XX wieku (hasła: antyk w literaturze polskiej XX wieku, dekadentyzm, ekspresjonizm, modernizm, Młoda Polska, neoromantyzm, symbolizm, katastrofizm, topika antyczna, topika chrześcijańska). 1. Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, oprac. M. Podraza-Kwiatkowska (dowolne wydanie). 2. Stulecie Młodej Polski, oprac. M. Podraza Kwiatkowska, Kraków 1995. 3. M. Podraza Kwiatkowska, Wolność i transcendencja. Studia i eseje o Młodej Polsce, Kraków 2001. 4. M. Głowiński, Ekspresja i empatia. Studia o młodopolskiej krytyce literackiej, Kraków 1997. 5. W. Gutowski, Mit eros sacrum. Sytuacje młodopolskie, Bydgoszcz 1999. 6. Tenże, Między inicjacją a nicością. Studia i szkice o literaturze modernizmu, Bydgoszcz 2013. 7. A. Z. Makowiecki, Młodopolski portret artysty. 8. Tenże, Młoda Polska. 9. Moderniści o sztuce, oprac. E. Grabska, Warszawa 1971. 10. J. Nycz, Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie (dowolne wydanie). 11. M. Popiel, Oblicza wzniosłości. Estetyka powieści młodopolskiej (dowolne wydanie). 12. M. Stala, Pejzaż człowieka. Młodopolskie myśli i wyobrażenia o duszy, duchu i ciele, Kraków 1994. 13. Stulecie Sadu rozstajnego, red. U. M. Pilch, M. Stala, Kraków 2014. 14. Młodopolska synteza sztuk, red. H. Ratuszna, R. Sioma, Toruń 2010. 15. J. Majda, Młodopolskie Tatry literackie, Kraków 1989. 16. M. Kurkiewicz, Tętno epoki. Miejsce i rola motywu krwi w literaturze Młodej Polski, Bydgoszcz 2013. 17. Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, seria V, t. 1 4. podpis prowadzącego daną formę zajęć podpis koordynatora przedmiotu
5 PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU Rok akademicki: (2015/2016)Semestr: (zimowy) Nazwa przedmiotu Literatura Młodej Polski Wydział Wydział Humanistyczny Instytut/Katedra Instytut Filologii Polskiej i Kulturoznawstwa Kierunek Filologia polska Specjalność/specjalizacja podstawowa Opisywana forma zajęć ćwiczenia Liczba godzin dydaktycznych 30 Tytuł /stopień naukowy (zawodowy). Imię i nazwisko dr Agnieszka Grzelak prowadzącego zajęcia Treści programowe realizowane podczas zajęć Podczas zajęć konwensatoryjnychstudent poznaje najważniejsze zjawiska artystyczne i historycznoliterackie okresu Młodej Polski, nurty światopoglądowe, przemiany genologiczne, sylwetki najważniejszych twórców. Analizowane lektury pozwalają zrozumieć wpływ wydarzeń historycznych na fakty literackie oraz ujawniają doświadczenia i biografie pokoleniowe. Materiał literacki dobrano tak, by stanowił reprezentację problemów, technik literackich i stylów z zakresu liryki, epiki, dramatu i eseistyki. Dwugodzinne cotygodniowe zajęcia poświęcone zostaną w szczególności: 1. Omówieniu rozwoju i kształtu postawy dekadenckiej na przykładzie liryki młodopolskiej (S. Korab Brzozowski, K. Przerwa Tetmajer). 2. Zaprezentowaniu powieściowego portretu dekadenta (J. K. Huysmans, Na wspak) 3. i artysty (W. Berent, Próchno, J. A. Kisielewski, W sieci). 4. Ukazane zostaną również dyskusje, manifesty, programy w publicystyce okresu. 5. Podjęty zostanie problem postaw społecznych w rozwijającym się kapitalizmie (Wł. St. Reymont, Ziemia obiecana) 6. Oraz postaw wobec niepodległości w powieści i dramacie epoki (W. Berent, Ozimina, S. Wyspiański, Wesele, Wyzwolenie). 7. Problemy światopoglądowe, psychologiczne, filozoficzne i genologiczne zostaną zilustrowane analizami poematu prozą S. Przybyszewskiego (Requiem aeternam), 8. dramatu naturalistyczno realistycznego G. Zapolskiej (Żabusia) i T. Rittnera (W małym domku), 9. dramatu symbolistycznego S. Wyspiańskiego (Powrót Odysa). 10. Poetyki i style ukażą lektury i interpretacje poezji symbolistów francuskich (Ch. Baudelaire a, A. Rimbauda, P. Verlaine a), 11. T. Micińskiego, L. Staffa, 12. J. Kasprowicza, B. Leśmiana, 13. B. Ostrowskiej, M. Komornickiej, M. Wolskiej. 14. Problematykę historiozoficzną zilustruje lektura dramatu T. Micińskiego (W mrokach złotego pałacu czyli BasilissaTeofanu). 15. Podsumowania i syntezy epoki ukazane zostaną na przykładzie Legendy Młodej PolskiS. Brzozowskiego. Metody dydaktyczne dyskusja, praca z tekstem, analiza i interpretacja Metody i kryteria oceniania obecność na zajęciach, głos w dyskusji, praca zaliczeniowa Rygor zaliczenia zaliczenie z oceną 1. Wybór poezji: S. Korab Brzozowski, K. Przerwa Tetmajer, L. Staff, J. Kasprowicz, T. Miciński, B. Leśmian, M. Komornicka, Literatura podstawowa B. Ostrowska, K. Zawistowska (polecana seria: Biblioteka Poezji Młodej Polski). 2. Poetki Młodej Polski, oprac. J. Z. Jakubowski, Warszawa 1963. 3. Wybór poezji: A. Rimbauda, P. Verlaine a, S. Mallarmégo, Ch.
Literatura uzupełniająca 6 Baudelaire a. 4. Symboliści francuscy, BN II 146. 5. J. K. Huysmans, Na wspak. 6. S. Przybyszewski, Requiem aeternam, Śnieg. 7. S. Wyspiański, Wesele, Wyzwolenie, Powrót Odysa. 8. W. Berent, Próchno, Ozimina. 9. G. Zapolska, Moralność pani Dulskiej, Żabusia, Kaśka Kariatyda. 10. T. Rittner, W małym domku, Głupi Jakub. 11. Wł. St. Reymont, Ziemia obiecana. 12. T. Miciński, W mrokach złotego pałacu czyli BasilissaTeofanu; Nietota. 13. S. Brzozowski, Legenda Młodej Polski. 14. Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, oprac. M. Podraza-Kwiatkowska (dowolne wydanie). 1. S. Brzozowski, Płomienie; Sam wśród ludzi (jedna powieść do wyboru). 2. A. Dygasiński, Zając. 3. K. Irzykowski, Pałuba. 4. W. Perzyński, Szczęście Frania, Aszantka(jeden dramat do wyboru). 5. W. S. Reymont, Chłopi. 6. K. H. Rostworowski, Judasz z Kariotu. 7. W. Rolicz -Lieder, Wybór poezji. 8. S. Wyspiański, Noc listopadowa. 9. T. Boy Żeleński, Słówka. 10. S. Żeromski, Wybór opowiadań; Syzyfowe prace, Wierna rzeka, Ludzie bezdomni, Dzieje grzechu. 11. A. Strindberg, Wybór dramatów. 12. M. Maeterlinck, Ślepcy, Wnętrze. 13. Studia o Leśmianie, red. M. Głowiński, J. Sławiński, Warszawa 1971. 14. Studia o Tadeuszu Micińskim, red. M. Podraza Kwiatkowska, Kraków 1979. 15. Poezja Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Interpretacje, red. A. Czabanowska-Wróbel, P. Próchniak, M. Stala, Kraków 2003. 16. Poezja Leopolda Staffa. Interpretacje, red. A. Czabanowska- Wróbel, P. Próchniak, M. Stala, Kraków 2005. 17. Poezja Tadeusza Micińskiego. Interpretacje, red. A. Czabanowska-Wróbel, P. Próchniak, M. Stala, Kraków 2004. 18. J. Kwiatkowski, U podstaw liryki Leopolda Staffa, Warszawa 1966. 19. I. Maciejewska, Leopold Staff. Lwowski okres twórczości. 20. Studia o Leśmianie, red. M. Głowiński, J. Sławiński, Warszawa 1971. 21. J. J. Lipski, Twórczość Jana Kasprowicza, t. 1 2. podpis prowadzącego daną formę zajęć podpis koordynatora przedmiotu
7 CZĘŚĆ B (opis sposobów weryfikacji efektów kształcenia) Opis sposobu realizowania i sprawdzania efektów kształcenia dla przedmiotu z odniesieniem do form zajęć i sprawdzianów Efekty kształcenia a forma zajęć Metody oceniania efektów kształcenia Efekty kształcenia dla ** kierunku przedmiotu K_W01 W01 W Forma zajęć Metody oceniania*** egzamin ustny lub pisemny Efekty kształcenia dla przedmiotu W01, W02, W03, U01, U02, U03, U04 K_W02 W02 Ć praca pisemna W02, W03, U03 K_W03 W03 W, Ć aktywność na zajęciach K02 K_U01 U01 W K_U02 U02 W K_U03 U03 W, Ć K_U04 U04 Ć K_K02 K02 Ć podpis prowadzącego daną formę zajęć podpis koordynatora przedmiotu