Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Sieradzu SYLABUS Rok akademicki 2012/2013 Profil kształcenia: Ogólnoakademicki Stopień studiów: Studia pierwszego stopnia Kierunek studiów: PEDAGOGIKA Specjalność: - Semestr: I Moduł (typ) przedmiotów: MODUŁ 1 "PODSTAWY HUMANISTYCZNE" Tryb studiów: Niestacjonarne Nazwa przedmiotu: Wprowadzenie do socjologii Forma zajęć W Ć K L Wa Pr Liczba godzin: 15 15 Nakład pracy studenta wyrażony w pkt ECTS Godziny kontaktowe z nauczycielem 30 Przygotowanie do zajęć 40 Czytanie wskazanej literatury 40 Przygotowanie do egzaminu 40 Inne. Liczba punktów ETCS za zaliczenie przedmiotu: 6 1PKT ECTS= 25-30h Założenia i cele przedmiotu: C1 Celem zajęć jest poznanie podstawowych zagadnień, którymi zajmuje się socjologia. Student wyposażony zostaje m.in.: w wiedzę dotyczącą wpływu na jednostkę i jednostki na społeczeństwo; wiedzę dotyczącą mechanizmów i funkcji procesu pierwotnej i wtórnej oraz znaczenia dla jednostki i zbiorowości; wiedzę dotyczącą kultury i jej znaczenia dla trwania, zmiany i rozwoju. C2 Celem zajęć jest ponadto rozwijanie umiejętności dostrzegania i analizowania zachodzących w społeczeństwie procesów i zjawisk. Wymagania wstępne: - w zakresie wiedzy: Ogólna wiedza dotycząca organizacji, zjawisk kulturowych oraz zjawisk społeczno-politycznych - w zakresie umiejętności: Umiejętność analizy zjawisk społecznych - w zakresie kompetencji społecznych: Umiejętności interpersonalne i komunikacyjne umiejętność pracy w grupie, umiejętność prezentowania i obrony własnego stanowiska WYKAZ TEMATÓW I PROBLEMATYKI 1
Lp. Tematy, problematyka Razem Liczba godzin Formy zajęć Wykład Inne* 1 2 3 4 5 1 Temat 1: Socjologia jako nauka Socjologia i jej subdyscypliny czym zajmują się socjologowie? Narodziny socjologii początki socjologii i jej rozwój Przedsocjologiczna wiedza o społeczeństwie Wiedza potoczna a wiedza naukowa Współczesne zadania socjologii Społeczeństwo przedmiot zainteresowania socjologii 4 3 1 Temat 2: Socjalizacja stawanie się człowieka jednostką społeczną Socjalizacja pierwotna i wtórna Etapy pierwotnej Mechanizmy Tożsamość jednostki Kontrola społeczna Rola społeczna Mechanizmy kontroli społecznej Konformizm i uleganie Temat 3: Kultura Pojęcie kultury Elementy (składowe) kultury Zjawiska i procesy w kulturze współczesnej kultura masowa Koncepcja macdonaldyzacji Zmiana kulturowa jej przyczyny i skutki Dyfuzja kulturowa 6 4 2 4 2 2 1 2 3 4 5 2 Temat 4: Globalizacja Pojęcie globalizacji i główne procesy globalizacji (w wymiarze kulturowym, politycznym i gospodarczym) Kulturowy wymiar globalizacji Umasowienie kultury Koncepcja Ekumeny kulturowej Polityczny wymiar globalizacji Gospodarczy i finansowy wymiar globalizacji Wady i zalety procesu globalizacji 4 3 1 Temat 5: Wartości i normy Polaków Przemiany w mentalności i obyczajowości Polaków w końcu XX i na początku XXI wieku Badania wartości i celów życiowych Polaków jacy byliśmy, jacy jesteśmy? Polacy a Europejczycy co nas upodabnia, co nas różni? 3 1 2 Temat 6: Rodzina we współczesnym świecie. Przemiany rodziny i modeli życia Rodzina w społeczeństwie tradycyjnym Rodzina w społeczeństwie przemysłowym Rodzina w społeczeństwie współczesnym Modele rodziny Funkcje rodziny Inne (alternatywne typy związków) typy związków Problemy rodziny współczesnej (problem niskiej dzietności, kryzys rodziny, itp.) 5 2 3 2
Temat 7: Zróżnicowanie społeczne, nierówności społeczne i ruchliwość społeczna Zróżnicowanie społeczne i jego przyczyny Ruchliwość społeczna Klasa średnia Underclass i marginalizacja społeczna Przyczyny i skutki marginalizacji Problem nierówności w Polsce 4 2 2 Razem 30 15 15 *W- Wykład, Ć ćwiczenia, K konwersatorium,l-lektorat Wa-warsztat,,P-projekt, Symbol efektów kształcenia W01 Opis zamierzonych efektów kształcenia Po zaliczeniu zajęć student: W zakresie wiedzy posiada wiedzę dotyczącą i czynników je konstytuujących Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku K_W01 W02 definiuje wybrane pojęcia socjologiczne K_W01 W03 posiada wiedzę o różnych rodzajach struktur społecznych i instytucjach życia społecznego K_W07 W04 opisuje pierwotnej i wtórnej K_W05 W05 W06 W07 W08 wskazuje znaczenie poszczególnych podmiotów (m.in. rodzina, szkoła, grupa rówieśnicza) odpowiadających za posiada wiedzę dotyczącą kultury i jej znaczenia dla trwania, zmiany i rozwoju posiada wiedzę dotyczącą znaczenia kultury masowej dla współczesnego porównuje tradycyjny i współczesny sposób organizacji rodziny i rozpoznaje skutki przemian społecznych w odniesieniu do niej K_W10 K_W04 K_W04 K_W07 W9 opisuje perspektywy rozwoju współczesnych społeczeństw K_W07 W zakresie umiejętności U01 U02 Analizuje procesy i zjawiska zachodzące we współczesnym świecie, dostrzega i analizuje wpływ na jednostkę i jednostki na społeczeństwo, analizuje i interpretuje zmiany zachodzące w obszarze (np. przemiany w sferze rodziny) i kultury (np. przemiany w obszarze tradycji, wartości, norm i obyczajów), K_U01 K_U02 U03 używa terminologii socjologicznej, K_U06 U04 U05 K01 K02 dostrzega i interpretuje postawy konformistyczne i nonkonformistyczne w społeczeństwie, analizuje pełnione przez siebie role społeczne i sposób ich wypełniania W zakresie kompetencji społecznych ocenia różne sposoby organizacji, dostrzega problemy i dylematy występujące we współczesnym społeczeństwie przejawia potencjał wskazujący na umiejętność rozwiązywania problemów związanych z funkcjonowaniem własnych zbiorowości, K_U03 K_U13 K_K03 K_K03 K03 ustala hierarchię własnych wartości K_K05 3
Podstawowa: Uzupełniająca: Zalecana literatura przedmiotu 1. Aronson E., Człowiek istota społeczna, PWN, Warszawa 2001 2. Giddens A., Socjologia, PWN, Warszawa 2005 3. Macdonald D., Teoria kultury masowej, [w:] G. Godlewski, L. Kolankiewicz, A. Mencwel, P. Rodak (red.), Antropologia kultury, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2005 4. Ritzer G., Makdonaldyzacja, [w:] G. Godlewski, L. Kolankiewicz, A. Mencwel, P. Rodak (red.), Antropologia kultury, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2005 5. Szacka B., Wprowadzenie do socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa 2003 6. Sztompka P., Socjologia. Analiza, Wydawnictwo Znak, Kraków 2002 1. Bauman Z., Socjologia, Zysk i S-ka, Poznań 1996 2. Berger P.L., Zaproszenie do Socjologii, PWN, Warszawa 2005 3. Bourdieu P., Passeron J-C., Reprodukcja, PWN, Warszawa 2006 4. Czarnowski S., Kultura, [w:] Godlewski G., Kolankiewicz L., Mencwel A., Rodak P., Antropologia kultury, zagadnienia i wybór tekstów, wyd. UW, Warszawa 2005 5. Dahrendorf R., Grupy odniesienia i przypisywanie ról, [w:] P. Sztompka, M. Kucia (red.), Socjologia. Lektury, wyd. Znak, Kraków 2005 6. Goodman N., Wstęp do socjologii, Zysk i S-ka, Poznań 1997 7. Kłoskowska A., Człowiek poza społeczeństwem, [w:] L. Wołoszynowa, (red), Materiały do nauczania psychologii, PWN, Warszawa 1968, 8. Ortega y Gasset J., Bunt mas, wyd. Muza, Warszawa 2002 9. Pinker S., Tabula rasa. Spory o naturę ludzką, GWP, Gdańsk 2005 10. Tillman K.J., Teorie. Społeczność instytucja upodmiotowienie, PWN, Warszawa 2005 11. Tonnies F., Wspólnota i stowarzyszenie, [w:] Godlewski G., Kolankiewicz L., Mencwel A., Rodak P., Antropologia kultury, zagadnienia i wybór tekstów, wyd. UW, Warszawa 2005 12. Wybrane raporty z badań CBOS Metody weryfikacji efektów kształcenia 1. Metody weryfikacji efektów kształcenia /w odniesieniu do poszczególnych efektów Efekt kształcenia Egzamin ustny Egzamin pisemny Kolokwium Projekt Forma oceny Sprawdzian wejściowy Sprawozdanie Wypowiedzi ustne w trakcie ćwiczeń W1-W9 X X U1-U4 X X U5 X K1-K3 X 2. Kryteria oceny osiągniętych efektów kształcenia 4
Efekt kształcenia Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5 W1 Nie potrafi zdefiniować pojęcia społeczeństwo i określić czynników je konstytuujące Przy definiowaniu pojęcia i określaniu czynników je konstytuujących popełnia nieistotne błędy posiada wystarczającą wiedzę dotyczącą i czynników je konstytuujących W sposób wyczerpujący definiuje pojęcie i szczegółowo określa czynniki je konstytuujące W2 Nie zna podstawowych pojęć socjologicznych Popełnia błędy w definiowaniu wybranych pojęć socjologicznych Poprawnie definiuje wybrane pojęcia socjologiczne W sposób wyczerpujący prezentuje terminologię socjologiczną W3 Nie posiada wiedzy o różnych rodzajach struktur społecznych i instytucjach życia społecznego posiada wyrywkową wiedzę o różnych rodzajach struktur społecznych i instytucjach życia społecznego posiada niezbędną wiedzę o różnych rodzajach struktur społecznych i instytucjach życia społecznego posiada wyczerpującą wiedzę o różnych rodzajach struktur społecznych i instytucjach życia społecznego W4 Nie potrafi opisać przebiegu procesu Pobieżnie opisuje pierwotnej i wtórnej Poprawnie opisuje pierwotnej i wtórnej W sposób wyczerpujący opisuje pierwotnej i wtórnej W5 Nie potrafi pokazać znaczenia poszczególnych podmiotów (m.in. rodzina, szkoła, grupa rówieśnicza) odpowiadających za W sposób pobieżny wskazuje znaczenie poszczególnych podmiotów (m.in. rodzina, szkoła, grupa rówieśnicza) odpowiadających za Prawidłowo opisuje znaczenie poszczególnych podmiotów (m.in. rodzina, szkoła, grupa rówieśnicza) odpowiadających za Prawidłowo i obszernie opisuje znaczenie poszczególnych podmiotów (m.in. rodzina, szkoła, grupa rówieśnicza) odpowiadających za W6 Nie posiada wiedzy dotyczącej kultury i jej znaczenia dla trwania, zmiany i rozwoju Posiada podstawową wiedzę dotyczącą kultury i jej znaczenia dla trwania, zmiany i rozwoju Posiada ugruntowaną ale pobieżną wiedzę dotyczącą kultury i jej znaczenia dla trwania, zmiany i rozwoju Posiada ugruntowaną i szeroką wiedzę dotyczącą kultury i jej znaczenia dla trwania, zmiany i rozwoju W7 Nie ma wiedzy na temat znaczenia kultury masowej dla współczesnego Ma podstawową wiedzę dotyczącą znaczenia kultury masowej dla współczesnego Ma ugruntowaną ale nierozbudowaną wiedzę dotyczącą znaczenia kultury masowej dla współczesnego Posiada obszerną wiedzę dotyczącą znaczenia kultury masowej dla współczesnego W8 Nie potrafi porównać tradycyjnego i współczesnego sposobu organizacji rodziny oraz rozpoznawać skutków przemian społecznych w odniesieniu do niej Popełnia błędy porównując tradycyjny i współczesny sposób organizacji rodziny i rozpoznając skutki przemian społecznych w odniesieniu do niej W sposób poprawny dokonuje porównania tradycyjnego i współczesnego sposobu organizacji rodziny i poprawnie rozpoznaje skutki przemian społecznych w odniesieniu do niej W sposób prawidłowy wyczerpujący dokonuje porównania tradycyjnego i współczesnego sposobu organizacji rodziny i poprawnie rozpoznaje skutki przemian społecznych w odniesieniu do niej W9 Nie potrafi wskazać i opisać możliwych perspektywy rozwoju współczesnych społeczeństw Potrafi wskazać podstawowe perspektywy rozwoju współczesnych społeczeństw Poprawnie opisuje perspektywy rozwoju współczesnych społeczeństw Wyczerpująco wskazuje i opisuje perspektywy rozwoju współczesnych społeczeństw U1 Nie potrafi przeprowadzić nawet prostej analizy procesów i zjawisk Potrafi przeprowadzić jedynie proste analizy procesów i zjawisk Potrafi przeprowadzić poprawne lecz pobieżne analizy procesów i Potrafi przeprowadzić rozbudowane analizy procesów i zjawisk 5
zachodzących we współczesnym świecie zachodzących we współczesnym świecie zjawisk zachodzących we współczesnym świecie zachodzących we współczesnym świecie U2 Nie potrafi analizować i interpretować zmian zachodzących w obszarze (np. przemiany w sferze rodziny) i kultury (np. przemiany w obszarze tradycji, wartości, norm i obyczajów), Potrafi przeprowadzić jedynie proste analizy zmian zachodzących w obszarze (np. przemiany w sferze rodziny) i kultury (np. przemiany w obszarze tradycji, wartości, norm i obyczajów), Poprawnie lecz pobieżnie analizuje i interpretuje zmiany zachodzące w obszarze (np. przemiany w sferze rodziny) i kultury (np. przemiany w obszarze tradycji, wartości, norm i obyczajów), W sposób wyczerpujący analizuje i interpretuje zmiany zachodzące w obszarze (np. przemiany w sferze rodziny) i kultury (np. przemiany w obszarze tradycji, wartości, norm i obyczajów), U3 Nie zna i nie potrafi poprawnie użyć terminologii socjologicznej Używa podstawowej terminologii socjologicznej, popełniając liczne błędy W sposób poprawny posługuje podstawowymi pojęciami socjologicznymi Zawsze prawidłowo używa specjalistycznej terminologii socjologicznej, U4 Nie potrafi zdefiniować i scharakteryzować postaw konformistycznych i nonkonformistycznych Potrafi jedynie zdefiniować postawy konformistyczne i nonkonformistyczne oraz dokonać podstawowych interpretacji Dostrzega i w sposób poprawny interpretuje postawy konformistyczne i nonkonformistyczne w społeczeństwie, Dostrzega i w sposób prawidłowy i wyczerpujący interpretuje postawy konformistyczne i nonkonformistyczne w społeczeństwie, U5 Nie potrafi wymienić pełnionych przez siebie ról społecznych Wymienia i analizuje swoje podstawowe role społeczne i sposoby ich wypełniania Poprawnie lecz pobieżnie analizuje pełnione przez siebie role społeczne i sposoby ich wypełniania W sposób pełny potrafi wskazać i przeprowadzić pogłębioną analizę pełnionych przez siebie ról społecznych i sposobów ich wypełniania K1 Unika własnych opinii na temat organizacji Podejmuje próby oceny różnych sposobów organizacji, dostrzega problemy i dylematy występujące we współczesnym społeczeństwie Śmiało dokonuje ocen różnych sposobów organizacji, dostrzega problemy i dylematy występujące we współczesnym społeczeństwie Śmiało dokonuje ocen różnych sposobów organizacji, dostrzega problemy i dylematy występujące we współczesnym społeczeństwie, dokonując przy tym krytycznej refleksji tych problemów K2 Nie przejawia potencjału i chęci do angażowania się w rozwiązywanie problemów własnych zbiorowości Przejawia potencjał do podejmowania niezdecydowanych prób rozwiązywania prostych problemów związanych z funkcjonowaniem własnych zbiorowości, Przejawia potencjał do zdecydowanego włączania się w działania służące rozwiązywaniu problemów związanych z funkcjonowaniem własnych zbiorowości, Przejawia potencjał do inicjowania działań służących rozwiązywaniu problemów związanych z funkcjonowaniem własnych zbiorowości, K3 Nie uświadamia sobie własnych hierarchii wartości Podejmuje próby ustalenia hierarchii własnych wartości Potrafi zbudować własną hierarchię wartości Przejawia wysoką samoświadomość w zakresie własnych potrzeb i wartości Koordynator przedmiotu Prowadzący zajęcia Dr Leszek Kuras Należy zamieścić nazwiska wszystkich prowadzących zajęcia z przypisaniem do form dydaktycznych Kontakt: lkuras@ahe.lodz.pl 6
Akceptacja Prorektor ds. jakości kształcenia Data: Podpis:.. ** niepotrzebne skreślić I. W zakresie wiedzy: Czasowniki w opisie efektów kształcenia na podstawie klasyfikacji Blooma 1. Odtwarzanie zapamiętanych informacji: - definiować, powielać, wymieniać, powtarzać, przywoływać, odtwarzać, reprodukować 2. Przetwarzanie: - klasyfikować, opisywać, dyskutować, wyjaśniać, z/lokalizować, wybierać, raportować, rozpoznawać, tłumaczyć, parafrazować 3. Wykorzystanie wiedzy: - wybierać, demonstrować, przedstawiać, stosować, interpretować, operować, planować, schematyzować, organizować, produkować, rozwiązywać, używać, zapisywać 4. Analizowanie, dyskutowanie: - oceniać, oszacować, analizować, krytykować, ułożyć, testować, rozpoznać, rozdzielać, podkreślać, oddzielać, egzaminować, kwestionować, testować 5. Wydawanie ocen, sądów, opinii: - szacować, oceniać, bronić, osądzać, argumentować, wybierać, wspierać, wartościować, wspierać, podważać, dedukować, oceniać, klasyfikować 6. Tworzenie z wykorzystaniem zdobytej wiedzy: - konstruować, tworzyć, projektować, pisać, rozwijać, formułować, montować, składać, tworzyć, powiązywać II. W zakresie umiejętności: 1. Orientacja: - wybierać, opisywać, wyczuwać, odróżniać, rozróżniać, rozpoznawać, identyfikować, wyodrębniać, powiązywać, wybierać 2. Inicjowawanie działania: - rozpoczynać, prezentować, wystawiać, wyświetlać, wyjaśniać, przestawiać, postępować, kontynuować, reagować, podawać, określać, wyrażać, udzielać, proponować 3. Korzystanie z zebranego materiału, wzorów: - transponować, naśladować, śledzić, reagować, odtwarzać, odpowiadać 4. Stosowanie zdobytych kompetencji w nowych sytuacjach: - adaptować, odmieniać, zmieniać, przekładać, rearanżować, reorganizować, rewidować, urozmaicać 5. Kreatywność: - układać, budować, kombinować, komponować, konstruować, tworzyć, projektować, inicjować, zapoczątkowywać, produkować, wynajdywać, wymyślać 7
III. W zakresie postaw społecznych, personalnych 1. Tworzenie stanowiska: - działać, rozróżniać, faworyzować, wpływać, słuchać, modyfikować, przedstawiać, wykonywać, spełniać, praktykować, proponować, kwalifikować, upoważniać, kwestionować, rewidować, zaspakajać, rozwiązywać, weryfikować 2. Reagowanie, oczekiwanie: - pytać, wybierać, opisywać, śledzić, dawać, utrzymywać, identyfikować, umiejscawiać, nazywać, wybierać, podnosić, wstawiać 3. Prezentowanie: - odpowiadać, asystować, pomagać, stosować się, spełniać, dopasowywać, dostosowywać, dyskutować, pomagać, etykietować, oznaczać, wykonywać, praktykować, prezentować, czytać, wygłaszać, raportować, wybierać, mówić, pisać 4. Organizowanie: - przestrzegać, zmieniać, aranżować, zbierać, wiązać, porównywać, kompletować, bronić, wyjaśniać, formułować, uogólniać, identyfikować, integrować, modyfikować, porządkować, organizować, przygotowywać, powiązywać, syntezować, łączyć 5. Działanie projektowe: - kompletować, demonstrować, rozróżniać, wyjaśniać, podążać, formułować, inicjować, sprowadzać, łączyć, uzasadniać, proponować, czytać, raportować, wybierać, dzielić się, studiować, pracować NAKŁAD PRACY STUDENTA - BILANS PUNKTÓW ECTS Np. Aktywność Obciążenie studenta Udział w wykładach Samodzielne studiowanie tematyki wykładów 15 h 20 h Udział w ćwiczeniach/ w laboratoriach* 15 h* Samodzielne przygotowanie się do ćwiczeń/ laboratoriów* 55 h* Udział w konsultacjach 5 h* Przygotowanie do egzaminu i udział w egzaminie Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za przedmiot 38 h + 2 h 150 h 6 ECTS 8