SYLABUS/OPIS PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu/ moduł (w języku polskim) Diagnoza objawów u dorosłych i dzieci po urazach doznanych w dzieciństwie./ Moduł 106.: Diagnoza i terapia osób, które doznały interpersonalnej traumy w dzieciństwie ofiara i sprawca 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Diagnosis of symptoms in adults and children after traumas suffered in childhood 3. Jednostka prowadząca przedmiot Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Psychologii, Zakład Psychologii Klinicznej i Zdrowia. 4. Kod przedmiotu/modułu (nie wypełniać) 5. Rodzaj przedmiotu (obowiązkowy lub fakultatywny) Fakultatywny 6. Kierunek studiów Psychologia 7. Poziom studiów (I lub II stopień lub jednolite studia magisterskie) Jednolite studia magisterskie 8. Rok studiów V 9. Semestr (zimowy lub letni) zimowy 10. Forma zajęć i liczba godzin (dotyczy nazw różnych typów zajęć) Forma zajęć: ćwiczenia, 30 godzin 11. Imię, nazwisko, tytuł/stopień naukowy osoby prowadzącej zajęcia dr Alina Żurek, dr 12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu/modułu oraz zrealizowanych przedmiotów Wiedza: posiada wiedzę z zakresu psychologii klinicznej (w zakresie wymagań kierowanych do studenta po III roku psychologii) 1
Umiejętności: potrafi wyjaśnić powody, dla których preferuje konkretną dziedzinę psychologiczną w interpretacji psychologicznego materiału klinicznego Kompetencje społeczne: współpracuje w grupie, argumentuje swoje stanowisko w określonej kwestii wiedzy klinicznej 13. Cele przedmiotu C1 Uświadomienie konsekwencji i mechanizmów występujących u dziecka i osoby dorosłej w wyniku doznawania przemocy w dzieciństwie w rodzinie pochodzenia, zarówno u ofiary jak i u sprawcy C2 Przedstawienie podstawowych zasady z zakresu psychologicznej diagnozy dzieci i osób dorosłych po interpersonalnej traumie doznanej w dzieciństwie oraz czynników ryzyka, mechanizmów funkcjonowania rodziny i postaw rodziców. C3 Uwrażliwienie na podstawowe zasady powiązań między konsekwencjami doznawanej przemocy a pomocą psychologiczną psychoterapią wobec sprawcy i ofiary. C4 Uświadomienie roli własnej aktywności studenta a następnie psychologa w procesie pogłębiania świadomości poprzez poszukiwanie informacji na temat wpływu przemocy doznawanej w dzieciństwie na funkcjonowanie dziecka i osoby dorosłej oraz konieczności odpowiedzialnego poszerzania wiedzy w tym obszarze. C5. C6. C7. C8. C9. C10. C11. C12. 14. Zakładane efekty kształcenia (dla przedmiotu) Symbole kierunkowych efektów kształcenia, np.: K_W01*, K_U05, K_K03 (symbole dla kierunku) EK_W_01 Posiada wiedzę na temat podstawowych pojęć z zakresu psychologii traumy i przemocy, ofiary i sprawcy przemocy w rodzinie. EK_W_02 Ma wiedzę na temat konsekwencji doznawania przemocy w rodzinie u dzieci i dorosłych oraz u ofiar i sprawców. EK_W_03 Posiada wiedzę o zasadach wyboru metod do diagnozowania: mechanizmów przemocy w rodzinie, czynników ryzyka, konsekwencjach doznawania przemocy w rodzinie pochodzenia u dziecka i dorosłego K_W01, K_W02, K_W03, K_W06, K_W09 2
oraz u ofiary i sprawcy oraz funkcjonowanie ofiary i sprawcy. EK_W_04 Ma wiedzę z zakresu postępowania psychologicznego, w tym psychoterapii wobec dzieci i dorosłych, ofiar i sprawców przemocy w rodzinie. EK_W_05. EK_U_01 Ma umiejętność wieloaspektowej analizy i diagnozy mechanizmów przemocy w rodzinie i jej konsekwencji u dziecka i dorosłego EK_U_02 Potrafi stosować zasady i rozwija umiejętności w zakresie wyboru tematów do diagnozowania: konsekwencji dzieci i osób dorosłych, które doznały przemocy w rodzinie pochodzenia, mechanizmów przemocy w rodzinie EK_U_03 Potrafi dokonać właściwego wyboru postępowania terapeutycznego wobec ofiary i sprawcy. EK_U_04. EK_U_05. EK_K_01 Pracuje w zespole: przedstawia swoje stanowisko, argumentuje, broni swoich poglądów, uwzględnia argumenty innych osób z zespołu-grupy, współpracuje merytorycznie i organizacyjnie, realizuje wspólne cele EK_K_02 Świadomie rozpoznaje osobę, która doznała przemocy w rodzinie oraz sprawcę przemocy w rodzinie i odpowiedzialnie planuje leczenie tych osób, także odsyłając do specjalistów EK_K_03 Etycznie dobiera metody diagnostyczne i terapeutyczne wobec dziecka i osoby dorosłej po doznanej przemocy EK_K_04. EK_K_05. 15. Treści programowe K_U01, K_U02, K_U04, K_U07 K_K02, K_K03, K_K05, K_K07 1. Wprowadzenie w problematykę przemocy. Typy przemocy. Pasywna i czynna postać przemocy wobec dziecka 2. Analiza obszarów zmian w funkcjonowaniu psychospołecznym ofiar 3
różnych typów przemocy. Diagnoza skutków przemocy u dzieci i osób dorosłych metodą wywiadu klinicznego 3. Diagnoza skutków przemocy u dzieci i osób dorosłych metodą wywiadu klinicznego cd. 4. Trudności diagnostyczne zaburzeń potraumatycznych u dzieci. Diagnoza maltretowania psychicznego dziecka. 5. Przypadki szczególne biernego typu przemocy wobec dziecka: zespół zaniedbania emocjonalnego, zespół nieorganicznego zaburzenia rozwoju 6. Przypadki szczególne czynnego typu przemocy wobec dziecka: zespół Munchausena, zespół dziecka potrząsanego 7. Typy wydarzeń traumatycznych. Uraz prosty i złożony. Objawy wspólne i specyficzne. Zespół stresu pourazowego 8. Mechanizm powstawania i utrzymywania się objawów psychopatologicznych po wykorzystaniu seksualnym. Krótko- i długoterminowe skutki wykorzystania seksualnego 9. Bezpośrednie skutki wykorzystania seksualnego. Syndrom przystosowania dziecka seksualnie wykorzystywanego. Studium przypadku na podstawie literatury 10.Długofalowe skutki wykorzystania seksualnego. Ofiara w dzieciństwie sprawcą w życiu dorosłym. Studium przypadku na podstawie literatury 11.Diagnoza typu urazu, objawów i mechanizmów przystosowania dziecka ofiary przemocy na podstawie studium przypadku 12.Diagnoza typu urazu, objawów i mechanizmów przystosowania u osoby dorosłej - ofiary przemocy doznanej w dzieciństwie na podstawie studium przypadku 13.Terapia dorosłych po urazach doznanych w dzieciństwie 14.Terapia dzieci ofiar przemocy 16. Zalecana literatura Obowiązkowa: 1. Malec A. (2005). Skutki wykorzystania seksualnego dziecka. Dziecko Krzywdzone 14. 2. Rosenhan D. L., Seligmann M. E. P. (1994). Psychopatologia. Warszawa: PTP. 3. Friedrich W. N. (2002). Bezpośrednie konsekwencje wykorzystania seksualnego dzieci przegląd literatury. Dziecko Krzywdzone 1, 29-39. 4. Kembłowska P. (2005). Wywiad psychologiczny z ofiarą przemocy seksualnej. W: red. K. Stemplewska Żakowicz, K. Kreutz, Wywiad psychologiczny. T. 3, s. 131-165. 5. Widera-Wysoczańska A. (2011). Interpersonalna trauma. Mechanizmy i konsekwencje. Warszawa: Difin 4
Uzupełniająca: Iwaniec D., Szmigielski J. (red.) (2002). Zaburzenia rozwojowe dzieci krzywdzonych emocjonalnie. Warszawa: Wyd. UW. Hirigoyen Marie-France (2002). Molestowanie moralne. Perwersyjna przemoc w życiu codziennym. Poznań: Wyd. "W drodze". Rogers R. (2005). Modele diagnostyczne i wyjaśniające oraz metody wykrywania zespołu Munchausena per procura ekstrapolacje modeli dotyczących symulacji chorób. Dziecko Krzywdzone 11. Roszkowska M. (2007). Zespół dziecka potrząsanego. Dziecko Krzywdzone, 2. Iwaniec D. (2003). Krzywdzenie emocjonalne a zespół nieorganicznego zaburzenia rozwoju. Dziecko Krzywdzone 4, s. 24-39. Terruwe A. A., Baars C. W. (2004). Integracja emocjonalna. Poznań: W drodze. Herman J. L. (1998). Przemoc uraz psychiczny i powrót do równowagi. Gdańsk: GWP. Salter A. CC. (2003). Pokonywanie traumy. Jak rozumieć i leczyć dorosłe ofiary wykorzystywania seksualnego w dzieciństwie. Poznań: Media Rodzina. James B. (2003). Leczenie dzieci po urazach psychicznych. Nowe spojrzenie i twórcze metody działania. Warszawa: PARPA. 17. Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia - wykład: - ćwiczenia: średnia ważona z następujących ocen formujących: aktywność na zajęciach, prezentacja, kolokwium semestralne - laboratorium: - konwersatorium: - warsztat: - inne: 18. Język wykładowy polskii 19. Obciążenie pracą studenta Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 5
Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem: - wykład:. godzin - ćwiczenia: 30 godzin - laboratorium:. godzin - konwersatorium:. godzin - warsztat:. godzin - inne:. godzin 30 godzin Praca własna studenta np.: (podać tylko te, które dotyczą danego przedmiotu. Praca własna wyliczona z uwzględnieniem ECTS - patrz: opis pod tabelą**) - przygotowanie do zajęć: 30 godzin - opracowanie wyników:. godzin - czytanie wskazanej literatury: 30 godzin - napisanie raportu z zajęć: 30 godzin - przygotowanie do egzaminu:. godzin - przygotowanie do kolokwium:. godzin 90 godzin Suma godzin 120 godzin Liczba punktów ECTS 4 6