PROGRAM WYCHOWAWCZO - PROFILAKTYCZNY SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 6 IM. HENRYKA SIENKIEWICZA W MIŃSKU MAZOWIECKIM 1
PODSTAWY PRAWNE : Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r., poz. 59) ogłoszona 11 stycznia 2017 r. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz. U. z 2017r. poz. 356). Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz.U. poz. 1249). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz.U. z 2015 poz. 1113). Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz niektórych i innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 875). Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii ( Dz. U. z 2005 Nr 179 poz. 1485). Rozporządzenie Ministra Edukacji i Sportu z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem ( Dz. U. z 2003r. Nr 26, poz.226). Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Ustawa z dnia 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych ( Dz. U. z 1996r. Nr10, poz. 55). Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego ( Dz. U. Nr 111, poz. 535). Konwencja o Prawach Dziecka przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich ( Dz. U. z 20 02r. Nr 11, poz.109). 2
Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. Nr 35, poz. 230 z późn. zm.). Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (tj. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.). 3
I WSTĘP Program wychowawczo- profilaktyczny powstał po uprzednim zdiagnozowaniu potrzeb uczniów i nauczycieli oraz oczekiwań rodziców. Przedstawia w sposób całościowy treści i działania o charakterze wychowawczym, edukacyjnym, informacyjnym i profilaktycznym podejmowane w szkole i realizowane przez wszystkich nauczycieli przy współpracy z rodzicami uczniów. Został osadzony w tradycji szkoły i lokalnej społeczności i uwzględnia zmiany w niej zachodzące. Obejmuje również wytyczne polityki oświatowej państwa uwzględniając jednocześnie definicję wychowania przedstawioną przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Definicja wychowania wprowadzona przez Ministerstwo Edukacji Narodowej rozumiana jest, jako wspieranie dziecka w rozwoju ku pełnej dojrzałości fizycznej, emocjonalnej, intelektualnej, duchowej i społecznej, które powinno być wzmocnione i uzupełnione przez działania z zakresu profilaktyki problemów dzieci i młodzieży. Według prof. Zbigniewa Gasia Wychowanie i profilaktyka ukierunkowane są na różne cele: wychowanie służy wspieraniu wychowanka w rozwoju, zaś profilaktyka to interwencja kompensująca niedostatki wychowania. Najważniejsze jednak wydaje się to, co łączy wychowanie i profilaktykę jest to aspekt wartości i norm, w nawiązaniu do których są prowadzone działania. Dzięki urzeczywistnianiu wartości i norm wychowanek zyskuje spójne środowisko wychowawcze, to dzięki nim wychowawcy mogą współpracować, wreszcie to w świetle wartości i norm życie człowieka oraz funkcjonowanie społeczeństwa stają się dla wychowanka zrozumiałe. Profilaktyka kompensując niedostatki wychowania obejmuje równolegle trzy obszary działania: - wspomaganie wychowanka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi jego prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu (czyli budowanie odporności i konstruktywnej zaradności), - ograniczanie i likwidowanie czynników ryzyka, które zaburzają prawidłowy rozwój i dezorganizują zdrowy styl życia, - inicjowanie i wzmacnianie czynników chroniących, które sprzyjają prawidłowemu rozwojowi oraz umożliwiają prowadzenie zdrowego stylu życia. Pomimo, że wychowanie i profilaktyka są procesami odrębnymi, różniącymi się celem działań, to obydwa są ze sobą ściśle powiązane i posiadają pewien wspólny obszar. 4
Cel wychowania Cel profilaktyki wszechstronnie dojrzały człowiek wspomaganie wychowania i kompensowanie jego niedostatków Można powiedzieć, że wychowanie pełni rolę nadrzędną nadającą sens działaniom profilaktycznym. Poprzez swoje działanie zapobiegawcze i korekcyjne, działania profilaktyczne tworzą warunki do sprawnej realizacji procesu wychowawczego ( prof. Zbigniew Gaś). II CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA WYCHOWAWCZO-PROFILAKTYCZNEGO Nasza szkoła posiada klasy ogólnodostępne i integracyjne. Stwarza optymalne warunki rozwoju zarówno dla dzieci zdolnych, przeciętnych, jak i mających deficyty rozwojowe. Zapewnia wychowankom warunki do wszechstronnego rozwoju osobowości, do zdobywania wiedzy, kształtuje umiejętność uczenia się oraz wykorzystywania zdobytej wiedzy w praktyce i planowania własnego rozwoju. Jednym z głównym priorytetów szkoły jest troska o bezpieczeństwo i zdrowie uczniów, a także rozwijanie postaw patriotycznych u uczniów poprzez szacunek do dziedzictwa kulturowego narodu, regionu oraz miasta. Kadrę naszej szkoły tworzy grono wysoko wykwalifikowanych nauczycieli. Jest to zespół kreatywnych, chętnych do współpracy z uczniami i rodzicami pedagogów. Przez lata praktyki nasi nauczyciele wypracowali takie metody nauczania, które przynoszą najlepsze rezultaty, gwarantują wysoką jakość kształcenia uczniów, a także osiągania przez nich satysfakcjonujących wyników w nauce. Promujemy szkołę w środowisku poprzez organizację imprez środowiskowych, konkursów powiatowych, konferencji naukowych oraz realizację wielu projektów edukacyjnych i programów profilaktycznych. Oferujemy naszym uczniom szkołę wyposażoną w liczne i nowoczesne pomoce dydaktyczne, służące ich pełnemu rozwojowi. Współpracujemy z rodzicami uczniów i wspieramy ich w procesie wychowawczym, rodzice zaś wspierają działania nauczycieli. Każdego roku przeprowadzana jest diagnoza środowiska wychowawczo-profilaktycznego, której celem jest podniesienie jakości pracy naszej szkoły Analiza dokumentacji szkolnej, badania kwestionariuszowe, wywiady i obserwacje pozwalają nam na poznanie ewentualnych trudności i niedociągnięć, które pojawiają się podczas 5
realizacji zadań wychowawczo- profilaktycznych, a tym samym modyfikację prowadzonych działań. Nasza szkoła jest palcówką, która wspiera relacje między uczniami, rodzicami i nauczycielami, a także tworzy przyjazny klimat w klasie, jak i w całej szkole. III WARTOŚCI UZNAWANE PRZEZ SPOŁECZNOŚĆ SZKOLNĄ Jednym z kluczowych celów szkoły jest wprowadzanie uczniów w świat wartości. Wychowanie do wartości zakłada przede wszystkim podmiotowe traktowanie dziecka, a co za tym idzie umiar w stosowaniu tak swobody, jak i przymusu. Najogólniej mówiąc o wychowaniu do wartości mamy na myśli wychowanie do wartości postrzeganych i rozumianych jako pozytywne w znaczeniu: ogólnoludzkich, wyższych, duchowych. Dorastanie do wartości wymaga także bezpośredniego poznania i doznania odkrywanych wartości w codziennym życiu, co z kolei wymaga zetknięcia się z wzorcami osobowymi, z wartościowymi działaniami, oraz dobrymi praktykami. Wartość to wszystko, co cenne i godne pożądania, co stanowi cel dążeń ludzkich, co uważane jest za ważne oraz sprzyjające i w taki sposób urzeczywistniane. Zatem wartości to: rzeczy i sprawy ważne, cenne, pożądane, życiowe drogowskazy, standardy naszych myśli, postaw i zachowań, które mówią o tym, kim jesteśmy, jak żyjemy i jak traktujemy innych ludzi, kryteria naszych ocen, decyzji i wyborów. W szkole uznaje się i dąży do nabywania przez uczniów poniższych wartości: patriotyzmu, szacunku dla tradycji, wskazywania wzorców postępowania, budowania relacji społecznych sprzyjających bezpiecznemu rozwojowi ucznia, a także współpracy, solidarności i altruizmu, wzmacniania poczucia tożsamości indywidualnej, kulturowej, narodowej, regionalnej i etnicznej, formowania u uczniów poczucia godności własnej osoby i szacunku dla godności innych osób, rozwijania kompetencji takich, jak kreatywność, innowacyjność i przedsiębiorczość, rozbudzania ciekawości poznawczej uczniów oraz motywacji do nauki, 6
wyposażenia uczniów w taki zasób wiadomości oraz kształtowanie takich umiejętności, które pozwalają w sposób bardziej dojrzały i uporządkowany zrozumieć świat, wspierania ucznia w rozpoznawaniu własnych predyspozycji i określaniu drogi dalszej edukacji, kształtowania postawy otwartej wobec świata i innych ludzi, aktywności w życiu społecznym i odpowiedzialności za zbiorowość, ukazywania wartości wiedzy jako podstawy do rozwoju umiejętności. IV MODEL ABSOLWENTA W toku procesu dydaktyczno-wychowawczego będziemy dążyć do tego, aby absolwent naszej szkoły: -przyjmował odpowiedzialność za swoje postępowanie, -posiadał umiejętność twórczego rozwiązywania problemów, -potrafił współdziałać w zespole, -działał i funkcjonował na bazie obowiązujących norm i zasad społecznych, -przyjmował odpowiedzialność za swoją dalszą naukę, -poprawnie posługiwał się językiem polskim, -sprawnie posługiwał się językiem obcym, -rozwiązywał konflikty w sposób negocjacyjny, -rozwijał własne zainteresowania i uzdolnienia, -znał i szanował historię, kulturę i tradycję naszego narodu, - dbał o zdrowy styl życia, -potrafił posługiwać się technologią informacyjno-komunikacyjną, -był przygotowany do właściwego odbioru i wykorzystania mediów. V CELE OGÓLNE PROGRAMU WYCHOWAWCZO-PROFILAKTYCZNEGO Program wychowawczo-profilaktyczny szkoły oraz szkolny zestaw programów nauczania tworzą spójna całość. Kierunki oddziaływań wychowawczo- profilaktycznych uwzględniają cztery aspekty: wspomaganie naturalnego rozwoju, kształtowanie sposobu myślenia i postaw uznawanych za pożądane, profilaktykę zachowań ryzykownych, korekcję deficytów i urazów 7
STRATEGIE WYCHOWAWCZO-PROFILAKTYCZNE SZKOŁY 1. Kształtowanie potencjału intelektualnego (dążenie do prawdy, znajomość własnych wartości, poszukiwanie i rozwój zainteresowań, ciekawość poznawcza, kreatywność). 2. Rozwijanie uczuć i emocji (kształtowanie wrażliwości emocjonalnej, świadome dokonywanie wyborów, rozwój kultury osobistej i kultury słowa, tolerancja i poszanowanie dla różnych religii, kultur i tradycji). 3. Komunikacja społeczna (formy komunikacji, poszanowanie dla drugiego człowieka, akceptacja praw drugiego człowieka, asertywność, utrwalanie bezpiecznych zachowań, kształtowanie dyscypliny, umiejętność pracy w zespole, inicjowanie własnej aktywności, kształtowanie inicjatywności i przedsiębiorczości, poszanowanie dorobku własnego narodu i lokalnej społeczności, aktywne uczestnictwo w życiu kulturalnym klasy, szkoły, środowiska, rozwijanie samodyscypliny). 4. Kształtowanie systemu wartości (obiektywna ocena własnego zachowania, przestrzeganie norm społeczno-moralnych, tworzenie hierarchii wartości, kształtowanie własnej odpowiedzialności, wypracowywanie twórczych postaw, kształtowanie wrażliwości na walory estetyczne i wartości moralne). 5. Dojrzałość fizyczna (dbanie o własne ciało, profilaktyka zdrowia fizycznego i psychicznego, kształtowanie prawidłowych postaw wobec przyrody, umiejętność radzenia sobie z problemami, dojrzałość społeczna). Główny cel programu wychowawczo- profilaktycznego Zwiększenie skuteczności działań wychowawczych i profilaktycznych na rzecz bezpieczeństwa i tworzenia przyjaznego środowiska w szkole. VI CELE SZCZEGÓŁOWE Cele szczegółowe: kreowanie zdrowego, bezpiecznego i przyjaznego środowiska szkoły i placówki, zapobieganie problemom i zachowaniom problemowym dzieci i młodzieży, promowanie zdrowego stylu życia, wszechstronny rozwój ucznia we wszystkich sferach jego osobowości (w wymiarze intelektualnym, psychicznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym, duchowym), przygotowanie do życia i aktywnego udziału w grupie i w społeczeństwie, 8
zapewnienie uczniom możliwości zdobycia wiedzy i umiejętności niezbędnych do ukończenia szkoły, wspieranie aktywności i inicjatyw dzieci i młodzieży, rozwijanie zainteresowań, kształtowanie umiejętności uczestnictwa w kulturze, dostosowanie procesu kształcenia do możliwości uczniów, kształtowanie postaw moralnych, obywatelskich i patriotycznych w oparciu o normy etyczne i przyjęty system wartości, tworzenie życzliwej, serdecznej atmosfery opartej na wzajemnym szacunku i tolerancji, budowanie pozytywnej samooceny uczniów, nauczycieli i pracowników szkoły, integrowanie zespołów klasowych poprzez samorządność, włączenie całej społeczności szkolnej do współdecydowania o sprawach szkoły, współpraca rodziców z nauczycielami i wychowawcami w sprawach wychowania i kształcenia dzieci, rozwijanie kompetencji społecznych uczniów i wspieranie ich działalności wolontarystycznej, kształtowanie przyjaznego klimatu w szkole, budowanie prawidłowych relacji rówieśniczych oraz relacji uczniów i nauczycieli, a także nauczycieli, rodziców i uczniów, integrowanie środowiska szkoły, w tym uczniów z niepełnosprawnościami, przewlekle chorych, odmiennych kulturowo, wzmacnianie wśród uczniów więzi ze szkołą oraz społecznością lokalną, rozwijanie kompetencji wychowawczych nauczycieli i rodziców, mobilizowanie uczniów do systematycznego uczęszczania na zajęcia 9
VII PLAN DZIAŁŃ WYCHOWAWCZO-PROFILAKTYCZNYCH Szkoły i placówki prowadzą działalność: wychowawczą edukacyjną informacyjną profilaktyczną Działalność wychowawcza w szkole polega na prowadzeniu działań z zakresu promocji zdrowia oraz wspomaganiu ucznia w jego rozwoju ukierunkowanym na osiągnięcie pełnej dojrzałości. Lp Zadania do realizacji Sposób realizacji Osoby odpowiedzialne 1. Współpraca z Szkolenia, Dyrektor, rodzicami lub pogadanki, pielęgniarka, opiekunami uczniów w projekty, programy pedagog, celu budowania psycholog, postawy prozdrowotnej wychowawcy i zdrowego stylu życia. klas Termin realizacji Wg potrzeb 2. Kształtowanie hierarchii systemu wartości, w którym zdrowie należy do jednych z najważniejszych wartości w życiu. Koła zainteresowań, konkursy, programy prozdrowotne Wychowawcy, nauczyciele przyrody, opiekunowie kółek Zgodnie z harmonogramem 3. Wzmacnianie wśród uczniów więzi ze szkołą lub placówką oraz społecznością lokalną; Programy adaptacyjne, działalność samorządu, udział w lokalnych uroczystościach okolicznościowych Wychowawcy, SU Zgodnie z harmonogramem 10
4. Kształtowanie przyjaznego klimatu w szkole, budowanie prawidłowych relacji rówieśniczych oraz relacji uczniów i nauczycieli, uczniów i wychowawców, a także nauczycieli, wychowawców i rodziców lub opiekunów, w tym wzmacnianie więzi z rówieśnikami oraz nauczycielami i wychowawcami. Warsztaty, szkolenia, wycieczki, uroczystości klasowe, szkolne, konkursy, zebrania z rodzicami, festyn. wychowawcy Zgodnie z harmonogramem 5. Doskonalenie umiejętności nauczycieli i wychowawców w zakresie budowania podmiotowych relacji z uczniami oraz ich rodzicami lub opiekunami oraz warsztatowej pracy z grupą uczniów. Szkolenia rady pedagogicznej, studia podyplomowe, kursy kwalifikacyjne Dyrektor, nauczyciele Wg potrzeb 6. Wzmacnianie kompetencji wychowawczych nauczycieli i wychowawców oraz rodziców lub opiekunów. Spotkania z rodzicami, konferencje, szkolenia, warsztaty. Dyrektor, wychowawcy Wg potrzeb 7. Rozwijanie i wspieranie działalności wolontarystycznej oraz zaangażowania w działalność podmiotów, np. opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień, Program Trzymaj formę, akcje charytatywne Samorząd Uczniowski, Rada Rodziców Wg harmonogramu 11
wojewódzkimi i powiatowymi stacjami sanitarnoepidemiologicznymi itp. 8. Wspieranie edukacji rówieśniczej i programów rówieśniczych mających na celu modelowanie postaw prozdrowotnych i prospołecznych. Pomoc koleżeńska, dyskoteki szkolne, apele Wychowawcy, Samorząd Uczniowski Wg potrzeb Działalność edukacyjna w szkole polega na stałym poszerzaniu i ugruntowywaniu wiedzy, umiejętności u uczniów, ich rodziców lub opiekunów, nauczycieli i wychowawców. Działalność edukacyjna obejmuje w szczególności: Lp Zadania do realizacji Sposób realizacji Osoby odpowiedzialne Termin realizacji 1. Poszerzenie wiedzy rodziców lub opiekunów, nauczycieli i wychowawców na temat prawidłowości rozwoju i zaburzeń zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, rozpoznawania wczesnych objawów używania środków i substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych, a także suplementów diet i leków w celach innych niż medyczne Warsztaty, szkolenia, materiały edukacyjne Dyrektor 12
oraz postępowania w tego typu przypadkach. 2. Rozwijanie i wzmacnianie umiejętności psychologicznych i społecznych uczniów. 3. Kształtowanie u uczniów umiejętności życiowych, w szczególności samokontroli, radzenia sobie ze stresem, rozpoznawania i wyrażania własnych emocji. 4. Kształtowanie krytycznego myślenia i wspomaganie uczniów w konstruktywnym podejmowaniu decyzji w sytuacjach trudnych, zagrażających prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu. 5. Rozwijanie zainteresowań i zdolności uczniów. 6. Kształtowanie postaw moralnych, obywatelskich i patriotycznych. Zajęcia psychoedukacyjne, warsztatowe pogadanki, teatr profilaktyczny, zajęcia profilaktyczne Zajęcia psychoedukacyjne, warsztatowe, programy edukacyjnowychowawcze, teatr Zajęcia psychoedukacyjne, warsztatowe, programy edukacyjnowychowawcze, filmy edukacyjne, akcje prozdrowotne Konkursy, koła zainteresowań, zawody sportowe, projekty, apele, uroczystości szkolne apele, uroczystości szkolne, konkursy, wycieczki, wyjazdy do kina, muzeum, teatru, spotkania z ciekawymi ludźmi Pedagog, psycholog, wychowawcy Pedagog, psycholog, wychowawcy nauczyciele Psycholog, pedagog, wychowawcy, nauczyciele Nauczyciele, wychowawcy, biblioteka, świetlica Wychowawcy, nauczyciele, n-l biblioteki, świetlicy 13
Działalność informacyjna w szkole polega na dostarczaniu rzetelnych i aktualnych informacji, dostosowanych do wieku oraz możliwości psychofizycznych odbiorców, na temat zagrożeń i rozwiązywania problemów związanych z używaniem środków i substancji, o których mowa w 1 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 18 sierpnia 2015r. ( na podstawie art. 22 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii), skierowanych do uczniów oraz ich rodziców lub opiekunów, a także nauczycieli i wychowawców oraz innych pracowników szkoły lub placówki. Działalność informacyjna obejmuje w szczególności: Lp Zadania do realizacji Sposób realizacji Osoby odpowiedzialne Termin realizacji 1. Dostarczenie aktualnych informacji nauczycielom, wychowawcom i rodzicom lub opiekunom na temat skutecznych sposobów prowadzenia działań wychowawczych i profilaktycznych związanych z przeciwdziałaniem używaniu środków i substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych. Prelekcje, warsztaty, spotkania ze specjalistami, szkolenia Dyrektor, Wg harmonogramu 2. Udostępnienie informacji o ofercie pomocy specjalistycznej dla uczniów, ich rodziców lub opiekunów w przypadku używania środków i substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych. adresy poradni, numery telefonów zaufania, adresy najbliższych ośrodków specjalistycznych w zakresie leczenia uzależnień Pedagog, psycholog 3. Przekazanie informacji uczniom ich rodzicom lub opiekunom oraz Spotkanie z prawnikiem, policjantem, Dyrektor, psycholog, 14
nauczycielom i wychowawcom na temat konsekwencji prawnych związanych z naruszeniem przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, zwanej dalej ustawą. kuratorem sądowym pedagog, wychowawcy 4. Informowanie uczniów oraz ich rodziców lub opiekunów o obowiązujących procedurach postępowania nauczycieli i wychowawców oraz o metodach współpracy szkoły z Policją w sytuacjach zagrożenia narkomanią. Procedury na stronie internetowej szkoły; podanie podczas zebrań, debat samorządu; Dyrektor, nauczyciele 15
Działalność profilaktyczna w szkole to działania mające na celu zapobieganie niepożądanym zjawiskom w rozwoju i zachowaniu się uczniów. Obejmuje eliminowanie czynników zachowań ryzykownych oraz wzmacnianie działań chroniących przed niepożądanymi zjawiskami. Działalność profilaktyczna w szkole polega na realizowaniu działań z zakresu: profilaktyki uniwersalnej profilaktyki selektywnej profilaktyki wskazującej wspieranie wszystkich uczniów w prawidłowym rozwoju i zdrowym stylu życia oraz podejmowanie działań, których celem jest ograniczanie zachowań ryzykownych niezależnie od poziomu ryzyka używania przez nich środków i substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych. wspieranie uczniów, którzy ze względu na swoją sytuację rodzinną, środowiskową lub uwarunkowania biologiczne są w wyższym stopniu narażeni na rozwój zachowań ryzykownych. wspieranie uczniów, u których rozpoznano wczesne objawy używania środków i substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych lub występowania innych zachowań ryzykownych, które nie zostały zdiagnozowane jako zaburzenia lub choroby wymagające leczenia. Działalność profilaktyczna obejmuje w szczególności: Lp. Zadania do realizacji Sposób realizacji Osoby odpowiedzialne Termin realizacji 1. Realizowanie wśród Programy, warsztaty, Wychowawcy, Zgodnie z uczniów oraz ich zajęcia nauczyciele, harmonogramem rodziców programów profilaktyczne, pedagog, profilaktycznych i zajęcia psycholog, promocji zdrowia psychicznego. psychoedukacyjne pielęgniarka szkolna 2. Kształtowanie i Zajęcia Wychowawcy, Zgodnie z wzmacnianie norm psychoedukacyjne, nauczyciele, harmonogramem przeciwnych warsztaty pogadanki, 16
używaniu środków i substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych przez uczniów, a także norm przeciwnych podejmowaniu innych zachowań ryzykownych. teatr profilaktyczny, filmy edukacyjne, konkursy, materiały edukacyjne pedagog, psycholog 3. Doskonalenie zawodowe nauczycieli w zakresie realizacji szkolnej interwencji profilaktycznej. Warsztaty, szkolenia, Dyrektor Zgodnie z harmonogramem 4 Angażowanie uczniów Działalność Opiekunowie Zgodnie z w procesy Samorządu SU, harmonogramem podejmowania decyzji Uczniowskiego wychowawcy, w szkole. Aktywizacja Rada Rodziców samorządu uczniowskiego i innych form działalności uczniowskiej. 5. Włączanie, w razie Zajęcia Zespół ds. Zgodnie z potrzeby, w socjoterapeutyczne, Pomocy harmonogramem indywidualny program zajęcia z 17
edukacyjno- psychologiem, Psychologiczno- terapeutyczny działań pedagogiem, Pedagogicznej z zakresu specjalistami, przeciwdziałania współpraca z używaniu środków i rodzicami i substancji instytucjami psychotropowych, wspierającymi szkołę. środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych. 6. Tworzenie warunków Klasy integracyjne, Dyrektor, Zgodnie z do uspołeczniania imprezy integracyjne, nauczyciele harmonogramem szkoły oraz konkursy, konferencje Rada Rodziców, poszerzania Samorząd współpracy z Uczniowski instytucjami pomocowymi, które pedagog mogą wspierać psycholog działania szkoły w środowisku lokalnym. Szkoła wypełniając swoje zadania współpracuje z : z jednostkami samorządu terytorialnego, poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi, placówkami doskonalenia nauczycieli, podmiotami realizującymi świadczenia zdrowotne z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień, z wojewódzkimi i powiatowymi stacjami sanitarno-epidemiologicznymi, policją, sądem. 18
VIII OCZEKIWANE EFEKTY 1. Podwyższanie wyników w nauce i wzrost frekwencji na zajęciach szkolnych. 2. Umiejętność dokonywania właściwych wyborów w trudnych sytuacjach życiowych. 3. Świadomy udział uczniów w różnych formach spędzania czasu wolnego. 4. Rozwijanie u uczniów pasji i zainteresowań, współpracy w zespole, wrażliwości na potrzeby innych. 5. Wzrost bezpieczeństwa na terenie szkoły. 6. Zapewnienie różnorodnej pomocy potrzebującym uczniom i ich rodzicom. 7. Lepsze relacje miedzy uczniami-nauczycielami- rodzicami. 8. Większa świadomość zagrożeń wynikających z uzależnienia od papierosów, alkoholu, środków psychoaktywnych i Internetu. 9. Zwrócenie większej uwagi uczniów na dbałość o swoje zdrowie i podejmowanie środków zaradczych w sytuacji zagrożenia. IX EWALUACJA PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO I PROFILAKTYCZNEGO SZKOŁY: 1. Cel główny ewaluacji: 1) Podniesienie efektywności pracy wychowawczej i profilaktycznej szkoły. 2. Cele szczegółowe ewaluacji: 1) Uzyskanie informacji o przebiegu realizacji programu wychowawczego i profilaktycznego. 2) Poznanie ewentualnych trudności i niedociągnięć, które pojawią się w trakcie realizacji programów. 3) Dokonanie oceny w zakresie wiedzy i umiejętności nabytych przez uczestników programów. 3. Obiekt ewaluacji: 1) Funkcjonowanie programu wychowawczego i profilaktycznego w środowisku szkolnym 4. Kryteria ewaluacji: 1) Zgodność efektów programów z założonymi celami. 2) Zgodność z obowiązującymi przepisami. 5.Pytania kluczowe 1) Które przepisy prawa oświatowego uwzględnia program wychowawczy i profilaktyczny? 19
2) Jaki jest stopień znajomości szkolnego programu wychowawczego i profilaktycznego wśród uczniów, nauczyciel i rodziców? 3) W jaki sposób przebiega realizacja celów i zadań szkolnego programu wychowawczego i profilaktycznego? 4) Jaki oceniają przydatność i skuteczność realizowanych zadań szkolnego programu wychowawczego i profilaktycznego uczniowie i nauczyciele? 5) W jaki sposób szkolny program wychowawczy i profilaktyczny wpływa na rozwój ucznia, jego funkcjonowanie w środowisku szkolnym i pozaszkolnym? 6. Metody zdobywania informacji: 1) Analiza dokumentacji szkolnej (dzienników lekcyjnych, arkuszy ocen, zeszytów uwag). 2) Badania kwestionariuszowe ankieta i jej analiza. 3) Wywiad z wybranymi osobami. 4) Obserwacja. 7. Próba: 1) Wybrani losowo nauczyciele, rodzice, uczniowie. Pola ewaluacji Programu Wychowawczego i Profilaktycznego szkoły: badanie poczucia bezpieczeństwa uczniów w szkole (zjawisko mobbingu), badanie postaw prozdrowotnych (szczególnie uzależnienia), badanie przestrzegania praw dziecka przez dorosłych w szkole, klimat panujący w szkole /relacje/, frekwencje uczniów, badanie zachowań bezinteresownych, gotowości do udzielania pomocy, badanie zachowań w sytuacji zagrożenia, ocena samorządności i demokratyzacji w szkole, ocena stwarzanych przez szkołę warunków pracy i wypoczynku, badanie uzdolnień i aspiracji edukacyjnych dzieci, autorytety w szkole /nauczyciel jako autorytet, badanie znajomości wśród uczniów praw i obowiązków, umiejętności samooceny uczniów, umiejętności interpersonalne uczniów, pozom agresji w szkole, itp. 20