PROGRAM PRZYRODNICZO EKOLOGICZNY PRZEDSZKOLE MIEJSKIE NR 140 W ŁODZI Opracowały: Anna Bedyńska Kowalczyk Jolanta Rosiak Renata Skonieczna Rok szkolny 2015/2016
SPIS TREŚCI 1. WPROWADZENIE 2. GŁÓWNE ZAŁOŻENIA PROGRAMU 3. CELE PROGRAMU EDUKACJI EKOLOGICZNEJ CELE OGÓLNE PROGRAMU CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU 4. FORMY I METODY PRACY 5. KORZYŚCI DLA PLACÓWKI, NAUCZYCIELA, DZIECKA 6. EFEKTYWNOŚĆ DZIAŁAŃ 7. ETAPY PLANOWANYCH DZIAŁAŃ 8. EWALUACJA PROGRAMU
Uczmy miłości do przyrody, uczmy spostrzegać jej piękno, cieszyć się nim, podziwiać je, a jednocześnie przestrzegajmy dzieci, by tego piękna nie niszczyły. Hanna Zdzitowiecka I. WPROWADZENIE Małe dziecko aktywnie i spontanicznie wchodzi w relacje ze środowiskiem społeczno przyrodniczym. Nawiązuje żywy i silny kontakt z przyrodą. Jest gotowe do poznawania przyrody i jej ochrony. Dziecko powinno mieć umożliwiony bezpośredni kontakt z przyrodą przez: obserwację, eksperymentowanie i badanie. Poprzez takie działania podejście dziecka do przyrody i jej ochrony staje się bardziej osobiste i emocjonalne. Dlatego już w przedszkolu dziecko powinno poznawać piękno otaczającego nas świata i potęgę przyrody. Należy uświadamiać mu fakt, że człowiek, zwierzęta, rośliny i przyroda martwa stanowią część tego samego środowiska i mają w równym stopniu prawo do istnienia. Od najwcześniejszych lat należy rozpocząć kształtowanie właściwej postawy człowieka wobec środowiska. Świadomość człowieka kształtuje się przez całe życie, jednak jej podstawy każdy zdobywa w dzieciństwie, kiedy jest wrażliwy na wszystko, co go otacza. Proekologiczne wychowanie i nauczanie dziecka to celowa, planowa i systematyczna praca. Powinna stanowić składową część działalności opiekuńczo wychowawczo dydaktycznej nauczyciela przy współudziale rodziców i środowiska współpracującego z przedszkolem. Wszyscy powinni mieć świadomość, że ochrona i kształtowanie środowiska, w którym żyjemy, jest koniecznością a zatem podstawowym obowiązkiem każdego człowieka, gdyż każdy jest tylko chwilowym użytkownikiem tego środowiska i ma obowiązek przekazać je innym, następnym pokoleniom.
II. GŁÓWNE ZAŁOŻENIA PROGRAMU Program przyrodniczo ekologiczny MAŁEMU SERCU BLISKA OCHRONA ŚRODOWISKA przeznaczony jest do realizacji we wszystkich grupach wiekowych w Przedszkolu Miejskim nr 140 w Łodzi z uwzględnieniem potrzeb i możliwości dzieci. Został opracowany zgodnie z założeniami Koncepcji Pracy Przedszkola Miejskiego nr 140 w Łodzi w roku szkolnym 2015/2016 oraz nową Podstawą Programową Wychowania Przedszkolnego. Treści programu są zaplanowane zgodnie z porami roku i będą realizowane od września do czerwca w roku szkolnym 2015/2016. Mogą być modyfikowane przez nauczycielki, które zechcą uatrakcyjnić je o własne pomysły. Głównym założeniem programu jest zbliżenie dziecka do świata przyrody i poprzez poznawanie go dostrzegania jego piękna, nabywanie opiekuńczego stosunku do świata roślin i zwierząt, kształtowanie mądrego i umiejętnego współżycia człowieka z przyrodą, rozwijanie poczucia troski i odpowiedzialności o obecną i przyszłą jakość życia na Ziemi. Ważnym zadaniem podczas realizacji treści zawartych w programie jest takie ich opracowanie, aby potrzeba poznania przyrody i jej ochrona wynikała z zainteresowania samych dzieci. Poznawanie świata za pomocą działania i zmysłów jest dla przedszkolaków sprawą naturalną. Realizacja programu zachęci dzieci do spontanicznego, aktywnego badania i odkrywania rzeczywistości, rozwijania swoich możliwości psychofizycznych oraz do doświadczania i przeżywania. Wiedza zdobyta poprzez samodzielne doświadczenia i umiejętności jest dla przedszkolaków najtrwalsza i najwartościowsza. III. CELE PROGRAMU Cele główne: 1. Kształtowanie umiejętnego współżycia człowieka z przyrodą 2. Nabywanie opiekuńczego stosunku do świata zwierząt i roślin 3. Ukazywanie zagrożeń jakie niesie działalność człowieka dla świata przyrody i jego samego 4. Kształtowanie gotowości i umiejętności działania w zakresie ochrony środowiska
Cele szczegółowe: 1. Budzenie wrażliwości na piękno otaczającej nas przyrody 2. Stworzenie sytuacji do bezpośredniego obcowania z przyrodą i dokonywania obserwacji zjawisk przyrodniczych występujących w różnych porach roku 3. Poznawanie znaczenia zieleni dla zdrowia człowieka 4. Przekazywanie dzieciom podstawowych wiadomości o ekosystemach, obiektach i zjawiskach przyrodniczych znajdujących się w najbliższym środowisku 5. Zapoznanie dzieci z podstawowymi zasadami ochrony środowiska naturalnego 6. Zapoznanie dzieci z podstawowymi zadaniami ochrony zwierząt (rozumienie pojęć: zwierzę chronione, rezerwat, okres chroniony) oraz znaczenia leśnej szaty roślinnej dla zwierząt 7. Rozumienie potrzeby pomagania zwierzętom w czasie zimy, dokarmianie ptaków 8. Uświadomienie dzieciom problemu gospodarki odpadami segregowanie, recykling, utylizacja 9. Rozwijanie zainteresowań dzieci ruchem ekologicznym i rozumienie, że podobne działania na rzecz ochrony środowiska podejmują dzieci i dorośli na całym świecie IV. FORMY I METODY PRACY Formy i metody pracy są różnorodne, dostosowane do poziomu, wiedzy i możliwości dzieci, wieku, ich doświadczeń życiowych i nawyków itp. Formy: zajęcia z całą grupą z zastosowaniem aktywnych metod pracy zajęcia w zespołach zajęcia indywidualne wyzwalające swobodną ekspresję
zabawa oraz inne formy działalności dzieci pozwalające na rozwijanie własnej inicjatywy spacery, wycieczki, warsztaty ekologiczne, akcje organizowane Metody: w przedszkolu, przedstawienia teatralne, konkursy metoda oglądowa: obserwacja, pokaz, prezentacje multimedialne metoda słowna: pogadanka, dyskusja, opis, opowiadanie, wiersz, gry dydaktyczne, inscenizacje metoda praktyczna (badawcza): spacery, wyjścia, wycieczki, zajęcia w terenie, doświadczenia i eksperymenty V. KORZYŚCI DLA PLACÓWKI, NAUCZYCIELA, DZIECKA Korzyści dla placówki promowanie przedszkola w środowisku poprzez poszerzoną ofertę edukacyjną wzbogacenie bazy dydaktycznej przedszkola Korzyści dla nauczyciela rozwijanie kreatywności samorealizacja inspiracje dla twórczych rozwiązań zapewnienie atrakcyjności oferty edukacyjnej Korzyści dla dziecka rozwijanie zamiłowania do piękna przyrody poszerzanie wiedzy na temat środowiska w którym żyje przestrzeganie i rozumienie zjawisk i procesów zachodzących w przyrodzie
nabieranie odpowiedzialności i troski o otaczający świat zwierząt i roślin wzrost świadomości i zagrożeń ekologicznych VI. EFEKTYWNOŚĆ DZIAŁAŃ Spodziewane efekty Po zrealizowaniu programu ekologicznego dziecko: zna swoje najbliższe środowisko przyrodnicze zna i nazywa różne ekosystemy rozumie skutki niewłaściwego zachowania się w naturalnym środowisku zna rolę i znaczenie ochrony naturalnego środowiska wie, że życie bez kontaktu z przyrodą jest niemożliwe operuje słownictwem wzbogaconym o treści ekologiczne wykorzystuje materiał przyrodniczy i surowce wtórne w pracach plastyczno technicznych bierze odpowiedzialność za stan środowiska przyrodniczego segreguje odpady do odpowiednich pojemników WRZESIEŃ VII. ETAPY PLANOWANYCH DZIAŁAŃ 1. Wyprawa poprawa udział całego przedszkola w 22 akcji Sprzątanie Świata organizowanej przez Fundację Nasza Ziemia. PAŹDZIERNIK 1. Gdzie rosną czerwone jabłuszka i słodziutkie gruszeczki? wycieczka na ogródki działkowe. 2. Gdzie kupujemy warzywa i owoce? wycieczka na targowisko miejskie lub stragan owocowo warzywny.
3. Stragan z warzywami i owocami zorganizowanie kącika tematycznego. 4. Zaczarowany Las - przedstawienie teatralne w wykonaniu aktorów Teatru Lalek PINOKIO, po przedstawieniu warsztaty ekologiczno przyrodnicze dla wszystkich dzieci. 5. dr wki krzata or wki - Las mieszany projekcja filmu edukacyjnego z wykorzystaniem tablicy multimedialnej. 6. Jesienny kącik przyrody założenie kącika przyrody, gromadzenie materiału przyrodniczego (kasztany, żołędzie, liście, mech, kora itp.) 7. Barwy jesieni założenie zielnika z zebranych podczas spacerów liści. 8. Bal na leśnej polanie zorganizowanie jesiennego balu dla dzieci. 9. Mały przyrodnik ułożenie wspólnie z dziećmi kodeksu postępowania. LISTOPAD 1. Jesień na polanie przedstawienie teatralne w wykonaniu aktorów Teatru Kanon. 2. dr wki nasion zajęcia przyrodniczo leśne, wycieczka autokarowa do Ośrodka Edukacji Ekologicznej w Łodzi w Lesie Łagiewnickim w ramach zajęć z cyklu Pan Rok i jego cztery córki (dwie najstarsze grupy). 3. Dary Pani Jesieni - zorganizowanie wystawy prac plastycznych dzieci (wykorzystanie materiału przyrodniczego) w holu przedszkola oraz w Miejskiej Bibliotece Publicznej Łódź Bałuty, ul. Żubardzka 3. 4. Zakładamy ogr dek na oknie sadzenie cebulek kwiatów (tulipan, żonkil, hiacynt). 5. Przyjaciele przyrody przedszkolny konkurs wierszy przyrodniczo ekologicznych. GRUDZIEŃ 1. W zimowej szacie przedstawienie teatralne w wykonaniu aktorów Teatru Kanon. 2. Zima - trudny czas dla zwierząt projekcja filmu edukacyjnego z wykorzystaniem tablicy multimedialnej.
3. Budujemy karmniki warsztaty techniczno majsterkowe. 4. Spacery po osiedlu, ogrodzie przedszkolnym lub na pobliski skwerek obserwacja ptaków pozostających u nas na zimę. 5. Zima w kąciku przyrody zorganizowanie zimowego kącika przyrody. STYCZEŃ/LUTY 1. O zwierz tach: Dokarmiajmy ptaki mądrze warsztaty ekologiczne w przedszkolu zorganizowane przez Ośrodek Działań Ekologicznych Źródła. 2. Gromadzenie pokarmu dla ptaków w kąciku przyrody. 3. Systematyczne dokarmianie ptaków w okresie zimy uzupełnianie pokarmu w karmnikach zawieszonych w przedszkolnym ogrodzie, umieszczanie na drucikach kawałeczków słoninki itp. 4. Przyroda zimą zorganizowanie wystawy prac plastycznych dzieci w holu przedszkola oraz Miejskiej Bibliotece Publicznej Łódź Bałuty, ul. Żubardzka 3. 5. O wr belku Elemelku pustym brzuszku i rondelku przedstawienie teatralne w wykonaniu aktorów Teatru PACUŚ. MARZEC 1. Wiosenna euforia przedstawienie teatralne w wykonaniu aktorów Teatru Kanon. 2. Śmieci i co dalej? warsztaty ekologiczne w terenie przeprowadzone w sortowni odpadów MPO w Łodzi. 3. Ekologia na co dzień: G ra śmieci rośnie warsztaty ekologiczne w przedszkolu zorganizowane przez Ośrodek Działań Ekologicznych Źródła. 4. Zakup do klas pojemników do segregowania śmieci (plastik, papier, bio) oraz koszy na śmieci do ogrodu przedszkolnego. 5. Rady na odpady projekcja bajki edukacyjnej z wykorzystaniem tablicy multimedialnej.
6. iosenny kącik przyrody założenie wiosennego kącika przyrody. 7. Eko Marzanna wykonanie kukły Marzanny z surowców wtórnych (najstarsze grupy). 8. Bal Zielonych zorganizowanie balu na powitanie wiosny (z wykorzystaniem surowców wtórnych do wykonania strojów dla dzieci). KWIECIEŃ MAJ 1. Spacery po zielonych i zadrzewionych okolicach osiedla obserwacja obcinania gałęzi drzew i krzewów wczesną wiosną. 2. Spacery w okolicach przedszkola obserwacja budzącej się do życia przyrody, słuchanie śpiewu ptaków. 3. Skrzydlaci przyjaciele zorganizowanie wystawy prac plastycznych dzieci w holu przedszkola oraz Miejskiej Bibliotece Publicznej Łódź Bałuty, ul. Żubardzka 3. 4. Wycieczka na ogródki działkowe obserwacja prac wiosennych, pierwszych wiosennych kwiatów, zwierząt żyjących w glebie (kret, dżdżownica). 5. Hodujemy warzywa założenie warzywnika w kąciku przyrody, uprawa w skrzynkach: rzodkiewki, cebuli, sałaty. 6. dr wki krzata or wki Ogr d projekcja filmu edukacyjnego z wykorzystaniem tablicy multimedialnej. 7. Dzień Ziemi (22.04.2016) zorganizowanie happeningu ekologicznego na terenie osiedla, symboliczne posadzenie przez dzieci drzewa w ogrodzie przedszkolnym. 8. Z ekologią za pan brat konkurs recytatorski wierszy ekologiczno przyrodniczych zorganizowany z udziałem zaprzyjaźnionych placówek oświatowych. 1. Zakładamy zielnik spacer na pobliskie tereny zielone w celu gromadzenia materiału, roślin i kwiatów potrzebnych do założenia zielnika.
2. Poznajemy przyrodnicze atrakcje okolic Łodzi wycieczka autokarowa do Rezerwatu Niebieskie Źródła w Tomaszowie Mazowieckim oraz do Parku Rozrywki Mikrokosmos w Ujeździe. 3. Zmieniamy odpady na rzeczy do zabawy konkurs dla dzieci i rodziców na wykonanie zabawki z surowców wtórnych. CZERWIEC 1. Eko - Piknik zorganizowanie w ogrodzie przedszkolnym Pikniku Rodzinnego. 2. Teatrzyk ekologiczny występ rodziców w przedstawieniu o tematyce przyrodniczo ekologicznej dla dzieci z okazji Dnia Dziecka. 3. Poznajemy magiczny świat skrzat w wycieczka autokarowa do Doliny Skrzatów we Florentynowie połączona z warsztatami przyrodniczo ekologicznymi. PLANOWANE W RAMACH PROGRAMU AKCJE PROEKOLOGICZNE: Zostań gwiazdą recyklingu zbiórka elektrośmieci i makulatury. Akcja dla wszystkich przedszkolaków i ich rodzin. Zbi rka zużytych baterii akcja dla wszystkich przedszkolaków i ich rodziców. Dzieci wspólnie z rodzeństwem i rodzicami zbierają zużyte baterie i gromadzą je w przedszkolu w przeznaczonych do tego pojemnikach. Na zajęciach w przedszkolu dzieci dowiedzą się o znaczeniu takiej zbiórki. Zakr cone miesiące zbiórka nakrętek plastikowych. Akcja dla wszystkich przedszkolaków i ich rodziców. Akcja uczy selektywnej zbiórki surowców wtórnych i jednocześnie pomaga niepełnosprawnym dzieciom w uzyskaniu potrzebnego sprzętu rehabilitacyjnego.
VIII. EWALUACJA PROGRAMU Głównym celem ewaluacji programu jest uzyskanie informacji o poziomie wiedzy i umiejętności dzieci w zakresie edukacji przyrodniczej i ekologicznej oraz czy cele programu zostały zrealizowane. Sposoby ewaluacji: obserwacja aktywności dzieci w trakcie zabaw, zajęć, wycieczek, warsztatów zdjęcia dzieci z udziału w zaplanowanych w programie działaniach zaangażowanie i udział dzieci w akcjach proekologicznych ankieta dla rodziców wymiana spostrzeżeń i doświadczeń z nauczycielami realizującymi założenia programu ocena realizacji programu na Radzie Pedagogicznej