Celem badania jest opisanie nawyków żywieniowych uczniów szkół w Sieradzu.

Spis treści Wstęp... 3 Cel badania... 3 Wykorzystana metoda i technika badawcza... 3 Struktura społeczno- demograficzna badanych... 4 Prezentacja wyników badań... 8 Body Mass Index...20 Wnioski końcowe...22 Spis rysunków...24 2

Wstęp W ciągu ostatnich lat bardzo dużo miejsca w dyskursie publicznym poświęca się zdrowemu odżywianiu. Problem wpisuje się w szersze zagadnienie związane z szeroko ujętym stylem życia. Dość powszechnie mówi się o problemach jakie niesie ze sobą cywilizacja XXI wieku a wraz z nim coraz częściej pojawiające się głosy o problemie otyłości szczególnie wśród osób młodych. Przeprowadzone badanie miało na celu wskazanie, jak odżywiają się uczniowie sieradzkich szkół. Badanie, które zostało przeprowadzone, a którego wyniki zostaną zaprezentowane poniżej, miało za zadanie przede wszystkim na zbadanie czy i jakie działania należałoby uruchomić aby poprawić czy zmienić nawyki żywieniowe. Badanie skoncentrowane było przede wszystkim na zbadaniu po jakie produkty żywieniowe sięgają najczęściej uczniowie, oraz czy regularnie spożywają posiłki. Cel badania Celem badania jest opisanie nawyków żywieniowych uczniów szkół w Sieradzu. Wykorzystana metoda i technika badawcza Badanie zostało przeprowadzone na reprezentatywnej próbie badawczej wśród uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych Sieradza. Próba badawcza to grupa 600 losowo wybranych uczniów, ze szkół w Sieradzu. Reprezentatywność doboru oznacza, że wśród badanej populacji (z której próba została wybrana) zostały wybrane takie jednostki do badań, których zagregowane cechy mają swoje odbicie w tych samych zagregowanych cechach w badanej populacji. 1 Spis szkół w Sieradzu stanowił w tym przypadku operat losowania. Reprezentatywną próbę dobrano przez zastosowanie doboru losowo-warstwowego. Dobór warstwowy pozwala na zmniejszenie błędu z próby, zarazem zwiększając reprezentatywność. 2 Głównymi zmiennymi wykorzystanymi do analizy danych były płeć i rodzaj szkoły do której uczęszczają respondenci. Rodzaj szkoły był również zmienną braną pod uwagę przy formowaniu warstw do prób, oraz co wydaje się naturalne pozwalał podzielić młodzież według kategorii wiekowych. Przy tego rodzaju badaniu najczęściej wykorzystywaną techniką badawczą, zastosowaną i w tym przypadku była technika audytoryjna. Badanie polega na tym, że respondenci sami, bezpośrednio wypełniają kwestionariusz ankiety. Stwarza się im dodatkowo warunki, w których czują się jak najbardziej komfortowo (znane im miejsce, otoczenie, ludzie), ponieważ w tym samym czasie w jednym miejscu gromadzi się uczniów i rozdaje się zestandaryzowane narzędzie badawcze do wypełnienia, brak bezpośredniej rozmowy zmniejsza występowanie efektu ankieterskiego - wpływu badacza na odpowiedzi udzielane przez respondentów. 1 E. Babbie, Podstawy badań społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, str. 218 2 Tamże, str. 253 3

Struktura społeczno- demograficzna badanych W badaniu wzięło udział 52,1% dziewcząt i 47,9% chłopców. Struktura próby odzwierciedla strukturę demograficzną Sieradza jak i tendencję ogólnopolską, gdzie jest nadwyżka kobiet. Rysunek 1 Struktura społeczno - demograficzna badanych - płeć 47,9% chłopcy dziewczyny 52,1% Kolejną zmienną wzięta do badania, a która będzie uwzględniana, przy sprawdzaniu korelacji to zmienna- rodzaj szkoły, do której uczęszczają respondenci. Rysunek 2 Struktura społeczno- demograficzna badanych- rodzaj szkoły 35,6% gimnazjum szkoła ponadgimnazjalna 64,1% Ponad 64% badanych biorących udział w badaniu to uczniowie szkól ponadgimnazjalnych. Ok. 37% respondentów stanowili uczniowie szkół gimnazjalnych. 4

Rysunek 3 Struktura społeczno- demograficzna badanych- wiek 9,5% 0,2% 0,8% 29% 14 lat 15 lat 16 lat 17 lat 18 lat 54% 6% 19 lat Największa grupę badanych stanowią osoby w wieku 17 lat 54%. Kolejną kategorię badanych stanowią 15-latkowie (29%). Rysunek 4 Struktura społeczno- demograficzna badanych- wykształcenie ojca 15% 6% 19% 57% Gimnazjalne lub niższe Średnie Wyższe Nie wiem Według badań między innymi Generalnego Sondażu Społecznego, to wykształcenie ojca jest zmienną, która ma wpływ między innymi na odtwarzanie struktury społecznej, ponieważ dzieci z rodzin gdzie rodzice mieli wyższe wykształcenie, również osiągają wyższe wykształcenie, z kolei dla dzieci z rodzin, gdzie rodzice nie mieli wyższego wykształcenia odbierają uzyskanie go jako awans społeczny. Zdecydowanie ponad połowa respondentów (56%) przyznała, że ojcowie mają wykształcenie średnie. Wykształcenie wyższe ma 19% ojców respondentów, a gimnazjalne bądź niższe 6%. Kolejny wykres pokaże jak kształtuje się wykształcenie matki. 5

Rysunek 5 Struktura społeczno- demograficzna badanych- wykształcenie matki 11,5% 3% 27% 56% Gimnazjalne lub niższe Średnie Wyższe Nie wiem W przypadku wykształcenia średniego nie ma znacznych różnić, prawie tyle samo matek (56%), co ojców (57%) respondentów ma takie wykształcenie. W przypadku wykształcenia wyższego respondenci przyznali, że 27% matek ma wykształcenie wyższe, a wykształcenie niższe gimnazjalne, lub niższe 3%. Rysunek 6 Struktura społeczno- demograficzna badanych- poziom zamożności 13,5% 2% 1,5% 12% Znacznie biedniejsza Raczej biedniejsza Żyje na podobnym poziomie Raczej bogatsza Zdecydowanie bogatsza 69% Zdecydowana większość respondentów ok. 70%, przyznała, że określają swój poziom zamożności jako podobny do tego w jakim żyją rówieśnicy. Około 13% respondentów przyznała, że są biedniejsi niż ich rówieśnicy, a około 15%, że uważa status majątkowy swojej rodziny za wyższy niż rówieśników. 6

W gospodarstwie domowym w zdecydowanej większość oprócz respondentów mieszkają jeszcze rodzice, w tym 80% ojców i 90% matek. Około 48% respondentów mieszka ze swoimi braćmi, a około 47 z siostrami. Dziadkowie zamieszkują to samo gospodarstwo domowe w przypadku 29% respondentów. W przypadku tego pytania należ się wyjaśnienie, że respondenci wskazywali, z wybranej kategorii wszystkie osoby zamieszkujące gospodarstwo domowe, więc zarówno ojców, matki, jak i rodzeństwo, czy inne osoby. 7

Prezentacja wyników badań Podstawą zdrowego trybu życia jest zachowanie równowagi między jakością i ilością spożywanego pokarmu, oraz aktywne spędzanie wolnego czasu- uprawianie sportu. Nawyki żywieniowe uczniów przedstawia rysunek nr 7. Rysunek 7 Ilość głównych posiłków spożywanych w ciągu dnia 26% 15% 6% 15% jeden posiłek dwa posiłki trzy posiłki cztery posiłki powyżej czterech posiłków 37% Dwa posiłki dziennie spożywa 15% uczniów, tyle samo respondentów przyznało, że je dwa razy tyle czyli 4 główne posiłki w ciągu dnia. Najwięcej respondentów za optymalną liczbę spożywanych posiłków uznało 3 w ciągu dnia. Tylko 6% uczniów je jeden posiłek dziennie. Rysunek 8 Ilość głównych posiłków spożywanych w ciągu dnia- dekompozycja ze względu na płeć 15% 25% 35% dziewczyny chłopcy 6% 6% 17% 15% 14% 30% 38% powyżej czterech posiłków cztery posiłki trzy posiłki dwa posiłki jeden posiłek 0% 10% 20% 30% 40% 8

Płeć jako zmienna nie różnicuje istotnie nawyków żywieniowych uczniów. Procentowy udział odpowiedzi rozkłada się w miarę równomiernie, trzy posiłki dziennie spożywa 38% chłopców i 35% dziewczyn. Zwróćmy więc uwagę, czy może rodzaj szkoły determinuje sposób odżywania się. Rysunek 9 Ilość głównych posiłków spożywanych w ciągu dnia- dekompozycja ze względu na wiek szkoła ponadgimnazjalna gimnazjum 6,5% 19% 39% 22% 13% 6% 8% 33% 33% 19% jeden posiłek dwa posiłki trzy posiłki cztery posiłki powyżej czterech posiłków 0% 20% 40% 60% 80% 100% Rozkład odpowiedzi, wskazuje że również zmienna wiek nie wpływa istotnie na charakter odpowiedzi badanych. Tyle samo procent gimnazjalistów 33% twierdzi, że spożywa 3-4 posiłki dziennie. Prawie 40% uczniów szkół ponadgimnazjalnych przyznało, że spożywa przynajmniej trzy posiłki w ciągu dnia. Około 6% uczniów obu rodzajów szkół twierdzi, że je tylko jeden posiłek dziennie. Rysunek 10 Podjadanie między posiłkami 15% tak nie 85% Zdecydowana większość uczniów 85% przyznaje, że zdarza się im, jeść różnego typu przekąski między głównymi posiłkami. Kolejny wykres przedstawi po jakiego typu produkty sięgają uczniowie najczęściej. 9

Rysunek 11 Najczęściej wybierane produkty spożywcze 6% 21% 3% 5% 38% Owoce Słodycze Chipsy Słone przekąski (paluszki itp.) inne jakie Na wstępie należy wyjaśnić, że w przypadku tego pytania respondenci mogli wskazać więcej niż jedną odpowiedź, co oznacza że suma odpowiedzi nie będzie sumowała się do 100%. Najchętniej respondenci sięgają po owoce 38%. Ponad 20% respondentów podjada słodycze między głównymi posiłkami, a około 6% chipsy. Warto zwrócić uwagę na kategorię inne (5%), w której znalazły się takie odpowiedzi jaki: kanapki, hod- dogi, jogurty. Rysunek 12 Najczęściej wybierane produkty spożywcze - dekompozycja ze względu na płeć 4,5% dziewczyny chłopcy 3% 5% 6% 3,5% 6% 17% 25% 37% 39% inne jakie Słone przekąski (paluszki itp.) Chipsy Słodycze Owoce 0% 10% 20% 30% 40% Największą różnicę w wyborze przekąsek widać, gdy porówna się częstotliwość z jaką po słodycze sięgają chłopcy 17% i dziewczyny- 25%. Pozostałe wartości mają zbliżony procentowy rozkład odpowiedzi. Zmienna rodzaj szkoły nie różnicuje w zasadniczy sposób odpowiedzi na postawione pytanie. 10

Rysunek 13 Najczęściej spożywane napoje 0,5% 38% 14% 21% 19% Mleko Kawa Herbata Soki Woda mineralna 41% 50% 56% Napoje gazowane, słodzone Napoje energetyczne Inna odpowiedź: Ponad 50% respondentów najczęściej do picia wybiera herbatę. Połowa uczniów chętnie sięga po soki, a 41% po wodę mineralną. Niecałe 40% do picia wybiera słodkie napoje gazowane, a niecałe 20% uczniów pije kawę. Rysunek 14 Najczęściej spożywane napoje- dekompozycja ze względu na płeć dziewczyny 0,3% 1% 9% 20% 15% 19% 32% 44% 45% 55% 60% Inna odpowiedź: Napoje energetyczne Napoje gazowane, słodzone Woda mineralna Soki chłopcy 18% 28% 38% 45% 53% Herbata Kawa Mleko 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Chłopcy chętniej niż dziewczyny sięgają po takie napoje jak mleko (28%, 15%), napoje gazowane (44%, 32%), oraz napoje energetyczne (19%, 9%). Z kolei dziewczęta częściej piją herbatę (60%, 53%), soki (55%, 45%) i wodę mineralną (45%, 38%). W przypadku zróżnicowania na rodzaje szkół, największą różnicę widać przy wyborze kawy po którą sięga 14% gimnazjalistów i 22% uczniów szkół ponadgimnazjalnych. 11

Rysunek 15 Jedzenie śniadań 16% 6% Tak zawsze Tak, 5 dni w tygodniu 17% 51% Czasami, kilka razy w ciągu tygodnia Rzadko, najczęściej w weekendy 8% Nigdy nie jadam śniadań Ponad 50% uczniów przyznaje, że codziennie przez siedem dni w tygodniu je śniadania. Do jedzenia śniadań tylko w weekendy przyznaje się 16% uczniów, a do kilku śniadań w tygodniu 17% uczniów. Rysunek 16 Jedzenie śniadań - dekompozycja ze względu na płeć dziewczyny 4% 17% 23% 7% 49% Nigdy nie jadam śniadań Rzadko, najczęściej w weekendy chłopcy 8% 16% 12,5% 9% 53% Czasami, kilka razy w ciągu tygodnia tak, 5 dni w tygodniu tak zawsze 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Dwa razy więcej chłopców 8% niż dziewczyn 4% nie je śniadań. Prawie dwa razy więcej dziewczyny 23% częściej niż chłopcy- 12,5%, deklarują że jedzą śniadania tylko czasami. Prawie 50% dziewcząt 53% chłopców je śniadania codziennie. W przypadku wzięcia do analizy szkół nie ma zasadniczych różnic w odpowiedziach respondentów. 12

Rysunek 17 Najczęściej spożywane produkty na śniadanie 4% 0,2% 0,3% 0,5% 1% 0,2% 2% 6% 66% 20% Płatki z mlekiem Kanapki Sałatki warzywne Sałatki owocowe Słodycze Owoce Tylko piję kawę/herbatę Tylko piję mleko Inna odpowiedź Nie jem śniadań Zdecydowanie najczęściej respondenci sięgają na śniadanie po kanapki 66%. Około 20% wybiera na śniadanie płatki z mlekiem, a 4% pije tylko kawę, bądź herbatę. Pozostałe produkty takie jak owoce, słodycze, czy sałatki wybiera znikomy (niecały 1%) respondentów. Wśród odpowiedzi pojawił się również takie produkty jak jogurty, czy tosty (kanapki na ciepło). Przy kolejnej analizie wzięte pod uwagę zostały tylko najczęściej wybierane produkty. Rysunek 18 Najczęściej spożywane produkty na śniadanie dekompozycja ze względu na płeć 3% 71% dziewczyny chłopcy 5% 15% 60% Tylko piję kawę/herbatę Kanapki Płatki z mlekiem 24% 0% 20% 40% 60% 80% Częściej płatki z mlekiem na śniadanie wybierają chłopcy 24%, niż dziewczyny 15%. Chłopcy też 5%, częściej niż dziewczyny 3% wychodzą z domu bez śniadania. 13

Rysunek 19 Najczęściej spożywane produkty na śniadanie dekompozycja ze względu na rodzaj szkoły 5% szkoła ponadgimnazjalna gimnazjum 15% 70% 28% 58% 3% Płatki z mlekiem Kanapki Tylko piję kawę/herbatę 0% 20% 40% 60% 80% 100% Prawie dwa razy więcej uczniów gimnazjum (około 30%), niż uczniów szkół ponadgimnazjalnych 15%, je na śniadanie płatki z mlekiem. Tylko 3% gimnazjalistów pije tylko kawę albo herbatę na śniadanie, wśród starszych uczniów przyznaje się do takiej formy śniadania 5% respondentów. Rysunek 20 Gdzie uczniowie najczęściej jedzą śniadania 2% 9% w domu w drodze do szkoły w szkole 85% Zdecydowana większość respondentów 85% przyznaje, że je śniadania w domu. Około 11% uczniów robi to albo szkole albo w drodze do niej. 14

Rysunek 21 Ilość ciepłych posiłków w ciągu dnia 0,5% 4% tak zawsze 5% 11% tak, 5 dni w tygodniu 78,5% Czasami, kilka razy w ciągu tygodnia Rzadko, najczęściej w weekendy Nigdy Około 80% uczniów przyznało, że codziennie przez cały tydzień je przynajmniej jeden ciepły posiłek. Ponad 10% stwierdziło, że je go tylko czasami- kilka razy w tygodniu. Tylko w weekendy ciepły posiłek je 4% uczniów, a procentowy udział odpowiedzi nigdy jest na granicy błędu statystycznego. Około 82% chłopców i 75% dziewcząt przyznało, że przez 7 dni w tygodniu jedzą co najmniej jeden ciepły posiłek. Prawie dwa razy więcej dziewcząt- 15%, niż chłopców 7%, przyznało że jedzą ciepły posiłek tylko kilka razy w tygodniu. W przypadku uczniów szkól gimnazjum i szkół ponadpodstawowych odpowiedzi rozkładają się podobnie. Rysunek 22 Jedzenie surowych lub gotowanych warzyw 31% 14% 4,5% 8% 21% 19,5% nigdy rzadziej niż raz w tygodniu raz w tygodniu kilka razy w tygodniu prawie codziennie kilka razy dziennie Najwięcej bo 31% uczniów przyznało, że jedzą gotowane bądź surowe warzywa co najmniej kilka razy w tygodniu. Około 20% stwierdziła, że jest to rzadziej niż raz w tygodniu, a 8% przyznało, że nigdy. W przypadku podziału na płeć respondentów, 15

równice widoczne są przy wyborze kategorii nigdy, gdzie około 3 razy częściej chłopcy 12%, niż dziewczyny 4%, przyznawali że nigdy nie jedzą warzyw. Do jedzenia warzyw rzadziej niż raz w tygodniu przyznaje się 22% uczniów szkół ponadpodstawowych i 16% gimnazjalistów, pozostałe wartości są zbliżone. Rysunek 23 Jedzenie owoców 27% 11% 1% 7% 40% 13% nigdy rzadziej niż raz w tygodniu raz w tygodniu kilka razy w tygodniu prawie codziennie kilka razy dziennie Raz w tygodniu je owoce 13% respondentów. Najwięcej uczniów- 40% przyznaje, że je owoce kilka razy w tygodniu. Około 30% uczniów, je owoce prawie codziennie. Rzadziej niż raz w tygodniu owoce je 4% dziewczyn i dwa razy więcej chłopców 9%. Kilka razy w tygodniu owoce je 34% gimnazjalistów i 44% uczniów klas starszych. Rysunek 24 Jedzenie produktów zbożowych 30% 31% 3% 6,5% 6% 21% nigdy rzadziej niż raz w tygodniu raz w tygodniu kilka razy w tygodniu prawie codziennie kilka razy dziennie Ponad 60% uczniów je produkty zbożowe codziennie, a czasem nawet kilka razy dziennie. Około 12% przyznaje, że je tylko raz w tygodniu albo nawet rzadziej, a 3% twierdzi, że nigdy nie je pieczywa z mąki z pełnego przemiału. Płeć i rodzaj szkoły nie różnicują odpowiedzi w przypadku tego pytania. 16

Rysunek 25 Jedzenie ryb 1% 30% 11% 2% 8,5% 45% nigdy rzadziej niż raz w tygodniu raz w tygodniu kilka razy w tygodniu prawie codziennie kilka razy dziennie Najwięcej respondentów- 45% przyznaje, że jedzą ryby rzadziej niż raz w tygodniu. Raz w tygodniu ryby je 30% respondentów, a około 9% uczniów nigdy nie je ryb. Odpowiedzi uczniów z poszczególnych szkół nie wnosiły zasadniczych różnic, podobnie w przypadku podziału na płeć. Rysunek 26 Jedzenie drobiu 9% 3% 2% 10% nigdy rzadziej niż raz w tygodniu raz w tygodniu 45% 27% kilka razy w tygodniu prawie codziennie kilka razy dziennie O ile ryb kilka razy w tygodniu jadło 11% badanych, o tyle drób je 45% uczniów. Rzadziej niż raz w tygodniu drób je 10% uczniów, a nigdy jedynie 2% respondentów. Rodzaj szkoły i płeć nie różnicują odpowiedzi na to pytanie. 17

Rysunek 27 Jedzenie mięsa wieprzowego i wołowego 36% 11,5% 3,5% 6% 15% 25% nigdy rzadziej niż raz w tygodniu raz w tygodniu kilka razy w tygodniu prawie codziennie kilka razy dziennie Około 61% uczniów je mięso klika razy w tygodniu, bądź przynajmniej raz w tygodniu. Rzadziej niż raz w tygodniu mięso je 15% respondentów. Dwa razy tyle dziewcząt- 8%, co chłopców 4%, przyznaje że nigdy nie je mięsa. Również prawie dwa razy więcej dziewcząt 22%, niż chłopców 10,5% je mięso rzadziej niż raz w tygodniu. Prawie codziennie je mięso 16% chłopców i 7% dziewcząt. Rodzaj szkoły nie wpływa znacząco na rozkład odpowiedzi. Rysunek 28 Jedzenie masła, margaryny 3% 4% 5% 31% nigdy 21% rzadziej niż raz w tygodniu raz w tygodniu kilka razy w tygodniu prawie codziennie kilka razy dziennie 33% Tylko 3% uczniów nie je masła. Około 33% je masło codziennie, a 31% nawet kilka razy w ciągu dnia. Płeć nie różnicuje istotnie odpowiedzi na to pytanie. Trzy razy częściej nie jedzą masła w ogóle uczniowie gimnazjum 6%, w porównaniu do uczniów szkół ponadgimnazjalnych - 2%. 18

Rysunek 29 Jedzenie nabiału 24% 33% 3% 4% 7% 28% nigdy rzadziej niż raz w tygodniu raz w tygodniu kilka razy w tygodniu prawie codziennie kilka razy dziennie Kilka razy dziennie je nabiał 24%uczniów, a prawie codziennie 33%. Około 12% respondentów przyznaje, że je sery raz w tygodniu lub rzadziej, a 3% nigdy nie je nabiału. Około 4% chłopców nie je nabiału, przy 1% odpowiedzi dziewczynek. Kilka razy w tygodniu nabiał 23% chłopców i 34% dziewczyn. W przypadku rodzaju szkoły różnice widać przy wyborze odpowiedzi kilka razy dziennie, gdzie tak odpowiedziało 30% gimnazjalistów i 20% uczniów szkół ponadpodstawowych. Rysunek 30 Jedzenie słodyczy 30% 2,5% 20% 6,5% 11% 28% nigdy rzadziej niż raz w tygodniu raz w tygodniu kilka razy w tygodniu prawie codziennie kilka razy dziennie Prawie codziennie słodycze je 30% uczniów, a kilka razy dziennie 20%. Najmniej 2,5% uczniów przyznaje, że nigdy nie je słodyczy. W przypadku podziału na płeć odpowiedzi respondentów są zbliżone. Około 4% gimnazjalistów przyznaje, że nie je słodyczy, gdzie takiej samej odpowiedzi udzieliło 2% uczniów szkół ponadgimnazjalnych. 19

Body Mass Index Rysunek 31 Wskaźnik masy ciała Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/body_mass_index Oznaczanie wskaźnika masy ciała ma znaczenie w ocenie zagrożenia chorobami związanymi m.in. z nadwagą i otyłością, np. cukrzycą, chorobą niedokrwienną serca, miażdżycą. Wcześniejsze wykrycie podwyższonego lub obniżonego współczynnika BMI pozwala już u dzieci powyżej 14-tego roku życia w bardzo prosty sposób monitorować obecny stan wagi. U dzieci i młodzieży, wskaźnik masy ciała jest używany do oceny niedowagi, nadwagi, a także w stosunku do określania ryzyka otyłości. Wskaźnik BMI obliczany dla dzieci, odnosi się także do wieku, płci i specyfiki dla danego wieku. Dziecko, które jest stosunkowo ciężkie może mieć wysokie BMI dla jego wieku. To określa czy dziecko ma nadmierną nadwagę, i czy dalsza ocena będzie potrzebna, aby pomóc dziecku (rola diety, aktywności fizycznej). W tym zakresie pracują specjaliści opieki zdrowotnej, którzy mogą posługiwać się złożonymi metodami w celu identyfikacji niedowagi lub nadwagi u najmłodszych. Zakres wyników BMI interpretuje się również biorąc pod uwagę wpływ masy ciała na niektóre choroby. Jeśli BMI wzrasta, to wzrasta również ryzyko niektórych chorób. Ważne jest, żeby pamiętać, iż BMI jest tylko jednym z wielu czynników używanych do przewidywania ryzyka związanego z chorobami. 20

Rysunek 32 Wskaźnik BMI- dekompozycja ze względu na płeć dziewczyny chłopcy 12% 40% 18% 16% 14% 33% 30% 12% 0,6% 0,3% 1% 2% 0,3% 15-17 18-20 21-23 24-26 27-29 30-39 54 0% 20% 40% 60% 80% 100% Źródło Badania własne Według obliczonego wskaźnika BMI, największe różnice między chłopcami, a dziewczynami są gdy weźmie się pod uwagę wartości BMI między 18-20, oraz 21-23. W granicy BMI między 21-23 wpisuje się 18% dziewczyn i 30% chłopców. W przypadku wartości 18-20 to wpisuje się w nią 40% dziewczyn i 33% chłopców. Biorąc pod uwagę wartości w przedziałach 15-17, czy 24-26 nie ma większych różnic pomiędzy chłopcami a dziewczętami. 21

Wnioski końcowe Podsumowując, przeprowadzone badania pozwalają wyciągnąć następujące wnioski: Około 78% uczniów regularnie w ciągu dnia spożywa od 3-ch do więcej posiłków. Tylko 6% uczniów je jeden posiłek dziennie. Zdecydowana większość respondentów- 85% przyznała, że podjada różnego typu przekąski między posiłkami. Najchętniej młodzi ludzie sięgają po owoce, na drugim miejscu znalazły się słodycze. Często również uczniowie wybierają jogurty, czy po prostu kanapki. Częściej po słodycze sięgają dziewczyny niż chłopcy. Najchętniej uczniowie sięgają po herbatę 50% i wodę mineralną- 41%. Chłopcy częściej niż dziewczyny wybierają słodkie napoje gazowane ale też i mleko. Dziewczyny z kolei sięgają częściej po wodę i soki. Około 6% uczniów przyznaje, że nie je śniadań, pozostała część jada je mniej lub bardziej regularnie wliczając to ponad 50% respondentów którzy przyznali, że jedzą śniadania codziennie. W przypadku nie jedzenia śniadań w ogóle częściej przyznają się do tego chłopcy. Najbardziej popularne produkty na śniadanie to wśród uczniów kanapki i płatki z mlekiem. Kanapki większym powodzeniem cieszą się wśród starszych uczniów. Respondenci najczęściej jedzą śniadania w domu. Około 80% uczniów je codziennie przynajmniej jeden ciepły posiłek. Około 50% respondentów je codziennie przynajmniej raz świeże bądź gotowane warzywa. Około 80% respondentów je jakiś owoc przynajmniej raz dziennie. Ponad 80% uczniów twierdzi, że codziennie je pełnoziarniste pieczywo lub inne produkty bogate w błonnik. Ryby jako posiłek nie są zbyt popularne częściej uczniowie sięgają po ryby 45%, lub mięso 38%. Respondenci równie chętnie sięgają i po masło i po sery. Połowa uczniów codzienne je słodycze, częściej są to młodsi uczniowie. Zbierając wszystkie uzyskane informacje, można przyjąć że uczniowie w Sieradzu dobrze się odżywiają. Większość z badanych regularnie je posiłki, najczęściej bogate we wszystkie składniki czyli produkty białkowe, błonnik, witaminy i węglowodany. Uczniowie generalnie jedzą śniadania w domu i przynajmniej jeden ciepły posiłek w ciągu dnia. Bardzo pozytywne jest, że chętnie jako przekąskę wybierają właśnie owoce. Nawyki żywieniowe tak naprawdę są wskaźnikiem tego jak odżywiają się również dorośli mieszkańcy Sieradza, ponieważ można przypuszczać że o zaspokajanie potrzeb kalorycznych swoich dzieci dbają rodzice i to oni w głównej mierze układają jadłospis. W przypadku starszych uczniów, być może rodzice nie mają już takiej kontroli nad tym co 22

jedzą młodzi ludzie, ale pewną kulturę zdrowego odżywiania się nabywają uczniowie w procesach socjalizacyjnych w domu i w szkole. Tendencją, która jest widoczna i jest odbiciem tak naprawdę problemu jaki występuje w Polsce w ogóle, to zbyt mała ilość spożywanych ryb. Ryby jako jeden z najzdrowszych produktów nie są tak chętnie spożywane, zmieniać to ma ogólnokrajowa kampania zachęcająca do jedzenia ryb. Uczniowie też bardzo chętnie sięgają po słodycze, często kilka razy dziennie, skutecznie miało zniechęcić do tego zalecenie, aby w szkolnych sklepikach nie znajdowały się słodycze i chipsy. Na pewno należy zachęcać i wspierać uczniów do powadzenia zdrowego stylu życia. Warto by zastanowić się nad zbudowaniem kampanii społecznej przeprowadzonej w szkołach związanej z propagowaniem zdrowego odżywiania się. Okres dojrzewania wpływając na zmiany w budowie młodych ludzi automatycznie przekłada się na ich wskaźnik BMI. Opierając się na wytycznych mówiących iż wagę prawidłową wskazuje współczynnik 18,5-25 to większość badanej młodzieży ma wagę prawidłową. Pamiętać trzeba przypatrując się tym wynikom, iż ten współczynnik może w przeciągu stosunkowo krótkiego okresu czasu ulegać zmianom, stąd też olbrzymia potrzeba stałego monitoringu, głównie spoczywającego na barkach rodziców. 23

Spis rysunków Rysunek 1 Struktura społeczno - demograficzna badanych - płeć... 4 Rysunek 2 Struktura społeczno- demograficzna badanych- rodzaj szkoły... 4 Rysunek 3 Struktura społeczno- demograficzna badanych- wiek... 5 Rysunek 4 Struktura społeczno- demograficzna badanych- wykształcenie ojca... 5 Rysunek 5 Struktura społeczno- demograficzna badanych- wykształcenie matki... 6 Rysunek 6 Struktura społeczno- demograficzna badanych- poziom zamożności... 6 Rysunek 7 Ilość głównych posiłków spożywanych w ciągu dnia... 8 Rysunek 8 Ilość głównych posiłków spożywanych w ciągu dnia- dekompozycja ze względu na płeć. 8 Rysunek 9 Ilość głównych posiłków spożywanych w ciągu dnia- dekompozycja ze względu na wiek 9 Rysunek 10 Podjadanie między posiłkami... 9 Rysunek 11 Najczęściej wybierane produkty spożywcze... 10 Rysunek 12 Najczęściej wybierane produkty spożywcze - dekompozycja ze względu na płeć... 10 Rysunek 13 Najczęściej spożywane napoje... 11 Rysunek 14 Najczęściej spożywane napoje- dekompozycja ze względu na płeć... 11 Rysunek 15 Jedzenie śniadań... 12 Rysunek 16 Jedzenie śniadań - dekompozycja ze względu na płeć... 12 Rysunek 17 Najczęściej spożywane produkty na śniadanie... 13 Rysunek 18 Najczęściej spożywane produkty na śniadanie dekompozycja ze względu na płeć.. 13 Rysunek 19 Najczęściej spożywane produkty na śniadanie dekompozycja ze względu na rodzaj szkoły... 14 Rysunek 20 Gdzie uczniowie najczęściej jedzą śniadania... 14 Rysunek 21 Ilość ciepłych posiłków w ciągu dnia... 15 Rysunek 22 Jedzenie surowych lub gotowanych warzyw... 15 Rysunek 23 Jedzenie owoców... 16 Rysunek 24 Jedzenie produktów zbożowych... 16 Rysunek 25 Jedzenie ryb... 17 Rysunek 26 Jedzenie drobiu... 17 Rysunek 27 Jedzenie mięsa wieprzowego i wołowego... 18 Rysunek 28 Jedzenie masła, margaryny... 18 Rysunek 29 Jedzenie nabiału... 19 Rysunek 30 Jedzenie słodyczy... 19 Rysunek 31 Wskaźnik masy ciała... 20 Rysunek 32 Wskaźnik BMI- dekompozycja ze względu na płeć... 21 24