1. Nazwa jednostki. Kod przedmiotu. 3. Imię i nazwisko osoby /osób prowadzącej moduł 4. Nazwa modułu: Pierwszy stopień. 5. Poziom kształcenia

Podobne dokumenty
CHIRURGIA I PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE

CHOROBY WEWNĘTRZNE I PIELĘGNIARSTWO INTERNISTYCZNE

PEDIATRIA I PIELĘGNIARSTWO PEDIATRYCZNE

Praktyka zawodowa z Anestezjologii i pielęgniarstwa w zagrożeniu życia Studia stacjonarne

1. Nazwa jednostki. Kod przedmiotu. 3. Imię i nazwisko osoby /osób prowadzącej moduł 4. Nazwa modułu: Pierwszy stopień. 5. Poziom kształcenia

4. Zasady gromadzenia danych. 6. Udział pielęgniarki w terapii pacjentów

SYLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) Informacje ogólne. Anestezjologia i pielęgniarstwo w zagrożeniu życia

I nforma c j e ogólne. Geriatria i Pielęgniarstwo Geriatryczne. Pielęgniarstwo Nie dotyczy

Wyższa Szkoła Medyczna w Białymstoku. Pierwszego stopnia (licencjackie) Praktyczny. Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne

1. Nazwa jednostki. Kod przedmiotu. 3. Imię i nazwisko osoby /osób prowadzącej moduł 4. Nazwa modułu: 5. Poziom kształcenia. 6.

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne

Prowadzi poradnictwo w zakresie samoopieki pacjentów w chorobach wewnętrznych

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach Instytut Ochrony Zdrowia. Choroby wewnętrzne i pielęgniarstwo internistyczne - wykłady

prof. dr hab. P. Pawłowski (wykład) dr n. med. Z. Foryś (wykład) dr n. med. Z. Foryś (zajęcia praktyczne)

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne

S Y L ABUS M O D U ŁU (PRZEDM I O T U) Geriatria i Pielęgniarstwo Geriatryczne

1. Nazwa jednostki Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych. Neurologia i pielęgniarstwo neurologiczne

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne

Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne II Kod przedmiotu

Pielęgniarstwo. Kod przedmiotu P-1-P-APZŻ- studia stacjonarne w/zp. Zajęcia zorganizowane: 45h/40h - 3,5 Praca własna studenta: 30 h+40hpz 1,5

ZESZYT ZAJĘĆ PRAKTYCZNYCH I PRAKTYK ZAWODOWYCH

Pielęgniarstwo praktyczny 3/5

Opis modułu kształcenia

Pielęgniarstwo praktyczny I/2

ORGANIZACJA I ZASADY ODBYWANIA PRAKTYKI ZAWODOWEJ ZZAKRESU PIELĘGNIARSTWA W ANESTEZJOLOGII I STANÓW ZAGROŻENIA ŻYCIA DLA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO (S1)

Opis modułu kształcenia

Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach Instytut Ochrony Zdrowia. Zp Anatomia, Fizjologia, Podstawy pielęgniarstwa

1. Nazwa jednostki. Kod przedmiotu. 3. Imię i nazwisko osoby /osób prowadzącej moduł 4. Nazwa modułu: pierwszy stopień. 5. Poziom kształcenia

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA

Sylabus na rok 2013/2014

SYLAB US MODU ŁU. In fo rma cje og ó lne. III rok, semestr VI 9 (teoria 3, zajęcia praktyczne 4, praktyka zawodowa 2)

1. Cel praktyki Doskonalenie umiejętności zawodowych w sprawowaniu opieki nad chorym hospitalizowanym chirurgicznym

S YL AB US MODUŁ U ( P RZEDMIOTU) I nformacje ogólne

1. Nazwa jednostki Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych. Rehabilitacja i pielęgnowanie niepełnosprawnych

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Specjalność - jednolite magisterskie * Poziom studiów. I stopnia X II stopnia

Rehabilitacja i pielęgnowanie niepełnosprawnych - opis przedmiotu

Opis modułu kształcenia

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Opieka paliatywna

Zajęcia praktyczne. Seminaria/ Suma 380 Zajęcia z bezpośrednim udziałem nauczyciela Praca własna studenta. Zajęcia praktyczne

SYLABUS na rok 2014/2015

1. Nazwa jednostki Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych. Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne

Realizowane kierunkowe efekty kształcenia kierunkowe i przedmiotowe (symbole zaplanowanych efektów kształcenia zgodne z umieszczonymi w sylabusie)

1. Nazwa jednostki Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych. Choroby wewnętrzne i pielęgniarstwo internistyczne

DZIENNIK ZAJĘĆ PRAKTYCZNYCH NA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO PODSTAWOWA OPIEKA ZDROWOTNA

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Specjalność jednolite magisterskie * Poziom studiów. I stopnia X II stopnia

SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU KSZTAŁCENIA

Sylabus na rok 2014/2015

Pielęgniarstwo praktyczny I/2

Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu

Pielęgniarstwo. Anestezjologia i pielęgniarstwo w zagrożeniu życia

1. Nazwa jednostki Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych. Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne

PAKIET SAMOKSZTAŁCENIOWY Z PIELĘGNIARSTWA INTERNISTYCZNEGO DLA STUDENTÓW II ROKU WNoZ KIERUNEK PIELĘGNIARSTWO- STUDIA STACJONARNE I STOPNIA

TREŚCI MERYTORYCZNE ZAJĘĆ PRAKTYCZNYCH NA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO I STOPNIA. rok III semestr V

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne

Neurologia i pielęgniarstwo neurologiczne - opis przedmiotu

4 Forma studiów stacjonarne niestacjonarne Suma 420 Zajęcia z bezpośrednim udziałem nauczyciela Praca własna studenta

Wykład 55 ( ) Zajęcia praktyczne. Seminaria/ Suma 165. Zajęcia praktyczne. Seminaria/

13. Typ modułu kształcenia. 1. Nazwa jednostki. Kod przedmiotu. 3. Imię i nazwisko osoby /osób prowadzącej moduł 4. Nazwa modułu: Pierwszy stopień

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA

TREŚCI MERYTORYCZNE PRAKTYK ZAWODOWYCH NA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO I STOPNIA. rok II semestr III

Pielęgniarstwo Pierwszego stopnia Praktyczny. Znajomość zagadnień z zakresu anatomii, fizjologii, psychologii, farmakologii.

1. Nazwa jednostki Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych. dr Mariola Seń (wykład) mgr Dorota Lizak (zajęcia praktyczne)

DZIENNICZEK PRAKTYCZNYCH UMIEJĘTNOŚCI ZAWODOWYCH

KARTA OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA

KARTA OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA

Metody dydaktyczne Wykłady wykład konwencjonalny, problemowy,

Opieka paliatywna - opis przedmiotu

Pielęgniarstwo Praktyczny Studia pierwszego stopnia. Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN 30 godz. ROK II SEMESTR III 30 godz.

Wyższa Szkoła Medyczna w Białymstoku. Pielęgniarstwo. Pierwszego stopnia praktyczny

Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik nr Załącznik Nr

Spis treści 1. Na czym polega kształcenie praktyczne Jakie praktyki zawodowe realizowane są w trakcie kształcenia?

Opis modułu kształcenia

Opis modułu kształcenia

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne

SYLABUS na rok 2014/2015

Sylabus na rok 2013/2014

Neurologia i pielęgniarstwo neurologiczne modułu/przedmiotu. 4 Forma studiów stacjonarne niestacjonarne 5 Rok studiów, Rok III, sem.

4 Forma studiów stacjonarne niestacjonarne. Zajęcia z bezpośrednim udziałem nauczyciela

Wyższa Szkoła Medyczna w Białymstoku. Pierwszego stopnia (licencjackie) Praktyczny. Rehabilitacja i pielęgnowanie niepełnosprawnych

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2014/2015

4 Forma studiów stacjonarne niestacjonarne 5 Rok studiów, semestr Suma 380

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje w roku akademickim 2012/2013

C.U42 Ocenia środowisko nauczania i wychowania w zakresie rozpoznawania problemów zdrowotnych dzieci i młodzieży.

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2016/2017

SYLABUS na studiach podyplomowych. Nazwa studiów podyplomowych. Interdyscyplinarna Opieka Psychogeriatryczna

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2016/2017

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. I stopnia

pielęgniarstwo praktyczny 2 / 4 Specjalność Przedmiot oferowany w języku: Kurs (obligatoryjny/obieralny) Obszar(y) kształcenia

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA

Badania fizykalne - opis przedmiotu

WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY WYDZIAŁ NAUKI O ZDROWIU DZIENNICZEK UMIEJĘTNOŚCI PRAKTYCZNYCH W ZAWODZIE PIELĘGNIARKI

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Nazwa modułu: Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne (rok akademicki 2018/2019)

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje w roku akademickim 2012/2013

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje w roku akademickim 2012/2013

Transkrypt:

1. Nazwa jednostki Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych 2. Kierunek Pielęgniarstwo Kod przedmiotu 3. Imię i nazwisko osoby /osób prowadzącej moduł 4. Nazwa modułu: 5. Poziom kształcenia 6. Forma studiów Anestezjologia i pielęgniarstwo w zagrożeniach życia Dr n. med. Lucyna Tomaszek Opieka specjalistyczna Pierwszy stopień pomostowe 7. Semestr wg planu 8. Rok studiów wg planu 9. Forma zajęć i liczba godzin: Ścieżka A: wykład 10 godzin, konwersatoria 10 godzin, zajęcia praktyczne 5 godzin ( semestr II) Ścieżka C: wykład 10 godzin, konwersatoria 10 godzin (semestr II), zajęcia praktyczne 5 godzin ( semestr III), Ścieżka D: wykład 10 godzin, konwersatoria 10 godzin, zajęcia praktyczne 5 godzin ( semestr II) Ścieżka E: wykład 10 godzin konwersatoria 10 godzin, zajęcia praktyczne 5 godzin ( semestr II) 10. Ogólna liczba godzin ścieżka A: 25 godzin, ścieżka C: 25 godzin, ścieżka D: 25 godzin, ścieżka E: 25 godzin 11.Język wykładowy 12. Wymagania wstępne i polski Dyplom ukończenia szkoły kształcącej w zawodzie pielęgniarki

dodatkowe 13. Typ modułu kształcenia obowiązkowy 14.Efekty kształcenia dla modułu: Szczegółowe efekty kształcenia osiągane przez moduł. Wiedza Szczegółowe efekty kształcenia Wymienia objawy zagrożenia życia u pacjentów w różnym wieku Charakteryzuje czynniki ryzyka i zagrożeń zdrowotnych pacjentów w różnym wieku i stanie zdrowia Wyjaśnia etiopatogenezę, objawy kliniczne, przebieg, leczenie, rokowanie i opiekę pielęgniarską w schorzeniach: układu krążenia (serca, naczyń krwionośnych), układu oddechowego, układu nerwowego, układu pokarmowego (żołądka, jelit, wielkich gruczołów), wątroby, trzustki, układu moczowego(nerek i pęcherza moczowego), układu kostno-stawowego, mięśni, układu dokrewnego oraz krwi Zna zasady oceny stanu chorego w zależności od wieku Zna zasady diagnozowania w pielęgniarstwie internistycznym, geriatrycznym, chirurgicznym, pediatrycznym, neurologicznym, psychiatrycznym, anestezjologicznym, położniczo-ginekologicznym i opiece paliatywnej Symbol Efektu kształcenia D.W1 D. W2 D.W3 D.W4 D.W5 Zna zasady planowania opieki nad chorymi w zależności od wieku i stanu zdrowia Zna zasady przygotowania, opieki w trakcie oraz po badaniach i zabiegach diagnostycznych wykonywanych u pacjentów w różnym wieku i stanie zdrowia Charakteryzuje grupy leków i ich działanie na układ i narządy chorego w różnych schorzeniach, w zależności od wieku i stanu zdrowia, z uwzględnieniem działań niepożądanych, interakcji z innymi lekami i dróg podania Charakteryzuje techniki i procedury pielęgniarskie stosowane w opiece nad chorym w zależności od jego wieku i stanu zdrowia Zna zasady przygotowania chorego do samoopieki w zależności od jego wieku i stanu zdrowia Różnicuje reakcje chorego na chorobę i hospitalizację w zależności od jego wieku i stanu zdrowia Zna rolę pielęgniarki przy przyjęciu chorego do przedsiębiorstwa podmiotu leczniczego w zależności od wieku i stanu zdrowia pacjenta D.W6 D.W7 D.W8 D.W9 D.W10 D.W11 D.W12

Umiejętności Zna swoiste zasady organizacji opieki specjalistycznej (geriatrycznej, intensywnej opieki medycznej, neurologicznej, psychiatrycznej, pediatrycznej, internistycznej, chirurgicznej, paliatywnej oraz systemu ratownictwa medycznego w Polsce) Zna następstwa długotrwałego unieruchomienia Zna metody, techniki i narzędzia oceny stanu świadomości i przytomności Zna zasady żywienia chorych, z uwzględnieniem leczenia dietetycznego, wskazań przed i pooperacyjnych Charakteryzuje czynniki zwiększające ryzyko okołooperacyjne Zna zasady przygotowania pacjenta do zabiegu operacyjnego w trybie pilnym i planowym oraz w chirurgii jednego dnia Zna kierunki obserwacji pacjenta po zabiegu operacyjnym, w celu zapobiegania wczesnym i późnym powikłaniom Wymienia objawy, charakteryzuje przebieg i sposoby postępowania w określonych jednostkach chorobowych leczonych chirurgicznie Zna standardy i procedury postępowania w stanach nagłych i zabiegach ratujących życie Charakteryzuje kierunki obserwacji pacjenta w trakcie zabiegu operacyjnego, obejmujące monitorowanie w zakresie podstawowym i rozszerzonym Zna przebieg procesu znieczulenia oraz zasady i metody opieki nad pacjentem po znieczuleniu Charakteryzuje metody znieczulenia regionalnego i zadania pielęgniarki anestezjologicznej w trakcie i po znieczuleniu regionalnym Rozpoznaje stany zagrożenia życia i opisuje monitorowanie pacjentów metodami przyrządowymi i bezprzyrządowymi.objaśnia algorytmy postępowania resuscytacyjnego w zakresie podstawowych zabiegów resuscytacyjnych (BLSbasic life suport) i zaawansowanego podtrzymywania życia (ALS - advanced life suport) Zna zasady profilaktyki zakażeń w oddziałach intensywnej terapii i na bloku operacyjnym Zna procedurę postępowania z ciałem pacjenta zmarłego Gromadzi informacje, formułuje diagnozę pielęgniarską, ustala cele i plan opieki, wdraża interwencje pielęgniarskie oraz dokonuje ewaluacji opieki zdrowia; D.W14 D.W25 D.W26 D.W30 D.W31 D.W32 D.W33 D.W34 D.W40 D.W42 D.W43 D.W44 D.W45 D.W46 D. W47 D.W51 D. U1

Rozpoznaje uwarunkowania zachowania zdrowia odbiorców opieki w różnym wieku i stanie zdrowia Prowadzi profilaktykę powikłań w przebiegu chorób; D.U2 D.U5 Organizuje izolację chorych zakaźnie w miejscach publicznych i w warunkach domowych; Diagnozuje stopień ryzyka rozwoju odleżyn i dokonuje ich klasyfikacji; Pobiera materiał do badań diagnostycznych D.U6 D.U8 D.U9 Ocenia stan ogólny pacjenta w kierunku powikłań po specjalistycznych badaniach diagnostycznych i powikłań pooperacyjnych; Doraźnie podaje tlen, modyfikuje dawkę stałą insuliny szybko i krótko działającej; Przygotowuje chorego do badań diagnostycznych pod względem fizycznym i psychicznym Dokumentuje sytuację zdrowotną pacjenta, jej dynamikę zmian i realizowaną opiekę pielęgniarską Rozpoznaje stany nagłego zagrożenia zdrowia D.U10 D.U11 D.U12 D.U13 D.U16 Wykonuje defibrylację automatyczną (AED) i bezprzyrządowe udrażniania dróg oddechowych Prowadzi żywienie enteralne i parentalne dorosłych i dzieci z wykorzystaniem różnych technik, w tym pompy obrotowo-perystaltycznej Rozpoznaje powikłania leczenia farmakologicznego, dietetycznego, rehabilitacyjnego, leczniczopielęgnacyjnego Pielęgnuje pacjenta z przetoką, rurką intubacyjną i tacheostomijną Doraźnie tamuje krwawienia i krwotoki D.U17 D.U19 D.U20 D.U21 D.U23 Prowadzi rehabilitację przyłóżkową i usprawnianie ruchowe pacjenta oraz aktywizację z wykorzystaniem elementów terapii zajęciowej Prowadzi, dokumentuje i ocenia bilans płynów pacjenta D.U24 D.U25 Przekazuje informacje o stanie zdrowia chorego członkom zespołu terapeutycznego D.U26

Asystuje lekarzowi w trakcie badań diagnostycznych i leczniczych Prowadzi dokumentację opieki nad chorym: kartę obserwacji, zabiegów pielęgnacyjnych i raportów, kartę rejestru zakażeń szpitalnych, profilaktyki i leczenia odleżyn oraz kartę informacyjną z zaleceniami w zakresie samoopieki Ocenia poziom bólu, reakcje chorego na ból i nasilenie bólu oraz stosuje postępowanie przeciwbólowe Tworzy pacjentowi warunki do godnego umierania D.U27 D.U 28 D.U29 D.U30 Kompetencje społeczne Dostosowuje interwencje pielęgniarskie do rodzaju problemów pielęgnacyjnych Przygotowuje i podaje leki różnymi drogami, samodzielnie lub na zlecenie lekarza szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu przestrzega wartości, powinności i sprawności moralnych w opiece wykazuje odpowiedzialność moralną za człowieka i wykonywanie zadań zawodowych Przestrzega praw pacjenta Rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe przestrzega tajemnicy zawodowej współdziała w ramach zespołu interdyscyplinarnego w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej jest otwarty na rozwój podmiotowości własnej i pacjenta D.U32 D.U33 D.K1 D.K2 D.K3 D.K4 D.K5 D.K6 D.K7 D.K8 D.K9 15. Stosowane metody dydaktyczne przejawia empatię w relacji z pacjentem i jego rodziną oraz współpracownikami Wykład: wykład konwersatoryjny, prezentacja multimedialna D.K10 Zajęcia praktyczne: pokaz, studium przypadku, dyskusja dydaktyczna 16. Metody sprawdzania i kryteria oceny efektów kształcenia SYMBOL Formy sprawdzenia osiągnięcia efektu Efektu Kształcenia

D.W1,2,3,4,5,6,7,8,9, 10,11,12,14,25,26,30, 31,32,33,34,40,42,43, 44,45,46,47 D. U1,2,13,25,28,32, U5,6,8,9,10,11,12,16, 17,19,20,21,23,24,26, 27,29,30,33 D.K1,2,3,4,5,6,7,8,9, 10 17. Forma i warunki zaliczenia modułu, zasady dopuszczenia do egzaminu oraz zaliczenia poszczególnych zajęć, jeśli takie wchodzą w zakres danego modułu 18. Treści merytoryczne modułu Test sprawdzający jednokrotnego wyboru Forma pisemna procesu pielęgnowania, sprawdzanie wypełnianej dokumentacji pacjenta przez studentów obserwacja studenta na zajęciach Warunkiem zaliczenia modułu jest: zaliczenie min. 50% testu jednokrotnego wyboru. Zasady zaliczenia zajęć praktycznych: - obowiązkowa obecność -100% zajęć - udokumentowany proces pielęgnowania Wykład, konwersatorium: Organizacja pracy na oddziale IOM i anestezjologii Monitorowanie pacjentów metody przyrządowe i bezprzyrządowe NZK rozpoznanie, postępowanie, powikłania wczesne i późne Ostra niewydolność krążenia przyczyny, mechanizm, rozpoznanie, postępowanie, opieka pielęgniarska Ostra niewydolność oddechowa przyczyny, mechanizm, rozpoznanie, postępowanie, opieka pielęgniarska Wstrząs przyczyny, rozpoznanie, diagnostyka różnicowa, postępowanie, opieka pielęgniarska Pacjent nieprzytomny skale diagnostyczne, zasady postępowania Zawał mięśnia sercowego diagnostyka i terapia, powikłania, opieka pielęgniarska Pacjent odczuwający ból przyczyny, mechanizm, rodzaje, metody diagnostyczne i terapeutyczne Zajęcia praktyczne: Tlenoterapia bierna i czynna, powikłania, zasady stosowania Monitorowanie stanu chorych po opieką IOM i anestezjologii Zaburzenia rytmu serca przyczyny, rozpoznanie, postępowanie i opieka pielęgniarska 19. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej Literatura podstawowa: 1. Diener H.Ch, Maier Ch. Wydanie I polskie Kubler A. (red.) Leczenie bólu, ELSEVIER URBAN & PARTNER, Wrocław 2005 2.Hirt R., Bubser H. Podręcznik anestezjologii dla pielęgniarek, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1995 3.Larsen R wydawnictwo II polskie Kubler A. (red) Anestezjologia, ELSEVIER URBAN & PARTNER, Wrocław 2003 4.Marino P.L. wydanie II polskie Kubler A. (red.), Intensywna terapia,

ELSEVIER URBAN & PARTNER, Wrocław 2001 Literatura uzupełniająca: Sefrin P., Schua R. wydanie II polskie Jakubaszko J. (red.) Postępowanie w nagłych zaburzeniach zdrowotnych, ELSEVIER URBAN & PARTNER, Wrocław 2007