DOLNOŚLĄSKA SIEĆ SZKÓŁ WSPIERAJĄCYCH UZDOLNIENIA jest bardzo istotnym elementem Dolnośląskiego Systemu Wspierania Uzdolnień. W zasadach jej tworzenia i funkcjonowania odzwierciedla się cała koncepcja Systemu. Koncepcja ta opowiada się za: - rozwojem dziecka uzdolnionego w jego naturalnym środowisku w domu, w szkole, w grupie rówieśników, w środowisku lokalnym, - wspieraniem szkół w ich pracy z kaŝdym uczniem, szczególnie zaś z uczniem uzdolnionym, - wszechstronnym rozwojem kaŝdego ucznia; z załoŝeniem, Ŝe kaŝdy uczeń ma pewne zdolności, które w odpowiednich warunkach moŝe rozwinąć na miarę swoich moŝliwości, - stworzeniem warunków umoŝliwiających zapewnienie dziecku wsparcia i pomocy, adekwatnych do jego potrzeb rozwojowych. Zgodnie z ideą DSWU, Ŝadna placówka oświatowa nie jest w stanie sama spełnić wszystkich wymienionych warunków. Nie moŝe równieŝ zaspokoić wszystkich potrzeb edukacyjnych swoich uczniów. Powinna mieć wsparcie rodziców, wsparcie finansowe i merytoryczne środowiska oświatowego, współpracować z innymi szkołami, które chcą i potrafią diagnozować oraz rozwijać zidentyfikowane uzdolnienia. Musi zbudować szkolny system wspierania uzdolnień. Placówki, które zostały włączone do Dolnośląskiej Sieci Szkół Wspierających Uzdolnienia, taki system stworzyły. KaŜda z nich zbudowała szkolny program wspierania uzdolnień, który pozwolił w sposób zaplanowany dokonać w placówce wielu zmian, od zmian mentalnych poczynając. Inaczej pojmuje się tu uzdolnienia praca w obszarze wspierania uzdolnień nie oznacza wyłącznie pracy z uczniem zdolnym. Szkolny program wspierania uzdolnień spowodował, Ŝe nauczyciele wciąŝ doskonalą swoje kompetencje pedagogiczne, są autorami programów nauczania, wdraŝają wiele innowacji pedagogicznych, stosują nowe, skuteczne metody nauczania, oceniają wspomagając rozwój kaŝdego ucznia i przygotowują go równocześnie do egzaminów zewnętrznych. Placówki z DSSWU mają znaczący prestiŝ w środowisku oświatowym i lokalnym. Stały się wzorcem dla innych. Są przykładem, Ŝe moŝna stworzyć dobre przedszkole czy szkołę; przyjazną, wspomagającą uczenie się i wszechstronny rozwój. Wymiernymi efektami pracy szkół są znaczące osiągnięcia uczniów. Włączenie szkoły do Sieci odbywa się wg długiej procedury akredytacyjnej, którą rozpoczyna złoŝenie przez dyrektora szkoły, wniosku o akredytację wraz z wdroŝonym juŝ szkolnym programem wspierania uzdolnień. Pozytywna ocena programu skutkuje przeprowadzeniem w 1
szkole audytu, w czasie którego zostaje oceniony stopień wdroŝenia szkolnego programu wspierania uzdolnień i jego efektywność oraz osiągnięcie przez szkołę jakości progowej w pracy dydaktycznej i wychowawczej. Aby uzyskać akredytację szkoła musi wykazać, Ŝe jej działania pozwolą audytorom dać pozytywną odpowiedź na pytania: 1. Czy szkoła jest przyjazna uczniowi? Czy wsłuchuje się w potrzeby i problemy uczniów i ich rodziców? 2. Czy organizacja szkoły, metody i formy pracy nauczycieli i uczniów uwzględniają specyfikę rozwijania uzdolnień i zainteresowań uczniów? 3. Czy w sposób właściwy przebiega identyfikacja i diagnozowanie zainteresowań i uzdolnień uczniów? 4. Czy oferta edukacyjna szkoły skierowana do uczniów zdolnych jest trafna i pokrywa rzeczywiste zapotrzebowanie? 5. Czy uczniowie zdolni tej szkoły mają osiągnięcia uznawane w środowisku? 6. Czy szkoła uruchomiła mechanizmy współpracy z innymi podmiotami środowiska lokalnego szkoły? 7. Czy rozwiązania przyjęte w szkole mają charakter systemowy i trwały? Pozytywna ocena (min. 75% punktów), jaką szkoła otrzymuje po przeprowadzonym audycie powoduje nadanie szkole przez Kapitułę Dolnośląskiej Rady Wspierania Uzdolnień Certyfikatu Szkoły Wspierającej Uzdolnienia i włączenie jej do Dolnośląskiej Sieci Szkół Wspierających Uzdolnienia. Pierwszy Certyfikat Szkoły Wspierającej Uzdolnienia został nadany w styczniu 2001 r. W szóstym roku funkcjonowania DSSWU naleŝy do niej (tylko)10 gimnazjów, 11 szkół podstawowych i 2 przedszkola. Liczby te świadczą niezbicie o tym, Ŝe wejście do Sieci jest trudne; wiąŝe się z ogromem dodatkowej pracy wszystkich pracowników szkoły, zwłaszcza dyrektorów szkół i nauczycieli oraz innymi problemami szkoły. Czy wiele pracy nie zniechęca dyrektorów i nauczycieli szkół, które juŝ naleŝą do DSSWU? Być moŝe, są chwile zwątpienia, gdyŝ szkołom z Sieci wcale nie jest łatwiej pokonywać problemy bazowe, materialne, środowiskowe. Ale chyba warto było przebyć tę trudną drogę, bo szkoła jest po prostu dobra. Sadzę, Ŝe wkrótce DSSWU znacznie się powiększy. Do audytu, po uzyskaniu pozytywnej oceny wniosku, przygotowuje się kolejnych siedem dolnośląskich szkół. A oto placówki, nasze dolnośląskie perełki: 2
Programy wspierania uzdolnień i najbardziej spektakularne osiągnięcia szkół są zamieszczone na ich stronach internetowych. Na łamach Obliczy Edukacji chcę przedstawić Dyrektorów tych interesujących placówek oraz rzucić jedno krótkie spojrzenie na placówkę. 1. Gimnazjum nr 1 we Wrocławiu O Patronie szkoły, profesorze Hugonie Steinhausie, mówi się do dziś, Ŝe był najwybitniejszym polonistą nie tylko wśród matematyków. Takie jest Gimnazjum nr 1 - znane zwłaszcza ze swoich osiągnięć matematycznych. Po patronie przejęło ironiczne spojrzenie na rzeczywistość. 2. Gimnazjum nr 7 we Wrocławiu Perła i duma wrocławskiego Kozanowa. Szkoła, która w bardzo krótkim czasie wykonała skok w przyszłość od placówki standardowej do szkoły elitarnej. Ich ulubioną dziedziną jest historia i nauki społeczne. 3. Gimnazjum nr 13 we Wrocławiu Nadano mu Certyfikat nr 1/ 2001 Szkoły Wspierającej Uzdolnienia. W tej szkole stosuje się innowacje dydaktyczne i wychowawcze. Uczniowie twierdzą, Ŝe jeśli zechcieliby uczyć się języka chińskiego, to tydzień po złoŝonym zapotrzebowaniu, juŝ odbywałyby się tu zajęcia. 4. Gimnazjum nr 14 we Wrocławiu Twórczy nauczyciele, twórczy uczniowie i badacze. Do tego realizacja projektów edukacyjnych w kaŝdym obszarze. Nie musimy się martwić o przyszłość polskiej nauki. 5. Gimnazjum nr 16 we Wrocławiu Zaznacza się w nim ogromny wpływ patrona szkoły, Andrzeja Waligórskiego, na rozwijanie wśród uczniów uzdolnień artystycznych i humanistycznych. 6. Gimnazjum nr 21 we Wrocławiu Bardzo zdrowa szkoła - wspierająca uzdolnienia ekologiczne. Cenią sobie bezpieczeństwo na drodze. Organizują jedyny w Polsce Konkurs Ruchu Drogowego. 7. Gimnazjum nr 1 w Strzegomiu Szkoła, która jest w stanie zorganizować niemalŝe wszystko warsztaty, konferencję, uroczystości szkolne i środowiskowe. Zdolności logistyczne nauczycieli i uczniów są bezdyskusyjne. 8. Gimnazjum nr 3 w Oleśnicy Szkoła owocnie współpracująca z władzami samorządowymi. Wspiera uzdolnienia społeczne. Ma duŝy prestiŝ w środowisku lokalnym. 9. Gimnazjum nr 3 w Lubaniu 3
Wspiera wszystkie uzdolnienia, szczególnie językowe. Bardzo przydatne we współpracy ze szkołami niemieckimi. Aktywnie współpracuje z władzami lokalnymi. 10. Gimnazjum nr 2 w Ząbkowicach Śląskich Projektem o wodzie płynnie dołączyło do Sieci. Najpewniej czuje się w projektach edukacyjnych. Ponadto ma wyraźnie profrancuskie upodobania. 11. Szkoła Podstawowa nr 1 we Wrocławiu Szkoła z Posejdonem, który wspiera ją w rozwijaniu umiejętności społecznych, wyzwalaniu pozytywnych emocji. Bardzo szeroka oferta zajęć pozalekcyjnych sprzyja wspieraniu uzdolnień w wielu kierunkach, szczególnie polonistycznych, artystycznych i dziennikarskich - od bardzo dawna wydaje własną gazetę. 12. Szkoła Podstawowa nr 107 we Wrocławiu Matematyka nauczana twórczo, zajęcia artystyczne i sport czyli samo zdrowie. Szkoła chętnie ucząca się w towarzystwie. 13. Szkoła Podstawowa nr 1 w Lubaniu Wspiera uzdolnienia językowe we współpracy ze szkołami niemieckimi. Wydaje się, Ŝe robią to od zawsze, czego dowody znaleźć moŝna na kaŝdym kroku. 14. Szkoła Podstawowa nr 3 w Trzebnicy Wielki as w Odysei Umysłu. Widoczne są nowatorskie, niekonwencjonalne metody nauczania zwłaszcza matematyki i historii. RównieŜ tuz w realizacji projektów edukacyjnych. 15. Szkoła Podstawowa nr 10 w Bielawie Tańczą, śpiewają solo i w chórze. Wspierają uzdolnienia artystyczne i językowe. Bardzo dobrze współpracują z samorządem lokalnym. 16. Szkoła Podstawowa nr 1 w Sycowie Wspierają rozwój poprzez zajęcia twórcze, zwłaszcza w klasach integracyjnych i mają ogromne sukcesy. Mają teŝ moŝliwości wspierania uzdolnień i uczenia się w lesie, w arboretum. Chętnie współpracują z innymi szkołami. 17.Szkoła Podstawowa nr 2 w Sycowie Dotąd najmłodsza staŝem w Sieci. Uzdolnienia przedmiotowe wspiera od zawsze, z widocznymi efektami. Pracuje nad wyrazistością swojego wizerunku. 18. Szkoła Podstawowa nr 15 w Wałbrzychu Nie tylko maluje świat na Ŝółto i na niebiesko na zajęciach plastycznych; rozwija pozostałe uzdolnienia artystyczne. Współpraca z wieloma krajami Unii Europejskiej podnosi kompetencje językowe uczniów. 19. Szkoła Podstawowa nr 5 w Bogatyni 4
Pod ogromnym kominem elektrowni uczą się pilnie języków swoich sąsiadów. Współpracują ze szkołami czeskimi i niemieckimi. 20. Szkoła Podstawowa nr 1 w Gryfowie Śląskim Wyprzedzając wejście Polski do Unii Europejskiej, sami do niej wkroczyli - i to tanecznym krokiem. Realizują międzynarodowe projekty. 21. Szkoła Podstawowa w Węglińcu Ulubiona szkoła władz i mieszkańców Węglińca. Niektórym z nich z rozrzewnienia łza się w oku kręci po obejrzeniu występu Bajbusów. Szkoła mała, przytulna, pięknie połoŝona i wszechstronnie uzdolniona. 22. Niepubliczne Przedszkole Szóstka w DzierŜoniowie Bardzo powaŝnie przygotowuje dzieci do szkoły; oczywiście wspierającej uzdolnienia. Poza młodymi artystami, kształcą się juŝ przyszli poligloci. 23. Przedszkole nr 71 we Wrocławiu Promuje szlachetne zdrowie. Naucza języków obcych i edukuje artystycznie. Oczywiście, dzieci teŝ się bawią. Do następnej prezentacji Sieci! Znacznie większej, jak przypuszczam. Wanda GÓRAJEWSKA Kierownik Dolnośląskiego Centrum Wspierania Uzdolnień Konsultant DCDNiIP we Wrocławiu 5