Czaniec, dnia 21 kwietnia 2016 r. Szanowny Pan Zbigniew Tabor Dyrektor Zarządu Dróg Wojewódzkich w Katowicach P E T Y C J A w sprawie zmiany planów przebudowy drogi wojewódzkiej nr 948 do drogi krajowej DK 52 w zakresie nawierzchni ciągu pieszo-rowerowego, poprzez wykonanie jej z materiałów bitumicznych w miejsce zaplanowanej bezfazowej kostki brukowej o gr. 8 cm Na podstawie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z dnia 16 lipca 1997r., Nr 78, poz. 483 z późn. zm.), art. 63 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o petycjach (Dz. U. z 2014 r., poz. 1195), ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 267 z późn. zm.) w zakresie nieuregulowanym w ustawie o petycjach, składam petycję do Zarządu Dróg Wojewódzkich w Katowicach o zmianę planów przebudowy drogi wojewódzkiej nr 948 do drogi krajowej DK 52, w zakresie nawierzchni ciągu pieszo-rowerowego, poprzez wykonanie jej z materiałów bitumicznych w miejsce zaplanowanej bezfazowej kostki brukowej o gr. 8 cm. Uczynienie zadość tej petycji leży w interesie publicznym, ponieważ planowana konstrukcja ciągu pieszo-rowerowego w ciągu drogi wojewódzkiej nr 948, w tym w szczególności jego nawierzchnia, nie odpowiada obowiązującym standardom budowy
dla tego rodzaju infrastruktury, jest nieprzyjazna dla użytkowników, droższa w wykonaniu i eksploatacji w porównaniu do innych dostępnych rozwiązań, nietrwała w użytkowaniu, a w określonych warunkach może także stwarzać realne zagrożenie dla użytkowników. Planowana nawierzchnia ciągu pieszo-rowerowego z bezfazowej kostki brukowej, jako zadanie przewidziane w inwestycji do realizacji w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 (patrz Lista rankingowa projektów dotyczących budowy lub przebudowy dróg wojewódzkich (...) - Lp. 32), jest także sprzeczna z celami Planu rozbudowy dróg wojewódzkich w województwie śląskim. Z dokumentacji przygotowanej przez Zarząd Dróg Wojewódzkich w Katowicach nr referencyjny zamówienia WI-KP/P/150512/1, wynika, że nawierzchnia ciągu pieszorowerowego, tj. chodnika z wydzielonym pasem dla rowerzystów zostanie wykonana z 8 cm brukowej kostki betonowej, bezfazowej koloru czerwonego na pasie ruchu rowerów od strony jezdni. W piśmie z dnia 9 marca 2016 r., znak WI-K.KP.5730.ROP.22.32.JK.3523.16 potwierdza Pan, że nawierzchnia ścieżki pieszo rowerowej zostanie zaprojektowana z bezfazowej kostki brukowej gr. 8 cm oraz informuje, że na spotkaniu, które odbyło się w dniu 9 lutego 2016 r., przedstawiciele gmin, przez które przebiega projektowana inwestycja, nie wnieśli uwag co do przebiegu i konstrukcji projektowanej nawierzchni ścieżki pieszo-rowerowej. Szanowny Panie Dyrektorze, infrastruktura rowerowa powinna ułatwiać jazdę rowerem. Co to znaczy? Projektując infrastrukturę rowerową w żadnym przypadku nie należy dyskryminować rowerzystów, zmuszając ich na przykład do pokonywania większych odległości czy różnic wysokości niż samochody na danej relacji, częstszego niż samochody na jezdni zatrzymywania się, dłuższego oczekiwania na czerwonym świetle ani do zbędnego przekraczania jezdni czy przeplatania torów ruchu innych pojazdów. Nie należy też stosować nawierzchni dróg dla rowerów stawiających większe opory toczenia czy o mniejszej trwałości niż nawierzchnia dróg dla samochodów. Biuro Drogownictwa i Komunikacji Urzędu m. st. Warszawy, Instytut Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk oraz firma Brüel&Kjær, przeprowadziły w Warszawie badania wibracji na jakie narażony jest rowerzysta podczas jazdy na różnych nawierzchniach. W badaniach wykorzystano przemysłowe narzędzia -
homologowany akcelerometr umieszczony na kierownicy i siodełku roweru. Uzyskane powtarzalne wyniki wskazują, że nawierzchnia z kostki betonowej powoduje znacznie większe wibracje roweru niż nawierzchnie asfaltowe. Według tych badań długotrwała jazda rowerem po nawierzchniach pokrytych kostką betonową powoduje zagrożenie dla zdrowia rowerzystów, nawet jeśli rower jest wyposażony w amortyzatory. Wniosek końcowy stanowi stwierdzenie, że powinno się unikać stosowania kostki betonowej do budowy dróg rowerowych, a w zasadzie należy dążyć do zakazu jej układania. Projektowanie infrastruktury dla rowerzystów wymaga zrozumienia potrzeb, możliwości i uwarunkowań rowerzysty oraz znaczenia zasad efektywnej mobilności w rozwoju bezpiecznego transportu rowerowego i jego integracji z innymi gałęziami transportu. Samorządy dużych miast z największym doświadczeniem w budowie i utrzymaniu infrastruktury rowerowej przyjęły już lokalne regulaminy projektowania nakazujące m.in. stosowanie nawierzchni asfaltowych na drogach dla rowerów. W wielu miastach Polski nowe drogi rowerowe zbudowano z kostki betonowej. Takie rozwiązanie prowadzi do dotkliwych utrudnień jazdy rowerem. Podstawową wadą są wysokie opory toczenia, wynikające z dużej liczby szczelin. W szczeliny wnika woda, która w zimie zamarza, przyśpieszając erozję nawierzchni a częściowo również podbudowy. Z biegiem czasu nawierzchnie z kostki betonowej mogą się zapadać i deformować, prowadząc do dalszych utrudnień jazdy. Taka nawierzchnia jest szczególnie niekorzystna dla rowerów z wąskimi i cienkimi oponami. Ponadto nawierzchnia z kostki brukowej jest nieczytelna dla większości użytkowników, zarówno rowerzystów, jak pieszych i kierujących samochodami. Nawierzchnie intuicyjnie kojarzone z ruchem kołowym, to przede wszystkim nawierzchnie bitumiczne. Z powyższych powodów w wielu miastach, realizując cel efektywnej mobilności, zakazuje się budowy dróg rowerowych o nawierzchni z kostki betonowej. Należy do nich miasto Norymberga, gdzie wprowadzono formalny zakaz stosowania nawierzchni z kostki betonowej. Polskie miasta, które odeszły od stosowania nawierzchni rozbieralnych z kostki brukowej to m.in. Kraków, Lublin, Gdańsk, Gliwice, Szczecin, Słupsk, Poznań. Składając niniejszą petycję pragnę zwrócić uwagę Szanownego Pana Dyrektora na dobre praktyki w projektowaniu ścieżek rowerowych i wnoszę o niezwłoczne podjęcie
skutecznych działań zmierzających do zmiany planów przebudowy drogi wojewódzkiej nr 948 do drogi krajowej DK 52, poprzez zaprojektowanie nawierzchni ciągu pieszorowerowego z materiałów bitumicznych w miejsce bezfazowej kostki brukowej o gr. 8 cm. Wnoszę o przyjęcie w tym zakresie dobrych praktyk wynikających z rozwiązań już funkcjonujących w tym zakresie w Szczecinie, Krakowie lub w Gliwicach. W Gliwicach, co zapewne znane jest Szanownemu Panu Dyrektorowi, tworzenie lokalnej infrastruktury rowerowej odbywa się zgodnie z przyjętym dokumentem Podstawowe Standardy Infrastruktury Rowerowej w Gliwicach. W Szczecinie stosuje się Standardy Projektowe i Wykonawcze Systemu Rowerowego Miasta Szczecin, a w Krakowie Standardy techniczne dla infrastruktury rowerowej Miasta Krakowa. Obok preferowania nawierzchni bitumicznych, autorzy opracowań i standardów zwracają uwagę na ciągłość nawierzchni ścieżek, podkreślając aspekty bezpieczeństwa rowerzystów i efektywną mobilność. Z tych też względów na odcinku wspólnym drogi rowerowej oraz wjazdu na posesję musi być zastosowana ta sama nawierzchnia, co na drodze rowerowej przed i za wjazdem na posesję. Zgodnie bowiem z art. 27 ust. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym rowerzyści mają pierwszeństwo przed pojazdami przecinającymi ścieżkę poza jezdnią, a więc np. wyjeżdżającymi z posesji. Prymat nawierzchni dróg rowerowych nad nawierzchnią wjazdów na posesje znacząco poprawia też wygodę jazdy. Wymagania odnośnie prymatu nawierzchni stosuje się odpowiednio także do ciągów pieszo-rowerowych. Również w zagranicznych opracowaniach mocno akcentowana jest konstrukcja nawierzchni ścieżek rowerowych. Instytut Prognoz i Środowiska (UPI) z siedzibą w Heidelbergu, który jako instytut użyteczności publicznej bada wpływ oddziaływania człowieka na środowisko naturalne, przeprowadził badania zużycia energii podczas jazdy rowerem na różnych rodzajach nawierzchni. W wyniku tych badań okazało się, że drogi dla rowerów zbudowane z kostki betonowej zwiększają zapotrzebowanie energetyczne rowerzysty nawet o 30-40% z powodu szorstkiej i nierównej powierzchni. Redukują w ten sposób powierzchnie terenu dostępnego rowerzyście o 40-50%, w porównaniu z jazdą po gładkich i równych nawierzchniach asfaltowych. Instytut wprost stoi na stanowisku, że należy zakazać stosowania nawierzchni z kostki betonowej.
Zwracam się z przedmiotową petycją, ponieważ władze gmin przez które przebiega planowana inwestycja nie wnieśli żadnych uwag do proponowanych, jak wyżej wykazałem, złych rozwiązań dotyczących ciągu pieszo-rowerowego. Planowana inwestycja nie zapewnia także rozwoju bezpiecznego transportu rowerowego i jego integracji z innymi gałęziami transportu. Mam nadzieję, że powyższe argumenty i wskazane dobre praktyki będą pomocne Szanownemu Panu Dyrektorowi Zarządu Dróg Wojewódzkich w Katowicach w podjęciu właściwej decyzji co do rozpatrzenia niniejszej petycji. Zobowiązanie wykonawcy projektu do uwzględnienia w planach przebudowy drogi wykonania nawierzchni ciągu pieszo-rowerowego z materiałów bitumicznych w miejsce obecnie wskazanej bezfazowej kostki brukowej o gr. 8 cm leży bowiem w szeroko pojętym interesie publicznym. Jest ważne przede wszystkim dla rowerzystów jako przyszłych bezpośrednich użytkowników planowanej infrastruktury, a także dla innych mieszkańców zainteresowanych gmin, w tym przedsiębiorców świadczących usługi związane z turystyką. Będzie także realizacją celu wynikającego z pkt G. Rozwój bezpiecznego transportu rowerowego i jego integracja z innymi gałęziami transportu, CELU 3 - EFEKTYWNA MOBILNOŚĆ, wynikającego z Planu rozbudowy dróg wojewódzkich w województwie śląskim. Z tych też powodów powyższa petycja jest racjonalna i zasługuje na pozytywne uwzględnienie, o co niniejszym wnoszę. Proszę Szanownego Pana Dyrektora o poinformowanie mnie o sposobie załatwienia petycji. Wyrażam również zgodę na upublicznienie moich danych osobowych i jednocześnie wnoszę o zanonimizowanie danych w części adresu oraz wzoru podpisu. Z poważaniem, Artur Legień