Otoczenie społeczne i jego wpływ na wyniki ekonomiczne przedsiębiorstwa na przykładzie instytucji non-profit świadczącej pomoc osobom niepełnosprawnym intelektualnie. Social environment and its impact on the economic performance of companies on the example of nonprofit institutions providing assistance to the mentally disabled. R. Trafiałek Wroclaw University of Economics. Słowa kluczowe: analiza finansowa, model J. Zietlowa, kondycja finansowa, analiza wskaźnikowa. Keywords: financial analysis, J. Zietlowa model, financial condition, ratio analysis. JEL Classification: I14, I24, H84, A39
Streszczenie: Raport reprezentuję badanie otoczenia społecznego, i jego wpływ na wyniki ekonomiczne przedsiębiorstwa. Badanym przedsiębiorstwem jest fundacja non-profit pomagająca ludziom niepełnosprawnym intelektualnie. Badanie zostało przeprowadzone na podstawie danych z lat 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011. Badanie prowadzone jest na podstawie pracy Johna Zietlowa w której zaprezentowano wskaźnik obrazujący kondycję finansową przedsiębiorstwa, a mianowicie FHI (Financial Health Index). W pracy zaprezentowano kondycję finansową spółki oraz jej zmienność na przestrzeni badanego okresu. Abstract: The report represent examination of the social environment, and its impact on the economic performance of the company. The audited company is a non-profit foundation that helps people with intellectual disabilities. The study was conducted based on data from the years 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011. The survey is conducted on the basis of the work of John Zietlowa in which the indicator is presented showing the company's financial condition, namely FHI (Financial Health Index). The paper presents the financial condition of the company and its variation over the period. Recenzent 1 - K. Miszczak http://figshare.com/articles/miszczak_k_refleksje_na_temat_pracy_otoczenie_spo_eczne_i_jego_wp_yw_na_wyniki_ekonomiczne_przeds i_biorstwa_na_przyk_adzie_instytucji_non_profit_wiadcz_cej_pomoc_osobom_niepe_nosprawnym_intelektualnie_/893602 Recenzent 2 - M. Matyaszczyk http://figshare.com/articles/matyaszczyk_m_refleksje_na_temat_pracy_otoczenie_spo_eczne_i_jego_wp_yw_na_wyniki_ekonomiczne_pr zedsi_biorstwa_na_przyk_adzie_instytucji_non_profit_wiadcz_cej_pomoc_osobom_niepe_nosprawnym_intelektualnie_/893603
Wstęp Niniejsza praca opiera się na badaniu otoczenia społecznego oraz jego wpływu na czynniki ekonomiczne. W celu dokonania badania posłużono się modelem FHI (Financial Health Index) którego twórcą jest John Zietlow. Badaniu poddana została fundacja non-profit która prowadzi działalność pomocniczą dla osób z niepełnosprawnością intelektualną. Tego typu przedsiębiorstwa cechują się nastawieniem na pomoc społeczną a osiągnięcie zysku nie jest dla nich celem. Środki pozyskane z różnych źródeł wykorzystywane są do prowadzenia działalności podstawowej (statutowej) 1. Okres badania zawiera się w przedziale 2006-2011, do badania wykorzystane zostaną sprawozdania finansowe z badanego okresu. Treść Pracy Zadaniem analizy finansowej jest dostarczenie informacji o wynikach i sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, niezbędnych w procesie zarząadzania oraz wykorzystywanych przez otoczenie przedsiębiorstwa: kredytodawców, kontrahentów, inwestorów, audytorów, urzędy statystyczne itp. 2 W niniejszej pracy badaniu kondycji finansowej poddana zostanie instytucja non-profit. dobrowolne, trwałe i samorządne zrzeszenie o celach niezarobkowych, które samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące działalności, której podstawą jest praca społeczna członków. Oznacza to, że wszystkie środki finansowe organizacji są przeznaczane na realizację celów statutowych. 3 Do przeprowadzenia Analizy wykorzystany został model Johna Zietlowa. Financial Health Index jest możliwe do oszacowania za pomocą piętnastu wskaźników znajdujących się w czterech głównych podgrupach. Wskaźnik FHI obliczany jest za pomocą wag 1 Działalność organizacji pozarządowych na rzecz realizacji celów publicznych, Przemysław Kledzik, Difin SA, Warszawa, (2013), ISBN 978-83- 7641-890-2, s. 252 2 http://pl.wikipedia.org/wiki/analiza_finansowa, ostatni dostęp [26.12.13] 3 http://pl.wikipedia.org/wiki/organizacja_non-profit, ostatni dostęp [26.12.13]
przyporządkowanym każdej podgrupie wskaźników. Może on osiągnąć maksymalną wartość 100, co oznacza że instytucja znajduje się w świetnej sytuacji finansowej. Podgrupy w których znajdują się dane wskaźniki to grupa ogólna (General Subscore), natychmiastowa (Immediate-Term Subscore), krótkoterminowa (Short-Term Subscore), średnioterminowa (Medium-Term Subscore). 4 1. Grupa ogólna (General Subscore) Pierwszą podgrupą jest grupa ogólna (General Subscore). Zawiera ona trzy wskaźniki, logarytm naturalny z wieku instytucji (Natural Logarithm of Age), logarytm naturalny z rozmiaru instytucji (Natural Logarithm of Size), wskaźnik niestabilności aktywów (Asset Instability Index). Na podstawie tych wskaźników wylicza się General subscore. W poniższej tabeli przedstawiono wyliczone wskaźniki dla przedsiębiorstwa non-profit. Tabela 1. Wskaźniki Grupy General Subscore oszacowane dla przedsiębiorstwa non-profit. Age 1,10 1,39 1,61 1,79 1,95 2,08 Size 15,85 15,96 16,54 16,59 16,44 16,40 Asset Instability Index 2033,38 3964,26 7984,01 17845,62 29702,27 32971,09 Pierwszy wskaźnik dotyczy wieku, zaufanie wobec firmy wzrasta wraz z czasem prowadzenia działalności, dzięki czemu darczyńcy i inwestorzy spoglądają przychylniej na przedsiębiorstwo. Wskaźnik pierwszy rośnie wraz z kolejnymi latami co ukazuje większą stabilność i elastyczność finansową. 4 A Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability, John Zietlow, (September 26, 2012), http://ssrn.com/abstract=2049022, s. 11
Kolejnym wskaźnik pokazuje wzrost wielkości przedsiębiorstwa, w badanym przypadku możemy zauważyć ciągły rozwój w latach 2006-2009, po czym nastąpił niewielki spadek wskaźnika. Kolejnym wskaźnikiem jest indeks niestabilności aktywów, rośnie on w kolejnych latach lecz w naszym przypadku jest to spowodowane znacznym wzrostem aktywów w kolejnych latach, natomiast mniejszą rolę odgrywa ich niestabilność w czasie. Za pomocą powyższych wskaźników policzono General Subscore dla badanej organizacji. Jest to kombinacja podanych w tabeli 1 wskaźników którym nadano odpowiednie wagi. Z danych przedstawionych w Tabeli 2 możemy zauważyć iż przedsiębiorstwo zanotowało stabilny wzrost, od wyniku 6,585 w 2006 roku do 7,68 w roku 2011. Im wyższa wartość wskaźnika tym lepsza kondycja finansowa jednostki. 5 Tabela 2. Kalkulacja wskaźnika General Subscore dla przedsiębiorstwa non-profit. General Subscore 6,585 6,960 7,390 7,536 7,560 7,680 2. Grupa Natychmiastowa (Immediate-Term Subscore) W skład podgrupy natychmiastowej wchodzą cztery wskaźniki: wskaźnik wystarczalności rezerwy gotówkowej (Cash Reserve Sufficiency Ratio), zmodyfikowany wskaźnik gotówki (Modified Cash Ratio), docelowa płynność Lambda (Target Liquidity Lambda) oraz bieżący indeks płynności (Current Liquidity Index). Na podstawie tych wskaźników wylicza się Immediate-Term Subscore przyporządkowując odpowiednie wagi podanym powyżej wskaźnikom. 5 A Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability, John Zietlow, (September 26, 2012), http://ssrn.com/abstract=2049022, s. 29
Tabela. 3 Wskaźniki Grupy Immediate-Term Subscore oszacowane dla przedsiębiorstwa non-profit. Cash Reserve Sufficiency ratio 1,34722591 1,62933442 2,1720372 3,061079167 2,188724929 1,666376225 Modified Cash Ratio 0,88098485 0,81577041 0,85875454 0,659760999 0,364904663 0,199346514 Target Liquidity Lambda 1,20685832 1,77693574 2,87361516 4,670167657 2,907337286 1,851788839 Current Liquidity Index NA NA NA NA NA NA Wskaźnik wystarczalności pokazuje w jakim stopniu gotówka będzie w stanie pokryć koszty przedsiębiorstwa. W badanej jednostce wskaźnik jest na dobrym poziomie. 6 Kolejny wskaźnik informuje nas o zdolności wypłacalności jednostki, im jest on wyższy tym lepiej, w badanym przedsiębiorstwie wskaźnik ten z roku na rok spada co świadczy o pogarszającej się sytuacji. Wskaźnik płynności lambda pozwala na porównanie środków płynnych ze stopniem zmienności środków pieniężnych. 7 Ze względu na brak danych pominięto wskaźnik bieżącej płynności. Tabela 4. Kalkulacja wskaźnika Immediate-Term Subscore dla przedsiębiorstwa non-profit. Immediate-term Subscore 13,7221726 13,7441935 15,8920511 16,04300396 9,768451136 6,148822225 Immediate-term Subscore oblicza się na podstawie wskaźników podanych w tabeli 3, nadając im odpowiednie wagi. Wskaźnik ten obrazuje poziom płynności przedsiębiorstwa. Im wyższa wartość wskaźnika tym w lepszej kondycji znajduje się firma. Na podstawie badanego przedsiębiorstwa możemy wysnuć wnioski iż jego sytuacja finansowa pogarsza się. 6 Konrad Stępień, Rentowność a wypłacalność przedsiębiorstw, Difin, Warszawa 2008, str 42. 7 K. Pacyńska, S. Marcinkowski, A. Nowak, K. Ladra, Analiza finansowa ekonomicznej kondycji na przykładzie polskich instytucji, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, 2013
3. Grupa Krótkoterminowa (Short-Term Subscore) Grupa ta oparta jest na trzech wskaźnikach, operacyjnych przepływów (Operating Cash Flow Ratio), wskaźnik aktywów (Asset Ratio) oraz wskaźnik kosztów administracyjnych (Administrative Expense Ratio). Tabela 5. Wskaźniki Grupy Short-Term Subscore dla przedsiębiorstwa non-profit. Operating CF Ratio 5,23 3,64 7,90 5,19 1,74 5,74 Asset Ratio 0,89 0,87 0,92 0,86 0,38 0,21 Administrative Expense Ratio 0,37 0,32 0,31 0,34 0,28 0,34 Wskaźnik pierwszy pokazuje jaka jest zdolność jednostki do pokrycia zobowiązań krótkoterminowych przepływami z działalności operacyjnej. W badanym przedsiębiorstwie wypada on na dobrym poziomie poza rokiem 2010 w którym spadł, lecz w roku następnym uległ znacznej poprawie. Wskaźnik aktywów mówi nam o wypłacalności organizacji, trend tego wskaźnika wskazuje na pogarszającą się sytuację. Natomiast wskaźnik kosztów administracyjnych utrzymuje się na stałym poziomie co świadczy o stabilności i dobrej sytuacji firmy. Tabela 6. Kalkulacja wskaźnika Short-Term Subscore dla przedsiębiorstwa non-profit. Short-term Subscore 12,07 10,64 13,39 11,55 5,86 7,61 Wskaźnik Short-Term Subscore obliczamy na podstawie wskaźników podanych w tabeli 5 nadając im odpowiednie wagi. Obrazuje on jak instytucja wypada pod względem działalności krótkoterminowej. Możemy zauważyć trend degresywny, który świadczy o pogarszającej się sytuacji fundacji.
4. Grupa średnioterminowa (Medium-Term Subscore). W grupie czwartej znajduje się 5 wskaźników, są to nadwyżka aktywów netto (Net Surplus), wskaźnik wniesionego wkładu (Contribution Ratio), wskaźnik samofinansowania (Self- Financing Ratio), wskaźnik zadłużenie finansowego (Financial Dept Ratio) oraz wskaźnik pozyskiwania funduszy (Fundraising Cost Ratio). Tabela 7. Wskaźniki Grupy Medium-Term Subscore dla przedsiębiorstwa non-profit. Net Surplus 1016691,7 1930879,4 2019745,1 9861610,7 11856654,9 3268813,4 Contribution Ratio 0,070 0,014 0,012 0,050 0,011 0,040 Self-financing Ratio NA NA NA NA NA NA Financial Debt Ratio 0,079 0,047 0,029 0,120 0,021 0,065 Fundraising Cost Ratio NA NA NA NA NA NA W tabeli 7 przedstawiono wskaźniki zaliczane do grupy średnioterminowej. Pierwszy wskaźnik nadwyżka aktywów netto na przestrzeni 6 lat uległ pogorszeniu mimo początkowemu wzrostowi w latach 2006-2008, obecnie znajduje się na niskim poziomie. 8 Kolejny wskaźnik na przestrzeni czasu maleje co daje pozytywny oddźwięk w ogólnym wskaźniku. Wskaźnik samofinansowania pominięto w obliczeniach ze względu na brak danych źródłowych. Wskaźnik zadłużenia finansowego w badanej jednostce maleje co jest dobrym czynnikiem, pozytywnie oddziałującym na wartość wskaźnika ogólnego. Wskaźnik gromadzenia funduszy obrazuje jaki jest koszt gromadzenia funduszy na działalność statutową. Ze względu na brak danych wskaźnik w obliczeniach pominięto. Tabela 8. Kalkulacja wskaźnika Medium-Term Subscore dla przedsiębiorstwa non-profit. Medium-term Subscore 9,188 9,245 9,258 9,201 11,233 15,754 8 N.Wencławiak, S. Głuszczak, B. Lasota, G. Irodenko, Wpływ sektora przedsiębiorstw na jego wyniki ekonomiczne, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu 2013,
Wskaźnik Medium-Term Subscore obliczamy na podstawie wskaźników podanych w tabeli 5 nadając im odpowiednie wagi. Możemy zaobserwować tendencję wzrostową na przestrzeni sześciu lat co świadczy o dobrej sytuacji przedsiębiorstwa. 5. Indeks kondycji finansowej (Financial Health Index) Wskaźnik FHI jest wielostopniowym i zaawansowanym wskaźnikiem który służy do oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. 9 Po dokonaniu kalkulacji 4 grup podwskaźników składających się z 15 wskaźników, kolejnym krokiem jest przyporządkowanie wag oraz dokonanie kalkulacji FHI. Tabela 9. Indeks kondycji finansowej na przykładzie instytucji non-profit. T Wagi 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Short-term Subscore 0,1 12,07 10,64 13,39 11,55 5,86 7,61 Immediate-term Subscore 0,4 13,72 13,74 15,89 16,04 9,77 6,15 General Subscore 0,3 6,58 6,96 7,39 7,54 7,56 7,68 Medium-term Subscore 0,2 9,19 9,24 9,26 9,20 11,23 15,75 FHI 10,51 10,50 11,76 11,67 9,01 8,68 Wskaźnik FHI badane jednostki w okresie 2006-2009 pokazuje iż przedsiębiorstwo znajdowało się w fazie wzrostu który został przyhamowany w roku 2009. W latach kolejnych indeks ten spadał. Spadek wartości wskaźnika jest powodem do zmartwień i świadczy o pogarszającej się sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. 9 Zietlow, J. and Seidner, A. Cash & Investment Management for Nonprofit Organizations. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons, 2007, s. 32
Zakończenie W pracy zastosowano Model Johna Zietlowa w celu ukazania sytuacji finansowej przedsiębiorstwa działającego w obszarze organizacji non-profit. Obliczone zostały wszystkie elementy wchodzące w skład wskaźnika FHI. Ocenie zostały poddane obszary takie jak, elastyczność, wypłacalność, oraz płynność finansowa. Po przeanalizowaniu trendu możemy uznać iż jednostka jest w miarę stabilna, lecz należy zwrócić uwagę na odwrócenie się trndu wzrostowego po roku 2009. Natomiast wynik oscylujący w granicach 9-12 jest daleki do wyniku idealnego który wynosi 100.
Bibliografia: Chemical Sector Poland April 2012, Emerging Markets Insight (2012) (ostatni dostęp 20.12.2013) Przemysław Kledzik, Działalność organizacji pozarządowych na rzecz realizacji celów publicznych, Difin SA, Warszawa, (2013), ISBN 978-83-7641-890-2, s. 252 K. Pacyńska, S. Marcinkowski, A. Nowak, K. Ladra, Analiza finansowa ekonomicznej kondycji na przykładzie polskich instytucji, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, 2013 Konrad Stępień, Rentowność a wypłacalność przedsiębiorstw, Difin, Warszawa 2008, str 42. N.Wencławiak, S. Głuszczak, B. Lasota, G. Irodenko, Wpływ sektora przedsiębiorstw na jego wyniki ekonomiczne, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu 2013, Zietlow, J. and Seidner, A. Cash & Investment Management for Nonprofit Organizations. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons, 2007, s. 32 http://pl.wikipedia.org/wiki/analiza_finansowa, ostatni dostęp [26.12.13] http://pl.wikipedia.org/wiki/organizacja_non-profit, ostatni dostęp [26.12.13]