Analiza finansowa ekonomicznej kondycji na przykładzie przedsiębiorstwa zajmującego

Transkrypt

1 Analiza finansowa ekonomicznej kondycji na przykładzie przedsiębiorstwa zajmującego się dystrybucją detergentów oraz innych wyrobów chemii gospodarczej. D. Serwińska, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Streszczenie Niniejsza praca dotyczy analizy 1 ekonomicznej kondycji finansowej przedsiębiorstwa 2 branży chemicznej, opierającej się na modelu zaproponowanym przez Johna Zietlowa. Badaniem objęto lata Kluczowymi kategoriami rozpatrywanymi w modelu są: płynność, wypłacalność oraz elastyczność finansowa, odzwierciedlane w cząstkowych wskaźnikach FHI. Financial Health Index jest pojedynczym wskaźnikiem przedstawiającym siłę finansową podmiotu w kilku wymiarach i obejmującym trzyletni horyzont czasu. Publikacja przedstawia czteroetapowy i uwzględniający różne przedziały czasu proces kalkulacji FHI. Zaczynając od obliczenia podstawowych wskaźników, grupuje się je w cztery kategorie tworzące w odpowiednich proporcjach na ostatnim etapie główny wskaźnik kondycji finansowej. 3 W treści pracy przeanalizowano i opisano każdą wyliczoną miarę, a uzyskane wyniki poddano interpretacji. Słowa kluczowe: Płynność, Wypłacalność, Elastyczność finansowa, Kondycja finansowa 1 Analiza jako ogólne pojęcie definiowana jest jako rozbiór, czyli rozłożenie pewnej całości na części składowe i rozpatrywanie każdej z nich z osobna, dokonywane w procesie poznania i działalności praktycznej. Zob. Lech, Bednarski, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, (2007), wyd. PWE, Warszawa, ISBN ,s.7 2 W znaczeniu ogólnym kondycja rozumiana jest jako stan, forma, położenie lub sprawność danej jednostki. Poszerzając pojęcie kondycji do kondycji finansowej przedsiębiorstwa przyjmujemy, że jest to jego stan finansowy w określonym okresie czasowym. Uściślając o pojęcia ekonomiczne zakładamy, że jest to zdolność przedsiębiorstwa do zachowania wypłacalności, przynoszenia zysków oraz powiększania majątku i kapitału własnego. Zob. Robert, Kowalak, Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa, ( 2003 ), wyd. Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o., Gdańsk, ISBN , s. 5 3 Zietlow, John, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability (September 26, 2012). Dostępny na SSRN: (ostatni dostęp: 4 grudnia 2013) lub

2 Financial analysis of economic health enterprise engaged in the distribution of detergents and other household chemicals case. Summary This paper is concerned with the economic analysis of the financial condition of the company in the chemical industry, based on the model proposed by John Zietlowa. The study covered the years 2006 to Key categories considered in the model are: liquidity, solvency and financial flexibility, reflected in the partial indicators of FHI. Financial Health Index is a single indicator showing the financial strength of the entity in a number of sizes and covering a three-year time horizon. The publication presents a four and takes into account the different time intervals calculation process FHI. Starting from the calculation of basic indicators, grouped them into four categories forming in appropriate proportions in the final stage of the main indicator of financial health. In the body of work examines and describes each as calculated, and the results were interpreted. Keywords: Liquidity, Solvency, Financial Flexibility, Financial health JEL: G3, G30, G32, L65, M41 Recenzent 1: A. Bielawska, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Link do recenzji 1: Recenzent 2: K. Kuropka, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Link do recenzji 2: a_przyk_adzie_przedsi_biorstwa_zajmuj_cego_si_dystrybucj_detergent_w_oraz_innych_wyrob_w_c hemii_gospodarczej_autorstwa_d_serwi_ska/884613

3 Wstęp Celem niniejszej pracy jest analiza kondycji finansowej przedsiębiorstwa, przeprowadzona w oparciu o model zaproponowany przez J.Zietlowa. Jego kluczowymi kategoriami jest płynność, wypłacalność oraz elastyczność finansowa. Oparty na mierze FHI model, został opracowany z myślą o ocenie kondycji instytucji non-profit. Modyfikacja indeksu, umożliwia jego zastosowanie do oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstw nastawionych na maksymalizację bogactwa właścicieli oraz zysku. Obiektem badawczym jest polska spółka akcyjna o znacznym udziale w rynku chemicznym, powstała w 1992 roku. Przedmiotem jej działalności jest dystrybucja detergentów, proszków do prania oraz innych wyrobów chemii gospodarczej do 180 krajów z całego świata. Firma prowadzi dodatkowo handel hurtowy środkami farmaceutycznymi oraz świadczy usługi w zakresie marketingu i rozwoju sprzedaży. Badana spółka wykazuje dużą aktywność na arenie międzynarodowej i posiada także swoje oddziały w 60 krajach zagranicznych. Powodem wybrania niniejszej spółki jest chęć zbadania kondycji dojrzałej oraz wpływowej jednostki o znaczących rozmiarach, będącej liderem na rynku międzynarodowym, a także cieszącej się dobrą opinią wśród krajowych oraz zagranicznych konsumentów. Treść pracy 1. Kategoria ogólna 1.1 Logarytm naturalny z wieku jednostki Tab. 1. Logarytm naturalny z wieku przedsiębiorstwa z branży chemicznej ( ) 1# Wiek jednostki Logarytm naturalny z wieku 2,64 2,71 2,77 2,83 2,89 2,94 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań finansowych

4 Wraz ze wzrostem wieku przedsiębiorstwa wrasta jego stabilność 4 i elastyczność 5 w dostosowywaniu się do sytuacji rynkowej. Na przestrzeni 6 lat, utworzona w roku 1992 spółka rozrosła się i stała się bardziej dojrzała. Kolejne lata istnienia podmiotu na rynku, umożliwiały mu budowanie dobrej reputacji 6 - głównego bodźca w procesie decyzyjnym klientów, kontrahentów oraz akcjonariuszy. Wysoka renoma zapewnia elastyczność finansową i buduje wizerunek przedsiębiorstwa wiarygodnego i godnego zaufania. 1.2 Logarytm naturalny z wielkości Wzór 1. Wielkość = ( Przychody ogółem + Dochód i dotacje- Zrealizowane i niezrealizowane straty na nieruchomościach i inwestycjach ) 26, 2012). Dostępny na SSRN: (ostatni dostęp: 4 grudnia 2013) lub 4 Stabilność systemu finansowego to stan, w którym system finansowy pełni swoje funkcje w sposób ciągły i efektywny, nawet w przypadku wystąpienia nieoczekiwanych i niekorzystnych zaburzeń o znacznej skali. Zob. Jacek, Osiński, Piotr, Szpunar, Dobiesław, Tymoczko, Przegląd stabilności systemu finansowego, Narodowy Bank Polski, Warszawa, (2008), dostępny na: (ostatni dostęp 6 grudnia 2013) 5 Elastyczność rynkowa to zdolność adoptowania (dostosowania) organizacji do warunków, które występują w otoczeniu Zob. Rafał, Krupski, Elastyczność organizacji, (2008), wyd. Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław, (2008), ISBN: Przedsiębiorstwa o dobrej reputacji, mają jasno określony zbiór wartości, którymi kierują się w swoich działaniach i są konsekwentne w ich przestrzeganiu. Zazwyczaj posiadają silną, wyróżniającą markę, oferują wysokiej jakości produkty i usługi, postępują w sposób społecznie odpowiedzialny i przynoszą zyski. ( ) Przedsiębiorstwa o dobrej reputacji cieszą się poparciem klientów, chętniej nabywających ich produkty czy korzystających z ich usług. Przedsiębiorstwa takie mogą liczyć także na większą lojalność klientów i rekomendację z ich strony. W efekcie przedsiębiorstwa posiadające dobrą reputację maja silniejszą pozycję rynkową i osiągają lepsze wyniki finansowe. Zob. Tomasz, Dąbrowski, Reputacja przedsiębiorstwa (2010)., wyd. Wolters Kluwer Polska, Kraków, ISBN: , s

5 Tab. 2. Logarytm naturalny z wielkości ( ) 2# Całkowite przychody w tys zł Dochód i dotacje (wsparcie finans.) w tys. zł Zrealizowane i niezrealizowane straty na nieruchomościach i inwestycjach w tys. zł. Logarytm naturalny z wielkości 14,08 14,08 13,39 13,59 13,74 13,58 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań finansowych Wzrost wskaźnika sygnalizuje lepszy dostęp firmy do rynku kapitałowego, dzięki czemu dochodzi do spadku jej ryzyka finansowego oraz wzrostu konkurencyjności 7, stabilności i elastyczności finansowej. W badanym okresie zauważa się stopniowy spadek wskaźnika. W roku 2010 nastąpił nieoczekiwany wzrost o 1,1%, po czym nastąpiło jego ponowne obniżenie. W ciągu 6 lat wskaźnik obniżył się o 3,6%, co prowadzi do nieznacznego spadku stabilności i elastyczności finansowej przedsiębiorstwa. 7 Konkurencyjność zdolność do długookresowego, efektywnego wzrostu. Jej elementami są więc efektywność, dynamika oraz elastyczność badanego podmiotu gospodarczego. Henryk, Podedworny, Jerzy, Grabowiecki, Henryk, Wnorowski, Konkurencyjność gospodarki Polskie a rola państwa przed akcesją do Unii Europejskie, (2000), wyd. Uniwersytet Ekonomiczny w Białymstoku, Białystok, ISBN:

6 1.3 Indeks niestabilności aktywów Wzór 2. Indeks niestabilności aktywów = Σ ( y - y T ) 2 n Gdzie: y T = tendencja aktywów ogółem na okres t, i jest ustalana w następujący sposób: y T = a + bt a= wartość przecięcia b = nachylenie linii trendu t = okres czasu 26, 2012). Dostępny na SSRN: (ostatni dostęp: 4 grudnia 2013) lub Tab. 3. Indeks niestabilności aktywów ( ) 3# Indeks niestabilności aktywów w tys. zł Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań finansowych Indeks niestabilności aktywów przyjmuje wysokie wartości. W latach występowała tendencja malejąca wskaźnika, natomiast w dwóch kolejnych latach- rosnąca. Aktywa jednostki charakteryzują się niestabilnością i znacznie odbiegają od linii trendu. Z uwagi na przedmiot prowadzonej działalności przez spółkę, sytuacja ta nie stanowi dużego zagrożenia, jednak istnieje ryzyko wystąpienia wątpliwości interesariuszy 8 co do pozycji 8 Interesariusze to podmioty (osoby, społeczności, instytucje, organizacje, urzędy), które mogą wpływać na przedsiębiorstwo oraz pozostają pod wpływem jego działalności. Marta, Nowak, Controlling personalny w przedsiębiorstwie, (2008), wyd. Wolters Kluwer Polska, Kraków, ISBN

7 jednostki na rynku. Przypisana wskaźnikowi ujemna waga, jest bardzo niska i nie wpływa znacząco na wartość indeksu kondycji finansowej. Wzór 3. Podwynik ogólny=(waga 1 x Wiek)+(Waga 2 xwielkość)+(waga 3 x Indeks nasilenia aktywów) 26, 2012). Dostępny na SSRN: (ostatni dostęp: 4 grudnia 2013) lub Tab.4. Wagi przyjęte do obliczenia podwyniku kategorii ogólnej #1 1,25 #2 0,33 #3-0,00001 Źródło: Opracowanie własne Tab.5. Podwynik kategorii ogólnej ( ) Pozycje wskaźników dla wsk. ogólnego Logarytm naturalny z wieku Logarytm naturalny z wielkości ,64 2,71 2,77 2,83 2,89 2,94 14,08 14,08 13,39 13,59 13,74 13,58 Indeks niestabilności aktywów Podwynik kategorii ogólnej 7,62 7,03 7,35 7,94 8,05 7,69 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań finansowych badanej jednostki Podwynik kategorii ogólnej wzrastał do roku 2010, jednak jego przyrosty były nieznaczne i minimalnie wpływały na poprawę kondycji finansowej przedsiębiorstwa branży chemicznej. W przeciągu 6 lat poziom kategorii ogólnej wzrósł o 1%. W roku 2011 wskutek wzrostu niestabilności aktywów oraz obniżenia logarytmu z wielkości, nastąpił spadek podwyniku.

8 2. Kategoria natychmiastowa 2.1 Wskaźnik wystarczalności rezerwy gotówkowej Wzór 4. Wskaźnik wystarczalności funduszy pieniężnych = 0,75+ Gdzie : Gotówka Koszty-Amortyzacja -Rzeczowe wydatki Gotówka = wolna gotówka ( lub, jeśli wartość ta nie jest dostępna, wolna + czasowo ograniczona gotówka) 26, 2012). Dostępny na SSRN: (ostatni dostęp: 4 grudnia 2013) lub Tab. 6. Wskaźnik wystarczalności rezerwy gotówkowej ( ) 4# Gotówka (w tys. zł.) Wydatki (w tys. zł.) Amortyzacja (w tys. zł.) Wydatki rzeczowe (w tys. zł) , ,2 Wskaźnik wystarczalności rezerwy gotówkowej 0,95 0,78 0,84 0,81 0,84 0,77 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań finansowych W ciągu sześciu lat wskaźnik nie przekroczył pożądanej wartości 1, co uniemożliwiało badanej spółce całkowite pokrycie wydatków pieniężnych posiadaną gotówką. Jednakże z każdym kolejnym rokiem obserwuje się stopniowy wzrost posiadanych rezerw gotówkowych 9, co sprzyjało poprawie kondycji finansowej. W roku 2011 wskutek niewielkich rezerw środków pieniężnych i zwiększonych wydatków doszło do obniżenia wskaźnika o 8% w stosunku do roku poprzedniego. 9 Rezerwa gotówkowa może odnosić się do krótkoterminowej, wysoko płynnej inwestycji o niskiej stopie zwrotu, bądź może być określana jako środki pieniężne będące w dyspozycji przedsiębiorstwa utrzymywane na potrzeby wywiązywania się z nadzwyczajnych oraz krótkoterminowych zobowiązań.

9 2.2 Zmodyfikowany wskaźnik gotówki Wzór 5. Zmodyfikowany wskaźnik gotówki = Gotówka netto Aktywa Gdzie : Gotówka netto = (Gotówka - Zobowiązania - Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów ) Aktywa = Aktywa ogółem 26, 2012). Dostępny na SSRN: (ostatni dostęp: 4 grudnia 2013) lub Tab. 7. Zmodyfikowany wskaźnik gotówki w latach # Gotówka netto (tys. zł) Aktywa ogółem (tys. zł) Zmodyfikowany -0,36-0,14-0,35-0,31-0,24-0,4 wskaźnik gotówki Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań finansowych Wskaźnik przyjmuje ujemne wartości w całym badanym okresie, co sygnalizuje nadwyżkę zobowiązań krótkoterminowych w stosunku do będących do dyspozycji przedsiębiorstwa wolnych środków pieniężnych. W analizowanych latach jednostka ma problem z utrzymaniem odpowiedniej wypłacalności 10 lecz z każdym rokiem następuje zmniejszanie ujemnej wartości indeksu, co prowadzi do poprawy sytuacji finansowej badanej jednostki i wzrostu dodatniego udziału tej miary w podwyniku kategorii natychmiastowej. 10 Osiąganie wypłacalności to fundamentalny warunek prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorstwa na rynku. To także podstawowy miernik stopnia realizacji nadrzędnych celów działalności przedsiębiorstwa, którymi są pomnażanie bogactwa właścicieli (pomnażanie kapitału) oraz przetrwanie przedsiębiorstwa (zapewnienie mu istnienia). Zob. Konrad, Stępień, Rentowność a wypłacalność przedsiębiorstw,(2007), wyd. Difin, Warszawa, (2007), ISBN:

10 2.3 Wskaźnik płynności Lambda Wzór 6. Lambda= ( Gotówka + Inwestycje krótkoterminowe + Niewykorzystane Linia Kredytowa + średni OCF ) Szacowany OCF Gdzie : Gotówka = wolne środki pieniężne ( lub, jeśli wartość nie jest dostępna, wolne środki pieniężne + czasowo ograniczone środki pieniężne) Inwestycje krótkoterminowe = wolne (nieograniczone) inwestycje krótkoterminowe (lub, jeśli wartość ta nie jest dostępna, nieograniczone + czasowo - ograniczone inwestycje krótkoterminowe ). Średni OCF = średnia wartość przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej dla co najmniej ostatnich trzech lat. Szacowany OCF = odchylenie standardowe historycznych wartości przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej. 26, 2012). Dostępny na SSRN: (ostatni dostęp: 4 grudnia 2013) lub Tab. 8. Wskaźnik Lambda przedsiębiorstwa branży chemicznej w latach # Gotówka w (tys. zł) Inwestycje krótkoterminowe (tys. zł) Niewykorzystana linia kredytowa (tys. zł) Średni OCF (tys. zł) Niepewny OCF (tys. zł) Wskaźnik płynności Lambda 15,91 8,64 15,04 6,95 8,55 26,35 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań finansowych

11 W ciągu 6-ciu lat w jednostce występowało zmienne prawdopodobieństwo zaistnienia deficytu gotówki, wskutek czego dochodziło do wahań miary kondycji finansowej oraz do zmienności poziomu ryzyka utraty płynności przez przedsiębiorstwo. W ostatnim roku w porównaniu do ubiegłych lat, nastąpił znaczny przyrost wskaźnika ( 308% w stosunku do roku wcześniejszego), dzięki temu spółka była narażona na minimalne ryzyko braku gotówki oraz utraty płynności. W pozostałych okresach wskaźnik Lambda był na tyle wysoki, że ryzyko braku płynności przedsiębiorstwa ma małe szanse wystąpienia.

12 2.4 Wskaźnik płynności bieżącej (CLI) 11 Wzór 7. Wskaźnik płynności bieżącej= (Poczatkowe środki pieniężne + Początkowe inwestycje krótkoterm. + OCF z bieżącego okresu ) ( Wymagalne zobowiązania krótkoterm. + Wymagalne zobowiązania długoterm..) Gdzie : Środki pieniężne = nieograniczona gotówka + czasowo ograniczona gotówka ( lub, jeśli wartość nie jest dostępna, gotówka ogółem) Inwestycje krótkoterminowe = nieograniczone inwestycje krótkoterminowe + czasowo ograniczone inwestycje krótkoterminowe ( lub jw.) OCF z bieżącego okresu = operacyjny przepływ pieniężny występujący jeden okres po gotówce, inwestycjach, obligacjach krótkoterminowych i bieżącej części zadłużenia długoterminowego. Początkowe krótkoterminowe zobowiązania = obligacje krótkoterminowe Początkowa bieżąca część zadłużenia długoterminowego = ilość głównych należności w ciągu jednego roku od zadłużenia długoterminowego 26, 2012). Dostępny na SSRN: (ostatni dostęp: 4 grudnia 2013) lub 11 Wskaźnikiem płynności bieżącej, nazywany również wskaźnikiem III stopnia, który określa ile razy aktywa obrotowe pokrywają zobowiązania krótkoterminowe. Optymalny poziom tego wskaźnika mieści się w granicach od 1, 5 do 2. ; Zob.Dorota, Kubus, Anna, Czerwiewska, Analiza Finansowa Przedsiębiorstw Z Punktu Widzenia Zarządzającego Przedsiębiorstwem (The Financial Analysis of Enterprises with Regard to Enterprise Manager) (Kwiecień 11, 2013). Dostępne na SSRN: (ostatni dostęp: 10 grudnia 2013) lub

13 Tab. 9. Wskaźnik płynności bieżącej przedsiębiorstwa branży chemicznej lata # Środki pieniężne na początku okresu (tys. zł) Inwestycje krótkoterminowe początku okresu (tys. zł) na OCF z bieżącego okresu Część aktualnie wymagalnych zobowiązań krótkoterminowych (tys. zł) Część aktualnie wymagalnych zobowiązań długoterminowych (tys. zł) Wskaźnik płynności bieżącej(cli) 3,44 10,00 3,86 3,32 3,23 3,68 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań finansowych W ciągu pierwszych czterech lat od roku 2007, wartość wskaźnika wykazuje tendencję malejącą, co negatywnie wpływa na poziom kondycji finansowej badanego podmiotu. Pomimo spadku poziomu bieżącej płynności finansowej 12, przedsiębiorstwo branży chemicznej jest zdolne do terminowego pokrycia wszystkich zobowiązań wymagalnych w całym badanym okresie, lecz poziom ryzyka jednostki związanego z niewypłacalnością 13 stopniowo wzrasta. W stosunku do roku 2007 w kolejnych latach zauważa się ok. 61%- owy spadek wskaźników. Powodem spadku jest istotne obniżenie rocznych operacyjnych przepływów pieniężnych oraz gotówki i inwestycji krótkoterm. z początku roku. 12 Płynność- zdolność do terminowego regulowania zobowiązań bieżących Maria, Sierpińska, Dariusz, Wędzki, Zarządzanie płynnością finansową w przedsiębiorstwie, (1997), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, ISBN: Niewypłacalność istnieje więc nie tylko wtedy, gdy dłużnik nie ma środków, lecz także wtedy, gdy dłużnik nie wykonuje zobowiązań z innych przyczyn, np. nie wykonuje zobowiązań w celu doprowadzenia swego kontrahenta do stanu niewypłacalności albo też nie wykonuje zobowiązań z przyczyn irracjonalnych. Andrzej, Jakubecki, Feliks, Zedler, Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, (2010), wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa, ISBN:

14 Wzór 8. Podwynik natychmiastowy = ( Waga 4 Wskaźnik wystarczalności rezerw gotówki) + (Waga 5 Zmodyfikowany wskaźnik gotówki) + (Waga 6 Wkaźnik Lambda ) + (Waga 7 Wskaźnik płynności bieżącej ) 26, 2012). Dostępny na SSRN: (ostatni dostęp: 4 grudnia 2013) lub Tab.10. Wagi przyjęte przy obliczaniu podwyniku natychmiastowego #4 1,25 #5 12,5 #6 0,85 #7 0,5 Źródło: Opracowanie własne Tab. 11. Podwynik natychmiastowy ( ) Wskaźniki cząstkowe podwyniku natychmiastowego Wskaźnik wystarczalności rezerwy gotówki Zmodyfikowany wskaźnik gotówki Wskaźnik Lambda Wskaźnik płynności bieżącej(cli) ,95-0,36 15,91 3,44 0,78-0,14 8,64 10,08 0,84-0,35 15,04 3,86 0,81-0,31 6,95 3,32 0,84-0,24 Wskaźnik natychmiastowy 11,93 11,97 11,39 4,71 6,93 10 zaokr. do 10 zaokr. do 10 zaokr. do 10 Źródło: Opracowanie własne 8,55 3,23 0,77-0,4 26,35 3,63 Na przełomie sześciu lat spółka osiągnęła czterokrotnie idealny poziom podwyniku natychmiastowego - przez trzy lata od początku analizowanego okresu i w roku W roku 2007 podwynik nieznacznie wpływał na ogólną kondycję podmiotu, z powodu ukształtowania

15 się niskich wartości miar pożądanych jako wysokie oraz niekorzystnym stosunkiem aktywów netto do aktywów ogółem. Jednostka dysponowała dużo mniejszym poziomem gotówki w stosunku do zobowiązań. Wpływ podwyniku na kształtowanie się ogólnej kondycji finansowej przedsiębiorstwa jest bardzo duży, lecz zmienny w całym analizowanym okresie. 3. Kategoria krótkoterminowa 3.1 Wskaźnik przepływu środków pieniężnych z działalności operacyjnej Wzór 9. Wskaźnik przepływu środków pieniężnych z działalności operacyjnej = przepływu środków pieniężnych z działalności operacyjnej zobowiązania bieżące 26, 2012). Dostępny na SSRN: (ostatni dostęp: 4 grudnia 2013) lub Tab. 12. Wskaźnik przepływu środków pieniężnych z działalności operacyjnej ( ) 8# OCF z bieżącego okresu (tys. zł) Zobowiązania bieżące (tys. zł) Wskaźnik przepływu środków pieniężnych z działalności operacyjnej 0,49 1,71 0,45 0,37 0,44 0,18 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań finansowych Z wyłączeniem lat 2010 i 2007, analizowany wskaźnik wykazywał tendencję malejącą, natomiast największy jego spadek zauważa się na przełomie lat 2007/2008 (74%). Przedsiębiorstwo branży chemicznej z roku na rok wykazywało mniejszą zdolność do pokrycia zobowiązań bieżących z wygenerowanych przepływów pieniężnych z działalności

16 operacyjnej. Spółka tylko w 2007 roku była w stanie w pełni pokryć zobowiązania krótkoterminowe. W pozostałych okresach OCF stanowiły wartość poniżej połowy wartości wierzytelności. Wpływ analizowanego wskaźnika na FHI jest niewłaściwy, gdyż z upływem kolejnych lat obniża on kondycję finansową przedsiębiorstwa. 3.2 Wskaźnik aktywów Wzór 10. Wskaźnik aktywów= Aktywa obrotowe Aktywa ogółem 26, 2012). Dostępny na SSRN: (ostatni dostęp: 4 grudnia 2013) lub Tab. 13. Wskaźnik aktywów dla przedsiębiorstwa z branży chemicznej za lata # Aktywa obrotowe (tys zł) Aktywa ogółem (tys. zł) Wskaźnik aktywów 0,62 0,47 0,51 0,59 0,68 0,61 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań finansowych Na przestrzeni 6 lat poziom aktywów obrotowych przedsiębiorstwa branży chemicznej w stosunku do jego całkowitych aktywów rośnie w latach , a w ostatnim roku minimalnie obniża się. Coraz wyższe wskaźniki świadczyły o wzrastającym udziale dających się upłynnić w krótkim czasie aktywów, co zabezpieczało wypłacalność oraz płynność finansową przedsiębiorstwa i pozytywnie wpływało na kondycję finansową. Spadek wskaźnika w 2011 roku jest skutkiem zmniejszenia wartości obu kategorii aktywów, lecz obniżka ich płynnej części była znacznie większa.

17 3.3 Wskaźnik kosztów administracyjnych Wzór 11. Wskaźnik kosztów administracyjnych = Koszty administracyjne Koszty ogółem - Koszty administracyjne 26, 2012). Dostępny na SSRN: (ostatni dostęp: 4 grudnia 2013) lub Tab. 14. Wskaźnik kosztów administracyjnych przedsiębiorstwa za lata # Koszty administracyjne (tys. zł) Koszty ogółem (tys. zł) Wskaźnik kosztów 0,04 0,05 0,11 0,12 0,08 0,09 administracyjnych Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań finansowych Wskaźnik kosztów administracyjnych jest stosunkiem kosztów administracyjnych do kosztów ogółem pomniejszonych o te koszty administracyjne. Kategoria ta uwzględnia tą część wydatków, która może być zredukowana przez kierownictwo jednostki w razie wystąpienia problemów i koniecznością zachowania bądź przywrócenia płynności lub stabilności finansowej. 14 Dla wzrostu kondycji finansowej pożądany jest wzrost wskaźnika. Na przestrzeni badanego okresu wskaźnik kosztów administracyjnych badanej jednostki nie wykazywał żadnej tendencji- był zróżnicowany w całym badanym okresie i przyjmował niskie wartości. Niewielkie wielkości parametru z jednej strony sugerują efektywność 15 działań jednostki, lecz z drugiej strony w przypadku zagrożonej płynności, stabilności 14 Bragg,Steven M., Business Ratios and Formulas: A Comprehensive Guide, John Wiley & Sons, 2010, ISBN , s Efektywność - przynoszenie efektów, to znaczy skutków jakiegoś działania, przy tym skutków dotatnich czy pożądanych, gdyż skutki czy następstwa niepożądane można połączyć z terminem "efekt". Zob. Zdzisław, Fedorowicz, System gospodarczy i efektywność ekonomiczna, ( 1990), wyd. PWN, Warszawa, ISBN

18 przedsiębiorstwo ma małe możliwości do zmniejszenia wydatków administracyjnych w celu pozyskania środków pieniężnych. Wzór12. Podwynik krótkoterminowy = Waga 8 Operacyjny CF + Waga 9 x Wskaźnik aktywów + Waga 10 Wskaźnik kosztów administracyjnych 26, 2012). Dostępny na SSRN: (ostatni dostęp: 4 grudnia 2013) lub Tab. 15. Wagi przyjęte przy obliczaniu podwyniku krótkoterminowego #8 0,75 #9 6,6 #10 8,33 Źródło: Opracowanie własne Tab. 16. Podwynik krótkoterminowy obliczony za lata Wskaźniki cząstkowe podwyniku krótkoterminowego Wskaźnik przepływu środków pieniężnych z działalności operacyjnej ,49 1,71 0,45 0,37 0,44 0,18 Wskaźnik aktywów 0,62 0,47 0,51 0,59 0,68 0,61 Wskaźnik kosztów administracyjnych 0,04 0,05 0,11 0,12 0,08 0,09 Podwynik krótkoterminowy 4,79 4,8 4,62 5,17 4,54 4,91 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań finansowych badanej jednostki W analizowanym okresie dwa z trzech obliczonych wskaźników sugerują pogorszenie kondycji finansowej badanej jednostki. Z przeprowadzonej analizy wynika, że jednostka generowała coraz to mniejsze OCF w stosunku do koniecznych do uregulowania zobowiązań

19 bieżących oraz miała znikome szanse ograniczania wydatków bieżących na administrację. W ciągu 6 lat podwynik krótkoterminowy wzrósł o 2,5%, a jego wpływ na ogólny poziom kondycji finansowej podmiotu był nieznaczny i róży w każdym roku. 4. Kategoria średnioterminowa 4.1 Nadwyżka netto Wzór 13. Nadwyżka netto = Zmiana w aktywach netto 26, 2012). Dostępny na SSRN: (ostatni dostęp: 4 grudnia 2013) lub Tab. 17. Nadwyżka netto ( ) 11# Aktywa netto( rok baz.-1) (tys. zł) Aktywa netto w roku bazowym (1) (tys. zł) Nadwyżka netto Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań finansowych W analizowanym przedziale czasu, przez trzy okresy spółka osiągnęła ujemne wartości wskaźnika. Miary poniżej zera nie są sprzyjające, gdyż wskazuje to na malejące wzrosty aktywów netto 16, które przedsiębiorstwo finansuje z posiadanych środków własnych. W trzech okresach jednostka osiągnęła dodatnie wartości wskaźnika co poprawiło w tym czasie jej kondycję finansową. 16 Aktywa netto - rozumie się przez to aktywa jednostki pomniejszone o zobowiązania, odpowiadające wartościowo kapitałowi (funduszowi) własnemu. Zob. Aneta, Flisek (red.), Ustawa o rachunkowości oraz ustawa o biegłych rewidentach, (2003), Wyd. C. H. Beck, Warszawa, ISBN

20 4.2 Wskaźnik udziału Wzór 14. Wskaźnik udziału = Całkowity udział dochodów i dotacji Wpływy + Przychody i dotacje 26, 2012). Dostępny na SSRN: (ostatni dostęp: 4 grudnia 2013) lub Tab. 18. Wskaźnik udziału za lata # Wszystkie wniesione dotacje (tys. zł.) Wpływy + Przychody i dotacje (tys. zł.) Wskaźnik udziału Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań finansowych Wskaźnik udziału jest charakterystyczny dla instytucji non- profit 17. Specyfika działalności badanego przedsiębiorstwa uniemożliwia obliczenie wskaźnika, dlatego też nie będzie on uwzględniony w obliczeniach niniejszej pracy. 17 Organizacja non-profit - organizacja o niedochodowym charakterze działalności, utworzona przez osoby prywatne, niezależna od rządu, ukierunkowana na przestrzeganie prawa, stawiająca sobie za nadrzędny cel dobro publiczne, posiada możliwość prowadzenia działań międzynarodowych, dysponująca minimalną strukturą organizacyjną. Zob. Jarosław, Domański, Zarządzanie strategiczne organizacjami non profit w Polsce,(2010), wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa, ISBN:

21 4.3 Wskaźnik samofinansowania Wzór15. Wskaźnik samofinansowania = Operacyjne przepływy gotówki w ostatnich 3 latach przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnych w ostatnich 3 latach 26, 2012). Dostępny na SSRN: (ostatni dostęp: 4 grudnia 2013) lub Tab. 19. Wskaźnik samofinansowania ( ) 13# letnie OCF (tys. zł) letnie ICF (tys. zł) Wskaźnik 48,67 48,75 2,69 1,59 1,74 10,42 samofinansowania Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań finansowych badanego podmiotu Wskaźnik samofinansowania jest miarą porównującą wygenerowane w ciągu ostatnich 3 lat operacyjne przepływy pieniężne z sumą inwestycyjnych przepływów pieniężnych z tego samego okresu. Obliczone parametry pozwalają na wyciągnięcie wniosków, cz jednostka jest w stanie sfinansować środkami własnymi planowane inwestycje. 18 W ciągu 6 lat, przedsiębiorstwo zachowało prawidłowość dodatniej wartość łącznej sumy OCF i ujemnej ICF. 19 Osiągnięte przez jednostkę wartości parametru, wskazują na jej zdolność do sfinansowania w pełni ze środków własnych planowanych inwestycji. Wskaźnik kształtuje się różnie w każdym roku, jednak największy jego udział w poprawie kondycji finansowej zaobserwowano w roku 2006, 2007 oraz Wysoki stopień samofinansowania inwestycji poprawia kondycję finansową również z uwagi na to, że jednostka w mniejszym stopniu ( a nawet zerowym) wykorzystuje na te cele zaciągnięcie długu. 18 Self-Financing Ratio, ManagementMania, (May, 2013), Available at: ISSN , Cambridge. 19 Przyjęto założenie, że łączna wartość OCF powinna przyjmować wartości dodatnie, natomiast trzyletnie przepływy operacyjne powinny być wyrażone ujemnie.

22 4.4 Wskaźnik zadłużenia finansowego Wzór 16. Dług Wskaźnik zadłużenia finansowego = ( Dług + Aktywa netto ogółem ) 26, 2012). Dostępny na SSRN: (ostatni dostęp: 4 grudnia 2013) lub Tab. 20. Wskaźnik zadłużenia finansowego za lata # Zadłużenie finansowe (tys. zł) Aktywa netto ogółem (tys. zł) Wskaźnik zadłużenia finansowego Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań finansowych badanego podmiotu Wskaźnik zadłużenia finansowego pokazuje w jakim stopniu posiadane przez jednostkę aktywa są finansowane zaciągniętym długiem. Większe wartości parametru negatywnie wpływają na kondycję finansową podmiotu gospodarczego, z uwagi chociażby na fakt wyższego ryzyka ponoszonego przez kredytodawcę 20 oraz wyższych kosztów dla kredytobiorcy z zaciągniętych zobowiązań. W analizowanym przedziale czasu badane przedsiębiorstwo branży chemicznej osiągnęło idealny poziom wskaźnika zadłużenia finansowego. Jednostka nie finansowała posiadanych aktywów kredytami, emisją obligacji i innymi postaciami zadłużenia. Sytuacja ta korzystnie wpływała na ogólną kondycje finansową firmy. 20 Erich, Helfert, Jarosław, Sawicki, Techniki analizy finansowej,(2004), wyd. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, ISBN

23 4.5 Wskaźnik kosztów pozyskiwania funduszy Wzór 17. Wskaźnik kosztów pozyskiwania funduszy = Wydatki na pozyskiwanie funduszy Udział ogólnych dochodów i dotacji 26, 2012). Dostępny na SSRN: (ostatni dostęp: 4 grudnia 2013) lub Tab. 21. Wskaźnik kosztów gromadzenia funduszy w latach # Wydatki na gromadzenie funduszy (tys. zł) Udział ogólnych dochodów i dotacji (tys. zł) Wskaźnik kosztów pozyskiwania funduszy Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań finansowych Wskaźnik obrazuje kosz gromadzenia funduszy (fundrasingu 21 ) i jest charakterystyczny dla organizacji non-profit. Z uwagi na fakt, że badane przedsiębiorstwo nie jest taką instytucją i specyfika działalności jest zupełnie inna, na potrzeby mniejszej pracy pominięto obliczenie tego parametru. 21 Fundraising proces zdobywania funduszy poprzez proszenie o wsparcie osób indywidualnych, firm, fundacji dobroczynnych lub instytucji rządowych i samorządowych. Zajmują się tym zawodowi fundraiserzy. Zob. Aleksandra, Kiełczewska, 530 kilogramów złota - fundraising jako szansa, lekcja biznesu i historii, (2011). Artykuł dostępny na: fundraising_jako_szansa_lekcja_biznesu_i_historii.html (ostatni dostęp: 9 grudnia 2013)

24 Wzór18. Wskaźnik średniookresowy = Waga 11 nadwyżka netto + Waga 12 x wskaźnik udziału + Waga 13 wskaźnik samofinansowania + Waga 14 Wskaźnik zadłużenia finansowego + ( Waga 15 wskaźnik kosztów pozyskiwania funduszy ) 26, 2012). Dostępny na SSRN: (ostatni dostęp: 4 grudnia 2013) lub Tab. 22. Wagi przyjęte na potrzeby obliczenia podwyniku średniookresowego #11 0,00001 #12-2 #13 2 #14-2 #15-2 Źródło: Opracowanie własne Tab. 23. Podwynik średniookresowy za lata Wskaźniki cząstkowe podwyniku średnioterminowego Nadwyżka netto Wskaźnik udziału Wskaźnik samofinansowania Wskaźnik zadłużenia finansowego Wskaźnik kosztów gromadzenia funduszy , , , , , ,42 0 Podwynik średniookresowy 98,11 95,38 4,15 3,92 4,44 19,69 zaokr. do 10 zaokr. do 10 zaokr. do 10 Źródło: Opracowanie własne

25 Wpływ podwyniku średniookresowego na ogólny indeks kondycji finansowej charakteryzował się dużą zmiennością. W trzech latach poziom kategorii średnioterm. przyjął maksymalne wartości i w pełni wpłynął na poprawę kondycji spółki. Na przełomie lat 2007/2008 nastąpił 59%-owy spadek podwyniku, co negatywnie wpłynęło na indeks kondycji finansowej. Drastyczny spadek wartości parametru spowodowany był przede wszystkim gwałtownym obniżeniem zdolności przedsiębiorstwa do finansowania własnym kapitałem planowanych inwestycji, a także wynikało z niestabilności poziomu wskaźnika aktywów netto. Wskaźnik kondycji finansowej (φ) Wzór 19. φ = (0.10 Podwynik kategorii ogólnej) + (0.40 Podwynik natychmiastowy) + + (0.30 Podwynik krótkoterminowy) + (0.20 Podwynik średniookresowy) 26, 2012). Dostępny na SSRN: (ostatni dostęp: 4 grudnia 2013) lub Tab. 24. Na potrzeby obliczenia wskaźnika kondycji finansowej przyjęto następujące wagi Podwynik ogólny 0,1 Podwynik natychmiastowy 0,4 Podwynik krótkoterminowy 0,3 Podwynik średniookresowy 0,2 Źródło: Opracowanie własne

26 Tab. 25. Wskaźnik kondycji finansowej (φ) badanego przedsiębiorstwa z branży chemicznej obliczony za lata Podkategorie głównego wskaźnika kondycji finansowej Wskaźnik ogólny Wskaźnik natychmiastowy 7, , , ,94 4,71 8,05 6,93 7,69 10 Wskaźnik krótkoterminowy Wskaźnik średniookresowy 4, ,8 10 4,62 4,15 5,17 3,92 4,54 4,44 4,91 10 Wskaźnik kondycji finansowej 8,20 8,14 6,95 5,01 5,83 8,24 Źródło: Opracowanie własne Z przeprowadzonych analiz wynika, że indeks kondycji finansowej przedsiębiorstwa branży chemicznej był niestabilny i malał do 2009 (wykres.1). Spółka osiągnęła prawie idealną kondycje finansową w roku 2006, 2007 oraz 2011, uzyskując wzorcowe poziomy podwyników kategorii średniookresowej i natychmiastowej oraz zadawalającą wysokość podwyniku ogólnego- gdzie główna rolę odgrywa reputacja, dojrzałość jednostki oraz stabilność aktywów. Na przestrzeniu 6 lat kondycja finansowa analizowanej firmy wzrosła o 0,5%. Wykres. 1 Kształtowanie się indeksu kondycji finansowej przedsiębiorstwa branży chemicznej w latach INDEKS KONDYCJI FINSOWEJ PRZEDSIĘBIORSTWA BRANŻY CHEMICZNEJ W LATACH MAKSYMALNY POZIOM FHI FHI PRZEDSIĘBIORSTWA BRANŻY CHEMICZNEJ Źródło: Opracowanie własne w oparciu o wyniki dokonanych obliczeń

27 Zakończenie Cel niniejszej pracy został osiągnięty. Dokonano wyliczenia FHI i na jego podstawie oceniono kondycję przedsiębiorstwa branży chemicznej, zważając na jej wypłacalność, płynności oraz elastyczności finansowej w różnych horyzontach czasu. Zdaniem Joanny Wyrobek oszacowanie wskaźników związanych z płynnością pozwala z wyprzedzeniem zareagować na zmiany, które są oznakami utraty płynności, a w konsekwencji i bankructwa 22. Przeprowadzona analiza obejmująca sześcioletni okres działalności podmiotu potwierdza, że przedsiębiorstwo należy nie tylko do grupy podmiotów cieszących się sławą, lecz powinna być również zaliczana do grona podmiotów o bardzo dobrej kondycji. Spółka ma spore możliwości na lepsze planowanie i realizację założonych strategii finansowych oraz skuteczniejsze planowanie polityki rozwoju. Miara FHI może wskazać spółce sposoby efektywniejszego zarządzanie kondycją i utrzymywania ciągłej stabilności finansowej. Jednostka nie miała większych problemów z płynnością, wypłacalnością i elastycznością finansową, jednak zarząd powinien się zastanowić nad sposobami poprawy niestabilnych wskaźników dotyczących tych trzech kategorii w krótkim okresie czasu- od 3 do 12 miesięcy. 22 Joanna M., Wyrobek., Utrata płynności a utrata wypłacalności (Differences between the Loss of Liquidity and Insolvency) (March 25, 2007). Zarządzanie finansami firm : teoria i praktyka, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego, Wrocław, Dostępny na SSRN: (ostatni dostęp: 6 grudnia 2013)

28 Bibliografia Bednarski, Lech, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, wyd. PWE, Warszawa, (2007r.), ISBN Bragg,Steven M., Business Ratios and Formulas: A Comprehensive Guide, John Wiley & Sons, 2010, ISBN , s. 5. Dąbrowski, Tomasz, Reputacja przedsiębiorstwa., wyd. Wolters Kluwer Polska,Kraków, (2010r.), ISBN: Domański, Jarosław, Zarządzanie strategiczne organizacjami non profit w Polsce, wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa, (2010), ISBN: Fedorowicz, Zdzisław, System gospodarczy i efektywność ekonomiczna, wyd. PWN, Warszawa, (1990), ISBN Flisek, Aneta (red.), Ustawa o rachunkowości oraz ustawa o biegłych rewidentach, Wyd. C. H. Beck, Warszawa, (2003), ISBN Helfert, Erich, Sawicki, Jarosław, Techniki analizy finansowej, wyd. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, (2004), ISBN Jakubecki, Andrzej, Zedler, Feliks, Prawa upadłościowe i naprawcze. Komentarz, wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa, (2010), ISBN: Kiełczewska, Aleksandra, 530 kilogramów złota - fundraising jako szansa, lekcja biznesu i historii, (2011). Artykuł dostępny na: fundraising_jako_szansa_lekcja_bizn esu_i_historii.html (ostatni dostęp: 9 grudnia 2013) Kobus, Dorota, Czerwińska, Anna, Analiza Finansowa Przedsiębiorstw Z Punktu Widzenia Zarządzającego Przedsiębiorstwem (The Financial Analysis of Enterprises with Regard to Enterprise Manager) (Kwiecień 11, 2013). Dostępne na SSRN: (ostatni dostęp: 10 grudnia 2013) lub Kowalak, Robert, Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa, wyd. Ośrodek Doradzctwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o., Gdańsk, (2003r.), ISBN , s. 5 Krupski, Rafał, Elastyczność organizacji, wyd. Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław, (2008), ISBN: Nowak, Marta, Controlling personalny w przedsiębiorstwie, wyd. Wolters Kluwer Polska, Kraków, (2008r.), ISBN Osiński, Jacek, Szpunar, Piotr, Tymoczko Dobiesław, Przegląd stabilności systemu finansowego, Narodowy Bank Polski, Warszawa, (2008 r.), dostępny na: (ostatni dostęp 6 grudnia 2013)

29 Podedworny Henryk, Grabowiecki, Jerzy, Wnorowski, Henryk, Konkurencyjność gospodarki Polskie a rola państwa przed akcesją do Unii Europejskie, wyd. Uniwersytet Ekonomiczny w Białymstoku, Białystok, (2000), ISBN: Pomykalska, Bożena, Pomyklaski, Przemysław, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, wyd. PWN, Warszawa (2007r.), ISBN Rutkowska, Małgorzata, Towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych: społeczne aspekty funkcjonowania w ubezpieczeniach zdrowotnych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, (2006), ISBN: Sierpińska, Maria, Wędzki, Dariusz, Zarządzanie płynnością finansową w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, (1997), ISBN: Stępień, Konrad, Rentowność a wypłacalność przedsiębiorstw, wyd. Difin, Warszawa, (2007), ISBN: Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz. U. z 1991 r., Nr 46, poz. 203 z późn. zm.), dostępna na: (ostatni dostęp 27 listopada 2013) Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U nr 96 poz. 873). Dostępna na: (ostatni dostęp: 27 listopada 2013) Wyrobek, Joanna M., Utrata płynności a utrata wypłacalności (Differences between the Loss of Liquidity and Insolvency) (March 25, 2007). Zarządzanie finansami firm : teoria i praktyka, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego, Wrocław, Dostępny na SSRN: (ostatni dostęp: 28 listopada 2013) Zietlow, John, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability (September 26, 2012). Dostępny na SSRN: (ostatni dostęp: 4 grudnia 2013) lub