Analiza ekonomicznej kondycji na przykładzie polskiego przedsiębiorstwa branży. przetwórstwa spożywczego.

Transkrypt

1 Analiza ekonomicznej kondycji na przykładzie polskiego przedsiębiorstwa branży przetwórstwa spożywczego. Analysis of economic health of the example of Polish food processing industry companies. Ż. Kuduk Wydział Zarządzania, Informatyki i Finansów; Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Streszczenie: Celem niniejszej pracy jest przedstawienie analizy kondycji ekonomicznej jednego z polskich przedsiębiorstw, działającego w branży przetwórstwa spożywczego w latach Dla określenia poziomu finansowego oraz wskazania efektywności podmiotu obliczono i zinterpretowano: 15 wskaźników, wchodzących w skład modelu PHI zaproponowanego przez Johna Zietlowa, podzielonych według horyzontu czasowego (ogólnego, natychmiastowego, krótkoterminowego, średnioterminowego). Ich podstawą jest płynność, wypłacalność oraz elastyczność finansowa. Poprzez analizę tych wskaźników otrzymaliśmy obraz, który szczegółowo pokazuje sytuację finansową firm oraz jest pomocnym narzędziem w reagowaniu na działania otoczenia 1. Słowa kluczowe : Analiza finansowa, John Zietlow, wskaźniki finansowe Summary: This paper presents an analysis of the economic condition of one of the Polish companies operating in the food processing industry in To determine the level of financial and indicate the effectiveness of the entity 1 Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa, Robert Kowalak, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. Z o.o, Gdańsk 2003, ISBN

2 calculated and interpreted: 15 indicators included in the PHI model proposed by John Zietlow, broken down by time horizon (general, immediate, short-term, medium-term). They are based on liquidity, solvency and financial flexibility. Through analysis of these indicators we have received a picture that shows in detail the financial situation of companies and is a helpful tool in responding to environmental relations. Keywords: Financial analysis, John Zietlow, financial indicators Kody JEL: 64P, 2C, 11C Recenzent 1 K. Krawczyk Recenzent 2 A. Micherda cji_na_przyk_adzie_polskiego_przedsi_biorstwa_bran_y_przetw_rstwa_spo_ywczeg o_autorstwa_kuduk/ Wstęp: Kondycja finansowa oznacza zdolność do utrzymania się przedsiębiorstwa na rynku w warunkach panującej konkurencji, odnosi się do trwałości firmy, jej bezpieczeństwa, wiarygodności i zdolności do generowania zysku. 2 Celem niniejszej pracy jak już powyżej wspomniałam jest analiza kondycji finansowej jednego z polskich przedsiębiorstw. Do szczegółowych analiz wykorzystano 15 wskaźników, wchodzących w skład modelu PHI zaproponowanego przez Johna Zietlowa, podzielonych według horyzontu czasowego (ogólnego, natychmiastowego, 2

3 krótkoterminowego, średnioterminowego). Ich podstawą jest płynność, wypłacalność oraz elastyczność finansowa. Płynność jest rozumiana jako zdolność do terminowego regulowania bieżących zobowiązań. 3 Podmiot musi posiadać odpowiednią ilość gotówki, aby móc terminowo spłacać swoje zobowiązania 4. Wskaźniki bazują również na pojęciu wypłacalności, co oznacza, że jednostka jest zdolna do zapłaty swoich zobowiązań i dalszego kontynuowania swojej działalności. 5 Natomiast elastyczność finansowa pozwala na reakcje podmiotu w bieżących możliwościach inwestycyjnych, aby przedsiębiorstwo mogło dążyć do maksymalizacji wartości oraz działać w momencie nieprzewidzianych zmian w przepływach pieniężnych. 6 Przedmiotem analiz jest Zakład Piekarniczo-Cukierniczy (ZPC), który zajmuje się wytwarzaniem i wypiekaniem najwyższej jakości wyrobów piekarniczych i cukierniczych. Przedsiębiorstwo w swojej ofercie posiada zarówno wyroby tradycyjne takie jak bułka zwykła jak i produkty bardziej urozmaicone np. pączek z czekoladą, chałka. Produkty te cechuje mała płynność, gdyż są bardzo oryginalne. Przedsiębiorstwo swój sukces zawdzięcza stosowaniu najwyższej jakości surowców, doskonałym walorom smakowym oraz konkurencyjnym cenom. Treść pracy: Model J. Zietlowa bazuje na 15 wskaźnikach obrazujących różne aspekty kondycji finansowej przedsiębiorstw. Obliczany jest ze wzoru: 3 Decyzje finansowe w przedsiębiorstwie, Anna Motylska-Kuźma, Joanna Wieprow, wyd. Difin, Warszawa (2013), str Analiza wskaźnikowa sprawozdania finansowego, Dariusz Wędzki, wyd. Wolters Kluwer Polska, Kraków (2006), str Dostępne na: (ostatni dostęp: r). 6 Journal of Corporate Finance 17, David Denis, Financial flexibility and corporate liquidity (2011), dostępne na: (ostatni dostęp: ).

4 PHI = (0.10 x General Subscore) + (0.40 x Immediate-Term Subscore) + (0.30 x Short-Term Subscore) + (0.20 x Medium-Term Subscore) gdzie: General Subscore- ogólny wskaźnik (0-36 miesięcy); Immediate-Term Subscore- wskaźnik natychmiastowy (0-3 miesiące); Short-Term Subscore- krótkoterminowy wskaźnik (3-12 miesięcy); Medium- Term Subscore- średnioterminowy wskaźnik (12-36 miesięcy). 7 Pierwsza grupa wskaźników dotyczy kategorii ogólnej. Są to wskaźniki wieku, rozmiaru oraz niestabilności aktywów. 1. Logarytm naturalny wieku - Natural Logarithm of Age Zadaniem logarytmu naturalnego wieku jest zmierzenie trwałości przedsiębiorstwa. Im organizacja dłużej funkcjonuje na rynku, tym wskaźnik ten ma wyższą wartość i jest lepiej oceniany z uwagi na to, że długotrwałe istnienie na rynku wzbudza zaufanie klientów. W przypadku naszej firmy wskaźnik ten z każdym rokiem jest większy, ponieważ firma znajduje się dłużej na rynku. Tabela 1. Logarytm naturalny wieku Natural Logarithm of Age 2,3 2,2 2,08 1,9 7 Zietlow, John, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability (2012). Dostęp SSRN: (ostatni dostęp: )

5 2. Logarytm naturalny rozmiaru - Natural Logarithm of Size W następnej kolejności oblicza się logarytm naturalny rozmiaru, który informuje o stabilności i elastyczności finansowej przedsiębiorstwa, która rośnie wraz z powiększaniem się wielkości organizacji. Najwyższą wartość ukazuje wskaźnik w roku 2012, najniższą zaś w Tabela 2. Logarytm naturalny rozmiaru Natural Logarithm of Size 16,3 16,34 16,1 15,84 3. Indeks niestabilności aktywów - Asset Instability index Duże wahania poziomu aktywów nie są pozytywną charakterystyką przedsiębiorstwa, gdyż wpływają na ostrożność kredytodawców czy pożyczkodawców. Przez pierwsze trzy lata ZPC posiadał trend wzrostu aktywów. Następnie nastąpiło załamanie trendu i nastąpił spadek, takie wahanie może powodować większą ostrożność przy udzielaniu pożyczek. Tabela 3. Indeks niestabilności aktywów Asset Instability

6 index A. Wskaźnik ogólny General Subscore Wskaźnik ogólny=(waga1 x Wiek)+(Waga2 x Wielkość)+(Waga3 x Indeks niestabilności aktywów) W analizowanym przedsiębiorstwie wartość wskaźnika ogólnego rośnie wraz z wiekiem i wielkością przedsiębiorstwa. Jest to bardzo zadawalający wynik dla przedsiębiorstwa, gdyż oznacza, że nasza firma z roku na rok staje się bardziej wiarygodna, stabilnie rozwija się. Tabela 4. Wskaźnik ogólny General Subscore 6,73 6,6 6,42 6,29 Druga grupa wskaźników odnosi się do kategorii natychmiastowej. Są to wskaźniki uwzględniające oczekiwane oraz nieoczekiwane przepływy pieniężne w okresie do 3 miesięcy. 4. Wskaźnik wystarczalności rezerwy gotówki - Cash Reserve Sufficiency Ratio

7 Wskaźnik ten przedstawia zdolność organizacji do pokrycia wydatków pieniężnych z nieograniczoną gotówką. Im wyższa wartość tego indeksu tym lepiej, ponieważ świadczy to o lepszej kondycji finansowej firmy. W przypadku firmy ZPC widzimy, że nie posiada ona duże zdolności i niestety można zaobserwować tendencję spadkową, choć sytuacja poprawiła się od 2012r. Tabela 5. Wskaźnik wystarczalności rezerwy gotówki Cash Reserve Sufficiency Ratio 0,722 0,718 0,746 0, Zmodyfikowany wskaźnik gotówki - Modified Cash Ratio Indeks ten przedstawia zdolność firmy do regulacji bieżących zobowiązań finansowych za pomocą środków pieniężnych i ekwiwalentów gotówki. Im wyższą wartość przyjmuje, tym większa wypłacalność jednostki. Wartość powyżej zera oznacza nadpłynność gotówkową, natomiast wynik ujemny oznacza brak płynności finansowej. Analizowana firma w latach posiada wyniki powyżej 0, czyli posiada niewielką nadpłynność gotówkową. Tabela 6. Zmodyfikowany wskaźnik gotówki 8 Zietlow, John, A Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability ; September 2012; (ostatni dostęp r.)

8 Modified Cash Ratio 0,039 0,041 0,028 0, Płynność Lambda - Target Liquidity Lambda Definicja jaką podał Witold Bień w książce pt. Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa opisuje płynność finansową przedsiębiorstwa jako zdolność do terminowego regulowania krótkoterminowych zobowiązań. 9 Oddaje poziom elastyczności finansowej badanego podmiotu gospodarczego. Na podstawie wskaźnika docelowej płynności Lambda można określić stosunek gotówki, inwestycji krótkoterminowych i dostępnej linii kredytowej do przeciętnego odchylenia przepływów operacyjnych. Indeks ten informuje nas także, jakie jest prawdopodobieństwo zagrożenia utraty płynności, a co za tym idzie - bankructwa instytucji bądź przedsiębiorstwa. Bardzo korzystna sytuacja występuje, kiedy firma utrzymuje Płynność lambda na stałym poziomie. Niepokojąca sytuacja kiedy współczynnik ten mocno się waha. We wszystkich analizowanych latach wskaźnik płynności Lambda jest równy 0. Tabela 7. Płynność Lambda 9 Bień Witold, Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa. Wydanie 8, Difin S.A., Warszawa 2008;

9 Target Liquidity Lambda Wskaźnik bieżącej płynności - Current Liquidity Index (CLI) Wartość kolejnego wskaźnika mierzy pokrycie wypłacalności oraz płynności dochodów w stosunku do przyszłych pewnych wydatków wypływów finansowych. Najwyższy wynik firma uzyskała w 2010r, wraz z upływem czasu wskaźnik maleje. Tabela 8. Wskaźnik bieżącej płynności Current Liquidity A B C D Index (CLI) 0,44 0,59 0,79 2,15 B. Natychmiastowy wskaźnik Immediate - Term Category Tabela II. Natychmiastowy wskaźnik

10 Immediate - Term Category 0,87 0,89 0,93 1,09 Natychmiastowy wskaźnik spada w latach 2010 do Kolejną kategorią są wskaźniki krótkoterminowe (od 3 do 12 miesięcy), bazujące na bieżącej działalności operacyjnej. W niej zostały uwzględnione następujące wskaźniki: prze-pływów operacyjnych, aktywów, kosztów administracyjnych. 8. Wskaźnik przepływów operacyjnych - Operating Cash Flow Ratio Celem przedsiębiorstwa powinno być dążenie do generowania takich przepływów pieniężnych, pozwalających na spłatę bieżących zobowiązań 10. Tabela 9. Wskaźnik przepływów operacyjnych Operating Cash Flow Ratio 1,11 1,09 0,9 1,2 10 Financial statement analysis: A global perspective, Julia Grant, Paul Munter, Thomas Robinson, Pearson Education International Upper Saddle River, New Jersey (2004), str.245

11 Najwyższy wskaźnik przepływów operacyjnych firma osiągnęła w 2010, następnie wartość ta malała w latach , w 2013 wzrosła, jednak nie do takiego poziomu jak w Wskaźnik aktywów - Asset Ratio O wypłacalności przedsiębiorstwa świadczy również stosunek aktywów obrotowych do sumy bilansowej, czyli aktywów całkowitych. Wskaźnik pokazuje strukturę aktywów, jaką część aktywów ogółem stanowią aktywa obrotowe. Tabela 10. Wskaźnik aktywów Asset Ratio 0,25 0,30 0,34 0,39 Większy udział aktywów obrotowych jest pozytywnym zjawiskiem jeśli chodzi o wypłacalność firmy, niestety w naszej firmie maleje w każdym roku. Różnica między 2010 a 2013 to aż 0, Wskaźnik kosztów administracyjnych - Administrative Expense Ratio

12 Zarządzanie kosztami administracyjnymi przez ich obniżenie pozwala zarządowi spółki poprawić kondycje finansową, dlatego ich wzrost jest pożądany 11. Wysoki poziom udziału kosztów administracyjnych zwiększa wartość wskaźnika PHI. Tabela 11. Wskaźnik kosztów administracyjnych Administrative Expense Ratio 0,33 0,32 0,27 0,24 Wyższe wartości tego wskaźnika wskazują na lepszą kondycję finansową firmy. Jeżeli wartość wskaźnika jest zbyt wysoka może to oznaczać, że koszty administracyjne są zbyt duże. Wskaźnik powinien zawierać się w przedziale od 0,09 do 0,15 ogółu kosztów. Analizowana firma nie mieści się w przedziale w żadnym okresie. C. Krótkoterminowy wskaźnik Short Term Category Tabela II. Krótkoterminowy wskaźnik Short Term Category 2,6 3,2 3,5 4,1 11 Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, Maria Sierpińska, Tomasz Jachna, wyd. PWN, Warszawa (1993)str.96

13 W krótkookresowym terminie najlepsze wyniki firma ZPC osiągnęła w 2010 r. Ostatnią grupą wskaźników jest kategoria średnioterminowa (12-36 miesięcy). W niej zawarte są takie wskaźniki jak: nadwyżka netto, współczynnik udziału, wskaźnik samofinansowania, wskaźnik zadłużenia finansowego, wskaźnik kosztu pozyskania. 11. Nadwyżka netto - Net Surplus Indeks ten pokazuje zmianę aktywów netto w ciągu roku, co daje najlepszy obraz wartości przedsiębiorstwa. Wartości tego wskaźnika według Johna Zietlowa powinny być stałe i rosnące w stabilnej organizacji 12. Tabela 12. Nadwyżka netto Net Surplus Uwaga: Wartości są stałe we wszystkich badanych okresach. 12. Wskaźnik udziału - Contribution Ratio Poszukiwana jest jak najmniejsza wartość tego wskaźnika, który mówi o wkładach wniesionych do spółki, jako wsparciu. Im mniejsze przychody z dotacji tym 12 Zietlow, John, A Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability ; September 2012; (ostatni dostęp r.);

14 większa samowystarczalność finansowa przedsięwzięcia. Wskaźnik ten im wyższy tym mniejsza jest elastyczność finansowa. Tabela 13. Wskaźnik udziału Contribution Ratio A B C D E Wskaźnik samofinansowania - Self-Financing Ratio Wskaźnik ten wskazuje na jakim poziomie występuje samofinansowanie przedsiębiorstwa. Aby zachować dobrą kondycję finansową jego wartość powinna dążyć do 1, a nawet przekraczać tą wartość. Tabela 14. Wskaźnik samofinansowania Contribution Ratio Wskaźnik ogólnego zadłużenia - Financial Debt Ratio Wskaźnik pokazuje stosunek całkowitego zadłużenia do aktywów ogółem i może być interpretowany jako część majątku spółki, która jest finansowana z długu. Największe zadłużenie firma posiadała w 2013 roku.

15 Tabela 15. Wskaźnik ogólnego zadłużenia Financial Debt Ratio 0,38 0,36 0,31 0, Wskaźnik kosztów pozyskiwania funduszy - Fundraising Cost Ratio Jest to wskaźnik kosztów gromadzenia funduszy. Liczy się go poprzez podzielenie kosztów pozyskiwania funduszy przez całkowity wniesiony dochód. Organizacje, które rozpoczynają dopiero swoją działalność cechuje wysoka wartość wskaźnika kosztów pozyskiwania funduszy. Tabela 16. Wskaźnik kosztów pozyskiwania funduszy Fundraising Cost Ratio D. Średnioterminowy wskaźnik - Medium-Term subscore Tabela III. Średnioterminowy wskaźnik

16 Medium- Term subscore -0,8-0,75-0,6-0,05 E. Wskaźnik PHI Zietlowa - Financial Health Index Dzięki wcześniejszemu obliczeniu wskaźników: natychmiastowego, krótkookresowego oraz średniookresowego możemy obliczyć wskaźnik Financial Health Index, który kompleksowo pozwala ocenić kondycję finansową analizowanych organizacji. Tabela IV. Wskaźnik PHI Zietlow FHI 1,65 1,83 1,95 2,28 Omówione wskaźniki tworzą kondycję finansową podmiotu bazując o model J. Zietlowa. Wyliczenie indeksu PHI w badanym okresie pozwala na określenie sytuacji

17 finansowej analizowanego podmiotu, która jak widać w tabeli powyżej najlepsza była w 2010r. Zakończenie Celem pracy była analiza ekonomiczna kondycji jednego z polskich przedsiębiorstw w oparciu o Model Zrównoważonego Rozwoju Finansowego. Kondycja finansowa obrazuje stan finansowy, który można określić za pomocą takich kategorii jak: elastyczność finansowa, płynność, wypłacalność. Zorientowanie modelu PHI na horyzonty czasowe umożliwiło mi ocenienie płynności finansowej na czterech poziomach: ocena sytuacji ogólnej, ocena okresu natychmiastowego, ocena krótkiego okresu i ocena średniego okresu. Przeprowadzona analiza podmiotu gospodarczego została oparta na wielopłaszczyznowych wskaźnikach finansowych, co dało pełniejszy obraz informacji na temat kondycji finansowej na przestrzeni lat Cel jakim było uzyskanie wskaźnika PHI został w pełni zrealizowany. Wyliczenie indeksu w badanych okresach pozwala na określenie sytuacji finansowej analizowanego podmiotu, która jak widać w tabeli powyżej najlepsza była w 2010r. 13 Przedsiębiorstwo & finanse 2012/2, Metody oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa, Krzysztof Miciuła, Białystok (2012), str.1,11, dostępne na: (ostatni dostęp: r).

18 Bibliografia: 1. Bień Witold: Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa. Wydanie 8, Difin S.A., Warszawa 2008; 2. Michalski Grzegorz: Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, Wydawnictwo C.H. Beck, (2010), Warszawa; 3. Kowalak Robert: Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. Z o.o, Gdańsk 2003, ISBN ; 4. Zietlow John: A Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability; September 2012; (ostatni dostęp r.) 5. Motylska-Kuźma Anna, Wieprow Joanna: Decyzje finansowe w przedsiębiorstwie, wyd. Difin, Warszawa (2013), str Wędzki Dariusz: Analiza wskaźnikowa sprawozdania finansowego, wyd. Wolters Kluwer Polska, Kraków (2006), str Denis David, Journal of Corporate Finance 17, Financial flexibility and corporate liquidity (2011), dostępne na: (ostatni dostęp: ). 8. Grant Julia, Munter Paul, Robinson Thomas: Financial statement analysis: A global perspective, Pearson Education International Upper Saddle River, New Jersey (2004), str Sierpińska Maria, Jachna Tomasz: Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, wyd. PWN, Warszawa (1993) str Miciuła Krzysztof: Metody oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa, Przedsiębiorstwo & finanse 2012/2, Białystok (2012) (ostatni dostęp r.)