Ryzyko przedsiębiorstwa wynikające z ekonomicznej kondycji. na przykładzie polskich instytucji.

Transkrypt

1 Ryzyko przedsiębiorstwa wynikające z ekonomicznej kondycji na przykładzie polskich instytucji. Risk of the firm as result of economic health - Polish entities case. Aleksandra Łabuda, Kajetan Kokoszka, Jakub Lasek, Wroclaw University of Economics Streszczenie: Niniejsza praca analizuje ryzyko przedsiębiorstwa wynikające z ekonomicznej kondycji na przykładzie polskich spółek należących do trzech sektorów: z branży finansowej, organizacji non profit oraz z poza sektora organizacji non profit i sektora spółek finansowych. Analiza ta dokonana jest na podstawie modelu stabilności finansowej stworzonej przez J. Zieltowa w pracy A Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability. Praca oblicza wskaźniki wynikające z tego modelu, a także porównuje je pomiędzy tymi jednostkami z każdego sektora. Porównanie dokonane jest przy użyciu takich wskaźników jak np. wskaźnik niestabilności aktywów, współczynnik dostarczanej rezerwy gotówkowej, docelowa płynność Lambda czy zmodyfikowany wskaźnik gotówki. Na ich podstawie można ujawnić mało stabilne obszary danej organizacji i dokonać poprawy ich kondycji finansowej. Słowa kluczowe: ryzyko przedsiębiorstwa, kondycja finansowa, wskaźniki finansowe, kondycja przedsiębiorstwa

2 Abstract: This paper analyzes the risk of the company resulting from the economic condition of the example of Polish companies in the three sectors of the financial industry, nonprofit organizations and from outside the nonprofit sector and financial sector companies. This analysis is done on the basis of financial stability model developed by J. Zieltowa at work "A Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability". Job calculated ratios resulting from this model and compares them between these units from each sector. The comparison is made using parameters such as asset volatility index, the ratio of cash reserves supplied and the target flow rate sensor or modified cash. On their basis, it can reveal very stable areas of the organization and make improve their financial condition. Key words: risk, financial condition, financial ratios, the condition of the company JEL Classification: A10, A11, A30

3 Wstęp Aby dokonać analizy ryzyka przedsiębiorstw zostały wybrane trzy dobrze działające organizacje. Jest to klub sportowy działający jako organizacja non profit odnoszący duże sukcesy w swojej dziedzinie, jeden z największych banków komercyjnych w Polsce oraz przedsiębiorstwo zajmujące się szeroko rozumianym marketingiem internetowym, które dynamicznie wkroczyło na rynek z dużymi sukcesami. Każda z tych instytucji wyróżnia się na tle swojej branży oraz odnosi w niej liczne sukcesy. Każda z nich skupia swoją działalność na rynku polskim. Wybrane zostały do przeprowadzenia analizy, ponieważ charakteryzują się bardzo odrębną działalnością, jaką prowadzą oraz sposobem jej finansowania. Wskaźniki finansowe jakie zostaną użyte do analizy ryzyka tych instytucji są jednocześnie informacjami o kondycji finansowej badanych organizacji. Dzięki nim można zidentyfikować zarówno mocne jak i słabe strony przedsiębiorstwa oraz zbadać, w którym obszarze funkcjonowania przedsiębiorstwa występuje największe ryzyko. Wybrane w tej pracy wskaźniki będą opierać się na podstawie modelu stabilności finansowej stworzonej przez J. Zieltowa w pracy A Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability.

4 Instytucja Non Profit Kategorie ogólne (ramy czasowe od 0 do 36 miesięcy) Poszczególne składowe wskaźniki z roku na rok w tej kategorii osiągają coraz lepszą wartość. Można zatem wywnioskować, że firma z roku na rok jest bardziej stabilna finansowo i coraz mniej zagrożona ryzykiem finansowym. Poszczególne lata działalności instytucji charakteryzują się dużą zmiennością wskaźników: w roku 2010 wielkość instytucji wzrosła dwukrotnie, by w następnym roku spaść, a odwrotnie proporcjonalnie zmieniała się niestabilność aktywów, która w 2010 r. się podniosła, by w kolejnym roku zanotować spadek. Badane wskaźniki w tej kategorii ram czasowych osiągnęły dla klubu sportowego wartość maksymalną 10. Kategorie krótkoterminowe (ramy czasowe od 3 do 12 miesięcy) Wskaźniki w tym okresie ewidentnie wskazują na pogorszenie się kondycji finansowej instytucji i wzrost ryzyka finansowego. W kolejnych latach wskaźnik wydajności pieniężnych wydatków spada znacząco. W dużej wielkości spada również zmodyfikowany wskaźnik gotówki. Kategorie średnioterminowe (ramy czasowe od 12 do 36 miesięcy) W tym okresie wskaźniki przyjmują z roku na rok coraz gorsze wartości. W ostatnim badanym roku są one aż trzy razy mniejsze niż w pierwszym roku badania. Contribution ratio przez cały okres jest na stałym poziomie, ale pozostałe wskaźniki spadają. Warto nadmienić, że im bardziej wartość Contribution Ratio spada tym lepiej dla danej instytucji, ponieważ świadczy to o obniżaniu się poziomu jej ryzyka finansowego. Nadwyżka finansowa w roku 2011 uległa ogromnemu spadkowi. Wskaźniki ukazują również realny problem instytucji brak bieżących środków

5 finansowych na dodatkowe inwestycje w kolejnych latach. Występuje z roku na rok coraz większy brak jakichkolwiek wolnych rezerw pieniężnych. Tabela1. Wskaźniki dla przedsiębiorstwa non profit Wskaźnik Rodzaj wskaźnika Rok/Wartość Rok/Wartość Rok/Wartość GENERAL (0 to 36 months) Age (Years since founding)* Financial Flexibility 0,6 0,63 0,67 Size (Total Revenues & Support)* Financial Flexibility 82457, , ,4 Asset Instability Index** Financial Flexibility 20,14 48,74 22,34 IMMEDIATE-TERM (0 to 3 months) Cash Reserve Sufficiency Ratio Liquidity 1,19 1,02 1,04 Modified Cash Ratio Solvency 0,36 0,06 0,07 Target Liquidity Lambda Liquidity, Financial Flexibility 2,48 2,05 1,37 Current Liquidity Index Liquidity IMMEDIATE -TERM SUBSCORE 8,14 3,76 3,39 SHORT-TERM (3 to 12 months) OCF Ratio Liquidity 0, , , Asset Ratio Solvency 0, , , Administrative Expense Ratio Financial Flexibility 0, , , SHORT -TERM SUBSCORE 4,10 1,73 1,90 MEDIUM-TERM (12 to 36 months) Net Surplus Liquidity 36442, , ,22 Contribution Ratio Financial Flexibility 0,68 0,55 0,65 Self-Financing Ratio Financial Flexibility -0, , Financial Debt Ratio Solvency 0, , , Fundraising Cost Ratio Financial Flexibility Źródło: J. Zietlow (2012, 3-56), Sprawozdania finansowe wybranych przedsiębiorstw dostępne w Monitorze Spółdzielczym B, na stronach internetowych m.in.

6 Instytucja Finansowa Kategorie ogólne (ramy czasowe od 0 do 36 miesięcy) Podobnie jak w przypadku instytucji non profit wskaźnik w tych latach osiągnął maksymalną wartość 10. Może to świadczyć na pierwszy rzut oka o jej stabilności, jednak analizując poszczególne wskaźniki można zaobserwować, że z roku na rok wartość aktywów firmy spada. Średnia wartość instytucji spada z roku na rok o ok. 10%. Wartość wskaźnika wartości nie przekłada się na faktyczne zachowanie aktywów w tej jednostce rynkowej. Kategorie krótkoterminowe (ramy czasowe od 3 do 12 miesięcy) W wykazanym okresie można na podstawie obliczonych wskaźników wywnioskować, że ryzyko finansowe tej firmy ulega znacznemu zmniejszeniu. Znacząco poprawiły się wartości takich wskaźników jak przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej, aktywów czy podwskaźnik krótkoterminowy. Instytucja poprawiła także swoje zasoby finansowe, zmniejszając zmienność przepływów pieniężnych. Wskaźnik krótkoterminowy globalnie wzrósł aż o 90% na przestrzeni tego okresu. Kategorie średnioterminowe (ramy czasowe od 12 do 36 miesięcy) W średnioterminowych ramach czasowych i w tej kategorii wskaźników możemy zaobserwować dużą zmienność ryzyka finansowego badanej jednostki. Wartość takich wskaźników jak np. nadwyżka finansowa, zmodyfikowany wskaźnik gotówki czy współczynnik samofinansowania najpierw odnotowują wzrost, aby w kolejnym roku znacząco się pogroszyć. Contribution ratio ma wysoką wartość i wskazuje małe wahania. Potwierdza to stabilizacje finansową, kosztem zwiększone ryzyka finansowego. Firma posiada małą ilość kapitału obcego i duża wypłacalność, o czym

7 świadczą niskie wartości wskaźnika zadłużenia finansowego na przestrzeni badanego okresu. Tabela2. Wskaźniki dla przedsiębiorstwa finansowego Wskaźnik Rodzaj wskaźnika Rok/Wartość Rok/Wartość Rok/Wartość GENERAL (Timeframe: 0 to 36 months) Age (Years since founding)* Financial Flexibility 0, ,37 0,40 Size (Total Revenues & Support)* Financial Flexibility Asset Instability Index** Financial Flexibility 15,26 35,23 24,65 IMMEDIATE-TERM (Timeframe: 0 to 3 months) Cash Reserve Sufficiency Ratio Liquidity 0,89 1,17 6,46 Modified Cash Ratio Solvency 0,01 0,07 0,00 Target Liquidity Lambda Liquidity, Financial Flexibility 0,11 0,61 0,61 Current Liquidity Index Liquidity 5,21 5,54 2,91 IMMEDIATE -TERM SUBSCORE 3,97 5,64 10,07 SHORT-TERM (Timeframe: 3 to 12 months) OCF Ratio Liquidity 0, , , Asset Ratio Solvency 0, , , Administrative Expense Ratio Financial Flexibility 1, , , SHORT -TERM SUBSCORE 10,82 11,25 8,91 MEDIUM-TERM (Timeframe: 12 to 36 months) Net Surplus Liquidity Contribution Ratio Financial Flexibility 0, , ,92114 Self-Financing Ratio Financial Flexibility 1, , , Financial Debt Ratio Solvency 0, , , Fundraising Cost Ratio Financial Flexibility Źródło: J. Zietlow (2012, 3-56), Sprawozdania finansowe wybranych przedsiębiorstw dostępne w Monitorze Spółdzielczym B, na stronach internetowych m.in.

8 Instytucja z poza sektora finansowego i non profit Kategorie ogólne (ramy czasowe od 0 do 36 miesięcy) Podobnie jak w poprzednich badanych instytucjach wskaźnik w tym okresie osiągnął maksymalną wartość 10. Analizując poszczególne wskaźniki składowe dla kolejnych lat możemy zaobserwować znaczne zmniejszenia ryzyka finansowego dla tej instytucji. Świadczy między innymi o tym znaczne zwiększenie wartości firmy, przy czym jednak, następuje duża zmienność aktywów z tendencją spadkową. Po raz kolejny, wartość wskaźnika wartości nie przekłada się faktycznie na zachowanie aktywów w przypadku tego przedsiębiorstwa. Kategorie krótkoterminowe (ramy czasowe od 3 do 12 miesięcy) W zadanym okresie nieznacznie spadła wartość wskaźników przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej oraz wskaźnik aktywów. Świadczy to o nieznacznym zwiększeniu ryzyka finansowego, a co za tym idzie kondycji finansowej w tej instytucji. Przy czym jednak, nadwyżka finansowa netto z roku na rok co raz bardziej się zwiększa i odblokowuje większe rezerwy środków pieniężnych. Warto jednak, aby swoje nadwyżki finansowe firma zachowała w kolejnych latach, ponieważ występuje wysoka zmienność przepływów pieniężnych. Może to przyczynić się do większej utraty gotówki w kolejnych okresach i znacznego zwiększenia ryzyka finansowego. Pomimo odnotwanego wzrostu wskaźnika w pierwszym badanym okresie, kondycja finansowa firmy spadła w kolejnych latach w zadanym okresie. Kategorie średnioterminowe (ramy czasowe od 12 do 36 miesięcy) Stabilność jednak zapewnia wskaźnik Contribution Ratio, który przyjmując wysokie wartości, zapewnia o zmniejszonym ryzyku finansowym. Firma w znacznym stopniu

9 korzysta też z obcych źródeł finansowania. Wskaźnik ogólny w ostatnim badanym roku wzrósł ponad dwukrotnie w stosunku do pierwszego roku. Nadwyżka finansowa netto w tym okresie również przyjmuje coraz większe wartości. Niestety firma nie może sama w całości finansować swoich inwestycji z powodu niewystarczających zasobów pieniężnych i zbyt dużej zmienności płynności i dlatego też korzysta z zewnętrznych źródeł finansowania. Mimo to, dzięki licznym inwestycjom i wysokiej wartości wskaźników świadczących o stabilizacji, firma rozwija się, a jej wartość z roku na rok jest coraz wyższa.

10 Tabela3. Wskaźniki dla przedsiębiorstwa innego niż non profit i finansowe Wskaźnik Rodzaj wskaźnika Rok/Wartość Rok/Wartość Rok/Wartość GENERAL (Timeframe: 0 to 36 months) Age (Years since founding)* Financial Flexibility 0,4 0,43 0,47 Size (Total Revenues & Support)* Financial Flexibility Asset Instability Index** Financial Flexibility 15,24 41,56 18,21 IMMEDIATE-TERM (Timeframe: 0 to 3 months) Cash Reserve Sufficiency Ratio Liquidity 0,80 0,81 0,76 Modified Cash Ratio Solvency 0,00 0,00 0,00 Target Liquidity Lambda Liquidity, Financial Flexibility 4,93 5,16 4,49 Current Liquidity Index Liquidity 0,26 0,18 0,44 IMMEDIATE -TERM SUBSCORE 5,36 5,52 5,04 SHORT-TERM (Timeframe: 3 to 12 months) OCF Ratio Liquidity 0, , , Asset Ratio Solvency 0, , , Administrative Expense Ratio Financial Flexibility 0, , ,13405 SHORT -TERM SUBSCORE 4,33 4,33 3,68 MEDIUM-TERM (Timeframe: 12 to 36 months) Net Surplus Liquidity Contribution Ratio Financial Flexibility 0, , , Self-Financing Ratio Financial Flexibility -2, , , Financial Debt Ratio Solvency 0, , , Fundraising Cost Ratio Financial Flexibility Źródło: J. Zietlow (2012, 3-56), Sprawozdania finansowe wybranych przedsiębiorstw dostępne w Monitorze Spółdzielczym B, na stronach internetowych m.in.

11 Główny wskaźnik PHI Główny wskaźnik PHI kształtował się różnorodnie dla każdej z instytucji. Dla klubu sportowego był on niestety z roku na rok coraz gorszy. Potwierdza to wnioski z poprzednich wskaźników o malejącej kondycji finansowej i realnym wzroście ryzyka finansowego (spadek wskaźnika o ponad 50%). W badanej instytucji finansowej wskaźnik PHI w pierwszym badanym okresie znacznie się polepszył, lecz niestety znacząco obniżył wartość w kolejnym roku. Potwierdzają to również badania kolejnych wskaźników w różnych okresach czasowych. Świadczy to o dużej zmienności w firmie. Firma rozwija się stabilnie, ale występuje w niej wysokie ryzyko finansowe. W instytucji z poza sektorów finansowych i non profit wskaźnik PHI wykazuje najbardziej korzystne wartości w poszczególnych okresach. Potwierdza to wnioski pozostałych wskaźników, które mówią o dobrej kondycji finansowej instytucji i jej stabilnym wzroście w poszczególnych latach. Jest to przedsiębiorstwo najbardziej atrakcyjne dla inwestorów ze wszystkich trzech badanych.

12 Zakończenie Niniejsze badania potwierdzają skuteczność użytych wskaźników opierających się na podstawie modelu stabilności finansowej stworzonej przez J. Zieltowa. Ukazują one realny i faktyczny stan finansowych poszczególnych jednostek rynkowych. Do badania udało się dobrać zasadniczo różniące się ze sobą instytucje nie tylko jeżeli chodzi o branże, w których mieści się ich działalność, ale również jeżeli chodzi o kondycje finansowe i realne ryzyko finansowe. Wskaźniki te potwierdzają stan kondycji finansowej nie tylko w teorii i wykazanych badaniach, ale również w praktyce świadczy o tym faktyczne stan i problemy z jakimi się zmagają przywołane w niniejszym opracowaniu instytucje.