Światowy kryzys finansowy

IV Kongres Ryzyka Bankowego BIK Światowy kryzys finansowy Wnioski dla systemu gwarantowania depozytów Jerzy Pruski Prezes Zarządu BFG Warszawa, październik 29 r. 1

Światowy kryzys finansowy Działania na rzecz zapewnienia stabilności sektora bankowego 2

Przegląd wydarzeń w okresie kryzysu do końca 28 r Kwiecień 28 r. Washington Mutual został dokapitalizowany kwotą 7 mld USD przez konsorcjum finansowe, a Lehman Brothers pozyskał 4 mld USD z emisji akcji. Marzec 27 JP Morgan Chase nabył Bear Stearns za kwotę 24 mld USD Luty 28 nacjonalizacjia Northern Rock (pomoc z Banku Anglii na kwotę 55 mld funtów (pożyczki i gwarancje) Połowa 28 r. Fannie Mae i Freddie Mac wykazują straty za 27 r. (3,5 mld USD i 2,5 mld USD) Kongres przyjął w lipcu 28 r. ustawę umożliwiającą ich dokapitalizowanie przez Skarb Państwa. 1.8.27 skoordynowana akcja FED, EBC i Banku Japonii udostępniania sektorowi bankowemu środków w celu zapewnienia płynności 17.8.27 FED obniża stopy procentowe o 5 pb 17.7.27 Bear Stearns wstrzymał umorzenia jednostek w 2 funduszach hedgingowych 9.8.27 BNP Paribas wstrzymał wypłaty z 3 funduszy inwestycyjnych 31.1.28 FED obniża stopy procentowe o 75 pb 7.9.28 r. rząd USA przejął kontrolę nad Fannie Mae i Freddie Mac, których straty wzrosły do ok. 15 mld USD 17.9.27 FED obniża stopy procentowe o 5 pb 11.12.27 FED obniża stopy procentowe o 25 pb 22.1.28 FED obniża stopy procentowe o 75 pb 14.9.28 r. Lehman Brothers ogłasza niewypłacalność (strata ok. 14 mld USD) 15.9.28 r. - Bank of America przejął za ok. 5 mld USD Merrill Lynch. - private sector solution 17.9 28 Barclays zgodził się odkupić od Lehman Brothers działy bankowości inwestycyjnej i rynków kapitalowych. Japońska Nomura Holdings przejęła spółki w rejonie Azji i Pacyfiku 16.9.28 r. AIG przekazała kontrolę rządowi USA w zamian za 79,9% akcji AIG otrzymało dwuletnią pożyczkę w wys. Ok. 85 mld USD Wrzesień 28 r. problemy grupy Fortis, która została dofinansowana kwotą 11,2 mld euro przez rządy Belgii, Holandii oraz Luksemburga w zamian za częściową nacjonalizację. 24.11.28 r. 2 mld USD dokapitalizowania dla Citigroup od amerykańskiego Rresortu Skarbu (łączna kwota pomocy na jaką może liczyć Citigroup wzrasta do 36 mld USD) 28.1.28 r. AEGON otrzymuje 3 mld EUR pomocy od rządu Holandii - 3,5 mld EUR 27.1.28 r. pomoc rządu Belgii dla KBC - 3,5 mld EUR 2.1.28 r. rząd Francji zapowiada pomoc dla banków w kwocie 1,5 mld EUR 19.1.28 r. pomoc rządu Holandii dla ING - 1 mld EUR 17.1.28 n Ukraina, Węgry, Pakistan i Białoruś ubiegają się o pomoc MFW. Późniejsza pomoc dla Ukrainy wyniosła 16,5 mld USD. Węgry otrzymały 5 mln EUR kredytu z EBC 16.1.28 r. utworzenie funduszu gwarantowanego przez bank centralny Szwajcarii, do którego transferowane mają być toksyczne aktywa banków, w tym UBS 6 mld USD 14.1.28 r. Gwarancje rządu Stanów Zjednoczonych 25 mld USD Wrzesień 28 r. Rządy Francji, Belgii i Luksemburga wsparły Bank Dexia kwotą 6,4 mld euro - częściowa nacjonalizacja 1.1.28 r. Rząd Norwegii wprowadza plan zamiany posiadanych przez banki obligacji zabezpieczonych kredytami hipotecznymi na obligacje skarbowe wartość pomocy 55 mld USD 3

Instrumenty użyte dla zwalczania kryzysu Fazy kryzysu Zapobieganie kryzysowi Zarządzanie kryzysem Usuwanie skutków kryzysu Instytucje zabezpieczające system stabilności finansowej Wymagane dla skutecznego zwalczania kryzysu Rządy państw Banki centralne Kompletność posiadanych instrumentów wsparcia Szybkość użycia instrumentów wsparcia Ograniczenia Dostępność środków finansowych Instytucje nadzorcze Specjalne inst. pozarządowe Brak systemów wczesnego ostrzegania Ograniczona rola pomocowa - pożyczki - skup wierzytelności Ograniczenia budżetowe Niska jakość informacji Ograniczenia kompetencyjne poszczególnych instytucji 4

Instrumenty użyte dla zwalczania kryzysu 28 Instrumenty wsparcia Skala interwencji Mierzona liczbą interwencji narastająco W okresie lipiec 27 lipiec 29 W zakresie polityki monetarnej i płynności Redukcja bazowych stóp procentowych Instrumenty stabilizacyjne System gwarancji Wykup aktywów Gwarancje Rekapitalizacja Wsparcie płynności. Zmiany stóp Upadek Lehman Brothers 14-9-28 Wsparcie płynnościowe Wykup aktywów Rekapitalizacja Do upadku Lehman Brothers działania antykryzysowe prowadziły jedynie banki centralne 5

Ocena efektywności instrumentów pomocowych Efektywność instrumentów antykryzysowych Reduk.stóp Wsparcie płynności Rekapitalizacja Gwarancje Wykup aktywów Kraj Strefa Euro Wlk.Brytania USA Strefa Euro Wlk.Brytania USA Strefa Euro Wlk.Brytania USA Faza-1 Faza-2 Faza-3 Procesy rekapitalizacji zostały uruchomione zbyt późno Zachowanie CDS wskazywało na narastanie kryzysu przed upadkiem Lehman Bothers W pierwszym etapie kryzysu skoncentrowano się głównie na zapewnieniu płynności banków oraz na obniżkach stóp procentowych Niedoszacowane zostało ryzyko niewypłacalności interwencje w tym zakresie pojawiły się zbyt późno oraz ich skala była zbyt mała 6

Opóźniona reakcja na sygnały zagrożenia Zmiany CDS w punktach bazowych Sygnały o istotnym zagrożeniu kryzysem były widoczne przed wrześniem 28 r. Dobrym miernikiem zagrożenia były zmiany poziomów CDS dla poszczególnych krajów Pomimo istniejących sygnałów reakcje nadzorów bankowych były zbyt powolne 7

Skala działań interwencyjnych wymiar użytych środków finansowych Wsparcie dla sektora finansowego oraz innych sektorów Stan na lipiec 29 jako % PKB z 28 r. Rekapitalizacja Wykup aktywów Gwarancje Wsparcie płynnościowe Finansowanie rządowe up-front Skala działań interwencyjnych Kraj Gwarancje Rekapitalizacja Wykup Razem aktywów jako % Dochodu Narodowego Kraje wysoko rozwinięte Kraje rozwijające się w G-2 Liczba interwencji Realizacja interwencji antykryzysowych wymaga znaczących środków finansowych: - w krajach wysoko rozwiniętych wsparcie antykryzysowe pochłonęło ok. 3% PKB - w gwarancje, rekapitalizację i wykup aktywów w strefie Euro zaangażowano blisko 2% PKB. 8

Udział Chin w stabilizowaniu gospodarki światowej Przyrost kredytów dla sektora prywatnego - rozwinięte kraje europejskie (w pkt.proc) Przyrost stanów kredytów dla sektora prywatnego kraje rozwijające (w pkt.proc) Udział w tworzeniu przyrostu światowego PKB Reszta świata Chiny USA Kraje wysoko rozwin. Główni eksporterzy kapitału - udział (w pkt.proc) Chiny odgrywają istotną rolę jako stablizator gospodarki światowej przy wychodzeniu z kryzysu Gospodarka chińska będzie odgrywać wiodącą rolę w kreowaniu przyrostu światowego PKB Chiny stają się dostarczycielem kapitału w wymiarze globalnym 9

Kryzys 28 r. na tle innych kryzysów finansowych Kraje wysoko rozwinięte Kraje rozwijające 1) Zjawiska kryzysowe mają charakter cykliczny 2) Skutki kryzysów finansowych są widoczne w okresie kilku lat pokazują to doświadczenia związane z wcześniejszymi kryzysami przed 28 r. 3) Obecny kryzys należy do najsilniejszych w okresie pierwszego roku pod względem intensywności porównywany jest z kryzysem 1929 Skutki kryzysu i okres jego trwania zależą od trafności działań interwencyjnych oraz - zdolności do przewidzenia czasu wystąpienia kryzysu - szybkości wprowadzenia działań zapobiegawczych - użycia szerokiego zestawu środków zapobiegawczych 1

Potencjał wzrostu po 28 r. USA Strefa Euro Prognoza 27 Świat Kraje rozwijające Prognoza 27 Prognoza 27 Kraje rozwinięte Poziom bezrobocia Strefa Euro USA Japonia 1) Powrót gospodarki światowej do stanu sprzed kryzysu będzie powolny 2) Prognozy wskazują, że kraje rozwinięte w 214 r. osiągną PKB jedynie o 1% wyższe niż PKB tych państw w 26 r. 3) Bezrobocie w strefie Euro w 214 r. będzie na poziomie wyższym niż w 26 r. Według raportu IMF wystudzenie gospodarki światowej będzie negatywnie wpływać na wzrost wyników finansowych banków w okresie do 214 r. 11

Aktywność banków centralnych w okresie kryzysu Zmiana sum bilans. banków centralnych (lip 27 = 1) Cze 28 Paz 28 Lip 29 Sumy bilansowe banków centralnych jako % Dochodu Narodowego w 28 r Suma bilansowa (przed kryzysem) Suma bilansowa (czerw. 29) Wzrost sumy bil. Banki centralne w krajach wysoko rozwiniętych posiadły wysoką sprawność w zakresie dostarczania w krótkim czasie ogromnych wolumenów środków gwarantujących bezpieczeństwo płynności dla sektora bankowego 12

Wpływ kryzysu na finanse publiczne Budżet publiczny Świat Kraje rozwijające Kraje wysoko rozw. Dług publiczny Kraje wysoko rozw. Kraje rozwijające Świat 1) Kryzys wpłynął w istotny sposób na stan finansów publicznych 2) Dług publiczny w krajach wysoko rozwiniętych przekroczy poziom 1% PKB 3) Skłonność do angażowania środków publicznych w następnych latach będzie ograniczona szczególnie w krajach rozwijających się Istotnym wyzwaniem dla systemów finansowych, szczególnie w krajach wysoko rozwiniętych, będzie ograniczanie angażowania pieniędzy podatników w finansowanie pomocowych środków antykryzysowych 13

Problemy kapitałowe banków Zrealizowane (po I połowie 29) oraz oczekiwane straty - w mld USD Straty oczekiwane Potrzeby kapitałowe banków w mln USD Straty zrealizowane Skumulowana strata (% PKB) Oczekiwane straty w strefie Euro oraz Wlk. Brytanii są dwukrotnie wyższe od oczekiwanych strat w USA Istotnym problemem, szczególnie dla europejskiego systemu finansowego, będzie realizacja procesu dokapitalizowania banków 14

Wpływ kryzysu światowego na sytuację w Polsce Ryzyka i wyzwania dla sektora bankowego 15

27-12-31 28-2-29 28-4-3 28-6-3 28-8-31 28-1-31 28-12-31 29-2-28 29-4-3 29-6-3 29-8-31 27-1-2 27-3-27 27-6-25 27-9-18 27-12-13 28-3-11 28-6-6 28-9-1 28-11-25 29-2-2 29-5-2 29-8-13 grudzień 26 styczeń 27 luty 27 marzec 27 kwiecień 27 maj 27 czerwiec 27 lipiec 27 sierpień 27 wrzesień 27 październik 27 listopad 27 grudzień 27 styczeń 28 luty 28 marzec 28 kwiecień 28 maj 28 czerwiec 28 lipiec 28 sierpień 28 wrzesień 28 październik 28 listopad 28 grudzień 28 styczeń 29 luty 29 marzec 29 kwiecień 29 maj 29 czerwiec 29 lipiec 29 sierpień 29 wrzesień 29 Wpływ kryzysu na rynki finansowe 5,% 4,5% 4,% 3,5% Spread pomiędzy stopami LIBOR 3M i OIS 3M dla USD OKRES PRZED KRYZYSEM OKRES KRYZYSU PRZED UPADKIEM LEHMAN BROTHERS OKRES PO UPADKU LEHMAN BROTHERS 1 8 Gwałtowny wzrost ryzyka kredytowego 4 3 3,% 2,5% 2,% 6 4 2 1,5% 1,%,5%,%,25% 2 19 wrz 8 24 paź 8 28 lis 8 2 sty 9 6 lut 9 1 notowania CDS dla długu krajów: Łotwa Rosja Węgry Polska Ukraina (P) 5, Kurs PLN WIBOR 3M i stopa referencyjna NBP 4,5 4, 7, 6,5 6, WIBOR 3M Stopa referencyjna 3,5 3, % 5,5 5, 4,5 2,5 2, 1,5 USD/PLN EUR/PLN CHF/PLN 4, 3,5 3, 16

27-12-28 28-2-28 28-4-28 28-6-28 28-8-28 28-1-28 28-12-28 29-2-28 29-4-28 29-6-28 29-8-28 Wpływ kryzysu na rynki finansowe 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Indeksy giełdowe WIG2 CAC 4 XETRA DAX FTSE1 Dow Jones (OP) Światowe indeksy giełdowe odnotowały spadek od końca 27, natomiast po upadku Lehman Brothers nastąpiło gwałtowne ich załamanie. Warszawska giełda pozostaje pod wpływem nastrojów panujących na giełdach światowych. Znaczne obniżenie wartości poszczególnych banków, w tym banków obecnych w Polsce. 14 12 1 8 6 4 2 3 25 2 15 1 5 Citigroup HSBC JP Morgan Chase Kapitalizacja giełdowa wybranych banków (w mld USD ) Źródło: Rankingi FT Global 5: czerwiec 27, grudzieo 28 serwisy internetowe banków czerwiec 27 grudzieo 28 Banki obecne w Polsce UBS RBS Santander BNP Paribas ING Unicredit Goldman Sachs Societe Generale Deutsche Bank Credit Agricole KBC Commerzbank AIB 17

Spowolnienie gospodarcze i wzrost długu publicznego Tempo zmian PKB i jego prognozy w wybranych krajach -15, 2,5 2,1 7,9 Ukraina 54,% Przyrost Przyrost długu długu publicznego w Polsce Mln zł 25 21* 29* 28 27-9,8-11, -13,1-2,7-6,3-4,7-3,2-4,6-4,1 -,3,3 2,5,6 1, 2,8,2,6 2,7,8 1, 5,6 8,1 6,1 9,8 1, 4,9 6,8 Rosja Czechy Węgry Litwa Łotwa Strefa euro (15) Polska 52,% 5,% 48,% 46,% 44,% 42,% 4,% 26 27 28 29p 21p 2 15 1 5 %-2, -15, -1, -5,, 5, 1, 15, Przyrost długu publicznego (narastająco) - PO Dług publiczny (% PKB) Źródło: www. eurostat.europa.eu, www.worldbank.org.ua, www.worldbank.org; dane dla Polski - GUS * prognozy na 29 r., 21 r. - Eurostat dla krajów UE, dla Ukrainy (29r., 21 r.) i Rosji (29 r.)- prognozy ze strony www. worldbank.org Żródło : GUS, Ustawa budżetowa Kryzys finansowy w stosunkowo najmniejszym stopniu dotknął gospodarkę polską jedyny kraj w Unii Europejskiej odnotowujący dodatni wzrost PKB w 29 r. Niemniej jednak skala kryzysu jego zasięg geograficzny, jak i głębokość problemów powstałych gospodarce i finansach publicznych poszczególnych państw powoduje, że jego skutki mogą być długo odczuwalne, również w Polsce. w 18

1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 mld z ł mld z ł 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 mld z ł mld z ł Spowolnienie tempa wzrostu sektora bankowego w okresie kryzysu S uma bilansowa banków S uma bilansowa banków - prz yrosty 1 2 3% 3 3% 1 25% 25 25% 8 6 4 2 2% 15% 1% 5% 2 15 1 5 2% 15% 1% 5% Spadek przyrostu sumy bilansowej w 29 r. jest znacznie głębszy niż w 21 r. % % S uma bilansow a S um.bilans. - dynamika Ś redn.dynamika S uma bilansow a S um.bilans. - dynamika Ś redn.dynamika Depoz yty Depoz yty - prz yrosty 8 7 6 5 4 3 2 1-1 4% 35% 3% 25% 2% 15% 1% 5% % -5% 14 12 1 8 6 4 2-2 35% 3% 25% 2% 15% 1% 5% % -5% W 22 r. - drugim roku spowolnienia - odnotowano spadek depozytów Depozyty Depozyty - dynamika Ś redn.dynamika Depozyty Depozyty - dynamika Ś redn.dynamika W okresie spowolnienia gospodarczego w 21 r. skutki w spadku tempa wzrostu sumy bilansowej banków oraz depozytów wystąpiły w okresie 4-letnim (w latach 21-24) 19

1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29* 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 mld z ł mln zł mld z ł 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 2 21 22 23 24 25 mln zł mld zł Wzrost ryzyka kredytowego i pogorszenie wyników banków 6 5 4 3 2 1 Jakośd należności oraz obciążenie wyniku działalności bankowej (wdb) saldem rezerw w sektorze bankowym 3,% 25,% 2,% 15,% 1,% 5,%,% 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5-5 Przyrosty rezerw w relacji do przyrostów kredytów 1% 29% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % -1% Od końca 28 r. nastąpił znaczący przyrost należności zagrożonych w sektorze (szczególnie należności od przedsiębiorstw) Należności zagr. Jakość nal. Obciąż. wdb saldem rez. Przyr.kredyty przyrost rezerw p.rez/p.kred. 16 14 12 1 8 6 4 2 Wynik finnasowy netto i współczynnik wypłacalności 18% 16% 14% 12% 1% 8% 6% 4% 2% % 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 F undusz e ba nków 25,% 22,5% 2,% 17,5% 15,% 12,5% 1,% 7,5% 5,% 2,5%,% 18 16 14 12 1 8 6 4 2 F undusz e ba nków - prz yrosty 36% 32% 28% 24% 2% 16% 12% 8% 4% % Wynik finansowy netto (* annualizowany) współczynnik wypł. Fundusze banków Fundusze - dynamika Ś redn.dynamika Fundusze banków Fundusze - dynamika Ś redn.dynamika 2

Wzrost ryzyka w sektorze bankowym Indeks zagrożenia w sektorze banków komercyjnych (BK) i spółdzielczych (BS) oraz tempo wzrostu PKB -5-1 -15-2 -25-3 -35 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 Indeks zagrożenia BS Indeks zagrożenia BK tempo wzrostu PKB (prawa skala) 8 7 6 5 4 3 2 1 % Wraz ze spadkiem tempa wzrostu gospodarczego pogarsza się indeks zagrożenia w sektorze bankowym oraz wzrasta liczba banków zagrożonych 21

Depozyty gospodarstw domowych/pkb Depozyty bieżące/pkb Depozyty terminowe/pkb Kredyty gospodarstw domowych/pkb Kredyty mieszkaniowe/pkb kredyty konsumpcyjne/pkb Wielkość sektora bankowego a PKB W wyniku akcesji polski sektor bankowy stał się elementem jednolitego rynku europejskiego z wiodącą rolą banków w modelu finansowym państwa % Aktywa sektora bankowego/pkb 3 25 2 15 1 5 źródło EBC, NBP, GUS Polska 24 Polska 2Q9 strefa euro 2Q9 7 6 5 4 3 2 1 % gosp. domowe Rozwój polskiego rynku depozytów i kredytów na tle strefy euro w latach 24-29 Polska 24 Polska 2Q9 strefa euro 2Q9 depozyty bież. ludność term. ludność gosp. domowe w relacji do PKB kredyty mieszkan. ludność konsumpcyjne źródło EBC, NBP, GUS Mimo dynamicznego rozwoju polskiego sektora bankowego w latach 24-28 utrzymuje się duża luka w stopniu nasycenia rynku polskiego tradycyjnymi produktami bankowymi w porównaniu z dojrzałymi gospodarkami unijnymi Wraz z postępującą konwergencją sektora rośnie znaczenie instytucji gwarantujących jego stabilny rozwój 22

1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 mld zł mld zł Wzrost udziału sektora bankowego w PKB 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 49% 34% Suma bilansowa i depozyty w relacji do PKB 55% 4% Suma bilansowa Depozyty 61% 62% 63% 44% 42% 41% 69% 47% 86% 85% 52% 54% 8% 1 2 7% 1 6% 8 5% 6 4% 4 3% 2 2% 2,8% 1% Fundusze własne w relacji do PKB S uma bilans owa banków 13,5% 5,2% 5,4% 5,2% 4,4% 4,% 3% 25% 7,2% 2% 5,9% 15% 1% 5% % 8 7 6 5 4 3 2 1-1 Depozyty 12,7% 4% 35% 3% 25% 2% 15% 1% 5% % -5% 2% % S uma bilansowa S um.bilans. - dynamika P rzyrost wg śr.stopy wzrostu Ś redn.dynamika Depozyty Depozyty - dynamika P rzyrost wg śr.stopy wzrostu Ś redn.dynamika Suma bilansowa sektora stanowi ok. 85% PKB Polski, depozyty stanowią blisko 55% PKB. Proces konwergencji do skali pośrednictwa finansowego właściwego dla strefy Euro musi być poddany ścisłemu monitorowaniu zbyt szybka ekspansja sektora bankowego może być niebezpieczna. Zwiększeniu skali pośrednictwa finansowego powinno towarzyszyć zwiększenie efektywności i skuteczności instrumentów i działań służących zapewnieniu stabilności sektora bankowego. W przypadku wystąpienia kryzysu bankowego wychodzenie z niego jest poważnym obciążeniem dla podatników. Rosnące znaczenie systemu stabilności sektora bankowego 23

Wnioski dla systemu gwarantowania depozytów Harmonizacja rozwiązań w ramach Unii Europejskiej 24

Wnioski z doświadczeń światowego kryzysu finansowego Światowy kryzys finansowy wykazał, że: Obecnie problemy systemowe w krajach rozwiniętych są problemami globalnymi Globalna skala działania grup bankowych powoduje, że wystąpienie sytuacji kryzysowej przekracza możliwości interwencji pojedynczych państw Problemy globalne wymagają współpracy międzynarodowej i wspólnych rozwiązań Współpraca ta powinna przede wszystkim koncentrować się na działaniach prewencyjnych koszty usuwania skutków kryzysu są znacznie wyższe, niż działania zapobiegawcze Niezbędna harmonizacja rozwiązań oraz podjęcie wspólnych działań, szczególnie w ramach Unii Europejskiej 25

Kierunki harmonizacji w ramach UE W zakresie systemów gwarantowania depozytów Wprowadzenia jednolitych zasad gwarantowania depozytów (kwoty gwarantowane, krótki czas dla wypłaty środków) Określenie źródeł finansowania działalności DGS (Deposit Guarantee Scheme) Rozszerzenie funkcji DGS poza funkcję pay-box (o funkcje pomocowe) Stworzenie instytucji gwarantowania depozytów o charakterze międzynarodowym (pan-eu DGS) Korzyści Wzmocnienie systemu stabilności finansowej Stworzenie jednolitych standardów ochrony w okresie rozwoju działalności transgranicznej - uniknięcie arbitrażu pomiędzy krajami Wzrost znaczenia działań prewencyjnych oraz skuteczne zarządzanie fazą kryzysu 26

Słowenia Słowacja Luksemburg Litwa Hiszpania Grecja Belgia Irlandia Cypr Portugalia Holandia Bułgaria Rumunia Łotwa Niemcy Estonia Polska Finlandia Szwecja* Węgry* Czechy Wielka Brytania* Francja Włochy Jednolite zasady gwarantowania depozytów Poziom gwarancji podniesienie minimalnego limitu gwarancyjnego do 5. euro zniesienie tzw. współudziału deponenta wprowadzenie jednolitego limitu gwarancyjnego na poziomie 1. euro (do końca 21 r.) Limity gwarancyjne w wybranych krajach przed kryzysem i po rozpoczęciu kryzysu (w euro) Szybkość działania skrócenie okresu niedostępności środków do 2 dni roboczych z możliwością przedłużenia o 1 dni roboczych (do końca 21 r.), Inne objęcie gwarancjami depozytów osób fizycznych oraz małych i średnich przedsiębiorstw obowiązek informowania deponenta o fakcie nieobjęcia gwarancją jego depozytu zobowiązanie krajowych systemów gwarancyjnych do współpracy międzynarodowej w ramach UE 12 1 8 6 4 2 * limit wyrażony w lokalnej walucie i przeliczony na euro Przed kryzysem Po rozpoczęciu kryzysu 27

Model funkcjonowania DGS Zaletą systemu ex-post jest nieobciążanie banków kosztami zapewnienia stabilności finansowej, jednocześnie: występuje ograniczona dostępność środków przy problemach systemowych kryzysu obejmującego cały sektor bankowy brak możliwości użycia funduszy dla celów prewencyjnych i pomocowych we wczesnej fazie kryzysu wyższe prawdopodobieństwo angażowania środków podatników System ex-ante: nie zniekształca konkurencji w systemie bankowym ogranicza ryzyko pokusy nadużycia oraz subsydiowania banków z wyższym ryzykiem działalności przez mniej ryzykowne umożliwia użycie środków dla celów pomocowych zapewnia oczekiwany poziom wskaźnika pokrycia ogranicza ryzyko użycia środków podatników może zapewniać antycykliczność Znaczne różnice w specyfice sektora bankowego w poszczególnych krajach mogą utrudniać harmonizację zasad w ramach UE, najistotniejsze to: różny stopień koncentracji sektora udział inwestorów zagranicznych w strukturze właścicielskiej banków 28

Propozycja stworzenia pan EU DGS Możliwe rozwiązania organizacyjne pan-eu DGS Wybór pomiędzy stworzeniem: sieci DGS system ścisłej współpracy między krajowymi systemami gwarantowania depozytów jednej jednostki, zastępującej dotychczasowe 27 krajowych systemów gwarantowania depozytów jednostki komplementarnej do obecnego systemu w 27 krajach ( 28th regime ) obejmującej (alternatywnie): wszystkie banki jedynie banki międzynarodowe jedynie duże międzynarodowe grupy bankowe Dyskusja dotycząca pan-eu DGS na stosunkowo wczesnym etapie uwarunkowana w znacznym stopniu rozwiązaniami w zakresie pan-eu nadzoru bankowego i zasad podziału kosztów (burden-sharing) pomiędzy państwa członkowskie 29

System gwarantowania depozytów w Polsce Źródła finansowania Ex-ante z rozszerzeniem ex-post Charakterystyka gwarancji Limit gwarancji 5 tys. EUR Okres wypłaty środków 3 miesiące + 1 dni Zakres funkcji Pay-box Funkcje pomocowe Wyzwania Skrócenie okresu wypłaty do 2 dni roboczych (+1 dni) Podwyższenie limitu środków gwarantowanych do 1 tys. EUR 3