Zmiany na ekonomicznej mapie świata

Transkrypt

1 Zmiany na ekonomicznej mapie świata Ryszard Petru Główny Ekonomista BRE Banku, Dyrektor Banku ds. Strategii i Nadzoru Właścicielskiego Starogard Gdański,

2 Agenda Wschodząca Azja motorem światowego wzrostu Globalizacja procesów gospodarczych Kryzys finansowy a nierównowagi globalne Perspektywy zmian na gospodarczej mapie świata w bieżącej dekadzie 2

3 Wschodząca Azja motorem światowego wzrostu Globalizacja procesów gospodarczych Kryzys finansowy a nierównowagi globalne Perspektywy zmian na gospodarczej mapie świata w bieżącej dekadzie 3

4 Kraje wschodzące Azji stały się dominującym regionem światowego wzrostu gospodarczego Wzrost gospodarczy w 2009 r. - mniej niż brak danych Źródło: MFW, World Economic Outlook, październik

5 a ich udział w światowym PKB systematycznie rośnie 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% Udział w światowym PKB (%) PROGNOZA MFW Wzrost gospodarczy wschodzącej Azji realizowany jest w ramach strategii makroekonomicznej kreującej wzrost przez eksport. 0% Kraje rozwinięte Wschodząca Azja Reszta świata Źródło: MFW, World Economic Outlook, październik

6 Wschodząca Azja motorem światowego wzrostu Globalizacja procesów gospodarczych Kryzys finansowy a nierównowagi globalne Perspektywy zmian na gospodarczej mapie świata w bieżącej dekadzie 6

7 Globalizacja wpłynęła znacząco na przebieg procesów gospodarczych na świecie Globalne przepływy kapitału Rozwój wymiany handlowej PROGNOZA MFW Przepływy brutto kapitału (mld USD, LO) Przepływy brutto kapitału (% PKB, PO) Rozwój handlu międzynarodowego oraz globalna integracja rynków kapitałowych znacząco zmieniły obraz świata w ciągu ostatnich 10 lat i skutkowały znaczącym wzrostem światowej wymiany handlowej oraz przepływów kapitału do początku kryzysu finansowego Wolumen wymiany handlowej (mld USD, LO) Wolumen wymiany handlowej (% r/r, PO) Źródło: Publikacje MFW: World Economic Outlook, Global Financial Stability Report, październik

8 Utrwalał się dualizm stóp oszczędności między krajami wysoko rozwiniętymi a rozwijającymi się Kraje rozwinięte Kraje rozwijające się PROGNOZA MFW PROGNOZA MFW Inwestycje (% PKB, LO) Oszczędności (% PKB, LO) Saldo obrotów bieżących (% PKB, PO) Inwestycje (% PKB, LO) Oszczędności (% PKB, LO) Saldo obrotów bieżących (% PKB, PO) Kraje rozwijające się, nastawione na wzrost poprzez rozwój eksportu, mają znaczące nadwyżki oszczędności. Nie mogą być one w pełni przetransformowane na inwestycje tychże krajach (z powodu m.in. niedostatecznego rozwoju praw własności oraz pośrednictwa finansowego, a także wysokiego ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej). Źródło: MFW, World Economic Outlook, październik

9 Ujemne saldo obrotów bieżących USA finansowane przez nadwyżki emerging economies Saldo obrotów bieżących (% światowego PKB) 3 PROGNOZA MFW US OIL DEU+JPN CHN+EMA Ujemne saldo na rachunku obrotów bieżących USA było finansowane przez przepływy finansowe na amerykański rynek kapitałowy (ich źródłem: aktywa rezerwowe banków centralnych oraz dochody ze sprzedaży ropy naftowej (via sovereign wealth funds). Źródło: MFW, World Economic Outlook, październik US USA, OIL kraje eksporterzy ropy naftowej, DEU+JPN Niemcy i Japonia, CHN+EMA Chiny i kraje rozwijające się Azji (Hong Kong, Indonezja, Korea Płd., Malezja, Filipiny, Singapur, Tajwan, Tajlandia) 9

10 lokowane m.in. w amerykańskie papiery rządowe Główni zagraniczni posiadacze amerykańskich papierów skarbowych (mld USD, stan na koniec sierpnia 2010) Inni Chiny Japonia Wielka Brytania Kraje - eksporterzy ropy Źródło: US Treasury. 10

11 Wschodząca Azja motorem światowego wzrostu Globalizacja procesów gospodarczych Kryzys finansowy a nierównowagi globalne Perspektywy zmian na gospodarczej mapie świata w bieżącej dekadzie 11

12 W efekcie kryzysu finansowego trend narastania nierównowagi globalnej wyhamował Stopa oszczędności w USA* (%) Saldo rachunku obrotów bieżących w USA (% PKB) Stopa oszczędności w USA (%) * liczona jako udział oszczędności w dochodzie rozporządzalnym gospodarstw domowych. Źródło: Bloomberg Saldo rachunku obrotów bieżących w USA (% PKB) 12

13 jednakże coraz więcej państw próbuje zapobiec aprecjacji krajowych walut Największe gospodarki Gospodarki wschodzące * Azja bez Chin NEER (3-mies. średnia krocząca, 2000=100) USA Strefa euro Japonia Chiny Nominalna deprecjacja Ameryka Łac. Europa Wschodnia Afryka Bliski Wschód Azja* REER (3-mies. średnia krocząca, 2000=100) USA Strefa euro Japonia Chiny Realna aprecjacja Ameryka Łac. Europa Wschodnia Afryka Bliski Wschód Azja* Źródło: MFW, World Economic Outlook, październik

14 Wschodząca Azja motorem światowego wzrostu Globalizacja procesów gospodarczych Kryzys finansowy a nierównowagi globalne Perspektywy zmian na gospodarczej mapie świata w bieżącej dekadzie 14

15 Kraje wschodzące stają się eksporterami kapitału Zagraniczne inwestycje bezpośrednie (mld USD) Inwestycje zagraniczne w krajach wschodzących Inwestycje przedsiębiorstw z gospodarek rozwiniętych w krajach wschodzących Inwestycje zagraniczne przedsiębiorstw z krajów wschodzących Źródło: Capital flows to emerging market economies, IIF, październik

16 Równie ważnym źródłem kapitału będą państwowe fundusze inwestycyjne Największe państwowe fundusze inwestycyjne na świecie (wg wielkości aktywów, wrzesień 2010, mld USD) Abu Dhabi Investment Authority Government Pension Fund Global (Norwegia) Asaudi Arabian Monetary Agency Foreign Holdings SAFE Investment Company (Chiny) China Investment Corporation Govt. of Singapore Investment Corporation Hong Kong Monetary Authority Investment Portfolio Kuwait Investment Authority National Social Security Fund (Chiny) National Welfare Fund (Rosja) Państwowe fundusze inwestycyjne wg regionów (wg wielkości aktywów, 2009, %) Afryka 3 Europa; 18 Ameryki 2 Inne 2 Azja 38 Źródło: Financial Times. Bliski Wschód 37 16

17 Proces konwergencji krajów wschodzących będzie kontynuowany 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0-2,0-4,0-6, Wzrost PKB (%) F Kraje rozwinięte Kraje Europy Centralnej ` 2011F 2012F 2013F 2014F Kraje wschodzące F Źródło: MFW, World Economic Outlook, październik

18 również w przypadku Polski 300 PKB per capita* w 2009 (wg parytetu siły nabywczej, EU27=100) Luksemburg Irlandia Holandia Austria Szwecja Dania Wlk. Brytania Niemcy Belgia Finlandia Francja Hiszpania Włochy EU27 Cypr Grecja Słowenia Czechy Malta Portugalia Słowacja Węgry Estonia Polska Litwa Łotwa Rumunia Bułgaria *Wysoki poziom PKB per capita w Luksemburgu wynika z dużego udziału pracowników nierezydentów w ogólnym zatrudnieniu. Tworząc PKB nie są brani pod uwagę jako część populacji używana do obliczenia wskaźnika PKB per capita. Źródło: Eurostat.

19 Aby utrzymać dotychczasowe tempo konwergencji Polska musi inwestować w produktywność czynników wytwórczych 8,0 6,0 Wzrost PKB (%) Czynniki wpływające na obniżenie potencjału gospodarki Polski w przyszłości: 4,0 1. Niekorzystne zmiany demograficzne (starzenie się społeczeństwa) 2,0 0, F 2011F Polska 2012F 2013F 2014F F 2. Spadek tempa akumulacji kapitału (niższy napływ funduszy z UE oraz inwestycji bezpośrednich) Źródło: MFW, World Economic Outlook, październik

20 jednakże do inwestowania w innowacje nie są skłonne zarówno polskie przedsiębiorstwa Udział pracowników R&D wśród zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw (%) 0,8 0,6 0,4 0,2 Wydatki na R&D (% PKB) 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0, , ,0 Polska UE Polska UE USA Źródło: Eurostat. 20

21 jak i polski rząd Udział wydatków na R&D w ogóle wydatków publicznych (%) 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0, Polska UE USA Źródło: Eurostat. 21

22 Podsumowanie Kryzys finansowy spowodował złagodzenie globalnych nierównowag, lecz trwałe odwrócenie trendu nie jest pewne (wojny walutowe?) Kraje wschodzące stopniowo stają się eksporterami kapitału Wzrost gospodarczy Polski w najbliższej dekadzie zależeć będzie w dużej mierze od wzrostu wydajności czynników produkcji Polskie przedsiębiorstwa powinny skupić się na innowacyjności 22