Sylabus - Farmakoterapia z naukową informacją o leku 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia (kierunek studiów, poziom i profil kształcenia, forma studiów, np. Zdrowie publiczne I stopnia profil praktyczny, studia stacjonarne): WydziałFarmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Farmacja, jednolite studia magisterskie, forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne, profil ogólnoakademicki Rok akademicki: 2016/2017 Nazwa modułu/przedmiotu: Farmakoterapia z naukową informacją o leku Kod przedmiotu (z systemu Pensum): 29540 Jednostka/i prowadząca/e kształcenie: Kierownik jednostki/jednostek: Rok studiów (rok, na którym realizowany jest przedmiot): Semestr studiów (semestr, na którym realizowany jest przedmiot): Typ modułu/przedmiotu (podstawowy, kierunkowy, fakultatywny): Osoby prowadzące (imiona, nazwiska oraz stopnie naukowe wszystkich wykładowców prowadzących przedmiot): Zakład Farmacji Klinicznej i Opieki Farmaceutycznej Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Kozłowska-Wojciechowska IV rok Semestr zimowy i letni kierunkowy prof. dr hab. n. med. Małgorzata Kozłowska-Wojciechowska dr Magdalena Makarewicz-Wujec dr Edyta Czepielewska dr Anna Dworakowska dr Agata Maciejczyk (URPL) mgr Agnieszka Lisowska mgr Marta Polkowska mgr Karol Tudrej Erasmus TAK/NIE (czy przedmiot dostępny jest dla studentów w ramach programu Erasmus): Osoba odpowiedzialna za sylabus (osoba, do której należy zgłaszać uwagi dotyczące sylabusa): Dr Magdalena Makarewicz-Wujec Strona 1 z 7
Liczba punktów ECTS: 4 2. Cele kształcenia 1.Poznanie pierwszorzędowych źródeł informacji naukowej o leku 2. Poznanie farmakoterapia wybranych chorób i indywidualizacja farmakoterapii 3. Poznanie zagadnień dotyczących bezpieczeństwa farmakoterapii w tym terapii monitorowanych klinicznie oraz nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii 3. Wymagania wstępne 1. Podstawowa wiedza z zakresu anatomii/fizjologii i farmakologii 2. Podstawowa wiedza na temat działania i zastosowania leków oraz działań niepożądanych 4. Przedmiotowe efekty kształcenia Lista efektów kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia Symbol tworzony przez osobę wypełniającą sylabus (kategoria: W-wiedza, U-umiejętności, K-kompetencje oraz numer efektu) W1 W2 W4 W5 W6 W7 W8 W9 W10 Treść przedmiotowego efektu kształcenia Efekty kształcenia określają co student powinien wiedzieć, rozumieć i być zdolny wykonać po zakończeniu zajęć. Efekty kształcenia wynikają z celów danego przedmiotu. Osiągniecie każdego z efektów powinno być zweryfikowane, aby student uzyskał zaliczenie. student zna układ ATC substancji czynnych leków, nazwy międzynarodowe substancji czynnych student zna podstawowe kategorie leków zna sposoby oceny leków oryginalnych i generycznych, zna zagadnienia związane z biorównoważnością leków, zna klasyfikacje działań niepożądanych zna sposoby unikania niekorzystnych interakcji leków zna zasady monitorowania działań niepożądanych, zna i rozumie znaczenie i rolę farmaceuty w nadzorowaniu farmakoterapii pacjentów przewlekle chorych; zna i rozumie zasady indywidualizacji farmakoterapii uwzględniające różnice w działaniu leków spowodowane czynnikami fizjologicznymi w stanach chorobowych; zna i rozumie przyczyny występowania oraz metody zapobiegania i zmniejszania częstości występowania powikłań polekowych spowodowanych: stosowaniem leków poza wskazaniami rejestracyjnymi (off-label), nieuwzględnianiem przeciwwskazań i ograniczeń do ich stosowania, nieracjonalną farmakoterapią, reklamą leków w środkach masowego przekazu oraz powszechną dostępnością leków, zwłaszcza Odniesienie do efektu kierunkowego (numer) Numer kierunkowego efektu kształcenia zawarty w Rozporządzeniu Ministra Nauki bądź Uchwały Senatu WUM właściwego kierunku studiów. C CW8 DW6 DW11 DW21 DW24 DW25 EW10 EW12 EW14 Strona 2 z 7
z grupy OTC; W11 W12 W13 W14 U1 U2 U3 U4 U5 U6 U7 U8 U9 U10 U11 zna kryteria wyboru leków oraz wskazania kliniczne do prowadzenia terapii monitorowanej stężeniami leków w płynach biologicznych organizmu; zna podstawowe źródła informacji o leku (książki, czasopisma, bazy danych); rozumie znaczenie charakterystyki produktu leczniczego i wyrobu medycznego w optymalizacji farmakoterapii; zna zagadnienia dotyczące nowoczesnej farmakoterapii wybranych chorób cywilizacyjnych oraz chorób wymagających przewlekłego leczenia, w oparciu o zasady postępowania medycznego określanego jako medycyna oparta na dowodach (evidence based medicine, EBM), standardy terapeutyczne oraz wytyczne polskich i europejskich towarzystw lekarskich; student umie wyszukać piśmiennictwo naukowe, dokonuje piśmiennictwa i oceny przewiduje skutki niekorzystnych interakcji miedzy lekami i pożywieniem monitoruje działania niepożądane różnicuje kategorie dostępności produktów leczniczych i wyrobów medycznych przygotowuje plan monitorowania farmakoterapii, określając rodzaj wskaźników wykorzystywanych w ocenie skuteczności oraz częstotliwość pomiaru tych wskaźników; wstępnie ocenia związek przyczynowo-skutkowy między stosowanym lekiem a obserwowaną reakcją; określa korzyści terapeutyczne monitorowania stężeń leków w płynach organizmu przewiduje wpływ różnych czynników na właściwości farmakokinetyczne i farmakodynamiczne leków i rozwiązuje problemy dotyczące indywidualizacji i optymalizacji farmakoterapii; aktywnie monitoruje i raportuje niepożądane działania leków, wdraża działania prewencyjne, udziela informacji związanych z powikłaniami farmakoterapii pracownikom służby zdrowia, pacjentom lub ich rodzinom korzysta z różnych źródeł informacji o lekach, w tym w języku angielskim, i krytycznie interpretuje te informacje; przygotowuje zgłoszenie działania niepożądanego leku do odpowiednich organów EW15 EW16 EW19 EW22 CU38 DU16 DU50 EU1 EU6 EU10 EU11 EU40 EU41 EU44 EU54 5. Formy prowadzonych zajęć Forma Liczba godzin Liczba grup Minimalna liczba osób w grupie Wykład 30 nieobowiązkowe Seminarium 21 nieobowiązkowe Strona 3 z 7
Ćwiczenia 9 nieobowiązkowe 6. Tematy zajęć i treści kształcenia WYKŁADY: W1. Charakterystyka produktu leczniczego i ulotka informacyjna dla pacjenta. Wymagania stawiane źródłom informacji o lekach -W1, W2, W12, W13, U1 W2. Farmakoterapia pacjentów z AZS i łuszczycą W1, W8, W14. Leki oryginalne i generyczne. Niepowodzenia, błędy farmakoterapii W4. Kategorie dostępności produktów leczniczych. Reklama produktów leczniczych i suplementów diety W2W10, U4, W5. Farmakoterapia wybranych chorób przewodu pokarmowego W8, W14, W6. Bezpieczeństwo stosowania leków przeciwbólowych W10 W7. Farmakoterapia chorób układu oddechowego z uwzględnieniem astmy i POCHP W8, W14, W8. Lek a kierowanie pojazdami mechanicznymi oraz prowadzenie prac na wysokości W10 W9. Farmakoterapia chorób układu krążenia w świetle najnowszych zaleceń, np. ESC W8, W14. W10. Bezpieczeństwo farmakoterapii w okresie ciąży i karmienia W9 W11. Antykoncepcja i menopauza dostępne i zalecane metody farmakologiczne W14 W12. Modele farmakoterapii pacjentów onkologicznych W8 W13. Odrębności farmakoterapii u dzieci W9 W14. Wybrane problemy farmakoterapii chorób neurologicznych (choroba Parkinsona i parkinsonizm polekowy) -W8, W15. Wybrane problemy farmakoterapii chorób neurologicznych (padaczka i migrena W8 SEMINARIA: S1. Zgłaszanie działań niepożądanych - W5, W7, U3, U9 S2. Ocena wiarygodności publikacji w świetle EBM W12, W14, U10 S3. Kliniczne metody monitorowania farmakoterapii W11, U5, U7, S4. Interakcje leków i ich kliniczne następstwa W6, U2, S5. Wpływ leków na wyniki badań dodatkowych oraz interpretacja wyników badań laboratoryjnych U5, U6, U8, S6. Farmakoterapia pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek U8 S7. Farmakoterapia pacjentów z przewlekłą niewydolnością wątroby U8 S8. Farmakoterapia diabetologiczna w świetle najnowszych zaleceń W8, W14, S9. Farmakoterapia zaburzeń lipidowych w świetle najnowszych zaleceń W8, W14 S10. Terapia żywieniowa jako wsparcie farmakoterapii W8, W10 ĆWICZENIA: C1. Wyszukiwanie informacji naukowej o leku pracowania komputerowa W1, W12, U10 C2.Właściwe odczytywanie informacji zawartych w charakterystyce produktu leczniczego i ulotce informacyjnej dla pacjenta W1, W13, U4 Strona 4 z 7
C3. Optymalizacja farmakoterapii pacjentów geriatrycznych W14. 7. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia W1 Symbole form prowadzonych zajęć W1, W2, C1, C2 Sposoby weryfikacji efektu kształcenia /raport z W2 W1, W4 W4 W5 S1 W6 W7 W8 W9 W10 S4 S1 W2, W5, W7, W9, W12, W14, W15, S8, S9, S10 W10, W13, C3 W6, W4, w8 W11 S3 W12 W13 W14 U1 U2 U3 U4 U5 U6 U7 U8 U9 W1, C1, S2 W1, C2 W2, W5, W7, W9, W11, W14, W15, S2, S8, S9, S10, C3 W1, C1 S4 S1 W4, C2 S3, S5 S3, S5 S3 S6, S7 S1 / / U10 C1, S2 raport z U11 S1 Kryterium zaliczenia Strona 5 z 7
8. Kryteria oceniania Forma zaliczenia przedmiotu: ocena 2,0 (ndst) 3,0 (dost) kryteria student nie zna i nie rozumie w stopniu wystarczającym zasad indywidualizacji i optymalizacji farmakoterapii w omawianych jednostkach chorobowych student zna i rozumie w stopniu wystarczającym zasad indywidualizacji i optymalizacji farmakoterapii w omawianych jednostkach chorobowych 3,5 (ddb) 4,0 (db) student zna i rozumie zasady indywidualizacji i optymalizacji farmakoterapii w omawianych jednostkach chorobowych w stopniu dobrym; 4,5 (pdb) 5,0 (bdb) student zna i rozumie zasady indywidualizacji i optymalizacji farmakoterapii w omawianych jednostkach chorobowych w stopniu bardzo dobrym; 9. Literatura Literatura obowiązkowa: 1. Orzechowska-Juzwenko K. Farmakologia kliniczna: Znaczenie w praktyce medycznej. Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2006. 2. Mutschler. Farmakologia i toksykologia. MedPharm, Wrocław 2010. 3. Janiec W, Krupińska J. Farmakodynamika: Podręcznik dla Studentów Farmacji. PZWL Warszawa 2001 4. Kostka-Trąbka E, Woroń J. Interakcje leków w praktyce klinicznej Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2007 5. Jarosz I, Dzieniszewski J. Interakcje leków z żywnością i alkoholem. Wydawnictwo Borgis 2005 Literatura uzupełniająca: 1. Łagocka I, Maciejczyk A. Nadzór na bezpieczeństwem farmakoterapii. Pharmacovigilance Oinpharma, Warszawa 2008 2. Jaehde U, Radziwill R, Kloft Ch. Farmacja kliniczna. MedPharm, Wrocław 2014, 3. Graedon J, Graedon T. Niebezpieczne interakcje leków Wyd. ANTA 1998 4. Masełbas W. Bezpieczeństwo farmakoterapii cz.i. Przyczyny działań niepożądanych, Terapia i leki 2006, 1, 17-20. 5. Mamcarz A. Farmakoterapia kardiologiczna. Medical Education, Warszawa 2011. 6. Grzeszczak W. Farmakoterapia w cukrzycy. Via Medica, Gdańsk 2007. 7. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 kwietnia 2004 r. w sprawie zgłaszania niespodziewanego, ciężkiego niepożądanego działania produktu leczniczego (Dz.U. 104, poz.1107). 8. Marzec A. Założenia do planu badania biorównoważności, badania dostępności i równoważności Strona 6 z 7
biologicznej. Oinpharma, Warszawa 2007 10. Kalkulacja punktów ECTS (1 ECTS = od 25 do 30 godzin pracy studenta) Forma aktywności Liczba godzin Liczba punktów ECTS Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim: Wykład 30 1 Seminarium 21 1 Ćwiczenia 9 0,5 Samodzielna praca studenta (przykładowe formy pracy): W tym polu opisujemy nakład samodzielnej pracy przeciętnego studenta konieczny aby zaliczyć przedmiot. W kalkulacji należy uwzględnić m.in. konieczność przygotowania się do zajęć, wykonania pracy domowych, przygotowania się do zaliczeń itp. Przygotowanie studenta do zajęć 10 0,5 Przygotowanie studenta do zaliczeń 30 1 11. Informacje dodatkowe Razem 100 4 Wszystkie inne ważne dla studenta informacje nie zawarte w standardowym opisie np. dane kontaktowe do osoby odpowiedzialnej za dydaktykę, informacje o kole naukowym działającym przy jednostce, informacje o dojeździe na zajęcia, informacja o konieczności wyposażenia się we własny sprzęt bhp; informacja o lokalizacji zajęć; link to strony internetowej katedry/zakładu itp. Podpis Kierownika Jednostki Podpis osoby odpowiedzialnej za sylabus Strona 7 z 7