Analiza finansowa ekonomicznej kondycji na przykładzie polskich instytucji. Financial analysis of economics health- Polish entities health. E. Antczak, S. Gałka, P. Rosół, M. Skórska, Wrocław University of Economics Streszczenie: Niniejsza praca jest wynikiem finansowej analizy ekonomicznej kondycji na podstawie danych trzech polskich instytucji. Pierwsza z nich jest instytucją finansową, oferującą usługi o charakterze inwestycyjnym. Drugie z analizowanych przedsiębiorstw grupuje firmy z branży energetycznej, jest jednym z największych podmiotów gospodarczych w Polsce. Trzecią, jednocześnie ostatnią z analizowanych instytucji, jest organizacja nonprofit. Pomiar kondycji finansowej przeprowadzony został na podstawie modelu stabilności finansowej opisanego przez J. Zietlow w pracy A Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability.
Wyznaczone na podstawie tego modelu wskaźniki pozwalają dostrzec mało stabilne obszary działalności instytucji. Dzięki temu możliwe jest podjęcie działań mających poprawić sytuację przedsiębiorstwa. Słowa kluczowe: wskaźnik, elastyczność finansowa, wypłacalność, kondycja finansowa, długoterminowa analiza. Abstract: This work is the result of an economic analysis of financial condition based on data from three Polish institutions. The first of these is a financial institution offering services of investment. The second of the analyzed companies are grouped energy company, is one of the largest operators in Poland. The third, while the last of the analyzed institutions, is a nonprofit organization. Measurement of financial condition was carried out based on the financial stability of the model described by J. Zietlow in the work "A Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability". Determined on the basis of this model allow to identify indicators few stable areas of the institution. This makes it possible to take action to improve the situation of the company Key words: rate, financial flexibility, solvency, financial condition, long-term analysis. JEL codes: G23, L31, L65, L72
Wstęp: Gospodarka rynkowa wymaga od przedsiębiorstw nieustannej kontroli oraz oceny uzyskiwanych wyników finansowych. Kondycja finansowa przedsiębiorstwa często rozpatrywana jest jako pojęcie tożsame z sytuacją finansową przedsiębiorstwa. Wg. Ewy Siemińskiej badanie kondycji finansowej może być traktowane jako synonim analizy finansowej. Określa ona kondycję finansową jako finansową sytuację firmy,będącą rezultatem podejmowanych decyzji gospodarczych oraz związanych z nimi szansami rozwoju. Wg Dudycza i Wrzoska kondycja finansowa przedsiębiorstwa jest to stan finansów i efektywność finansowa jego gospodarki. Wybrałyśmy akurat firmę z branży energetycznej, ponieważ jest to bardzo duża firma, która szybko się rozwija oraz charakteryzuje się dobrą kondycją finansową.natomiast wybór instytucji non profit uzależniony był od popularności oraz prowadzoną przez nią działalnością.wybrana instytucja finansowa istnieje na polskim rynku od wielu lat i proponuje kompletną ofertę funduszy inwestycyjnych, nawet dla najbardziej wymagających inwestorów. Celem niniejszej pracy jest ocena przy wykorzystaniu wybranych metod analizy ekonomicznej kondycji finansowej na przykładzie polskich instytucji. Treść pracy: Kondycja finansowa przedsiębiorstw jest zjawiskiem złożonym.aby ją rzetelnie opisać,należy uwzględnić wiele aspektów działalności firmy.w tym celu analitycy wykorzystują wskaźniki finansowe,które mierzą poszczególne składowe kondycji finansowej. Jednoznaczna ocena kondycji firmy jest utrudniona przez wielowymiarowość zagadnienia.
Niekiedy część wskaźników może sygnalizować problemy,podczas gdy inne w tym samym okresie nie wykazują niczego niepokojącego. Aby analiza sytuacji finansowej firmy była pełna i odzwierciedlała rzeczywisty stan przedsiębiorstwa,należy przeprowadzać ją zarówno w krótkim,jak i dłuższym okresie. Jednym z modeli używanych do badania kondycji finansowej jest PHI Zietlowa. Indeks PHI jest pojedynczym wskaźnikiem kondycji finansowej,uwzględniającym ramy czasowe. Wskaźnik oblicza się przez zastosowanie czterech podwskaźników w różnych kategoriach: ogólnej,natychmiastowej,krótkoterminowej i średniookresowej.łącznie do obliczenia tego indeksu potrzebujemy piętnastu wskaźników, badających płynność, wypłacalność oraz elastyczność finansową. Poszczególne etapy obliczania wyżej wymienionego wskaźnika wyglądają następująco: KATEGORIA OGÓLNA 1. logarytm naturalny z wielkości Tabela 1: logarytm naturalny z wielkości. Za pomocą logarytmu naturalnego wielkości oceniamy stabilność oraz elastyczność finansową badanych instytucji. Im większa wartość tym większa stabilność i elastyczność,co oznacza,iż instytucja finansowa wykazuje się najlepszą stabilnością finansową.inną sytuacją
charakteryzuje się organizacja non profit,gdyż wyliczony wskaźnik spada,by w 2012 roku osiągnąć podobny poziom co w 2010. Zmiana taka wynikać może z wielkości otrzymanych dotacji w poszczególnych latach. Przedsiębiorstwo niebędące non profit ani nieprowadzące działalności finansowej wykazuje tendencję rosnącą związaną z wzrostem przychodów. 2. logarytm naturalny z okresu Tabela 2: logarytm naturalny z okresu. Logarytm naturalny z okresu,który jest liczony jako liczba lat od kiedy organizacja została założona do badanego roku.jest to wskaźnik elastyczności finansowej ukazujący,iż spośród 3 instytucji największe zapotrzebowanie na zwiększenie środków finansowych wykazuje przedsiębiorstwo non profit.przyczyną jest to,iż instytucja taka opiera swoje dochody na dotacjach lub innych darowiznach.warto również wspomnieć,iż przedsiębiorstwo nonprofit najdłużej działa na rynku,z czym może być związany wynik analizy.ponadto wskaźnik ten wzrasta dla każdej z badanych polskich instytucji,co oznacza posiadanie większej elastyczności finansowej wraz ze wzrostem jej wieku. 3. indeks niestabilności aktywów 4. Tabela 3: indeks niestabilności aktywów.
Indeksu niestabilności aktywów,według J. Zietlowa jest miarą finansowej elastyczności przedsiębiorstwa.obliczone wartości wskazują, że największe rozproszenie wartości aktywów wokół trendu cechuje instytucję finansową.duża nieprzewidywalność aktywów- jak wyjaśnia wspomniany autor - sprawia, że decyzje zarządu w zakresie finansów firmy stają się trudne,a pożyczkodawcy powinny być ostrożni. OGÓLNY PODWSKAŹNIK Tabela 4: ogólny podwskaźnik Wykres 1: ogólny podwskaźnik
Powyższe wskaźniki,to są logarytm naturalny z okresu,logarytm naturalny z wielkości oraz indeks niestabilności aktywów,mierzące finansową elastyczność przedsiębiorstw,pozwalają przy użyciu odpowiednich wag oszacować ogólny podwskaźnik,którego cechuje fakt,iż wysokie wartości(maksymalna wartość wynosi 10)osiągają przedsiębiorstwa duże i dojrzałe i którego wartość obniża niestabilny wzrost aktywów(j. Zietlow tamże, s. 27-29, 49).Na podstawie opracowanego wykresu można stwierdzić, iż największe zmiany zachodziły w przedsiębiorstwie non profit,natomiast przedsiębiorstwo niebędące non profit jak i nieprowadzące działalności finansowej oraz instytucja finansowa cechują się stabilnym poziomem ogólnego powskaźnika ( odpowiednio około 7,5 oraz 6,00 ). KATEGORIA NAJBLIŻSZEJ PERSPEKTYWY 4. Wskaźnik wystarczalności funduszy pieniężnych Jednym ze wskaźników odzwierciedlających płynność w najbliższej perspektywie czasowej jest wskaźnik wystarczalności funduszy pieniężnych.płynność finansowa przedsiębiorstwa jest zdefiniowana w książce Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa autorstwa W. Bień jako zdolność do utrzymania ciągłości w pokrywaniu wydatków, czyli terminowego regulowania bieżących zobowiązań. (W.Bień, Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa,diffin,warszawa 1997, s.103). Tabela 5. Wskaźnik wystarczalności funduszy pieniężnych
Wskaźnik ten odzwierciedla zdolność przedsiębiorstwa do pokrycia wydatków dostępnymi środkami pieniężnymi.jego wartość jest zależna od wspomnianej gotówki,a także: kosztów, amortyzacji i rzeczowych wydatków.najwyższą wartość osiąga w latach 2011-2012 przedsiębiorstwo,a w roku 2012 organizacja non profit.wskaźnik ten kształtuje się na podobnym poziomie dla wszystkich trzech organizacji. 5. Zmodyfikowany wskaźnik gotówki Zmodyfikowany wskaźnik gotówki jest miernikiem wypłacalności firmy w okresie od 0 do 3 miesięcy. Jest to iloraz środków pieniężnych netto i aktywów ogółem. Tabela 6. Zmodyfikowany wskaźnik gotówki Wzrost badanego wskaźnika oznacza wzrost wypłacalności finansowej.z powyższych danych wynika,iż organizacja non profit oraz instytucja finansowa charakteryzują się ujemnym wskaźnikiem,a co za tym idzie dość niską wypłacalnością,tylko przytoczone przedsiębiorstwo wykazuje dodatnie jego wartości Cel płynności lambda Kolejnym miernikiem zarówno płynności,jak i elastyczności finansowej mierzonej w krótkim terminie jest docelowa płynność lambda. Tabela 7. Wskaźnik docelowej płynności lambda
Jak wynika z powyższej tabeli organizacja non profit ma docelowy wskaźnik płynności lambda na poziomie 0,który nie wynika ze złej kondycji firmy,lecz z faktu,iż analizowana przez nas organizacja nie sporządza rachunku przepływów pieniężnych.biorąc pod uwagę instytucję finansową oraz przedsiębiorstwo to mamy do czynienia z sukcesywnym spadkiem tego wskaźnika.jednakże organizacja trzeciej kategorii ma mniejsze prawdopodobieństwo braku płynności,a co za tym idzie lepszą kondycję finansową. 6. Wskaźnik płynności bieżącej Wskaźnik płynności bieżącej pozwala na ocenę ilości środków wypłacalności i płynności w stosunku do przychodzących stałych płatności finansowych. Tabela 8. Wskaźnik płynności bieżącej. Organizacje nie posiadające inwestycji krótkoterminowych lub inwestycji w weksle,czy też nie mają danych o bieżących przepływach pieniężnych nie są oceniane za pomocą tego wskaźnika.jak wynika z powyższej tabeli jedynie przedsiębiorstwo może być oceniane przez
pryzmat tego wskaźnika.wskaźnik ten systematycznie maleje, co wskazuje na coraz mniejszą płynność. PODWSKAŹNIK NATYCHMIASTOWY Podwskaźnik natychmiastowy jest sumą wszystkich powyższych wskaźników kategorii najbliższej perspektywy pomnożonych przez odpowiadające im wagi. Tabela 9: podwskaźnik natychmiastowy Największą wartość powyższego wskaźnika odnotowuje przedsiębiorstwo,natomiast instytucja finansowa i organizacja non profit są na znacznie niższym poziomie.odzwierciedla to bardzo dobrą sytuację przedsiębiorstwo oraz złą kondycję organizacji non profit i instytucji finansowej. Wykres 2: Kategoria natychmiastowa.
KATEGORIA KRÓTKOTERMINOWA 8. Wskaźnik przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej Tabela 10:wskaźnik przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej. Z tabeli wynika,iż wskaźnik przepływu środków z działalności operacyjnej w przypadku instytucji finansowej wzrósł wyraźnie w roku 2011,po czym w 2012 spadł do poziomu 1,04. Przeciwną sytuację odnotowano dla przedsiębiorstwa- w roku 2011 wskaźnik był najniższy, w 2012 wzrósł do 1,71. Analizowana instytucja non- profit nie sporządza rachunku przepływów pieniężnych, nie jest więc oceniana w tym indeksie. 9. Wskaźnik aktywów Tabela 11wskaźnik aktywów. Z danych wynika, iż największy udział aktywów bieżących odnotowuje instytucja finansowa (92-95%). W przypadku organizacji non-profit,w ciągu 3 lat odnotowano wzrost udziału
aktywów bieżących z 67% do 73%. Zdecydowanie najniższe wartości przypadają przedsiębiorstwu. 10. Administracyjny współczynnik wydatków Tabela 12: Administracyjny współczynnik wydatków Z tabeli możemy wywnioskować, iż badana instytucja finansowa, podobnie jak przedsiębiorstwo,w ciągu 3 lat obniżyła swoje wydatki administracyjne.spadek administracyjnego wskaźnika jest tym bardziej istotny dla przedsiębiorstwa,gdyż miał on miejsce, mimo wzrostu wydatków ogółem. Podwskaźnik krótkoterminowy
Tabela13: Podwskaźnik krótkoterminowy Wykres 3: Podwskaźnik krótkoterminowy Przedstawione wskaźniki 8-10 zaliczane są do kategorii krótkoterminowej(3-12 miesięcy).w przypadku organizacji non-profit podwskaźnik krótkoterminowy wykazuje wzrost kondycji finansowej firmy w ciągu ostatnich 3 lat- z poziomu 5,33 do5,92.kondycja finansowa przedsiębiorstwa utrzymuje się na względnie stabilnym poziomie,z tendencją wzrostową w 2012r.Instytucja finansowa odnotowała pogorszenie sytuacji- spadek z poziomu 9,45 do 7,58 w roku 2012. KATEGORIA ŚREDNIOOKRESOWA (okres 12-36 m-cy)
11. Zmiana aktywów netto: Możemy zaobserwować zmianę aktywów netto instytucji.z analizy wynika, że instytucji non profit udało się osiągnąć preferowany poziom tego wskaźnika.w instytucji finansowej odnotowano spadek wskaźnika w roku 2011 w odniesieniu do roku 2010.W przedsiębiorstwie również widoczny jest spadek wartości wskaźnika w 2011 roku. Tabela 14: Zmiana aktywów netto. 12. Wskaźnik udziału: Niski wskaźnik zwiastuje większą elastyczność i mniejsze ryzyko.zatem odnosząc się do uzyskanych danych można stwierdzić,że instytucja non profit oraz finansowa były bardziej elastyczne w roku 2010 oraz 2012,w roku 2011 wskaźnik ten wzrósł.w przedsiębiorstwie widoczny jest ciągły wzrost,a zatem elastyczność maleje. Tabela 15: wskaźnik udziału.
13. Współczynnik samofinansowania: Organizacje,które chcą same pokryć koszty wzrostu zakładu i sprzętu,dążą do uzyskania wartości tego wskaźnika na poziomie co najmniej 1.Im wyższa wartość wskaźnika, tym większa ilość zapasu finansowego,który może być zużytkowany jako pracujący kapitał obrotowy.w organizacji non-profit uzyskane dane były niewystarczające do wyznaczenia tego wskaźnika.w instytucji finansowej ilość zapasu finansowego ciągle się zwiększa w badanym okresie,w przedsiębiorstwie zaś rośnie w latach 2010-2011,w roku 2012 spada. Tabela 16: współczynnik samofinansowania. 14. Wskaźnik zadłużenia finansowego: Wskaźnik pokazuje zawartość zobowiązań finansowych,stanowiących zobowiązania jednostki do wymiany instrumentu finansowego z inną jednostką albo do wydania aktywów finansowych,na niekorzystnych warunkach w zobowiązaniach ogółem łącznie z aktywami netto.im niższa wartość wskaźnika tym lepiej,ponieważ wskazuje to na niskie zadłużenie przedsiębiorstwa.z analizowanych przedsiębiorstw najniższy wskaźnik osiągają instytucja finansowa oraz organizacja non profit,przedsiębiorstwo uzyskuje dany wskaźnik na poziomie nieco wyższym od 0.
Tabela 17: wskaźnik zadłużenia finansowego. 15. Wskaźnik kosztów gromadzenia funduszy: Jak w swojej pracy wspomina J. Zietlow s. 34, 56),darczyńcy udzielają większego wsparcia przedsiębiorstwom,które utrzymują wskaźnik kosztów pozyskania funduszy na niskim poziomie.w niniejszej pracy nie obliczono wskaźnika kosztów pozyskiwania funduszy dla żadnej z instytucji,ponieważ uzyskano niewystarczające dane. Tabela 18: wskaźnik kosztów gromadzenia funduszy Pod wskaźnik średnioterminowy: Powyższe pięć wskaźników pozwala oszacować kondycję finansową przedsiębiorstw w okresie od 12 do 36 miesięcy,a więc przedziału czasu, która ukazuje w dużym stopniu wymagania finansowe wynikające z nakładów inwestycyjnych (J. Zieltow tamże, s. 8). W ciągu trzech lat Medium-Term Subscore dla organizacji non profit spadł w roku 2011 w porównaniu z rokiem 2010. Osiągnął też wtedy najniższy poziom w badanym przedziale
czasu.w 2012 roku widoczny jest wzrost wskaźnika w stosunku do roku poprzedniego.w przedsiębiorstwie obserwujemy spadek wartości wskaźnika podczas całego badanego okresu. Natomiast w instytucji finansowej wskaźnik ten nieustannie rośnie. Tabela 19: pod wskaźnik średnioterminowy. Wykres 4: Średniookresowy subscore. Wykres 5: Indeks(wskaźnik) kondycji finansowej.
Wykres 5. : Indeks(wskaźnik) kondycji finansowej. Zakończenie: Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa jest podstawową miarą działalności jednostki gospodarczej. Analiza bilansu,rachunku zysków umożliwia badanie zmian poszczególnych pozycji, jak również ocenę różnych dziedzin jej funkcjonowania.może stanowić punkt wyjścia do predykcji sytuacji finansowej firmy w przyszłości.przeprowadzona analiza 3 polskich instytucji miała na celu ocenę ich kondycji finansowych. Kondycja finansowa badanej organizacji non-profit ulega wahaniom.zdolność utrzymania się na rynku jest niska, wynika to z dużej konkurencji organizacji non profit.należy więc monitorować kondycję finansową organizacji, by w przyszłości zapobiec niepożądanym procesom.na przestrzeni 3 lat kondycja instytucji finansowej spadła. Uzyskane wyniki świadczą,iż w najlepszej kondycji finansowej jest analizowane przedsiębiorstwo.wyniki te mogą być podstawą do podjęcia
działań w konkretnych obszarach, jednakże o kondycji finansowej w szerszym pojęciu świadczą podwskaźniki obliczane na podstawie 15 wskaźników podstawowych. Bibliografia: 1. Rachunek przepływów pieniężnych w teorii i praktyce, Karol Wajszczuk, Wyd. Dfin., Warszawa 2013, ISBN 978-83-7641-901-5 2. Analiza i planowanie finansowe, Edyta Duda- Piechaczek, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2007, ISBN 978-83-246-0431-9 3. Rachunek przepływów pieniężnych w praktyce- techniki sporządzania, Wydanie III, Paweł Sałdyka, Oficyna Wydawnicza UNIMEX, Wrocław 2013, ISBN 978-83-63597-04-7 4. Analiza finansowa przedsiębiorstwa- ujęcie sytuacyjne, pod red. Mirosława Hamrola, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2004, ISBN 83-7417- 017-4 5. Jak czytać sprawozdanie finansowe- przewodnik menedżera, wydanie III, pod red. Marii Adamskiej, Wyd. Dfin., Warszawa 2010, ISBN 978-83-7641-273-3