Analiza ekonomiczno-finansowa

Transkrypt

1 Analiza ekonomiczno-finansowa Ocena płynności finansowej Zdolność płatnicza odnosi się do możliwości terminowej i ciągłej spłaty zobowiązań, chodzi o jej zachowanie w każdym momencie. Zdolność płatnicza często jest utożsamiana ze zdolnością do bieżącego regulowania zobowiązań i odnosi się do możliwości zamiany, bez strat na wartości, posiadanych składników majątku na gotówkę w stopniu pozwalającym na terminowe regulowanie zobowiązań. Tak rozumiana płynność odnosi się do płynności środków gospodarczych łatwości zamiany na gotówkę danego składnik aktywów bez utraty (lub w niewielkim zakresie) jego wartości. Jest ona określana przez czas i koszty zamiany 2 3 Płynność finansowa to zdolność przedsiębiorstwa do terminowego regulowania zobowiązań bieżących. Jest determinowana : poziomem krótkoterminowego zadłużenia (kredyty i pożyczki, pozostałe rodzaje zobowiązań), stanem aktywów obrotowych. Konsekwencją pogorszenia, względnie utraty płynności finansowej, czyli braku zdolności do regulowania zobowiązań w określonym terminie (wymagalność zobowiązań) jest: wzrost kosztów finansowych, utrata zaufania i trudności w pozyskaniu partnerów biznesowych oraz problemy z pozyskanie środków finansowych, a także obniżenie rentowności przedsiębiorstwa 4 Z utratą płynności finansowej mamy do czynienia, gdy w danym momencie podmiot nie może pokryć wydatków operacyjnych i finansowych z generowanych przychodów oraz środków zgromadzonych w przeszłości O niewypłacalności ci mówimy w przypadku trwałej niezdolności do pokrywania przez przedsiębiorstwo zobowiązań, spowodowanej się tym, że wartość tych zobowiązań przewyższa poziom jego aktywów. Zatem odnosi się do możliwości uregulowania wszystkich długów w okresie krótkim, jak i długim.

2 Czynniki, które w szczególności determinują płynność finansową, to: Płynność aktywów bieżących, Poziom i struktura aktywów przedsiębiorstwa, Zdolność majątku do przynoszenia zysku, Polityka finansowa przedsiębiorstwa, Struktura kapitału, Struktura czasowa źródeł finansowania (terminowe i przeterminowane), Długość cyklu operacyjnego, Wartość sprzedaży, jakość sprzedawanych dóbr i usług, polityka i działalność w zakresie sprzedaży i zaopatrzenia, Organizacja przedsiębiorstwa, sprawność i kwalifikacje kadry kierowniczej, Rodzaj powiązań z bankami i rynkami finansowymi, Możliwości uzyskania pomocy finansowej z instytucji publicznych (samorządy, władza centralna). 5 Sprawność w zakresie zarządzania kapitałem obrotowym netto, 6 Płynność można analizować w ujęciu: Statycznym - uzyskamy informacje o bieżącej zdolności do podmiotu od spłaty zobowiązań w danym momencie na dany dzień bilansowy. Analiza polega na porównaniu aktywów obrotowych (stopnie płynności) i zobowiązań bieżących (stopień wymagalności) lub zastosowaniem wskaźników płynności Dynamicznym dotyczy pewnego okresu, odnosi się do informacji o operacja finansowych, jakie miały miejsce w tym czasie. Analiza jest przeprowadzana na podstawie danych z rachunku przepływów pieniężnych Interpretacja poziomu wskaźników płynności (statycznych): Poziom wskaźnika mniejszy niż zalecane wielkości standardowe może świadczyć o trudnościach w regulowaniu zobowiązań, Poziom wskaźnika mieszczący się w przedziale standardowym oznacza optymalny poziom płynności finansowej, Wskaźnik powyżej standardowego przedziału oznacza, że występuje nadpłynność. 7 8

3 wskaźnik płynności bieżącej (I stopień płynności) Informuje o możliwościach regulowania zobowiązań krótkoterminowych w oparciu o majątek obrotowy Określa, ile razy aktywa obrotowe pokrywają zobowiązania bieżące (dla wsk. > 1) majątek obrotowy zobowiązania bieżące Wyjaśnia również, na podstawie jakiego poziomu kapitału obrotowego netto podmiot może rozwijać swoją działalność operacyjną Za poziom wzorcowy przyjmuje się przedział (1,3; 2) Gdy wskaźnik kształtuje się na poziomie 2, oznacza to,że: W strukturze aktywów obrotowych znajdują się również składniki o niedużej płynności ( w sensie zamiany na gotówkę, co wymaga czasu i związane jest z kosztami konwersji, jak i częściową utratą wartości ) Podmiot ma zapewnioną względną wypłacalność ze względu na dwukrotne pokrycie Wzrost wskaźnika informuje o poprawie płynności finansowej, a spadek o pogorszeniu 9 10 Z kolei znacznie wyższy poziom wskaźnika (powyżej 3) jest symptomem nieefektywności gospodarowania ze względu na nadmierny poziom aktywów obrotowych w podmiocie, tj.: niezainwestowanych środków pieniężnych, nadmiernych zapasów, trudnościągalnych należności zjawisko nadpłynności. Zbyt niski poziom wskaźnika (<1) wskazuje na występowanie (lub ich zapowiedź w przyszłości) trudności płatniczych, ponieważ podmiot nie dysponuje aktywami obrotowymi, które mogłyby stanowić źródło ich pokrycia niedobór płynności. wskaźnik płynności szybkiej (II stopień płynności) We wskaźniku szybkim nie uwzględniamy składników najmniej płynnych (zapasy i rozliczenia międzyokresowe czynne), a jedynie należności i inwestycje krótkoterminowe uznawane za składniki o większej płynności majątek obrotowy zapasy - RMOcz zobowiązania bieżące Normatywny poziom to 1, wówczas jest możliwe pełne pokrycie zobowiązań bieżących ze środków łatwo osiągalnych (ważne jest również odpowiednie kształtowanie cyklu konwersji należności - skrócenie i zobowiązań - wydłużenie ) Wskaźnik powyżej 1,5 oznacza, że albo podmiot zgromadził dużo środków pieniężnych, albo w znacznym stopniu kredytuje swoich odbiorców (wysoki stan należności) 11 12

4 Na trudności płatnicze może wskazywać poziom wskaźnika poniżej 0,8; wzrasta wówczas ryzyko pojawienia się zobowiązań przeterminowanych, z którymi wiążą się dodatkowe koszty w postaci odsetek Informacje o stanie zapasów uzyskamy, porównując wskaźnik bieżący i szybki: Niewielka różnica niski udział zapasów, Duża rozbieżność znaczny udział zapasów i duże zaangażowanie kapitału w ten składnik aktywów. Przyczyną wysokiego stanu zapasów może być obawa przed wzrostem cen. wskaźnik środków pieniężnych (wypłacalności gotówkowej) Służy do oceny wypłacalności firmy w danym momencie w oparciu o środki pieniężne w kasie, na rachunku w banku, oraz ich ekwiwalentów Informuje, jaka część zobowiązań bieżących jest możliwa do spłaty bez zwłoki, zanim nastąpi wpływ należności inwestycje krótkoterminowe zobowiązania bieżące Wskaźnik powinien kształtować się na poziomi w zakresie (0,1; 0,2) ograniczenie środków pieniężnych do niezbędnego minimum, o czym decydują wahania wpływów i wypływów pieniężnych, koszt pozyskania kapitałów obcych Jeśli przedsiębiorstwo preferuje obrót gotówkowy, to wskaźnik będzie kształtował się powyżej 0,3, przy jednocześnie niskim poziomie wskaźnika płynności szybkiej wskaźnik płynności gotówkowej przepływy pieniężna netto z działalności operacyjnej zobowiązania bieżące Określa stopień pokrycia zobowiązań krótkoterminowych gotówką wygenerowaną z Kapitał Obrotowy Netto (KON) a Wskaźnik Bieżącej Płynności (WBP), Wskaźnik Pokrycia Majątku Trwałego Kapitałem Stałym (WPMTKS) działalności operacyjnej, Licznik zawiera wynik finansowy, skorygowany o wynik operacji związanych z działalnością inwestycyjną i finansową, i amortyzację. Następnie tak ustalona gotówka jest zwiększona o środki uwolnione z działalności operacyjnej w związkuzku ze spadkiem Przypadek Znak KON Poziom WBP Poziom WPMTKS 1. DODATNI WIĘKSZ OD 1 WIĘKSZ OD 1 2. ZEROWY RÓWNY 1 RÓWNY 1 zapasów, należności; wzrostem zobowiązań spontanicznych lub zmniejszona o środki 3. UJEMNY MNIEJSZY OD 1 MNIEJSZY OD 1 zaangażowane w tą działalność wzrost zapasów, należności, rmo, spłata zobowiązań spontanicznych. Gdy wzrost gotówki operacyjnej jest efektem zwiększenia zobowiązań automatycznych, należy monitorować strukturę czasową tych zobowiązań. A wzrost wskaźnika będzie KON = MO ZKT > 0 KON = KS MT > 0 MO WBP = > 1 ZKT KS WPMTKS = > 1 MT świadczył o poprawie płynności wtedy, gdy nie jest to spowodowane piętrzeniem się gdzie: MO majątek obrotowy, MT majątek trwały, KS kapitał stały, 15 trudności płatniczych. 16 ZKT zobowiązania krótkoterminowe

5 ZAD. 1. Uzupełnij uproszczony bilans w oparci o następujące dane (wskaźnik ustalano na podstawie danych na koniec roku): a) Wskaźnik rotacji należności krótkoterminowych 24 dni b) Wskaźnik bieżącej płynności 2 c) Wskaźnik szybki płynności finansowej 1 d) Wskaźnik ogólnego zadłużenia 0,3 e) Wskaźnik zadłużenia długoterminowego 0,1 f) Wskaźnik rotacji majątku 2,4 g) Kapitał stały zł Majątek trwały Kapitał własny Majątek obrotowy Kapitał obcy Zapasy Zadłużenie długoterminowe Należności kt Zadłużenie krótkoterminowe Inwestycje kt AKTYWA OGÓLEM PASYWA OGÓŁEM Źródło: Analiza ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstwa, pod red. Cz. Skowronka, Wyd. II, Lublin 2004, przykład 8.3, s Analiza dynamiczna 1. Wskaźniki struktury przepływów pieniężnych Wskaźnik zdolności do p. pien. netto z dz. operacyjnej generowania środków p. pien. netto z dz. operacyjnej+ wpływy z dz. pieniężnych z działalności inwestycyjnej+ wpływy. z dz. finansowej operacyjnej Informuje o udziale nadwyżki środków pieniężnych wygenerowanych z działalności operacyjnej w sumie wpływów z trzech rodzajów działalności (operacyjnej, finansowej i inwestycyjnej) Wskaźnik udziału zysku netto zysk netto w środkach pieniężnych z p. pien. netto z dz. operacyjnej działalności operacyjnej Służy do oceny struktury wpływów pieniężnych z działalności operacyjnej przy jego ocenie należy uwzględnić przyczyny rozbieżności pomiędzy wynikiem a memoriałowym a gotówką wygenerowaną z działalności operacyjnej (korekty zysku netto) 20 21

6 Wskaźnik zależności od zewnętrznych źródeł finansowania wpływy z dz. finansowej wpływy z dz. operacyjnej Wskaźnik pieniężnej wpływy z dz. finansowej samowystarczalności w zakresie wydatki na dz. finansowej działalności finansowej Obrazuje stopień samowystarczalności w zakresie działalności finansowej Określa zależność przedsiębiorstwa od środków pieniężnych stanowiących zewnętrzne źródła finansowania (kapitał własnego i obcy) Uzależnienie od źródeł zewnętrznych jest tym większe, im na wyższym poziomie kształtuje się wskaźnik Poziom wyższy od 1 - pełne pokrycie wydatków obejmujących spłatę i obsługę zadłużenia, wypłatę dywidend ze środków wygenerowanych z działalności finansowej W przypadku nadwyżki wpływów na wypływami z tej działalności, stanowi ona źródło finansowania innych rodzajów działalności lub powiększa stan środków pieniężnych w dyspozycji podmiotu Wskaźniki wystarczalności pieniężnej Umożliwiają ocenę zdolności przedsiębiorstwa do generowania środków z działalności operacyjnej służących do pokrywania wydatków (potrzeb płatniczych) związanych z pozostałymi rodzajami działalności (spłata zadłużenia, wydatki inwestycyjne, dywidendy,) Wskaźnik ogólnej p. pien. netto z dz. operacyjnej wystarczalności spłata zadłużenia + wydatki inwestycyjne + gotówki wypłata dywidendy Pozwala na ocenę, czy przedsiębiorstwo wygospodarowało dostatecznie dużo środków pieniężnych z działalności operacyjnej na: spłatę kredytów i pożyczek, odsetek, wykup dłużnych papierów wartościowych, wydatki z tyt. leasingu finansowego, wypłatę dywidend - dz. finansowa; pokrycie wydatków na nabycie rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych i prawnych dz. inwestycyjna

7 Wskaźnik = > 1 oznacza,że zostały wypracowaneśrodki z Wskaźnik cząstkowe do oceny wystarczalności pieniężnej działalności operacyjnej na takim poziomie, by pokryć Stanowią relacje odpowiednich potrzeb płatniczych do nadwyżki wydatki z dz. finansowej i dz. inwestycyjnej bez sięgania wygenerowanej z dz. operacyjnej, po dodatkowe zewnętrzneźródła finansowania, Pozwalają na określenie stopnia obciążania tych środków Wskaźnik < 1 ( tym bardziej <0) oznacza konieczność wydatkami związanymi z prowadzoną dz. finansową i pozyskania kapitału własnego (w ramach emisji akcji, inwestycyjną, dopłat właścicieli) lub zwiększenie zadłużenia (kredyty, Określają, jaką część operacyjnych przepływów pieniężnych pożyczki, emisja obligacji). Występujące niedobory można pochłania odpowiednio spłata zadłużenia, odsetek wydatki pokryć również środkami pozyskanymi w wyniku zbycia inwestycyjny, wypłata dywidendy, składników majątku trwałego lub zakumulowanymi w Im niższy poziom danego wskaźnika, tym mniej środków poprzednich latach. pochłaniają dane wydatki i wygenerowana gotówka może być przeznaczona na pokrycie pozostałych potrzeb płatniczych Wskaźnik spłacalności ogółu zadłużenia spłata kredytów i pożyczek wraz z odsetkami środki pieniężne z dz. operacyjnej. Wskaźnik samofinansowania inwestycji wydatki inwestycyjne p.p netto z dz. operacyjnej Pozwala na ocenę zdolności do spłaty zadłużenia w postaci długo- i krótkoterminowych kredytów i pożyczek w oparciu ośrodki wygenerowane z dz. operacyjnej Określa zdolność do samofinansowania dz. inwestycyjnej (wydatki na nabycie rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych) Wskaźnik Odsetki Wskaźnik wypłaty Dywidendy spłacalności odsetek p. pien. netto z dz. operacyjnej dywidend p.p netto z dz. operacyjnej Pozwala na ocenę zdolności do spłaty odsetek w oparciu o środki wygenerowane z dz. operacyjnej Służy do oceny zdolności do wypłaty dywidendy posiadaczom akcji przedsiębiorstwa 28 29

8 3. Wskaźniki wydajności pieniężnej (gotówkowej) Służą do pomiaru efektywności gotówkowej prowadzonej przez przedsiębiorstwo działalności Bazują na zysku kasowym (a nie memoriałowym - wyniku finansowym), czyli przepływach pieniężnych z działalności operacyjnej Stanowią pieniężny odpowiednik wskaźników rentowności przepływy dodatnie (lub deficytowości przepływy ujemne) Wskaźnik wydajności środki pieniężne z działalności operacyjnej x 100% gotówkowej sprzedaży przychody netto ze sprzedaży Określa poziom nadwyżki operacyjnej wygenerowanej z jednostki sprzedaży Wskaźnik wydajności środki pieniężne z działalności operacyjnej x 100% gotówkowej zysku zysk z działalności operacyjnej Pozwala na ocenę jakościową zysku, Informuje o tym, ile środków pieniężnych zawiera każda jednostka zysku z działalności operacyjnej, Im poziom wskaźnika jest bliższy jedności, tym zysk operacyjny będzie 30 lepszym miernikiem potencjału gotówkowego działalności operacyjnej. Wskaźnik wydajności gotówkowej majątku (kapitału) środki pieniężne z działalności operacyjnej x 100% przeciętny stan zaangażowanego majątku (kapitału) Służy do pomiaru zdolności majątku do generowania strumienia gotówki z działalności operacyjnej, Określa wielkość środków pieniężnych netto z działalności operacyjnej przypadających na jednostkę zaangażowanego w działalność majątku (kapitału).